Gedichten
(1981)–Willem van Hildegaersberch–
Auteursrechtelijk beschermdGa naar margenoot+CIX. Vanden vier cussen.Wat ic dichte of beghin,
Tfolc is so hart van syn,
Datter luttel na gheschiet;
Doch ist beter wat dan niet.
5[regelnummer]
By goeder vermaninghe ende leer
Soe vreest hem menich mensche zeer
Vander ewelyker pijn.
Reden tuucht die waerheit fijn,
Wat oerbaer is of schade groot.
10[regelnummer]
Die pijn ons Heren ende sijn doot
Hoert ic vertrecken teenre stede,
Ende wat van sinen leven mede;
Mar vier sticken sonderlinghe,
Die mi totter herten ghinghen,
15[regelnummer]
Onthildic om te segghen voert.
Wye gaern van Gode spreken hoert,
Hem is therte wat van binnen
Beroert mit godliker minnen:
Dat vintmen noch voer waer bescreven,
20[regelnummer]
Dair om wil ict te kennen gheven,
Een deel des ic daer verstont.
Jhesus wort voer sinen mont
Ghecusset hier op dese aerde,
In minnen, in danc, in onwaerde,
25[regelnummer]
Dit gheschiede van hem drien.
Tfierde cussen was yen
Die uut rechter zoeter lust
Oetmoedelijc sijn voeten kust.
Dus wert hi cust van hem vieren,
30[regelnummer]
Die milde Goods zoen goedertieren,
Binnen sijn leven, eer hi starf.
Maria die custen menichwerf,
Want si minneden boven al.
Daer om en screefmen gheen ghetal
35[regelnummer]
Weder in boecke noch in brieve,
Hoe veel si en custe uut rechter lieve,Ga naar margenoot+
Wanttet stont hoer wel te doen.
Tander was van Symeon,
Doe hi inden tempel quam,
40[regelnummer]
Daer Symeon die maer vernam.
Hi verblyde hem in dien dach,
Dat hi dat kint mit oghen sach;
In danck, in love custe hi en mede,
Tkint van hogher waerdichede.
45[regelnummer]
Van Marien Magdalenen
Wert hi ghecust uut goeden menen,
Niet sijn mont, sijn voeten reen.
Doe Maria Magdaleen
Hoer sonden also seer beweende,
50[regelnummer]
God die wist wel wat si meende:
Dair om soe wert hoer bede ghehoert,
Want hi vergaf hoir rechtevoert
Al hoer sonden ende hoir misdoen,
Ende si custen mede in rechter zoen.
55[regelnummer]
Judas custen, dat was quader,
Die custen recht als een verrader,
Sonder schulde ende sonder noot,
Ende leverden daer mede inden doot.
Als die scrifture ons noch vertellen,
60[regelnummer]
Van desen vieren medeghesellen
Vintmen noch in aertrijc,
Die cussen des ghelijc
In minnen, in danc, in confuns.
Soe custmen noch dat waerde cruus
65[regelnummer]
Een Goeden Vrydaghe inden tempel,
Daerment ons toghet tenen exempel,
Dat wy sijn doot souden beclaghen
Ende sijn lyden helpen draghen
In onser herten ende besluten.
70[regelnummer]
Bewisinghe, die daer schijnt van buten,
Die machmen openbaer bekennen,
Mar hoe die menighe meent van bennen,
| |
[pagina 233]
| |
Ga naar margenoot+Dat weet die Here, diet al bekent.
Te Paesschen totten sacrament
75[regelnummer]
Gaetet volc mit groten scharen,
Salich die hem wel bewaren!
Die menighe ende die staet van desen
Die en can niet al ghelijcke wesen:
Die sulke comen mit Marien,
80[regelnummer]
Mit Symeon een deel partyen,
Mit Magdalenen comen si mede;
Sulc ontfaetet om die zede,
Die mit Judas willen comen:
Hem waert beter onghenomen,
85[regelnummer]
Want si hem andersins berieden.
