|
| |
Aphorisme of Kortbondige Spreuken van Hippocrates
| |
| |
| |
Het Geslagt en Leven van Hippocrates volgens Soranus.
HIPPOCRATES is geboortigh uit het eilant Cos. Zyn ouders waren Heraklides en Praxithea, dogter van Phenarete. Hy rekende den oirsprong zyns geslagts van Hercules en Eskulapius, tellende zich den twintigsten van den eenen, en negentienden van den anderen. Van zyn Geslagtregister maekt Eratosthenes gewagh, nevens Pherecydes, Apollodorus, en Arius van Tarsus. Wyders was hy een leerling van zynen Vader Heraklides, en daerna van Herodius, hebbende ook, naar het verhalen van eenigen, ter gehoor geweest by den Redenaar Gorgias Leontinus, en Democritus, een Filosoof van Abdera. Hy bloeide ten tyde van den staat van Peloponnesus, zynde geboren (als men Istomachus zal gelooven in zyn eerste boek van den Aenhang van Hippocrates) in het eerste jaar der tagtentigste Olimpiade. | |
| |
Maar Soranus van Cos, die de Boekeryen van die van Cos doorzogt heeft, voegt'er by, dat het geweest is onder de monarchie van Abriadas, op den zevenentwintigsten dagh der Agrianer maent, op welken dagh ook zelf heden naer zyn zeggen die van Cos een Feestdagh ter eere van Hippocrates houden. Als hy in de Geneeskunst en den ganschen omloop der wetenschappen zeer geoeffent was, is hy, na het overlyden zyner ouderen, uit zyn vaderlant geweken, gelyk zeer quaedaerdigh van hem geschreven heeft Andreas in dat boek, dat hy van den oirsprong der Geneeskunst uitgegeven heeft, om dat hy de openbare Boekery der Knidiers zou verbrant hebben. Dogh anderen zeggen dat hy getrokken is uit zyn Vaderlant met een voornemen van de uitwerkingen der Geneeskunde en het gevolg derzelve in vele plaetsen te onderzoeken, en zich daar in op verscheide wyzen te oeffenen. Maar naer het zeggen van Soranus verscheen de Slaepgodt hem in den droom, en riedt hem zich metter woon naer Thessalie te begeven.
II. Wyders is hy door geheel Griekenlant door den roem zyner kunst aan yder tot verwondering geweest, zoo dat hy zelf van Perdikkas, Koning van Macedonie, die men hielt dat de tering had, opentlyk ontboden, en te gelyk met Euryphon, die hem in jaren te boven ging, by hem | |
| |
gekomen is, en uit zekere tekenen bevonden heeft dat de ziekte des Konings een quaal des gemoedts was. Want na de doot van zyn vader Alexander verliefde hy op eene der Koningklyke byzitten, genaemt Phyla, aen wie als Hippocrates de zaak geopenbaert had, merkte hy dat de Koning in haer tegenwoordigheit ontstelde, dien hy door het verdryven der ziekte behouden heeft. Hy wert ook te Abdera ontboden, op dat hy daer tegenwoordigh zynde Democritus van uitzinnigheit, en vervolgens de gansche Stadt van de pest genezen zou. Vervolgens wert hy in Illyrie en veele andere Barbaersche gewesten, daer de pest vervaerlyk woedde, ontboden. Maar hy uit de gezanten der Koningen, die zyn overkomst begeerden, verstaen hebbende wat winden in die gewesten wel meest de overhant hadden, liet hen onverrichter zake vertrekken. Maer als hy door schranderheit van geest het gewelt der pest voorzien had, die Athenen en de Griexe steden stont op te komen, heeft hy voor haer zoo wel als voor zyne leerlingen gezorgt. Ja de liefde tot Griekenlant ging hem zoo zeer aen 't hart, dat hy, wanneer de beroemtheit zyns naems tot in Persie was doorgedrongen, en hy uit dien hoofde van Artaxerxes door Histanides, Lantvoogt van den Hellespont, met aenbieden van groote geschenken, verzogt wiert by hem | |
| |
te komen, uit eerlykheit van gemoedt, versmadinge van gelt, en liefde tot Griekenlant, den Koning zyn verzoek heeft afgeslagen, gelyk ook dit klaer getoont wort uit den brief van den Lantvoogt aen hem geschreven. Maar zyn eigen vaderlant heeft hy verlost, wanneer de Atheners het stonden te beoorlogen, verzoekende die van Thessalie te hulp. Hierom zyn hem groote waerdigheden by die van Cos opgedragen: en geen mindere by de Thessaliers, Argiven, en Atheners, die hem in hunne Eleusynsche heiligdommen opentlyk ingewydt hebben, datze voor hem, aen niemant als Herkules gedaan hadden, begunstigende hem verder met het Burgergenootschap en leggende hem en zyne nakomelingen onderhout toe in hun Prytaneum. Hy onderwees openhartigh en buiten alle eenzydigheit de beyveraers dezer kunst, na dat hy hen vooraf door eenen eedt aen zich verbonden had.
