Gedichten

⁺LVI. Van feeste van hylic.

Menighe feeste wort opheven,

Opdat die tijt van onsen leven
Mit ghenoechten overgae.
Elck bedenck hem ende versta,
Waermen feeste mach bedriven,
Ende buten sonden mach off bliven;
Want blyde te sijn sonder zonde
Dat quam uut reynre herten gronde,
Oeck ist Gode wel bequame.
Doe hy Yeve gaff Adame,
Hi maecte daer feest van hoghen prise,
Ende setse inden Paradise,
Ende hadden si buten sonden ghebleven,
Wy mochten sonder sterven leven.
Dat God Adam den wille gaff,
Daer quam ons allen sterven aff.
Sterven is een swaer ontsien,
Daer om sel elcman daer nae spien,
Dat weldoen sy sijn hoechste mienen:
Voir sterven moghen wy loon verdienen.
Waren wy buten vallen ghemaect,
Ons hadde hogher loon ghenaect
Dan daer hi eerst was in gheset.
Aldus soe staet te prisen bet
Die vrye wil mitter doecht,
Om dat ghi loon verdienen moecht.⁺
Den vryen wil is meerre danck
Dan wel te doen door bedwanck.
Bedwanc dat is een onghenoecht:
Daer om heeft God die wil ghevoecht,
Dat elcman is sijns selfs vry
Te comen daer ghenoechte sy,
In feeste, die niet en mach vergaen.
Hoe hoghe feeste wy hier begaen
Om vreuchde te driven mit jolijt,
Tis al verganc in corter tijt.
Hierom selmen feesten maken
Buten sondeliken zaken
Gode te loven, der werlt te vromen.
Soe wye in brulofts feeste comen,
Die moghen sonder zonde hoven,
Gode te dancken ende te loven,
Laten sijt hoff in sijnre waerde
Sonder nijt of hoveerde.
Hoveerde, nijt ende ghierichede
Daer wort een hoff onzuver mede;
Daer by machmense mit goeden reden
Te hove laten onghebeden.
Want hoghe bruloften off edel feste,
Wat sonde daer nijt of tempeeste?
Vruechde, blyscap, melody,
Die wil God selve datter sy,

+ H. fol. 57 c. B. fol 35 a.

+ H. fol. 57 c. d. B. fol. 35 a. b.

[p. 108]

 

⁺Want in sijn lof ist al ghesticht,

 

Man ende wijff, dese edel gycht,

55

Die si malcander moeten gheven,

 

Trouwe te houwen al hoer leven:

 

Thonden dat is al die zake,

 

Die lofte gheschiet in corter sprake.

 

Man ende wijff, dese edel vrucht,

60

Dat sijn twe boom van edelre tucht,

 

In enen steel te gader geent,

 

Dat is dat helighe Sacrament.

 

Dat sy ontfaen in enen bant

 

Mitten stoel van spriesters hant.

65

Dat bediet eendrachtichede,

 

Dat sy altoes op ene stede

 

Mit gonsten sellen bliven vast,

 

Ende elck sel anderen sinen last

 

Helpen draghen totter doot,

70

Entat om weelde noch om noot

 

Nymmermeer te staen ave,

 

Voer dat sy comen totten grave.

 

Hilic is een salicheit,

 

Daer menich eer ende bate an leyt,

75

Alsment regiert na sijnre accoerde.

 

Een hoghe wet, een edel oerde,

 

Heeft hi gheset, diet eerst began.

 

Tis voer Gode een duer ghespan,

 

Daer man ende wijff malcanderen trouwen.

80

Hoghe heren ende edel vrouwen,

 

Die mogher by in rusten bliven;

 

By hilijc letmen menich kiven,

 

Want als twee landen te gader minghen

 

By hilie, dat si te samen bringhen,

85

Hoer vyande worder mede versaecht.

 

Hoe groten hoemoet datmen draecht,

 

Groet ontsich van felre wrake

 

Dat doet verhoeden menighe zake.

 

Tis den menighen volke noot,

90

Dat heren sijn van machten groot.

 

Een wel ghesinnet machtich here

 

Hout veel lants in groter ere,

 

Daer twee ghelike te gader kiven,

 

Die willen beyde an tscoenste bliven:

95

Daer by ist onghelike guet,

 

Wanttet wel verdraghen doet.

 

By hilic machmen veel verwerven:

 

Als sonder gheboorte die heren sterven,

 

Hoer lant comter bi in node;

100

Die menighe lyen mitten brode⁺

 

Die wijl den heer sijn leven duert,

 

Dat zwairlijck na sijn lant besuyrt.

 

Want als een heer partyen heelt,

 

Oeck hoe ghelike dat hi deelt,

105

Si moeten beyde sijn bedwonghen;

 

Want wort een heer te tijt ondronghen

 

Sonder gheboorten, soe staet in vresen,

 

Sy en sellent onghelike tesen

 

Ende zwaerlic in partyen scheiden.

110

Aristotiles was een heyden,

 

Nochtan proefde hi in reden claer,

 

Dat by node een meester waer,

 

Die alle wesen heeft ghefundeert.

