Horae Belgicae
(1968)–A.H. Hoffmann von Fallersleben–
Auteursrechtelijk beschermd¶ Nr. 9.
| |
[pagina 40]
| |
7.[regelnummer]
Zy ging al voor haer zuster staen:
‘och zuster, mag ik naer Halewyn gaen?’
8.[regelnummer]
‘Och neen, gy zuster, neen gy niet!
die derwaert gaen en keeren niet.’
9.[regelnummer]
Zy ging al voor haer broeder staen:
‘och broeder, mag ik naer Halewyn gaen?’
10.[regelnummer]
’'t is my aleens waer dat gy gaet,
als gy uw eer maer wel bewaert
en gy uw kroon naer regten draegt.’
11.[regelnummer]
Toen is zy op haer kamer gegaen
en deed haer beste kleêren aen.
12.[regelnummer]
Wat deed zy aen haren lyve?
een hemdeken fynder als zyde.
13.[regelnummer]
Wat deed zy aen haer schoon korslyf?
van gouden banden stond het styf.
14.[regelnummer]
Wat deed zy aen haren rooden rok?
van steke tot steke een gouden knop.
15.[regelnummer]
Wat deed zy aen haren keerle?
van steke tot steke een peerle.
16.[regelnummer]
Wat deed zy aen haer schoon blond haer?
een krone van goud en die woog zwaer.
17.[regelnummer]
Zy ging al in haers vaders stal
en koos daer 't beste ros van al.
18.[regelnummer]
Zy zette haer schrylings op het ros,
al zingend en klingend reed zy door 't bosch.
19.[regelnummer]
Doen zy dat bosch ten halven kwam,
Halewyns zoon haer tegen kwam.
20.[regelnummer]
Hy bond zyn peerd aen eenen boom,
de jonkvrouw was vol angst en schroom.
21.[regelnummer]
‘Gregroet, zei hy, gy schoone maegd,
gegroet, zei hy, bruin oogen klaer!
komt, zit hier neêr, ontbindt uw haer!’
22.[regelnummer]
Zoo menig haer dat zy ontbond,
zoo menig traentjen haer ontron.
23.[regelnummer]
Zy reden met malkander voort
en op den weg viel menig woord.
24.[regelnummer]
Zy kwamen al aen een galgenveld,
daer hing zoo menig vrouwenbeeld.
| |
[pagina 41]
| |
25.[regelnummer]
Alsdan heeft hy tot haer gezeid:
‘mits gy de schoonste maget zyt,
zoo kiest uw dood! het is noch tyd.’
26.[regelnummer]
‘Wel, als ik dan hier kiezen zal,
zoo kieze ik dan het zweerd voor al.
27.[regelnummer]
Maer trekt eerst uit uw opperst kleed,
want maegdenbloed dat spreidt zoo breed,
zoo 't u bespreide het ware my leed.’
28.[regelnummer]
Eer dat zyn kleed getogen was,
zyn hoofd Iag voor zyn voeten ras,
zyn tong nog deze woorden sprak:
29.[regelnummer]
‘Gaet ginder in het koren
en blaest daer op mynen horen,
dat al myn vrienden het hooren!’
30.[regelnummer]
‘Al in het koren en gaen ik niet,
op uwen horen en blaes ik niet,
moordenaers raed en doen ik niet.’
31[regelnummer]
‘Gaet ginder onder de galge
en haelt daer een pot met zalve
en strykt dat aen myn rooden hals!’
32.[regelnummer]
‘Al onder de galge gaen ik niet,
uw rooden hals en stryk ik niet,
moordenaers raed en doen ik niet.’
33.[regelnummer]
Zy nam het hoofd al by het haer,
en waschte 't in een bronne klaer.
34.[regelnummer]
Zy zette haer schrylings op het ros,
al zingend en klingend reed zy door 't bosch.
35.[regelnummer]
En als zy was ter halver baen,
kwam Halewyns moeder daer gegaen:
‘schoon maegd, zaegt gy myn zoon niet gaen?’
