Postduiven voor de prins : beleg en ontzet van Leiden

[p. 208]

Slot

HET was laat in de avond, van de vierde October, dat Andries van Veen thuis kwam met zijn ouders. Voorbij was het nu... de strijd, het lijden, maar ook, het grote avontuur.

De Prins was in de stad aangekomen en hij had de regering, zowel als de dappere burgers hartelijk bedankt voor de betoonde moed en volharding. Er was een feest geweest in de stad, de schout en zijn rakkers deden die avond een oogje toe en elkeen kon naar hartelust feestvieren.

In de stille, rustige kamer zaten ze met hun drieën bij elkaar, de vader, de moeder en de zoon.

‘Hij heeft mooi gesproken,’ zei eindelijk vader van Veen.

Andries wist, wat zijn vader bedoelde, waar hij speciaal op doelde, maar hij deed, of hij het niet dadelijk begreep.

‘Nu gaan we weer gewoon aan het werk,’ zei vader van Veen, ‘juist zoals de Prins het van ons allen heeft verlangd.’

Het was stil in de kamer en het leek Andries, of hij die wijze woorden van de vorst weer hoorde, die zoveel indruk op hem hadden gemaakt.

‘...en gij, jonge mannen en knapen van Leiden, die u verenigd hebt tot het onvergetelijke corps der vrijbuiters, hoe moet ik u danken voor de moed en toewijding, die ge hebt getoond? Het is een zware tijd voor u geweest en ge hebt vele offers moeten brengen. Maar nu ga ik u iets vragen, dat voor velen van u ook een offer zal zijn. Gaat thans weer rustig aan uw werk. Houdt u gereed, want nog is de strijd niet gewonnen en het kan zijn, dat ik of uwe regering nog weer eens een beroep op u zal doen. Maar het ogenblik is nu gekomen, om het beroemde corps der vrijbuiters te ontbinden en u dringend te vragen, terug te keren naar uw

[p. 209]

werk. Uw stad is zwaar geteisterd, veel is niet gedaan, wat nu gedaan moet worden. Nu weer aan het werk, tot heil voor uw stad en voor het gehele vaderland. Weet, dat ik u nooit zal vergeten, doch begrijpt goed, dat ik nu evenzeer op u reken als in de dagen van nood en spanning, die achter u liggen. Steekt de handen uit de mouw en neemt uw werk weer op. Dat is, wat ik u te vragen heb.’

Andries had er goed naar geluisterd en vrijwel geen woord had hij ervan vergeten. Maar nu... nu leek het toch wel, of hij iets verloren had, wat hem dierbaar was geworden. Ledig en dor, vervelend en duf lag de dag van morgen voor hem.

Zoveel had hij beleefd en nu zou hij weer in de bakkerij moeten gaan staan... elke dag de tredmolen meelopen van het geregelde werk, hij die zoveel avonturen had doorstaan.

‘Jongen,’ zei vader van Veen.

‘Ja vader.’

‘Jongen... ik wil, dat je nu eerst een paar dagen op je verhaal komt, dat je je rustig houdt. Ga de ommelanden in, kijk weer naar je vogels, waar je altijd zoveel van gehouden hebt, verzorg de duiven en ga wandelen met je vriend Arie. En dan... als je weer helemaal de oude bent, mijn sterke, flinke Andries, dan...’

‘Ja, vader?’

‘Dan, mijn jongen... dan hoop ik, dat je je oude vader weer een handje zult komen helpen, want de tijd is niet meer zo heel ver, dat ik mijn werk niet meer zo goed zal kunnen doen en dan zal jij er zijn, om de zaak te besturen als een goed vakman. Dan zullen je moeder en je vader het hoofd rustig kunnen neerleggen, als ze weten, dat jij met een goede zaak voor je zelf kunt zorgen en geen raad en hulp meer nodig hebt.’

Andries antwoordde nog niet. Toen keek hij zijn vader

[p. 210]

aan en hij zag angst in zijn ogen. Ook moeder keek hem vol spanning aan. Hij begreep het, ze waren bang, dat hij weg zou gaan, dat hij zich niet meer thuis zou voelen in de bakkerij, dat hij...

Moeder en vader... die zoveel voor hem hadden gedaan, het enige wat hij had op de wereld:

‘Ja vader,’ zei hij, ‘ik zal graag een paar dagen nog rusten en dan kom ik helpen, in de bakkerij. En later, als jullie beiden oud zijt, dan zal ik voor u beiden zorgen.’

‘Braaf gesproken,’ zei vader van Veen en de goede man had tranen in zijn ogen. En ook moeders ogen rustten vol liefde op haar flinke jongen.

Als een gelukkig gezin gingen zij naar bed, gelukkig omdat de stad vrij was, omdat het leed was geleden, omdat de zaak van de Prins er goed voor stond en omdat zij, in alle nood en ellende bij elkaar mochten blijven. Gelukkige ouders, om hun flinke jongen. Een gelukkige jongen, omdat hij het besluit had genomen, dat wel zwaar was, maar ook het beste besluit, dat een goed zoon kan nemen.

Leiden was in last en nood. Dit was een verhaal van het ontzet, een verhaal uit de tijden, toen ons volk zich verzette tegen de dwingelandij van de overheerser, toen ons volk zijn beste kant toonde. Een verhaal van een taai volk, dat ook in tijden van nood zijn geloof en hoop behield in de uiteindelijke overwinning van de rechtvaardige zaak!

[p. 211]

Plattegrond van Leiden, ten tijde van het ontzet in 1574.