|
| |
| |
| |
I. Esmoreit
Een abel spel van Esmoreit, sconincs sone van Cecilien, ende ene sotternie daer na volghende.
God die van der maghet was gheboren,
om dat hi niet en woude laten verloren
dat hi met sinen handen hadde ghemaect,
so woude hi al moedernaect
5[regelnummer]
die doot sterven in rechter trouwen.
nu biddic u heren ende vrouwen
dat ghi wilt swighen ende horen.
het was een coninc hier te voren
in Cecilien was hi gheseten,
10[regelnummer]
verstaet so moghedi wonder weten,
ende ghecreech een kint bi sijn wijf.
maer bi hem hielt hi enen keitijf,
sijns broeder sone hiet Robbrecht,
die dat conincrike na recht
15[regelnummer]
altemale soude hebben verworven,
haddie coninc sonder oor ghestorven.
maer nu wert daer een cnecht gheboren,
dies Robbrecht hadde groten toren
ende int herte groten nijt.
20[regelnummer]
nu seldi hier sien in corter tijt
wat dat den jonghelinc gheschiet,
ende hoe dat hem Robbrecht bracht in swaer verdriet
| |
| |
ende enen Sarrasijn heeft vercocht
ende in groten ellende brocht,
25[regelnummer]
ende ooc die moeder diene droech
dat si daer na noit en loech
in twintich jaren daer si lach
ende noit sonne noch mane en sach:
dat beriet her Robbrecht al.
30[regelnummer]
nu swijcht ende merct hoet beghinnen sal.
Ay mi! ay mi der leider ghehoort!
die hier nu es comen voort
van Esmoreit den neve mijn.
ic waende wel coninc hebben ghesijn,
35[regelnummer]
als mijn oom hadde ghelaten tlijf.
nu heeft hi al bi sijn wijf
een kint ghecreghen, die oude viliaert.
o Cecilien, edel bogaert,
edel foreest, van di bastaert:
dies mijn herte also beswaert
dat mi inbringhen sal de doot.
maer bi den here die mi gheboot!
45[regelnummer]
ic sal daer omme pinen nacht ende dach,
hoe ic dat wicht verderven mach;
ic saelt versmoren oft verdrenken:
daer sal ic nacht ende dach om denken
al soudic daer omme liden pijn.
50[regelnummer]
ic sal noch selve de coninc sijn
van Cecilien den hoghen lande.
ic sal ooc pinen om haer scande
der coninghinne, mijns ooms wijf,
dat hi nemmermeer sijn lijf
| |
| |
55[regelnummer]
met haer en sal delen die wigant.
aldus so sal mi bliven tlant,
mach ic volbringhen dese dinc. -
Waer sidi, hoghe gheboren coninc
van Damast, gheweldich heer?
60[regelnummer]
mijn herte es mi van rouwen seer
van saken die ic hebbe ghesien.
Platus meester, wat sal gheschien,
daer ghi aldus om tachter sijt?
Her coninc, te nacht te mettentijt
65[regelnummer]
was ic daer buten op dat velt.
daer sach ic die lucht also ghestelt
ende die planeten ant firmament,
dat in kerstenrijc een kint
gheboren ende van hogher weerde
70[regelnummer]
dat u sal doden metten sweerde,
her coninc here, ende nemen tlijf
ende uw dochter sal sijn sijn wijf
ende kerstenheit sal si ontfaen.
Meester, nu doet mi verstaen,
75[regelnummer]
wanneer so was dat kint gheboren?
Te nacht, her coninc, als ghi mocht horen,
so wert gheboren dat jonghelinc.
sijn vader es een hoghe coninc
van Cecilien in kerstenlant.
| |
| |
80[regelnummer]
Meester, nu so doet mi becant,
selen dese saken moeten sijn?
Jaes, her coninc, bi Apolijn!
ofte en doe cracht van groter hoeden.
maer wildi werken na den vroeden,
85[regelnummer]
ic sal u enen raet visieren
dat ghi selt bliven in uwen staet,
want enen goeden scarpen raet
waer hier goet toe gheordeneert.
90[regelnummer]
Ay, nu so ben ic ghescoffeert!
van der saken die ghi mi telt
es mijn herte also ontstelt
dat ic mi niet gheraden en can.
maer ghi sijt so wisen man
95[regelnummer]
Platus meester, lieve vrient,
ende hebdi mi langhe met trouwen ghedient
ende meneghen wisen raet ghegheven,
dat ic in eren altoos ben bleven:
nu biddic u, meester ghetrouwe ende goet,
wilt hulpen vinden enen raet
so dat ic blive in minen staet
ende van den jonghelinc onghequelt,
daer ghi mi dus vele af telt,
105[regelnummer]
dat ic sijns mach wesen vri.
Her coninc here, so hoort na mi,
edel baroen, edel wigant:
| |
| |
ghi selt mi gheven altehant
enen scat met mi te vuren
110[regelnummer]
ende ic sal in corten uren
daerwaert riden onghespaert.
den jonghelinc van hogher aert
sal ic ghecrighen met miere const.
ic bidde Mamette om sine onst
115[regelnummer]
dat icken ghewinnen moet met eren,
want nemmermeer en menic te keren,
ic salne u bringhen in uwer ghewout.
daer omme seldi mi silver ende gout,
her coninc, gheven in miere ghewelt.
120[regelnummer]
ic salne stelen of copen om ghelt
oste ghecrighen met enegher list:
aldus hebbic den raet gheghist.
dan sal hi u vri eighen sijn;
hi sal werden een goet payijn,
125[regelnummer]
na onser wet selen wine leren:
aldus so seldi bliven in eren.
hi sal wenen dat ghi sijn vader sijt.
nu lichtelijc, hets meer dan tijt,
ic wil gaen varen metter spoet.