36.[regelnummer]
‘Uw zoon heer Halewyn is gaen jagen,
g’ en ziet hem weêr uw levens dagen.
37.[regelnummer]
Uw zoon heer Halewyn is dood,
ik heb zyn hoofd in mynen schoot,
van bloed is myne voorschoot rood.’
38.[regelnummer]
Toen ze aen haers vaders poorte kwam.
zy blaesde den horen als een man.
| |
[pagina 42]
| |
39.[regelnummer]
En als de vader dit vernam,
't verheugde hem dat zy weder kwam.
40.[regelnummer]
Daer werd gehouden een banket,
het hoofd werd op de tafel gezet.
Vlämisch: Willems in Mone's Anzeiger 1836. Sp. 448-450. (Uhland Nr. 74. D.Ga naar voetnoot*) Willems bemerkt dazu: ‘Dieses alte Volkslied wird noch jetzt in Brabant und Flandern viel gesungen; die Melodie ist sehr schön, der Text aber in den fliegenden Blättern, die auf den Märkten verkauft werden, vielfältig verdorben.’ Willems hat später, (Nr. 49) denselben Text beibehalten, nur hie und da die Lesart des Fl. Blattes benutzt. Von den Varianten, die er mittheilt, habe ich Str. 20, 21, 22 aufgenommen. Die andern sind zu Str. 33. Zy nam het hoofd al by dat haer
en dooptet in een revier was klaer.
Zy ging al aen zynen hoofde
en las daer het Geloove (credo).
Zy ging al aen zyn zyde
en las daer de getyde.
Zy ging al aen zyne voeten
en las dry Weesgegroeten (Ave Maria).
Das verwandte deutsche Lied wird seit dem 16. Jahrh. in vielerlei Fassungen gesungen. Alte Texte: Basel bei Sam. Apiario um 1570 (Uhland Nr. 74 A.) = Basel bei Joh. Schröter. 1605. (W. Wackernagel Lesebuch 2. Th. 2. Ausg. Sp. 224.) Augsp. Mattheus Franck um 1566. (Uhland Nr. 74. B.) Nürnb. Friedr. Gutknecht 1554-1580. (Erk Liederhort Nr. 28 b.) - Neuere Texte aus dem Munde des Volks sind nachgewiesen in meinen Schles. Volksliedern S. 25. und zusammengestellt mit den alten bei Mittler Nr. 76-87. Ein niederdeutscher aus Westphalen bei Uhland Nr. 74. C. (Mittler Nr. 79.) ¶ 10, 3. kroon, der Jungfernkranz; so auch krône im Mhd., s. Müller Wb. 1, 887. Der Brautkranz war und ist in Deutschland noch hie und da ein kronenartiges Gewinde von Blättern, Blumen und Flitter-gold - 13, 1. korslyf, Corsett, Leibchen - 14, 2. van steke tot steke, von Stich zu Stich - 15, 1. keerle, kaerle, flandrisch das Oberkleid - 17, 2. koos, erkor, wählte - 18, 1. schrylings, schrijdelings, rittlings, reitlings, mit ausgespreizten Beinen wie ein Reiter, à califourchon - 20, 2. schroom, Schrecken - 25, 2. mits, wenn. - 27, 2. spreiden, spritzen - 29, 1. ginder, dort - 27, 3. voorschoot, Schürze. | |
[pagina 43]
| |
In neuer Zeit wurde das alte Lied fast völlig umgearbeitet. Hatte man sich früher begnügt, die zweite Zeile im Singen zu wiederholen, so wurde nun jeder Strophe eine dritte Zeile hinzugedichtet. Wie sehr musste der poetische Sinn in und außer dem Volke erstorben sein, dass ein solches Machwerk dem Volke geboten und von ihm angenommen werden konnte! Um den Verfall der niederländischen Volkspoesie kennen zu lernen, gewährt dies Lied in seiner Umgestaltung einen zu wichtigen Beleg, als dass es nicht mitgetheilt werden sollte. |
|