III. Zyn leven eindigde hy by die van Larisse, op welken tydt men ook zegt dat Democritus gestorven is. Zommigen zeggen dat hy negentig, anderen vyfen tagtig, anderen hondert en vier, anderen ook hondert en negen jaren, bereikt had. Hy wert begraven tussen Gyrton en Larisse, daer nogh heden ten dage zyn grafstede gezien wort, waer in zeker eenen langen tydt agter een een byzwarm gevonden | |
| |
wert, met welker honig de zweren in den mont der kleene kinderen by het graf gestreken zynde van de voedsters gemakkelyk genezen werden. Men ziet hem in vele afbeeldingen met gedekten hoofde, ja zelf, als eenigen zeggen, met eenen hoed, tot een teken van adel: want dus ziet men ook Ulisses afgebeelt. Anderen vertoonen hem bedekt met eenen mantel. En eenigen van hun zeggen dat dit geschiedde om de betamelykheit, dewyl hy kael van hooft was, eenigen ook om de zwakke gesteltenisse des hoofts, Anderen weder zeggen dat hy zich dus dekte uit inzicht dat de verblyfplaets der redelyke ziele wel gedekt en bewaart behoort te zyn. Men vint 'er ook, die het nemen voor een teken van zyn reisgezintheit: en eenigen, die hier mede de donkerheit zyner schriften willen betekent hebben. Eindelyk zyn 'er ook die willen dat dit dexel ons vermaent dat men zelf ten tyde van gezontheit voor de dingen, die beschadigen kunnen, zich moet wachten. Hoewel eenigen staende houden, dat hy, in het beoeffenen zyns ampts, den mantel, dien hy droeg, om alle belemmering voor te komen, gewoon was op zyn hooft te smyten.
IV. Omtrent zyn schriften is veel geschil, zo dat men in zoo groot een verscheidenheit van gevoelens niet licht iets | |
| |
zekers deswegen kan melden, in't byzonder ook om vele redenen, die de vastigheit des oordeels benevelen: gelyk vooreerst de bynaem. Ten tweeden dat het kenteeken des schryfstyls te behouden is. Ten derden dat een en zelve nu een sterke, dan een slappe maniere van schryven gebruikt naer mate zyner jaaren. 'T ontbreekt ook niet aen andere redenen, als men die noemen wilde. Dit gaet vast dat hy geen wezen van gelt had, en zuiver van zeden was, en volhardende in liefde tot Griekenlant. Weshalven hy zyn lantsluiden ook met de uiterste naerstigheit genezen heeft, en hunne steden van pest bevrydt, gelyk wy boven vermaent hebben. Waar uit hem ook deftige waerdigheden niet alleen by die van Cos, maer ook by de Argiven en Atheners zyn te beurt gevallen. Hy liet twee Zoonen na, Thessalus en Draco, dogh een groot getal van leerlingen. Maer onder die worden zyne zoonen voor de beroemsten gehouden.
|
|
Auteursrechtvrij