130[regelnummer]
Platus meester, desen raet es goet.
gaet henen ende haest u metter vaert,
ic wille dat ghi niet en spaert.
nemt scats ghenoech in uwer ghewelt
metter ghischen onghetelt
135[regelnummer]
ende brinct mi den jonghelinc:
dies biddic u boven alle dinc,
ende en spaert daer ane ghenen cost,
want ic hebbe so groten lost
dat ic den jonghelinc soude bescouwen.
| |
| |
140[regelnummer]
Her coninc here, in rechter trouwen!
ic sal daer omme pinen dach ende nacht. -
Entrouwen! ic hebbe so langhe ghewacht
dat ic ghecreghen hebbe mijn begheert.
dese jonghelinc die es so weert
145[regelnummer]
met minen oom den ouden grisen
ende metter moeder dien so prisen
dat si nie sconer kint en saghen:
dese bliscap sal ic hen verjaghen,
want het gheeft miere herten pijn.
ende die u ooc ter werelt bracht!
want ic nie sint dach noch nacht
bliscap int herte en conde ghewinnen.
al souden si beide daer omme ontsinnen,
155[regelnummer]
dijn lijf dat heefstu nu verloren:
ic sal di in enen put versmoren
ofte sterven doen een ergher doot.
O vrient, dat ware jammer groot:
het dunct mi sijn so scone kint.
160[regelnummer]
ghi sijt emmer te male ontsint,
dat ghi wilt doden dese jonghe gheboort.
maer ghi sijt daer op ghestoort,
dat horic wel ane uw ghelaet.
ic bidde u, vertrect mi uwen staet:
165[regelnummer]
waer omme sidi daer op so gram?
Vrient, doen hi ter werelt quam
ende van siere moeder wert gheboren,
| |
| |
quam mi in minen slape te voren,
dat hi mi nemen soude mijn leven:
170[regelnummer]
dies ben ic in sorghen bleven,
dat ic noit sint en conste gheduren
ende ic hebbe ghewacht van uren turen
ende hebben ghestolen der moeder sijn.
ic meine dat ic nu sinen fijn
175[regelnummer]
doen sal, eer hi mi ontgaet.
Vrient, ic sal u beteren raet
gheven, wildi na mi horen.
secht mi: wanen es hi gheboren?
dies biddic u door Apolijn.
180[regelnummer]
hi mochte van selker gheboorten sijn,
ende voerene met mi uten lande
in heidenesse, des sijt wijs,
in ene stat heet Balderijs
185[regelnummer]
die door Torkien es gheleghen.
Vrient, wildi den jonghen deghen
copen, ic sal u segghen dan
wiene droech ende wiene wan
sal ic u segghen altegader:
190[regelnummer]
die coninc van Cecilien es sijn vader,
een wigant hoghe gheboren
ende sijn moeder, als ghi moghet horen,
es conincs dochter van Hongherien.
Vrient, es hi van dier paertien,
195[regelnummer]
so es die jonghelinc mijn gherief:
ic salne copen, eest u lief.
nu sprect op, hoe gheefdine mi?
| |
| |
Vrient, dies moochdi wesen vri:
om dusent pont van goude ghetelt.
200[regelnummer]
Hout, vrient, daer es ghelt,
ende gheeft mi den jonghelinc!
maer berecht mi ene dinc:
hoe es sijn name? doet mi becant.
Esmoreit heet die jonghe wigant,
bliven, dies moochdi wesen vroet.
Mamet die mi bewaren moet
ende ic vare wech met minen gast. -
210[regelnummer]
Entrouwen! nu es mijn herte ontlast
van dies ic stont in groter sorghen,
want ewelijc blijft hi verborghen
in heidenesse, dies ben ic wijs:
want die stede van Balderijs
215[regelnummer]
leghet door Torkien in verren lande.
god die moet hem gheven scande!
hoe sere hadde hi mi ontstelt!
nu willic gaen ende doen dit ghelt
heimelic in miere ghewout,
220[regelnummer]
want het es al edel gout.
al en bleve mi nemmermeer
tlantscap, nochtan waric een heer
met desen ghelde dat ic hebbe ontfaen,
| |
| |
ic hebt na minen wille wel ghedaen,
225[regelnummer]
want ooc sal mi nu bliven tlant. -
Waer sidi, hoghe gheboorne wigant,
van Damast gheweldich coninc?
nu comt ende siet den jonghelinc
die gheboren es van edelen bloede.
230[regelnummer]
Nu en was mi nie so wel te moede
alst es van desen hoghen prosint.
ic salne ophouden voor mijn kint;
miere dochter sal icken bevelen.
Wattan! her coninc, ghi selt helen
235[regelnummer]
voor uwe dochter algader,
wie sijn moeder es ende sijn vader:
dat en seldi haer vertrecken niet,
want u mochte daer af verdriet
comen hier namaels over lanc,
240[regelnummer]
want vrouwen sijn van herten wanc.
seidi hare sijn hoghe gheslachte,
ende dan Venus in haer wrachte
ende worde minnende den jonghen man,
so mochte si hem segghen dan
245[regelnummer]
hoe dat hi ware comen hier.
want her coninc, der minnen vier
mochte in uwer dochter openbaren,
als hi ware comen te sinen jaren.
daer omme en secht haer ghene dinc
250[regelnummer]
dan dat hi es een vondelinc:
te min so salder haer gheligghen an.
| |
| |
Platus, Platus, bi Tervogan!
het dunct mi goet dat ghi mi secht.
laet ons dit ewelijc ghedect
255[regelnummer]
sijn, dese sake voor die dochter mijn,
so machics in vreden sijn. -
waer sidi, dochter Damiet?
ic moet u spreken, bi Mahoen!