 

Oeck ist wel noot datmen begheert

115

In elken lande een overheer,

 

Diet wel regiert in allen keer;

 

Want veel heren in een lant

 

Sonder ontsien, dat wort gheschant.

 

Hier om sullen hoghe heren

120

Te hilic meest hem selven keren,

 

Want als sy kinder afterlaten,

 

Tcomt den lande te meerre baten

 

Dan off die mate kinder winnen.

 

Doch sel elck die sine minnen,

125

Dat doet, het is ghemeen accoert.

 

By hylic quam die werlt voert,

 

By hilic machse staende bliven,

 

Doet ons God sijn hulp beclyven.

 

Soe wye gheleghen hilic staet,

130

Die neem te tyde sulken raet,

 

Dat hi der bester wijsheit plyet:

 

Ten valt tot allen tyden niet.

 

Gheleghen hilic selmen prisen:

 

Machtighe vrienden verre te wisen

135

Die en connen ons niet helpen draghen,

 

Waren wy belast van fellen laghen,

 

Ghelijc den ghenen die ons sien;

 

Doch ist beter vanden tween:

 

Verre vrienden in goeden staden,

140

Dan naerre by ende omberaden;

 

Want hilic vallet misselic.

 

By hilic wordt die mate rijck

 

Entie rijcke maet van goede;

 

Te hilic hoort wel grote hoede;

145

Al is die coop al thants ghedaen,

 

Die dach die moet al langher staen,

+ H. fol. 57 d.-58 a. B. fol. 35 b. c.

+ H. fol. 58 a. b. B. fol. 35 c. d.

[p. 109]

 

⁺Ende wye misraect op sinen dach,

 

Ic waent hem langhe dencken mach.

 

Van hilic mochtmen dichten vele:

150

Soud ic tende vanden spele

 

Dichten, tworde ons te lanc,

 

Soe waert een arbeit sonder danck;

 

Ende sonder danck te menighe stede

 

Spreect die dichter die waerhede,

155

Want elck materi hout hoer slot.

 

Ghi heren, peynst om Goods ghebot,

 

Ende laet u niet verlanghen zeer,

 

Als ghi wat hoert van goeder leer;

 

Want goede leer ende wel besloten

160

Is dickent wijsheit uutghevloten;

 

Doch hoert tot allen dinghen maet.⁺

 

Een dichter, die hem wel verstaet

 

Ende overdenct wat hem mach deren,

 

Dien dicht niet al sijns selfs begheren,

165

Want goet ghedicht ende niet te langhe,

 

Een schoen vertreck van nyewen sanghe,

 

Dat heeftmen gaern ter heren hove.

 

Tis best dat icket mede love,

 

Want Willem heeftet mi gheleert

170

Van Hildegaersberch, wye is verheert,

 

Dat hi sijn striden laten moet.

 

Smeken, lyden is die boet,

 

Daermen wreden mode verwint:

 

Hi is wijs diet wel voersint.

+ H. fol. 58 b. B. fol. 35 d.

+ H. fol. 58 b. c. B. fol. 35 d.-36 a.

53 al is g. 56 houden. 58 D. geloeft. 59 vruchten. 60 reinre tochte. 61 In een s. te samen geent. H. ent. 66 in een s. 68 den anderen. 71 standen af. 72 graft. 75 Alsmen. 76 oerden. 79 malcander. 80 ende ontbr. 81 D. mogen daer bi. 83 lande. 85 weerden daer m v. 87 Swaer o. 88 H. verhouden. 89 gemeynen volk. 98 geboerten. 99 Hoer l. dat coemt daer b. i. n. H. Hoc. 100 Want voele die liden m. b. 3 helt. 4 hijt. 6 die tijt ontdronghen. 7 Soe staet s. geboert i. v. 11 bi redene c. 13 fundeert. 20 Ten h. Vs. 127 en 128 in omgekeerde volgorde bij B. 27 Soe m. bi h. s. b. 29 scaet. 30 alsulken. 34 vriende. 35 D. ons niet en connen h. d. 36 Swaren last v. f. l. 37 G. die gene die bi ons sijn. 38 isser. 39 vriende i. g. steden. 40 ombereden. 41 valt. 44 Tot. 45 den c. al thans.

48 dueren. 49 soe mach ic. 50 dat ende. 53 meniger. 55 hout h. s. H. ocht. 56 o. onse g. 60 dicke. 63 dat. 64 Die en d. 70 die. 72 Want s. 73 den w. 74 versint.
Tit. koerencoepers. 1 Het dunct m. w. eest v. 2 Die, eren. 4 overdenet w. i. geleden. 5 Ende w. v. n. moet g. 7 die niet en spaert. 8 Daer na dat oerdel e. dat swaert. 10 sijn si c. 18 Oec mochtment v. w. t. 19 elcke. 24 Die. 26 Onversien wraken comen. 30 c. v. eertrijc. 32 op v. p. 35 mit des v. r. 36 dat edel sade. 38 G. m. hengen w. v. 40 O. soe coemt dicwil onversien. 42 aen die vroede. 44 in die s. H. inden. 47 mit anderen sade. 48 genaden.