Onderscheit willic bedieden,
Ans mi God, in corter ure,
Van elker staet, daer ic of rure,
Hoe si Gode sijn bequaem,
90[regelnummer]
Die hem uter sonden blaem
In een goeden leven houden,
Die moghen salich sijn ghesconden.
Wanttie comen al gheheel
Ende nemen mit Maria een deel,
95[regelnummer]
Uut rechter minuen, sonder hat,
Ontfanghen si den rijcken schat,
Daermen die ziele mede spijst,
Als die scriftuer ons noch bewijst.
Daender party die staet te prisen,
100[regelnummer]
Dat sijn die gheen die willen rysen
Of sijn gheresen uten sonden,
Ende nemmermeer te ghenen stonden
En willen meer in sonden treden.
Die gheen die dus sijn overleden,
105[regelnummer]
Die worden sonderling verblijt,
Ende dancken Gode vander tijt,
Dat hise spaert heeft alsoe langhe,
Dat si uut horen ouden ganghe
Sijn ghetreden ende ghetoghen,
110[regelnummer]
Dat si Gode ghenaken moghen.
Die dit doen, dat sijn die goen,
Die mit Symeon den soen
Ontfanghen ende cussen mede
Tot hoerre zielen salichede.
115[regelnummer]
Die derde partye comen daer
Om tsacrament voerden outaer
Mit Magdalenen oec bineven,
Dat sijn die gheen die willen vergheven,
Is hem misdaen in enighen sticken,
120[regelnummer]
Ende op die wrake niet al en micken.
Die altoes inde wrake wachten,Ga naar margenoot+
Die en willen niet den ghenen slachten
Die sijns vaders doot vergaf
Om Cristus doot, ende lict daer af
125[regelnummer]
Te wreken, doe hi wreken mocht.
Om dat sijn vyant an hem socht
Ghenade mit oetmoede groot,
Vergaf hi hem sijns vaders doot
Opten Goeden Vrydach.
130[regelnummer]
Ander wrake noch verclach
En gheerde hi daer of te ghenen tyden:
Dat dede hi al om Christus lyden.
Wye veel vergheven hier op aerden,
Hem sel veel vergheven weerden.
135[regelnummer]
TPater Noster hout van desen,
Als wijt wel te rechte lesen:
‘Heer, vergheeft ons onse misdaet,
Als wy doen in sulker maet
Anden ghenen wel aenschijn,
140[regelnummer]
Die teghen ons misdadich sijn.’
Die dus ten sacramente gaen,
Die moghent hueghelijc ontfaen.
Die vierde partye hoe comen die,
Die meerre is dan dander drie?
145[regelnummer]
Die gaen tsacrament te nemen,
Recht als Judas soude betemen,
Die dat broot van onsen Heer
Ontfenc tot enen groten zeer.
Alsoe, duchtic, selt vergaen
150[regelnummer]
Den ghenen die in sonden staen
Tlanghe jaer al doer ende doer,
Ende alte zelden hebben voer
Uten zonden hem te reynen.
Si slaense licht, om dat si meynen:
155[regelnummer]
Onse lieve here God vergheeftet al.
Deser dwasen en is gheen ghetal.
Dit moghen wy horen alden dach,
Hoe deen den anderen doet ghewach
Van horen sonden in taveerne,
160[regelnummer]
Of optie strate thoren schaerne
So thyen si malcander an
Elck dat hi bedencken can,
Dobbelen, drincken, overspel,
Om datmer veel om lachen sel;
165[regelnummer]
Ende wye sijn sonden tellet spot,
Die machmen billice schelden sot.aant.
Soe menighen anxt, soe menigen toern
Is biden sonden hier te voren
| |
[pagina 234]
| |
Ga naar margenoot+Gheschiet, ende noch ist vrese ghenoech.
170[regelnummer]
Die overdocht sijn onghevoech,
Der hellen pijn, sijn veghevier,
Die corte tijt sijns levens hier,
Dat bitter oerdel entie schende,
Dat over hem gaet teu lesten ende,
175[regelnummer]
Diemen daer wijst ter slincker hant
Te varen inder hellen brant,
Die dit algader wel overdocht,
Ende sijn consciencie wel doersocht,
Soe waert een schandelijc borderen
180[regelnummer]
Die mitten sonden houden scheren.