260[regelnummer]
Vader, dat willic gherne doen.
nu secht mi, wats uw ghebot?
anesiet hier desen roden mont,
desen jonghelinc! dit es een vont:
265[regelnummer]
Mamet heesten mi verleent.
ic hoorden daer hi hadde gheweent,
daer ic in die bogaert wandelen ghinc,
daer vant ic desen jonghelinc
ende houten op als uwen broeder:
ghi moet sijn suster ende moeder.
Esmoreit heet dese jonghen man.
275[regelnummer]
noit en sach ic sconer kint.
heesten ons Mamet ghesint,
dies willic hem danken ende Apolijn:
ic wil gherne suster ende moeder sijn.
o uutvercoren jonghe figure!
| |
| |
280[regelnummer]
du best die scoonste creature
die ic met oghen nie ghesach.
met rechten ic Mamet danken mach
dat ic sal hebben enen broeder:
ic wil gherne sijn suster ende moeder.
285[regelnummer]
o Esmoreit, wel scone jonghelinc,
hoe sere verwondert mi dese dinc
dat ghi waert vonden sonder hoede!
want ghi dunct mi van edelen bloede
bi de ghewaden die ghi hebt an.
290[regelnummer]
nu comt met mi, wel scone man,
ic sal u als minen broeder doen. -
Waer sidi, Robbrecht, neve coen?
comt tot mi, ic moet u spreken.
mi dunct dat mi mijn herte sal breken
295[regelnummer]
van groten rouwe die mi gaet an.
Ay oom, hoghe gheboren man,
waer bi sidi aldus ontstelt?
Van rouwen ben ic also ghequelt,
maer ic duchte dat mi mijn herte sal scoren.
300[regelnummer]
mijn scone kint hebbic verloren,
ay, ic en mochte niet droever sijn!
al haddic verloren in dier ghelijc
mijn goet ende ooc mijn conincrijc,
305[regelnummer]
daer omme en woudic droeven twint,
haddic behouden mijn scone kint.
ay mi! ay mi! den bitteren rouwe
die ic nu lide ende ooc mijn vrouwe!
| |
| |
ic duchte, het sal mi costen tlijf
310[regelnummer]
ochte mijn vrouwe dat edel wijf,
si heeften rouwe int herte so groot.
mi dunct, ic ware mi liever doot
dan ic soude liden dit torment.
Ay! edel oom, wide bekent,
315[regelnummer]
nu en wilt u aldus niet mesbaren!
ic weet wel hoe daer es ghevaren.
al drijft mijn moeje den rouwe so groot,
sine heeft daer af ghene noot:
dat weet ic te voren wel.
320[regelnummer]
haer herte dat es tuwaert fel,
om dat ghi out sijt van daghen.
ic hebt haer dic wel horen claghen,
dat si van mi niet en wist.
ic duchte, si u noch met hare list,
325[regelnummer]
her coninc oom, sal nemen tleven.
si sal u seker noch vergheven:
dat weet ic te voren wale.
ic hebbe so menichwerf haer tale
ghehoort in heimeliker stont;
330[regelnummer]
nochtan en ghewoechs nie mijn mont
meer dan nu te deser ure.
ic weet wel, si heeft die creature
selve ter doot ghebrocht,
want si u noit wel en mocht
335[regelnummer]
om dat ghi hebt enen grauwen baert.
si es op ene ander vaert:
si mint seker enen jonghen man.
Bi den vader die mi ghewan!
Robbrecht neve, wistic dat,
| |
| |
340[regelnummer]
haer en soude ghehulpen bede no scat,
ic en soutse doden dat felle wijf.
Oom, daer settic vore mijn lijf,
dat ic u segghe en eest niet waer.
ic hebt gheweten over menich jaer
345[regelnummer]
dat si u niet en es van herten vrient.
O wi! ende waer hebbic dies verdient?
met rechte ic dat wel claghen mach.
mi dochte dat ic enen inghel sach
als ic anesach haer edel lijf,
350[regelnummer]
ende es so wreet dat felle wijf?
seker! neve, dat wondert mi.
nu gaet henen ende haeltse mi,
ic moetse emmer spreken horen. -
Waer sidi, vrouwe hoghe gheboren?
355[regelnummer]
comt toten coninc minen oom!
och edel vrouwe, nemt sijns goom,
want hi staet al buten kere.
Ay her coninc, edel here!
wie sal ons nu hulpen claghen
360[regelnummer]
den bitteren rouwe die wi draghen,
dat wi hebben verloren ons kint!
Swijch, van gode so moeti sijn gheschint,
felle pute, quade vrouwe!
al den druc ende den rouwe
| |
| |
365[regelnummer]
dat hebdi mi altemale ghedaen.
dat sal u te quade vergaen,
want ict algader hebbe vernomen
hoe die saken toe sijn comen:
ghi hebt die moort allene ghewracht,
370[regelnummer]
mijn scone kint hebdi versmacht:
dat sal u seker costen tlijf.
ghi sijt wel dat quaetste wijf
die nie ter werelt lijf ontsinc.
Och edel here, edel coninc!
375[regelnummer]
hoe soudic dat vinden in mijn herte
dat ic hem doen soude eneghe smerte
die ic te miere herten droech!
Swijch, quade vrouwe, hets ghenoech
ghesproken, ic en wils nemmeer horen.
380[regelnummer]
ic sal u in enen put versmoren.
Robbrecht, leitse mi ghevaen!
God die hem ane ene cruce liet slaen
die so moet mi nu verdinghen
ende te miere onscout bringhen,
385[regelnummer]
want ic hier af niet en weet
Seker! vrouwe, hets mi leet.
Ay god, ontsermt u dit swaer torment
daer ic in ben, want ic hebbe mijn kint
verloren ende men tijcht mi ane die daet.
| |
| |
390[regelnummer]
ay gheweldich god, daer al an staet!
ghi waert sonder verdiente ende sonder scout
vaste ghenaghelt ane een hout,
ootmoedich god, met naghelen dri,
ontfermhertich god, nu biddic di
395[regelnummer]
dat die waerheit noch werde vernomen
ende ic te miere onscout noch moet comen:
dies biddic u, hemelsche coninghinne.
ay! sal ic nu in minen sinne
bliven, dat sal wonder sijn.
400[regelnummer]
ay god! wie heeft sijn venijn
aldus swaerlike op mi ghescoten?
ay god, uut u so comt ghevloten
alle recht ende alle waerheit:
nu hulpt mi noch te minen bescheit
405[regelnummer]
dat ic onsculdich moet vonden sijn. -
hoe mach mijn suster dat edel wijf
ghehebben also reine lijf
dat si ghenen man en mint
410[regelnummer]
noch in heidenesse ne ghenen en kint
die si woude hebben tot enen man!
si heeft emmer een edel nature,
ofte si mint ene creature
415[regelnummer]
heimelike, daer ic niet af en weet.
want si en es emmer niet bereet
tot eneghe man die nu leeft.
ic waent, haer Mamet al ingheeft
dat si heeft so edele aert.
420[regelnummer]
dit es miere liever suster bogaert:
hier plecht haer wandelinghe te sijn.
| |
| |
ic wilder mi ooc in vermeiden gaen,
want die vaec comt mi aen;
425[regelnummer]
ic wil hier slapen ende nemen rast.
Ay mi! ay mi! hoe groten last
draghic al stille int herte binnen!
ic ben bevaen met sterker minnen
die ic heimelijc in mijn herte draghe.
430[regelnummer]
o Apolijn, ic u dat claghe
dat mijn herte enen man so mint,
nochtan dat sijs niet en kint
sijn gheboorte noch sijn gheslacht.
maer het doet der minnen cracht,
435[regelnummer]
si heest mi vast in haren bant.
ay! doene mijn vader vant
ende bracht mi den jonghelinc
ende gaffen mi als vondelinc,
dat ic soude sijn suster ende moeder:
440[regelnummer]
hi waent dat hi es mijn broeder,
maer hi en bestaet mi twint.
nochtan hebbickene ghemint
want hi es edel van naturen
445[regelnummer]
ende ooc van enen hoghen moede,
hi es coenlijc van edelen bloede;
al was hi te vondelinghe gheleit,
mijn herte mi van binnen seit
dat hi es hoghe gheboren.
edel ende vroom, scone wigant,
doen u mijn lieve vader vant,
achtien jaer, dat weet ic wale,
455[regelnummer]
hebdi gheweest mijn minnekijn.
| |
| |
o uutvercoren deghen fijn,
ewelijc blivic in dit verdriet,
want ic en wils u ghewaghen niet;
dadict, mijn vader name mi tlijf.
ende ben ic dan een vondelinc?
ic waende mijn here de coninc,
edel wijf, hadde ghesijn mijn vader
ende ghi mijn suster, dat waendic algader,
465[regelnummer]
ende beide gheweest van enen bloede.
ay! mi es nu also we te moede:
ic ben wel die droefste man
die nie ter werelt lijf ontsinc.
470[regelnummer]
ay mi! ben ic dan een vondelinc,
op erde nie droever man en waert.
ic waende sijn gheboren van hogher aert,
maer mi dunct ic ben een vont.
nu biddic u, edel rode mont,
van inde toorde ende al ontdect
hoe dat mi uw vader vant.
De jonghe joncfrou Damiet.
O Esmoreit, wel scone wigant,
nu ben ic wel also droeve als ghi.
480[regelnummer]
ic en wist niet dat ghi mi waert so bi
doen ic sprac die droeve tale.
o edel wigant, nu nemet wale:
het quam mi uut groter minnen vloet.
O edel wijf, nu maect mi vroet,
| |
| |
485[regelnummer]
hoe die saken comen sijn.
ic plach te segghen suster mijn,
maer dat moetic nu verkeren.
enen anderen sanc moetic nu leren,
edel wijf, ende spreken u an
490[regelnummer]
ghelijc enen vremden man.
nochtan so moetic ewelijc bliven
uw vrient ende ghetrouwe boven allen wiven
die op der erden sijn gheboren.
och edel wijf, nu laet mi horen
495[regelnummer]
ende secht mi waer ic vonden waert.
De jonghe joncfrou Damiet.
Och edel jonghelinc van hogher aert,
na dien dat ghi hebt ghehoort
so willict u vertrecken voort,
waer dat u mijn vader vant
500[regelnummer]
in sinen bogaert, scone wigant,
daer hi hem verwandelen ghinc.
Och edel wijf, berecht mi ene dinc:
en hoordi daer na noit ghewaghen
vrouwe oft joncfrou horen claghen
505[regelnummer]
dat iemen een kint hadde verloren?
De jonghe joncfrou Damiet.
O edel jonghelinc uutvercoren,
daer as en hebbic niet ghehoort.