Nu roemen si daer of ende tellent eer,
Ende luttel berous hebben si meer
Van horen sonden tlanghe jaer.
Heymelijc of openbaer,
185[regelnummer]
Hoe of waer si sijn gheschiet,
Daer maken si of een cranck bediet;
Als si hoer sonden souden weten,
Soe is tmeeste deel vergheten.
Tander biechten si mitter haest
190[regelnummer]
Den Paesschen, als si moghen naest.
Eer si totter biechte reyden,
Soe maken si alsoe langhe beiden,
Dat si niet langher hebben ruum.
Voerden Paesschen ist coustum,
195[regelnummer]
Datmaechden, knapen, mannen, vrouwen
Te biechten souden gaen mit trouwen,
Ende ontfanghen penitenci,
Ende uut goeder conscienci
Overdencken hoir ghebreken,
200[regelnummer]
Eer si hoer biechten souden spreken.
Nu haesten si daer mede ende scheiden daer of,
Ende doen den priester schoen belof,
Datmen die sonden laten sel;
Mar hoer conscienci tuuchtet wel,
205[regelnummer]
Als die Paesschen is gheleden,
Alsulke sonden als sy deden
Voerden Paesschen, dat si sullen
Naden Paesschen dat vervullen,
Ende wederzoecken toude pas,
210[regelnummer]
Elck daer hi te voren in was.
Is dat niet biechte van bedrieghen,
Daer si hem selven mede lieghen?
Si en moghen Gode verschalken niet,
Hi is die alle dinghe ziet.
215[regelnummer]
Conscienci ende der herten gront
Dat is hem alle gader cont:
Dus machmen billicx hieten dwaes
Alle die gheen, die mit JudaesGa naar margenoot+
Comen dus veradelijc,
220[regelnummer]
Om den schat van hemelrijc
In hoerre zielen dus tontfanghen,
Daer hem billicx na mochte langhen,
Waren si te voren wel bereet
Mit biechten ende mit minnen heet,
225[regelnummer]
Daer die wise hom zeer toe spoeden.
Wat si dencken of in hem vermoeden,
Die tsacrament aldus begheren,
Dat waer een wonder te exponeren,
Soudment al te gronde ontbinden;
230[regelnummer]
Duch en wils mi niet onderwinden,
Ic latet staen alst stont te voren.
Mar nyemant en gheve sijn spel verloren
In wanhope, dats mijn raet:
Si waren seer in dommer dact,
235[regelnummer]
Die horen spel verloren gaven.
Men mochtet wenden voer die haven,
Lichte si streken binnen palen.
Men heeft wel luden weten dwalen
In wont, in busche, in velde, in baghen,
240[regelnummer]
Die nochtan binnen dien selfden daghen
Quamen inden rechten pat.
Wetet voir die waerheit dat:
Die dwalen sonder wederkeren,
Dats een anxtelijc bezeren
245[regelnummer]
Ende onverwinlike schade.
Elcman soecke te tyde ghenade,
Ende maeck hem selven goet gheleide
Mitten drien, daer ic af seide,
Dats Maria ende Symeon
250[regelnummer]
Ende Magdalena, die maecte zoen,
Die si hilt hoer leven lanc:
Dat is alden rechten ganc
luden wech van caritaten.
Judas ghinc al buten maten
255[regelnummer]
In een ewelijc verdoemen.
Moghen si hem dan niet wel beroemen,
Die roeckeloes ende onbekent
Mit Judas gaen ten sacrament,
Dat nyemant schuldich en is tontfaen,
260[regelnummer]
Hi en hebbe sijn biechte wel ghedaen,
Ende hi en is claerlijc absolveert;
Entan sel staen in sijn begheert
Buten sonden voert te bliven.
Die anders doen die machmen scriven
265[regelnummer]
Sot, ghelyken als hi was
Die onbekende Judas.
| |
[pagina 235]
| |
|