Ay! so ben ic van cleiner gheboort,
dat duchtic, oft uut verren lande.
510[regelnummer]
Mamet late mi noch die scande
verwinnen, dat ic weten moet
| |
| |
wie mi desen lachter doet
dat ic te vondelinghe was bracht.
nu en willic nemmer meer dan enen nacht
515[regelnummer]
ten anderen verbeiden, ic en hebbe vernomen
van wat gheslachte dat ic ben comen
ende wie dat mijn vader si.
De jonghe joncfrou Damiet.
O Esmoreit, nu blijft bi mi!
ic bits u in die ere van allen vrouwen.
520[regelnummer]
storve mijn vader, ic soude u trouwen,
edel wigant, tot enen man:
o Esmoreit, so moochdi dan
sijn van Damast gheweldich here.
O edel vrouwe, die onnere
525[regelnummer]
en sal u nemmermeer gheschien;
dien lachter moet verre van u vlien
dat ghi sout nemen enen vondelinc.
uw vader es een hoghe coninc
ende daer toe sidi so scone:
530[regelnummer]
ghi moocht met rechten draghen crone
voor elken man die nu leeft.
mijn herte van groter scande beeft
dat ic aldus hebbe ghevaren.
De jonghe joncfrou Damiet.
O Esmoreit, laet uw mesbaren!
535[regelnummer]
dies biddic u, edel wigant.
al waest dat u mijn vader vant,
dan wert u nemmermeer verweten
met groten vrouden onghemeten
selen wi leven, ie ende ghi.
| |
| |
540[regelnummer]
O edel wijf, dies moetic mi
maer nemmerme en willic hoven
met eneghe wive die nu leeft
oste die de werelt binnen heeft,
545[regelnummer]
ic en sal tierst, bi Tervogan!
den vader kennen die mi wan
ende ooc die moeder die mi droech.
o rode mont, ic hebbe ghenoech
hier ghelet, ic wille gaen varen.
De jonghe joncfrou Damiet.
550[regelnummer]
O wi! nu mach ic wel mesbaren:
ic blive allene in dit verdriet.
te vele spreken en dooch emmer niet:
dat so hebbic ondervonden.
vele spreken heest in meneghen stonden
bi vele spreken es die meneghen verloren.
haddic ghesweghen al stillekijn,
so haddic in vrouden moghen sijn
bi Esmoreit al mijn leven
560[regelnummer]
dien ic met spreken hebbe verdreven.
met rechte mach ic roepen olas!
o wi! dat ic niet stom en was,
doen ic sprac dit droeve woort.
O edel wijf, nu willic voort.
565[regelnummer]
Mamet beware uw reine lijf!
nu biddic u, wel edel wijf,
groet mi den coninc minen here,
want ic en sal keren nemmermere,
ic en hebbe vonden mijn gheslacht
| |
| |
570[regelnummer]
ende ooc den ghenen die mi bracht
daer ic te vondelinghe was gheleit.
De jonghe joncfrou Damiet.
O scone jonghelinc Esmoreit,
nu biddic u door ootmoet,
als ghi van uwer saken sijt vroet,
575[regelnummer]
dat ghi dan wederkeert tot mi.
O scone joncfrouwe van herten vri,
dan sal ic laten nemmermeer:
ic en sal met enen corten keer,
580[regelnummer]
als ic die waerheit hebbe vernomen,
De jonghe joncfrou Damiet.
O Esmoreit, nemet desen bant:
hier in so waerdi ghewonden,
Esmoreit, doen ghi waert vonden:
585[regelnummer]
edel jonghelinc, dies ghelooft.
ghi selten winden omtrent uw hooft
ende voerten also openbaer
op aventure of iemen waer
die u kennen mochte daer an,
590[regelnummer]
ende peinst om mi, wel scone man,
want ic blive in groter sorghen. -
Mijn god die niet en es verborghen
die moet nu mijn trooster sijn!
dese scone wapen die hier staen an,
| |
| |
mochten si toe behoren mi,
so waer ic int herte wel vri,
dat ic ware van edelen bloede.
600[regelnummer]
mi es emmer also te moede,
om dat ic lach daer in ghewonden
doen ic te vondelinghe was vonden,
ic bender seker af gheboren:
mijn herte seghet mi te voren,
605[regelnummer]
want ic daer in ghewonden lach.
ic nemmermeer vroude ghewinnen en mach,
ic en bebbe vonden mijn gheslachte
ende die mi ooc te vondelinghe brachte,
ic souts hem danken, bi Apolijn!
610[regelnummer]
ay! mochtic noch vader ende moeder mijn
scouwen, so waer mi therte verclaert,
ende waren si dan van hogher aert,
so waer ic te male van sorghen vri.
O edel jonghelinc, nu comt tot mi
615[regelnummer]
ende sprect jeghen mi een woort,
want ic hebbe u van verre ghehoort
jammerlijc claghen uw verdriet.
O scone vrouwe, wats u gheschiet
dat ghi aldus licht in dit prisoen?
620[regelnummer]
O edel jonghelinc van herten coen,
aldus moetic ligghen ghevaen,
nochtan en hebbic niet mesdaen,
want mi verraderen al doet.
o scone kint, nu maect mi vroet
625[regelnummer]
hoe sidi comen in dit lant
| |
| |
ende wie gaf u dien bant?
berecht mi dat, wel scone jonchere. -
vrouwe, dan sal ic u weigheren niet.
630[regelnummer]
wi moghen mallic anderen ons verdriet
claghen, want ghi sijt ghevaen,
ende groot verdriet es mi ghedaen,
want ic te vondelinghe was gheleit
ende desen bant in gherechter waerheit
635[regelnummer]
daer so lach ic in ghewonden,
lieve vrouwe, doen ic was vonden,
ende voeren aldus openbaer
op aventure ost iemen waer
die mi kennen mochte daer an.
640[regelnummer]
Nu secht mi, wel scone man,
wetti iet waer ghi vonden waert?
O lieve vrouwe, in enen bogaert
daer so vant mi die coninc
645[regelnummer]
die mi op ghehouden heest.
Ay god die alle doochden gheeft
die moet sijn ghebenedijt!
van herten ben ic nu verblijt
dat ic gheleeft hebbe den dach
650[regelnummer]
dat ic mijn kint anescouwen mach.
mijn herte mochte wel van vrouden breken:
ic sie mijn kint ende ic hoort spreken,
| |
| |
daer ic om lide dit swaer tormint.
sijt willecome wel lieve kint,
655[regelnummer]
Esmoreit, ic ben uw moeder
ende ghi mijn kint, dies sijt vroeder,
want ic maecte metter hant,
Esmoreit, selve dien bant:
daer in so haddic u ghewonden,
660[regelnummer]
Esmoreit, doen ghi waert vonden
ende ghi mi ghenomen waert.
O lieve moeder, secht mi ter vaert
hoe heet die vader die mi wan?
Dats van Cecilien die hoghe man
665[regelnummer]
es uw vader, scone jonghelinc,
ende van Hongherien die coninc
ghi en moocht niet hogher gheboren sijn
int kerstenrijc verre noch bi.
670[regelnummer]
O lieve moeder, nu secht mi,
waer omme lichdi aldus ghevaen?
O lieve kint, dat heeft ghedaen
een verrader valsc ende quaet
die uwen vader gaf den raet
675[regelnummer]
dat ic u selven hadde versmoort.
O wi der jammerliker moort!
die dat mijn vader den coninc riet,
| |
| |
bracht mi ooc in dit verdriet
dat ic te vondelinghe was gheleit.
680[regelnummer]
ay! ende of ic die waerheit
wiste, wie dat hadde ghedaen,
die doot soude hi daer omme ontfaen,
685[regelnummer]
nu en willic langher beiden niet,
ic wil u corten dit verdriet
aen minen vader den hoghen baroen,
dat hi u bringhe uut desen prisoen
dat sal mine ierste bede sijn.
690[regelnummer]
danc hebbe Mamet ende Apolijn!
ende die scheppere die mi ghewrachte,
dat ic hebbe vonden mijn gheslachte
ende ooc die moeder die mi droech.
mijn herte met rechte in vrouden loech,
695[regelnummer]
doen ic anesach die moeder mijn.
Ootmoedich god, nu moeti sijn
gheloost, ghedanct in allen stonden!
mijn lieve kint hebbic nu vonden
700[regelnummer]
want die vroude es sonder ghetal
die nu mijn herte van binnen drijft. -
O wi! enen dief die men ontlijft
en mochte niet so droeve ghesijn
als ic nu ben int herte mijn,
705[regelnummer]
want ic duchte grote scanden.
haddickene doot met minen handen,
doen ickene vercocht, so waer hi doot.
ay! ic hebbe den anxt so groot
| |
| |
dat mi daer af sal comen toren,
710[regelnummer]
want comet uut, ic ben verloren,
dat icken vercochte den Sarrasijn.
Gaet henen, Robbrecht neve mijn,
tot miere vrouwen die coninghinnen
die ic ewelijc met herten moet minnen
715[regelnummer]
ende ooc bliven onderdaen,
want icse ghehouden hebbe ghevaen
sonder verdiente ende buten scout:
dat rout miere herten menichfout,
dat ic haer hebbe gheweest so wreet.
720[regelnummer]
gaet henen ende haeltse mi ghereet,
ende laetse haer scone kint anscouwen.
Her coninc here, in rechter trouwen
dat willic al te gherne doen. -
Comt edel vrouwe uut desen prisoen
725[regelnummer]
daer ghi dus langhe in hebt gheleghen.
ghi selt anesien den jonghen deghen,
mijn herte van binnen vroude ontfinc,
doen ic anesach den sconen wigant.
730[regelnummer]
O edele vrouwe, gheest mi uw hant
ende wilt mi dese mesdaet vergheven,
want ic ewelijc al mijn leven
so willic uw dienere sijn,
want die scouden die sijn mijn:
735[regelnummer]
dat hebbic nu wel vernomen,
want Esmoreit ons kint es comen
een scoon volwassen jonghelinc.
| |
| |
ic bidde u om gode die ontfinc
die doot van minnen, verghevet mi.
740[regelnummer]
O edel here van herten vri,
ic wils u al te gherne vergheven,
want alle minen druc es achterbleven
ende al mijn toren ende al mijn leit.
waer es mijn lieve kint Esmoreit?
745[regelnummer]
roepten mi voort ende laten mi sien.
Och edel vrouwe, dat sal u gheschien.
waer sidi, Esmoreit, neve mijn?
750[regelnummer]
lieve vader, hoghe baroen,
die moet u gheven goeden dach
ende ooc miere moeder die ic noit en sach
meer dan nu te deser tijt!
ic ben al miere droefheit quijt
755[regelnummer]
die ic in mijn herte ontfinc.
doen ic vernam dat ic een vondelinc
was, doen waert ic die droefste man
die nie ter werelt lijf ghewan,
maer het es mi al ten besten vergaen.
De kerstenconinc, sijn vader.
760[regelnummer]
O Esmoreit, doet mi nu verstaen
ende secht mi waer hebdi ghewoont?
Met enen coninc die es ghecroont
| |
| |
te Damast, her vader mijn.
hi es een edel Sarrasijn,
765[regelnummer]
die vant mi in sinen bogaert
ende hi heeft een dochter van hogher aert
die mi so blidelijc ontfinc:
doen mi haer vader die coninc
vant, doen waert si mijn moeder
770[regelnummer]
ende hielt mi op als haren broeder
daer icse ewelijc om minnen moet:
die heest mi al ghemaect vroet,
hoe dat mi haer vader vant
ende dat ic lach in desen bant,
775[regelnummer]
doen haer vader mi haer brachte.
Dits die bant die ic selve wrachte,
ic setter uws vader wapen an,
men macht noch sien in drie paertien,
780[regelnummer]
ende ooc die wapen van Hongherien,
om dat ghi daer uut sijt gheboren,
so haddic u so uut vercoren
dat icken maecte tuwer eren,
dat mi ter droesheit moeste verkeren,
785[regelnummer]
Esmoreit, doen ic u verloos.
ic bidde gode die sijn cruce coos,
dat hijt hem te recht wille vergheven
die mi anedede dat bitter leven
daer ic so langhe in hebbe ghesijn.
790[regelnummer]
O lieve moeder, bi Apolijn!
en was nie ondaet noch moort
si en moeten comen voort,
ende int inde werden si gheloont.
| |
| |
Bi den here die was ghecroont
795[regelnummer]
met eenre cronen dorenijn!
wistict wie dat hadde ghedaen,
die doot soude hi daer omme ontfaen,
ofte hi ontsonke mi in die eerde,
800[regelnummer]
ic soudene seker met minen sweerde
ay mi! oft ic den keitijf
wiste die u den lachter dede,
hi en soude mi niet in kerstenhede
805[regelnummer]
ontsitten, hi ware seker doot.
Nu willen wi loven in vrouden groot
ende alle droefheit willen wi vergheten,
want met vrouden onghemeten
so es mijn herte nu bevaen.
810[regelnummer]
Esmoreit sone, nu laet ons gaen
ende laet ons met vrouden sijn.
815[regelnummer]
ende ane god den oversten vader
die ons ghemaect heest alle gader,
ende al dat in die werelt leest
met siere const ghemaect heest;
die sonne ende die mane ende dach ende nacht
820[regelnummer]
heeft hi ghemaect met siere cracht
ende ooc hemel ende ertrijc
ende loof ende gras in dier ghelijc:
daer so moeti gheloven an.
| |
| |
Vader here, so biddic hem dan
825[regelnummer]
den oversten god van den trone
beware boven al dat leeft,
want si mi op ghehouden heeft:
daer omme eest recht dat icse minne
830[regelnummer]
van Damast die jonghe coninghinne,
ay god, bewaert haer reine lijf!
want si es nojael ende goet,
met rechten dat icse minnen moet
835[regelnummer]
boven alle die leven op ertrijc.
en dadics niet, so haddic onghelijc,
want si es mi van herten vrient.
Esmoreit neve, dats goet verdient.
nu willen wi alle droefheit vergheten.
840[regelnummer]
met bliden moede willen wi gaen eten,
want die tavel es bereit. -
De jonghe joncfrou Damiet.
Ay! ende waer mach Esmoreit
merren, dat hi niet en coomt?
ic duchte dat hi es verdoemt
845[regelnummer]
ochte ghestorven quader doot,
oste hi es in vrouden groot
dat hi mi dus heeft vergheten.
ic sal nochtan die waerheit weten
hoe die saken met hem staen,
850[regelnummer]
al soudic daer om die werelt door gaen.
waer sidi, Platus, meester vroet?
| |
| |
Edel vrouwe, ghetrouwe ende goet,
tot uwen dienste ben ic bereit.
De jonghe joncfrou Damiet.
Meester, nu willic Esmoreit
855[regelnummer]
gaen soeken van lande te lande,
al soudic daer omme liden scande
ende hongher ende dorst ende jeghenspoet.
het es een dinc dat wesen moet:
gherechte minne dwinct mi daer tu.
860[regelnummer]
lieve meester, nu biddic u
dat ghijs mi niet af en gaet,
ghi en blijft bi mi ende gheeft mi raet
hoe dat wine vinden moghen.
Vrouwe, nu sijt in goeden hoghen!
865[regelnummer]
na dien dat ghijs begheert
ende ghi den jonghelinc hebt so weert,
so willen wi soeken den hoghen man.
De jonghe joncfrou Damiet.
Platus meester, ga wi dan
ghelijc of wi waren pilgherijn. -
870[regelnummer]
Ay! en sal hier niemen sijn
die ons beiden iet sal gheven?
twe pilgherijms die sijn verdreven
ende van den rovers af gheset.
o weerde maghet sente Marie!
ende hoe ghelijc so sprect si hare,
| |
| |
van Damast die scone coninghinne,
880[regelnummer]
die ic boven alle vrouwen minne
die op der eerden sijn gheboren.
nu sprect op ende laet mi horen,
ghi sprect haer boven maten ghelijc.
De jonghe joncfrou Damiet.
Waer ic te Damast int conincrijc,
so soudic haer bat gheliken dan;
maer nu sta ic als een pilgherijn.
ende sidi dit, wel edel wijf?
890[regelnummer]
mijn herte, mijn siele ende mijn lijf
met rechten in vrouden loven mach,
want ic nie liever gast en sach
die noit op eertrike was gheboren.
och edel wijf! nu laet mi horen
895[regelnummer]
hoe sidi comen in dit lant?
De jonghe joncfrou Damiet.
O Esmoreit, wel scone wigant,
mi dochte ic hadde u gherne ghesien,
maer en mochte mi niet gheschien,
ic en moeste daer omme liden pijn.
900[regelnummer]
doen maectic mi als een pilgherijn
ende come aldus ghedoolt doort lant,
ende nam Platus metter hant
dat hi soude mijn behoeder sijn.
Waer sidi, lieve vader mijn?
| |
| |
905[regelnummer]
comt tot hie, ghi moetse scouwen
die vol minnen ende vol trouwen
haer herte tote miwaert draecht.
het es recht dat si mi behaecht:
si heeft so vele door mi ghedaen.
910[regelnummer]
So willicse met blider herten ontfaen.
sijt willecome, Damiette wel scone!
ghi selt in Cecilien crone
draghen boven al die leven.
ic salse minen sone opgheven
915[regelnummer]
ende ghi selt seker werden sijn wijf,
want ic hebbe so ouden lijf
dat icse nemmeer ghedraghen en can.
Her coninc oom, bi sente Jan!
Esmoreit hi es wel weert,
920[regelnummer]
hi wert een ridder wide vermeert
ende die de wapene wel hantiert:
desen raet dunct mi goet ghevisiert
dat hi die crone van u ontsa.
925[regelnummer]
ghi selt werden jonghe coninghinne.
Hulpt Mamet! dat ic niet uut minen sinne
en come dat verwondert mi.
o Esmoreit, edel ridder vri!
die man brachte u in al dit verdriet.
930[regelnummer]
wat hi u secht, hine meines niet:
hi hevet tuweert al valschen gront.
ic cochte u jeghen hem om dusent pont
van sinen goude, die ic hem gaf.
| |
| |
Meester, nu secht mi daer af
935[regelnummer]
hoe die saken gheleghen sijn.
dies es leden achtien jaer
dat ic quam ghereden daer,
Esmoreit, op die selve stede.
940[regelnummer]
nu hoort wat die keitijf dede:
daer soude hi u seker hebben versmoort,
hi sprac tot u so selle woort
dat ghi hem sijn rike sout ondergaen.
ghi moeste hem emmer iet bestaen,
945[regelnummer]
dat hoordic wel an sijn ghelaet.
Meester, vertrect mi al den staet,
dies biddic utermaten sere,
want ic sta al buten kere
dat ic die waerheit niet en weet,
950[regelnummer]
die miere moeder dat grote leet
ende mi dien lachter mocht anedoen.
het heest ghedaen die selve man.
955[regelnummer]
hi soude u hebben ghenomen tlijf,
want hi vermaets hem die keitijf.
ic horet ende sprac hem aen
ende seide hem het ware quaet ghedaen,
want hi soude doden den jonghen voocht,
960[regelnummer]
also dat ic u jeghen hem cocht
om dusent pont van goude root.
| |
| |
Bi den here die mi gheboot!
die ondaet sal ghewroken sijn,
eer ic sal eten of drinken wijn.
965[regelnummer]
nu moeti uwen indach doen!
waer sidi vader, hoghe baroen,
ende Robbrecht die moordenaer?
Bi desen here, dan es niet waer!
970[regelnummer]
ic hebbe oit goet ende ghetrouwe ghesijn,
in was noit moordenaer no verrader.
Swijch, putesone! het es noch quader
die ondaet die ghi hebt ghewracht:
hoe quam dat nie in uw ghedacht
975[regelnummer]
te vercopen uwes selfs gheboren bloet,
ende maket minen vader vroet
dat mijn moeder hadde ghedaen?
Daer willic in een crijt voor gaen,
Esmoreit wel coene wigant,
980[regelnummer]
es hier enich man int lant
Swijch al stille, quaet tiran!
ghi souten hebben doot ghesteken,
en haddi mi niet horen spreken,
985[regelnummer]
daer ic ten aenganghe quam ghereden,
ic en was nie so wel te vreden
als dat icken jeghen u cochte om ghelt.
| |
| |
in een foortsier was yvorijn.
990[regelnummer]
noch soude ment vinden in uwe scrijn:
daer willic onder setten mijn lijf.
Ay mi! Robbrecht, fel keitijf!
met rechten ic u wel haten mach.
ghi selt nu hebben uwen doemsdach,
995[regelnummer]
al die werelt en holpe u niet.
Robbrecht hanct men hier.
De jonghelinc noch.
Aldus eest menichwerf gheschiet:
quade werken comen te quaden lone.
maer reine herten spannen crone,
die vol doochden sijn ende vol trouwen.
1000[regelnummer]
daer omme radic, heren ende vrouwen,
dat ghi uw herte in doochden stelt,
so wordi int inde met gode verselt
daer boven in den hoghen trone,
daer die inghelen singhen scone:
1005[regelnummer]
dies onne ons die hemelsche vader!
nu secht Amen alle gader.
Amen.
God die neme ons allen in hoede.
nu hoort, ghi wise ende ghi vroede.
hier so moochdi merken ende verstaen
1010[regelnummer]
hoe Esmoreit ene wrake heest ghedaen
over Robbrecht sinen oom al hier ter stede.
| |
| |
elc blive sittene in sinen vrede,
niemen en wille thuusweert gaen:
ene sotheit sal men u spelen gaen
1015[regelnummer]
die cort sal sijn, doe ic u weten.
wie hongher heest, hi mach gaen eten,
ende gaet alle dien graet neder.
ghenoeghet u, so comt alle weder.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd