Logo DBNL
Const-thoonende juweel (1607)

Const-thoonende juweel

(1607)–Zacharias Heyns–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Bij de loflijcke stadt Haerlem, ten versoecke van Trou moet blijcken, in't licht gebracht


Vorige Volgende

Spel van Sinnen.

Personagien.

Oudt en arm.{Twee oude Mannen.
Oudt en machteloos.{
Gherechten yver.{Ghecleet als twee
Eerlyck voornemen.{mannen van vermogen
Evangelische sachtmoedicheyt.{Twee vrouwen wesende staetlycke in't swert,
Christelycke trouwe.{hebbende elck een boec in de hant
Vermeten begeerte.{Sinnekens.
'Swerelts becommerthz,{
Obstinaet gierigaert. 
'tGhemeene volck. 
Drie stomme Personagien.{Int wit met palmtacxkens.
De Doodt. 
Satan. 
 
Oudt en arm.
 
Ay my! ay my!, vvat heb ick al te lyden,
 
Ellende en droufheyt aen allen zyden
 
comen mijn bestryden,, inden ouderdom svvaer:
 
Mijn ghebeent is verberndt door lanckheydt van tyden,
 
Als ander verblijden,, ben ick in rouvve voorvvaer,
 
Vol becommertheydt, sieckten en verstranghenisse: maer
 
hoope doetnu vvat vreuchden het herte mijn,
 
Door dien dat onse Magistraten eerbaer
 
zoo neerstigh' tot vemind'ringh' van onse qualen zijn.
 
 
 
Oudt en macht'loos.
 
Dat verfraeyt my mede vvat in elckx aenschijn,
 
Die met veel onlusten en cranckheyt ben ghesleghen,
 
In't herte verdorret als hoy door groote pijn,
 
Creupel, lam, schier blindt, ende traech in alle vveghen,
 
Door grooten arbeyt, dien ick inder jonckheyt most pleghen,
 
Vol steeckten ende vveedomme seer groot,
 
So dat d'een voet als d'ander 'tlichaem nauvv'lijcx lust te dregen,
 
De zenuvven vercrompen, d'ad'ren ledigh van bloede root.
 
 
 
Oudt en arm.
 
Sulcke smerte ghevoele ick mede, met svvaer aenstoot:
 
VVant in't svveet mijns aensichts heb ick dach en nacht,
 
in hongher en dorst ghevvonnen mijn broot,
 
In hitte in coude, hebbe veel jammers over ghebracht,
 
'tVVas al om een cleedt vvat ick dede off vvracht.
 
Soo dat ick vvel mach segghen met David den Propheet:
 
Te vergheefs staet hy vrouch op van synen bedde sacht,
 
Die Godt vvil dat het broot der droufheyt eet.
 
 
 
Oudt en macht'loos.
 
Iae broeder ghelooft vry dat ick dies oock vvel vveet,
 
En ghenouch beprouft hebbe hier en buytens landt.
 
Doch ick dancke noch den oppersten Heere ghereet,
 
Dat hy soo vervveckt der Magistraten verstandt,
 
Datse onse armoede nemende zijn byder handt,
 
Practiserende om die te versachten avondt en noen:
 
Dies meughen vvy jeuchden inder liefden brandt
 
door alle dese menschen (die nu hervvaerts spoen)
 
hopende datse mede sullen aelmoesse doen,
 
Ten handen onser Regenten, t'onsen onderhouden.
 
 
 
Oudt en arm.
 
Ich verhope jae, vvant het is licht te bevroen,
 
Dat zijt tot nut van ons huyden vvel van nood' hebben souden,
 
VVant vvy daghelijcx seer vermeerderen en verouden,
 
Iae veel handthaven behouvven ons lichamen naeckt,
 
Vol miserieu soo 'tGemeen volck overlangh' aenschouden,
 
Doch onghetvvijfelt 'sHeeren seghen vvert van ons gesmaeckt.
 
 
 
Gherechten yver.+
 
Daeromme vvillen vvy dat ghy u vaerdich maeckt,
 
Biddende den Heere inden Geest der vvaerheyt vromelick,
 
Dat hy met ons hier toe barmhertich veroorsaeckt,
 
De sake neemt by der hant en zy volcomelick,
 
Op dat vvy die moghen volvoeren onromelick,
 
Tot zijnder eeren, en ons naesten hulp' bequaem.+
 
VVant hy vveet uvven noodt, dus en vveest niet schromelick,
 
Valt hem te voet, buyght de knien dijner herten in zijnen naem.
 
 
 
Eerlijck voornemen.
 
Valt vierich inden ghebede voor den Heer lofsaem,
 
+ VVant vvie bidt dien vverdt van hem ghegheven,
 
+Overvloedich veele aen ziel en lichaem.
 
VVie clopt vverdt open ghedaen daer beneven,
 
+VVie souckt die vint, soo daer staet gheschreven,
 
+Dus voecht u nae zijn ghebodt inde ghebeden,
 
+Roupende tot Godt hier in dit leven,
 
+Die alle herten regeert op den dach van heden,
 
+Op dat hy bemorvve alle menschen hier, en in alle steden,
 
Besonder den obstinaten Gierigaert, en zijn boose sinnen,
 
Noch 'tGhemeen volck, op datse helpen draghen nae reden
 
den ondraaglijcken last, die vvy ondervvinnen.
 
 
 
Gherechten yver.
 
Vaert alsoo voort, 'tis haest tijdt om beginnen,
 
Neemt de vreese Gods altoos voor ooghen,
 
Hy sal zijne ghenade buyten dees Stadt, en hier binnen,
 
Met vveldadighe handtreyckinghe dan doen betooghen,
 
Dus vergheet hem niet, op dat u vvelvaert mach verhooghen,
 
VVy sullen gaen bestellen nu in alle houcken
 
eenighe, alles nae ons cranck vermoghen,
 
Om de Menschen te vermanen met een vercloucken
 
tot Aelmoesse, en compassie haer aensoucken,
 
Dan zijt oock ghedachtich in't storten van uvven ghebet,
 
Den Heere voor te stellen sonder murmureren of vloucken,
 
Dat hy ons vvil stieren ghetrouvve onbesmet,
 
Geen stomme honden, maer die 'tvolck connen onderrechten net,
 
+Ende dapper bevveghen, tot miltheden goedertieren,
 
+Nae uytvvijsen der Chriselijcker orden ende vvet,
 
+So vvy al gheropen zijn, door den Vader vroet die haer vvil bestieren.
 
 
 
Eerlyc voornemen.
 
Hier van is ghenouch, ghy vveet nu ons vville met manieren,
 
Ende 'tvoornemen is Godt, oock den menschen bekent,
 
'tVVelck vvy gaen beijveren sonder moeyten te vieren,
 
Naer coemt ghy alles dat is u voor ghevvent.+
 
 
 
Oudt en Arm knielende.
 
O Godt onsienlijcken, die siet aller dinghen begin en ent
 
ontrent,, zijnde altoos die van herten bedruckt zijn,
 
Mijn stemme verhoort doch, die veel suchtens tot u sent,
 
Prent,, in u Godlijck vvesen dees redenen fijn,
 
Ghy die Abacoc vercoort tot eenen dienaer dijn,+
 
Ende Daniel dedet inder Leeuvven cuyl spysen,
 
Iae Azaria sandt in elcx aenschijn,+
 
Die den jonghen Tobias den vvech tot Rages gingh' vvysen,+
 
Ghy die u dienaers maeckt gheesten, vvaerdich om prijsen,+
 
Ende leyden Iacobs sonen inden dieren tijt+
 
't Egypten tot Pharao, om noodruft voor den ouden grysen,
 
Ick bidde u met ghevouvven handen, Vader sonder respijt,
 
Dat ghy onse bevvindt-hebbers ooc sulcke herten beschickende zijt,
 
Die haer niets en vreesen in vvoorden ofte vvercken,
 
'tVolck sulcx voor te houden met alder vlijt,
 
Dat sy onse oude svvanckheyt en armoede bemercken,
 
De handen ghevvillich biende tot een verstercken,
 
Haer bevvysende 'tghenadigh vervverf en beloonen,
 
Dus verhoort o Heer en hooft der Evangelische kercken,
 
Ons vvoorden en clacht, in't huys daer vvy vvoonen.
 
 
 
Oudt en Machtloos knielende.
 
O almoghende Godt, ondervvyser alder persoonen +
 
Ghy die de aberghen doet daveren, door grusaem gheluyt,
 
Iae d'Elementen bevveeght, als ghy vvilt betoonen,
 
Dat daer niemandt Godt is, dan ghy. ghy ons beduyt,
 
Die den Hemel als een gordijne ontsluyt,
 
d'Aerde makende vruchtbaer nae u begheeren,
 
Hebt de Zee verdrooght, datmen daer in en uyt
 
vrylijcken mocht drooghs voets passeeren
 
Der Coninghen herten ghy eertijts deedt verneeren,
 
Als daer vvaren Salmanasser en David in desen,
 
Ierichoos mueren deed' ghy 'tbovenste neder keeren,
 
VVilt soo nu oock goedertieren Vader ghepresen,
 
De ghemoeden der Lieden beroerende vvesen,
 
Ende die al 'tsamen tot mededoghen bringhen,
 
Bindtse met de banden tot onser ghenesen
 
der barmherticheyt, niet alleen d'onderlinghen,
 
Maer oock den obstinaten Gierigaert, in alle dinghen
 
overmatich sittende, in't huys van vveelde,
 
VVant ghy certeyn Heer, condt hem bedvvinghen,
 
Ende 'tvverck der Caritaten inbeelde.
 
 
 
Oudt en arm.
 
Het beelt dan dat ghy alleen nae u Schepsel teelde,
 
+Ende van der jeucht aen veel angst heeft beprouft,
 
VVilt O Coninck der Gherechticheyt, die u liefde noyt heelde,
 
Inden grijsen Ouderdom niet vervverpen heel bedrouft,
 
Maer comet te baten, O Godt niet langher vertouft,
 
+Gebruyckt nu midd'len door mans oft compassieuse vrouvven,
 
t'Is meer dan tijt, vvant elck van ons u hulp behouft.
 
 
 
Oudt en macht'loos.
 
Dus siet neder uyt uvven troone Heer vol trouvven,
 
Dempt ende verdelght alle ons verdriet in elcx beschouvven.
 
 
 
Gherechten yver.
 
+O diepheyt des Rijckdoms, en der vvijsheyt bevonden,
 
Hoe onbegripelijck is u Godtlijcke kennisse puere,
 
uvve oordeelen en vveghen zijn niet om doorgronden,
 
D'een leeft seer vveeldich, d'ander smaeckt voor 'tsoet 'tsuere,
 
Dit vvijst ghy ons aen door den Armen, met Schriftuere,
 
Die vvy altoos sullen by ons hebben, maer Christum niet,
 
+Dus zijn vvy verplicht, haer te helpen t'elcken ure,
 
+Hier in zijt ghy ons een raedt-gever, hebbende door u onthiet,
 
een ordre ghevonden, voor d'vvelcke u lof gheschiet,
 
Alsoo veel als ons doenlick zy, Heere certeyn,
 
Vord'ren vvy dies, alsoo yder mensche siet.
 
Hebben daeromme voorghenomen met herten reyn,
 
Nu aen te doen dienen uyt uvven name groot en cleyn
 
het meerder behouff en te noodich' vervverven,
 
Dat dese Oude is ontbrekende hier in dit pleyn,
 
Devvijle sy veel aenvvassen, ende vveynich erven.+
 
 
 
Eerlijc voornemen.
 
Voort voort Evangelische sachtmoedicheyt, vvilt geen moeyten derven
 
 
 
Gherechten yver.
 
Coempt hier Christelijcke trouvve, eerlijcke maeght,
 
In vviens alle ledicheyt heel is versterven,
 
Ghy moet op de beene, vvant het ons alsoo behaeght.
 
 
 
Evangelische.
 
VVat ghelievet mijn Heeren, dat doch ghevvaeght,
 
Blyd'lijck onversaeght sullen vvy gaen ende loopen beye.
 
 
 
Christelijcke trouwe.
 
uvven vville soo verghenoughen onvertraeght,
 
Dat daer over niet vverdt gheclaeght,, hier in dees contreye.
 
 
 
Eerlijc voornemen.
 
Ghy sult gaen door den ganschen lande, over bergh' en heye,+
 
Maeckt u in't ghereye, Zuyd ende Noort,+
 
Vercondicht het Ghemeen volck met blyden beleye,+
 
Alle 'tghene dat ick u sal verhalen hoort,+Seght dat sy haer tot Aelmoessen bereyden vvillen voort,
 
Om d'oude Arm machteloose t'onderhouden teenemalen.
 
 
 
Evangelische.
 
Seer vvel mijn Heeren, vvy sullen doen nae u vvoort,
 
Ende des Heeren vvet, daer en sal niets aen falen.
 
 
 
Gherechten yver.+
 
Beydt, beydt, vvy moeten u noch meerder verhalen,
 
Om te versachten ons qualen,, ten dient niet vergheten,
 
Gaet oock tot obstinaet Gierigaert den principalen,
 
Ende zijn Vassalen,, in't huys van vveelden gheseten,
 
Noch tot d'overvloedige Rijckdomme, doet haer t'samen vveten,
 
Nae de vvet en Propheten,, houdet gheensins verborghen,
 
VVy sullen ons ampt beijveren heel onvermeten
 
aen ons Inghesetenen, eer sy van ghebreck vervvorghen.
 
 
 
Eerlijck voornemen.
 
Neemt dees Oude mede vvilt de saken vvel besorghen
 
huyden en morghen,, oft sy schoon kreupel gaende hincken,
 
Peynst byvvesen doet vercrijghen, aensien doet ghedincken,
 
VVilt elck een so vvincken,, tot 'tvverc der Liefden met gedult,
 
Hier mede adieu.
 
 
 
Christelijcke trouwe.
 
+Adieu Meesters, vvy verhoopen dat ghy uvven lust eer langhe hooren sult,
 
VVant het vverdt alles vervult nae u bevel.
 
 
 
Vermeten begeerte.
 
VVat dunckt u van 'tspel.
 
 
 
Swerelts becommertheyt.
 
Hoe sy vvetent best.
 
 
 
Vermeten.
 
'tIs haer ghevvonnen.
 
 
 
Swerelts.
 
Iae soo vvy vvillen.
 
 
 
Vermeten.
 
'tGater noch vvel.
 
 
 
Swerelts
 
VVaren sy op 'tlest.
 
 
 
Vermeten.
 
VVat dunckt u van 'tspel.
 
 
 
Swerelts.
 
Hoe sy vvetent best.
 
 
 
Vermeten.
 
Ick vvedde ick sel.
 
 
 
Swerelts.
 
Legghen een ander grondtvest.
 
 
 
Vermeten.
 
Iae 'tis al begonnen.
 
 
 
Swerelts.
 
VVilt u tongh' stillen.
 
 
 
Vermeten.
 
VVat dunckt u van 'tspel.
 
 
 
Swerelts.
 
Hoe sy vvetent best.
 
 
 
Vermeten.
 
'tIs haer ghevvonnen.
 
 
 
Swerelts.
 
Iae soo vvy vvillen,
 
Maer alle haer spillen,, vallen noch inder asschen,
 
Dan vvy moeten vvel op den hespel passchen,
 
Ende dapper rasschen,, vaerdich van hier.
 
 
 
Vermeten.
 
VVaer henen?
 
 
 
Swerelts.
 
Van 'tZuyden in 'tVVesten op het ander quartier,
 
Hoe by gans fier,, laet ons doch dervvaerts loopen,
 
Eer sy 'tvolck haer Philosophische droomen vercoopen,
 
Hoort na mijn ontknoopen,, ic sal een stock in't vviel,, steken
 
 
 
Vermeten.
 
En ick sal't aen haer beyden by mijn ziel,, vvreken,,
 
Iae haer beenen en hiel,, breken,, eer hy onder 'tcruys,, is,
 
Voort, voort ick ben versekert, dat dit het huys,, is,
 
Hoort vvatter ghedruys,, is, voorvvaer sy kyven.+
 
 
 
Swerelts.
 
VVel flucx daer nae toe, ten is gheen tijt om hier te blyven,
 
VVy moeten 'tvolck styven in Giericheyts leeringhe.
 
Dats vooren.
 
 
 
Vermeten.
 
Dat is u nae, vvant vvy zijn volck van eender neeringhe.

Sinnen eerst uyt.

 
Vermeten.
 
VVaer zijt ghy Nichte?
 
 
 
Swerelts.
 
Alhier Cosijnken.
 
 
 
Vermeten.
 
Het is verkerft.
 
 
 
Swerelts.
 
Dat deed' ghy quant.
 
 
 
Vermeten.
 
Siet doch dees vvichte.
 
 
 
Swerelts.
 
Blijft achter 'tgordijnken.
 
 
 
Vermeten.
 
Waer zijt ghy Nichte?
 
 
 
Swerelts.
 
Alhier Cosijnken.
 
 
 
Vermeten.
 
VVat ghy oyt stichte.
 
 
 
Swerelts.
 
Met beveynst schijncken.
 
 
 
Vermeten.
 
Heel doodich sterft.
 
 
 
Swerelts.
 
Iae 'tcoomt tot schant.
 
 
 
Vermeten.
 
VVaer zijt ghy Nichte.
 
 
 
Swerelts.
 
Alhier Cosijnken.
 
 
 
Vermeten.
 
Het is verkerft.
 
 
 
Swerelts.
 
Dat deed' ghy quant.
 
 
 
Vermeten.
 
Dats vvaer, ick ben by u maer een cleyn sant,
 
Over 'tgheheele lant,, vveetmen van u daden.
 
 
 
Swerelts.
 
Neen ghy vveet mede vvel vvat dus gheeft mijn de hant,
 
Ick springhe hier uyt sonder eenich beraden,
 
Hoe vermetende begeerte, ick vvil u niet versmaden,
 
Ghy brenght in't verdriet lijf en ziele, daer en boven
 
als vvy een lijn trecken, soo vermeerderen de proven,
 
Van die ons ghelooven,, ick spreke te recht.
 
 
 
Vermeten.
 
'tIs vvaer dan gy zijt de vrouvv', ick ben maer knecht,
 
By u heel slecht,, ende simpel van ghedachten,
 
Dan laet ons d'een d'ander niet verachten,
 
Of ick sal u crachten, ontdecken menichvout,
 
VVant ghy gheefter niet omme, vvat ghy queaets brout,
 
Als 'tsilver en 'tgout,, u slechts mach ghebeuren.
 
Hoe svverelts becommertheyt ging' menich dusent mensch verscheuren.
 
Ende ghy deder treuren, Naboth door Iesabels ghebien.
 
 
 
Swerelts.
 
Hoe de schorfiste schapen springen eerst uyt 'thoc dat machmen nu sien,
 
teghenvvoordich gheschien,, aen u reden spijtelick,
 
Al 'tuvve en is den Armen niet een penninck profytelick,
 
Dat segh' ick u vervvyselick,, ende sal 'tbetooghen,
 
Ghy verhert de herten en verblindt de ooghen,
 
Dat meer is, doet pooghen, naer vvs naestens doot.
 
 
 
Vermeten.
 
Maer ghy draeyter u selven uyt, en helpt een ander in noot,
 
Voor cleyn ende groot,, sal ick u daet ontluycken,
 
Die hy aen Achan, den soon Serach ginght ghebruycken,+
 
'tVVelck by gans cruycken,, quam by u ingheven alleen,
 
Den desen is doot ghevvorpen met steen,
 
Ende alle zijn goeden ghemeen,, 'tvier te vooren ghegheven.
 
 
 
Swerelts.
 
Dat moet ick bekennen, maer vvat hebt ghy bedreven,
 
Het staet beschreven,, met een griffe ijser,+
 
Hoe Ioel en Abia, vvaert ghy een ondervvijser,+
 
Ende aenprijser,, der Giericheyt ten heeft gheen slot,+
 
Nabal verherden ghy, op de goed'ren versot,
 
Voorvvaer ghy brenght tot,, grooten misval.
 
 
 
Vermeten.
 
Iae, jae, vvy toghen eenen lijn overal,
 
Soo ick doen blijcken sal,, door practijcken en listen,
 
Gehasi deden vvy hier mede zijnen tijt verquisten,+
 
Die en misten,, der Lazarijen rijckdomme niet.
 
 
 
Swerelts.
 
Doen ghevielt ons vvel, maer nu keeret alomme siet,
 
VVy zijn als een blomme op het veldt verdort,
 
Maer mijn dunckt dat mijn daer vvat nieus in ghegrift vvort,
 
Dat sal ick u in't cort maken indachtich.
 
 
 
Vermeten.
 
VVats dat Nichtken?
 
 
 
Swerelts.
 
Maer ginder in't huys van vveelden, daer is nu seer prachtich
 
met vreughden sachtich,, obstinaet Gierigaert onbevreest,
 
En overvloedighe Rijckdom, die ons noyt eymandt heeft gevveest,
 
+Gaen vvy daervvaert sonder den tijt te verlanghen,
 
Al ist Ghemeen-volck ons bynaest ontganghen,
 
Desen sal ons aenhanghen,, dus vvilt mijn nae spoeden,
 
Dat vvy daer zijn eert connen bevroeden
 
Christelijcke trouvve, en Evangelische sachtmoedicheyt.
 
 
 
Vermeten.
 
Dats vvaer Nichtken, nu vermindert mijn rouvve 'tvvert u geseyt
 
Die sullen vvy soo nae onsen sinne buyghen,
 
Dat hy den Armen niet alleen verlaet nae ons betuygen,
 
Maer gaet uyt suyghen, sulckx datse als muyskens piepen.
 
 
 
Swerelts.
 
VVouden vvy dat doen 'tvvaer tijt dat vvy daervvaerts liepen,
 
Ende hem uytriepen, eer den tijt overstrijct, dus tot hem vvent,
 
Gaet besiet eens, is daer niemandt de deure ontrent,
 
Maket my bekent,, vvilt scherp micken,
 
Dat vvy doen vvillen moeten vvy vaerdich beschicken,
 
VVant onse brillen vallen in stricken,, so sy ons daer betrapen.
 
 
 
Vermeten.
 
+Daer en is niet in de vveghe, maechden noch knapen,
 
Dus vvilter niet op slapen maer vry cloppen,
 
Ende hem de ooren aen byde zijen stoppen,
 
Ick sal te met d'ooghen houden in't seyl.
 
 
 
Swerelts.
 
Daer gae ick henen met ooren steyl,
 
'tIs even op 'tpeyl,, om sulcx te beginnen.
 
 
 
Vermeten.
 
Loopt Teve loopt, ick maeck mijn binnen.
 
 
 
Obstinaet gierigaert.
 
VVat stouter ondervvinnen, ende onredelijck ghelaet+
 
vvas daer ontrent mijn deure, vvaer mocht het van daen comen,
 
Het brenght my aen een groote quellinghe quaet,
 
Ende doet het herte van binnen een vveynich schromen,
 
Hebt ghy dat ghedaen Vroukens, ghy en derfs u niet beromen,
 
Sulck onbillich bestaen, jae valscheyts teken.
 
 
 
Evangelische.
 
Neen vvy voorvvaer, 'tvvaren al and're ghelijck den onvromen,
 
niet vvaerdich te nomen, soo't hier is ghebleken,
 
Dan doch mijnen vriendt, vvy hebben u noodich te spreken,
 
Ende veel vveken lust tuvvaerts ghehadt hier,
 
Siet, dese oude Arme machteloos vol ghebreken,
 
moet ghy helpen op queken met u handt haven en schadt fier,
 
Verachtet haer doch niet, volcht Christi manier,
 
Ghevet haer vry vvat, tot hulp voordachtich
 
Vrouch en spaden regen, maect dan u vvijnberghen nat schier,+
 
Ick segghe u dat onghefeylde vvoort vvarachtich,
 
En uvve vvijn-persen sullen alsdan eendrachtigh
 
overvloeyen van nieuvven vvijn ende most,
 
Ende inden dach der tribulatien onsachtich,+
 
Suldy van alle ongheluck zijn verlost.+
 
 
 
Obstinaet gierigaert.
 
Hier loopter soo veel daghelijcx bedelen om den cost.
 
Soude ickse al gheven, ick en herdent gheen jaer,
 
D'een staet tusschen de stoppen, d'ander leunt teghens de post,
 
Men vindt menich stont, vreemt, onbeschaemt bedelaer.
 
 
 
Christelijcke.
 
Och vriendt en spreeckt doch niet soo oneerbaer,
 
VVant vvy zijn altegaer susters en broeders verstaet dit,
 
Christus is vvel elck mans hooft, alderliefste, maer+
 
vvy zijn alle voorvvaer onder malcand're d'een des anders list,+
 
En een'ge kind'ren van die, dien ter rechterhant des Vaders voor ons bit,+
 
Van vviens den Armen scherp'lijck vvert bevolen,+
 
Elck een die hier in vveelde overvloedich sit,
 
Die dan onbermhertich zijn, voorvvaer sy dolen,
 
VVant Gods grimmighen tooren sal doen steken aen colen.
 
Haer vvoonsteden, ende 'tlandt door vreemt volck vervvoesten
 
+Ende hun legghen onder der Vyanden voetsolen,
 
Sy sullen d'Ackers benouvven, d'uytheemsche sullen die beoesten,
 
VVee dan, die u gout laet in de kisten verroesten,
 
+Met oorloghen, diere tijden, vverdy aenghetast,
 
Sieckten, cranckheden, pestilentien, quade hoesten
 
sullen u overvallen, hier vrylicken op past,
 
+Blixem en sulpher salt reghenen over sulcken gast.
 
Die der behouftigher last niet en vvil erbermen.
 
 
 
Evangelische.
 
+Doch doet ghy u handen open met een betrouwen vast,
 
Voor den nootdruftighen met grooter ontfermen,
 
Ter contrarie dan, sal u den Heere beschermen.
 
+En vvel doen ghelucken, sonder smaet of schanden,
 
Iae sult rijcklijck gheseghent vvorden sonder verermen,
 
+Met de ghenade Abrahams in alle landen.
 
 
 
Obstinaet Gierigaert.
 
Iae of ick alle mijn goet den Armen gaef en mijn liet branden,
 
'tVVaer mijn certeyn alles een cleyne eer.
 
En al bracht ick haer sonder vvoucker veel panden,
 
VVant uvve redenen scherpen mijn verstant niet seer,
 
Dus gaet vrylicken doet mijn onschult aen uvven Heer,
 
+Ick hebben een vvijf ghetrouvv't, moet daer by vvesen,
 
Doch comt ghy op een ander tijdt eens vveer,
 
+Soo sal ick sien vvat ick over heb voor den desen.
 
 
 
Evangelische.
 
Och ghy sijt qualijcken bedacht mijn vriendt ghepresen,
 
VVant hier heeft niemant ure noch tijdt, so de Schrift vermelt,
 
+Ende den dach des Heeren sal comen, dus vvilt doch vreesen,
 
+Als een valstrick over alle sade, het vvert u vertelt,
 
+Iae ghelijck een Dief inder nacht met groot ghevvoel,
 
+Soo sal ons de Heere der heyrscharen verschijnen,
 
Voor seker, de Bijl is aen de vvortel des booms ghestelt,
 
VVie svvaerlick misdoet, die sal svvaerlijcken verdvvijnen,
 
+En na desen is gheen tijdt meer, noch uytstel der termijnen,
 
Dus handelt vvijslick, u selven boudt een vaste stat,
 
Die grond'lijcken blijft, alst tempeest sal over u pijnen,
 
Daerom begraeft inder aerden niet u silver, gout, of schat.
 
 
 
Obstinaet gierigaert.
 
Het schijnt, oft ghy mijn bynaest soud' bekeeren vvat,
 
Maer ten baet niet, ghy moet u met dit antvvoordt bevreden,
 
Voorvvaer ghy zijt al overmatich stout ick segh' u dat,
 
Daer zijn vvel meer lieden, alhier en tot and're steden,
 
Gaet daer toe, laet die gheven, mijn moveert een ander reden,
 
Alsoo ick u verclaerden, hier mede gae ick henen.
 
 
 
Oudt en Arm knielende.
 
Och vriendt, neemt doch acht op ons Oude leden,+
 
Ende vvilt ons ghecrijt plaetse verleenen.
 
 
 
Oudt en Machtloos knielende.
 
Vertroost ons verbaesde herten, die tot u vvenen,
 
En niet moghelijck is te arbeyden, hoort en siet dit ontdecken.
 
 
 
Oudt en arm.
 
Och vriendt siet dees traghe handen, en vercrompen beenen,
 
Laet u dit bevvegen, vvilt liefdich ons armoede ter herten trecken,
 
Des Heeren benedydinghe sal over u veelvuldich strecken,
 
Sijt barmhertich als uvven hemelschen Vader,
 
VVy zijn doch alle broeders, ey laet u sulcx vervvecken,
 
VVeest ons Oude jammerhertich, en gheen versmader.
 
 
 
Obstinaet gierigaert.
 
Is mijn den rock nae, 'themde is my noch nader,
 
Ende ick hebbe ghenouch te doen in alle manieren,
 
Dus gae ick voorts, t'vvort hoe langh hoe spader,
 
Dat Godt u toeghevoucht heeft, sal hy u vvel toestieren.+
 
 
 
Christelijcke.
 
O ongevoelicke vvreetheyt, vvaer sal Godt u herberghen, by de helsche gieren,+
 
ende onversade dieren, daert alles voor inden afgrondt beeft,+
 
Nu staet op mijn vrienden, vvy gaen, sullen geen moeyten vieren,+
 
Maer hem breeder besoucken, soo hy tijdt en stondt heeft.
 
 
 
Vermeten.
 
Iae, jae, soo malcander vvat honich om den mondt gheeft.
 
 
 
Swerelts.
 
Het sal u noch vvel gelucken, ick meen over schoer.
 
 
 
Vermeten.
 
Sy meenen hem die met ons in verbondt leeft.
 
 
 
Swerelts.
 
Iae, jae, soo malcander vvat honich om den mondt gheeft.
 
 
 
Vermeten.
 
Het spel is ons, vvant hy door my ghevvondt sneeft.
 
 
 
Swerelts.
 
Met versvvijmelde Giericheyt de vuyle hoer.
 
 
 
Vermeten.
 
Iae, jae, soo malcander vvat honich om den mondt gheeft.
 
 
 
Swerelts.
 
Het sal u noch vvel ghelucken, ick meen over schoer.
 
 
 
Vermeten.
 
+Hoe hy verstickt door vvangunste als een vrecken boer,
 
+onder desorgh' en vvellust der vvereltsche rijckdom.
 
 
 
Swerelts.
 
+Hy peynst op Godt, noch zijn ghebodt, maer alleen om
 
een groote som van schatten by een te bringhen.
 
 
 
Vermeten.
 
Iae Nichtken soo comen vvyse al bespringhen,
 
Maer om dees dinghen,, vvat voort te stoken,
 
Soo ist tijt dat vvy gaen. ick hebbe al londt gheroken,
 
'tBegint al te smoken, dus maken vvy ons binnen onbesvvaert.
 
 
 
Swerelts.
 
Loopt voor, ick loop nae, t'vvert u ontloken,
 
VVant van een cleyn gheruchtken ben ick niet vervaert.

Obstinaet Gierigaert, Overvloedighe Rijckdomme buyten, ende de Sinnekens mede, doch yder op een houck.

 
Obstinaet Gierigaert.
 
+VVel aen mijn ziele ende sijt nu gherust,
 
+V schueren zijn vol van alderley coren en granen goet
 
Siet d'overvloedige Rijcdomme geeft mijn 'thert aldaert na lust.
 
VVilt u selven tot alle melodije vermanen soet,
 
Ende des vverelts vellust onderdanen doet.
 
Met alderhande vreucht ende triumpheren,
 
Die der menschen herten voort 'tstorten der tranen hoet,
 
Maer vvie coomt alhier vveder 'tmijnvvaerts keren.
 
 
 
Vermeten.
 
Hoe, dit is al volck, die vvat begeren,
 
Maer vvilt haer vveren, of sy maken u cael.
 
 
 
Swerelts.
 
Sy soudent vvel al dat ghy hebt versmeren.
 
Ende verteren, luystert nae mijn verhael,
 
Soo dat ghy ten eynde selfs soudt loopen met een leghe mael,
 
Hoort het principael moet ick mede doen blijcken,
 
Sy zijn even als d'aerde, verstaet dese tael,+
 
Nimmermeer versaet, door 'tgheven vanden rijcken.
 
 
 
Vermeten.
 
Ho, ho, vveet ghy een dingh anders niet te verghelijcken,
 
Eer vvy van hier vvijcken, soo sal ickx beter vertellen,
 
Hoe sy en zijn anders niet dan de cuyle der hellen,+
 
VVat ghy haer gaet bestellen, ten helpt alles niet.
 
 
 
Evangelische.
 
O ghy adders ghebroetsel. Lucifers ghesellen,+
 
O valsche ghetuyghen, ghy liecht inder vvaerheyt siet,+
 
'tZijn d'uytvercorenen Godes, hoe meucht ghy ons dus quellen,+
 
Tot vvelcke 'tvvoort door Christum dus is gheschiet,
 
Coomt all' tot mijn, die daer zijt beladen nae mijn onthiet,+
 
Ick sal u vermoeytheyt eeuvvich versachten.
 
 
 
Obstinaet gierigaert.
 
VVel, hoe comen sy dan tot al sulcken verdriet.
 
Datse altoos op een ghegeven brock moeten vvachten,
 
d'Ooghen des Heeren sien immers by daegh' en by nachten+
 
op den gherechtighen, soo de Schriften belijden,+
 
En zijn ghebenedydinghe van grooter machten,
 
boven haren hoofde, tot allen tijden.
 
 
 
Christelijcke trouwe.
 
Maer die den Heere lief heeft, die comt hy castijden,+
 
En vvil datse alst ghereynicht gout hier vverden beprouft,+
 
Doch tgaet den boosen een tijdt vvel aen alle zijden+
 
+Sulcx dat hy sevendubbel heeft van als dat hy behouft,
 
+VVant die de vverelt mindt, mindt sy vveder onbedrouft,
 
+Maer 'teynde van dies sal den last draghen.
 
 
 
Swerelts.
 
VVel dats seker vvel soetkens ghetrout,
 
Hoe sulcken beuselarie hoorden ick noeyt mijn daghen.
 
 
 
Vermeten.
 
Dat zijn grepen.
 
 
 
Swerelts.
 
Iae dat zijn vvel te deghen oude slaghen,
 
Om u vrees aen te jaghen, en te doen verschricken.
 
 
 
Vermeten.
 
VVilt ghy daer nae hooren, sy sullen u vvel bestricken,
 
+Ende beschicken met Iob, hier of daer op een mishoop,
 
Eer ghy 'thaer geven soudt, drinct liever selfs somtijts een stoop
 
Al isse dier coop, 'tsal u niet te quader smaken.
 
 
 
Overvloedighe rijckdom.
 
Iae, jae, vvilt u herte soo vrymoedich vermaken,
 
Ende niet versaken dan droufheyt ende ongheneucht,
 
Siet hier is inne daer ghy't vvel om doen meucht,
 
+Schept coragie en vreucht, laet d'and're spitten en delven.
 
 
 
Swerelts.
 
Hoe jae, 'tis huyden Marcus dach elck voor hem selven,
 
Dits varet vry voort, soo hebt ghy hier eer van.
 
 
 
Overvloedighe rijckdom.
 
Bancketeert, triumpheert van boven neer man,
 
+Varet mijn leer an, vvilt in gheen ghebreke blyven,
 
Als Monemtanus vvilt nu jeucht bedryven,
 
Hoort dees motyven, met Tigellius voucht u nae 'thof.
 
 
 
Vermeten.
 
Neen, neen, en scheyter alsoo niet of,
 
Maket niet te grof het soude u voorvvaer rouvven.
 
Ghy moet vvat teghens den ouden man houvven,
 
+Oft ghy vliet in't benouvven van eenighe sieckten cranck,
 
Maer voorts soo gaet in alles uvven ganck.
 
Den tijdt is lanck, laet yder voort voor hem selven sorghen.
 
Evangelische.
 
O dvvalende gheesten, vvat leert ghy huyden en morghen+
 
de zielen vervvorghen door u valsch ingheven.+
 
 
 
Christelijcke.
 
Ick segghe u de Heere can vvel eenen tijdt borghen,
 
Maer een ontfermhertich Oordeel vaerdich staet
 
voor dien, die zijn rugge toevvent den Armen vrouch en laet,+
 
Als stoppelen slaet hy de sulcke inde lucht.
 
Hare schatten vverden tot schuym hun licht vergaet, +
 
Iae vverden een smaet haerder Vyanden inde vlucht.
 
 
 
Swerelts.
 
Ho, ho, dat gaet even soo veer alst voeten heeft, noeyt sulcken clucht,
 
Dan ick sal dat vvel haest vvederlegghen,
 
Hoe Symon den Toovenaer, van vviens giericheyt elc vveet te seggen,+
 
Die vverden erbermt, het is de vvaerheyt,
 
Daerom den Duyvel is soo leelijck niet alsmen hem couterfeyt,
 
Is dat qualijck beleyt, hoe noeyt soo aerdich.
 
 
 
Evangelische.
 
Godts is vvel bermhertich, maer oock rechtvaerdich,+
 
Ghelijck vvy aen Ananias conden bemercken,+
 
En Sapphyra zijn vvijf, sy vverden Gods geest onvvaerdich,+
 
Door giericheyt achterhoudende dat den Armen mocht stercken,+
 
De doodt slouch haer dadich om sulcke vvercken,
 
Soo slaet Godt t'allen percken Mammonis knapen.
 
 
 
Vermeten.
 
Mijn lust niet langher teghens den oven te gapen,+
 
Comt gaen vvy vvat slapen, alhier t'onsen goeden gheval.
 
 
 
Swerelts.
 
Sy vvillent doch vvinnen, met costen en al,
 
Maer Neefken 'tsal noch ten besten comen.
 
 
 
Christelijcke.
 
O obstinaet gierigaert, vreest doch het verdomen,
 
Schout sulcke sinnen valsch, vvilt die bedvvinghen,
 
Breeckt u broodt den Armen, volcht een vromen,
 
Of Godt sal hem troosten door zijn vyanden en 'tlant omringen,+
 
Hem vvreken, u inder ghevangenisse bringhen,
 
onder een vreemt volck seer bloetgierich,
 
VVant vvee haer spreeckt den Propheet, 'tzy overste of onderlingen,
 
Die haer smorghens vrouch suypen vol vvijn onmanierich,
 
Ende soo sitten tot inden nacht seer vierich,
 
+met Herpen Psalters, en and're Tamboren,
 
Vergetende Gods schepselen Arm, door 'tlichaem bierich,
 
+O sy sullen vvech ghevoert vverden, en blijven verloren,
 
Iae ghy vverdt als een dreck, en sult versmoren,
 
De tonghe der slanghe sal u vvaerlijcken dooden,
 
Ghy sult niet sien de stroom en vvater vlieten, ic seght u te voren
 
Die met honich en boter bestreken ons vverden aengheboden,
 
+VVant de grimmicheyt des Alderhoochsten slaet den snooden,
 
Ende over u sal reghenen zijnen strijdt seer haest,
 
+Moet vlieden voor 'tijsere harnasch, als den blooden,
 
Den buyck zijnde als een VVolf die hongerich raest,
 
Sal een bloot svvaert doorsteken onverbaest,
 
Niet meer sullen vverden ghesien dijn steden noch rijcken,
 
Dijne kind'ren sullen bed'len, die dus op rijckcom zijt verdvvaest
 
De inghesvvollen goed'ren al van ghelijcken,
 
Moet ghy vveder uytspuygen arbeyden aen der armoden dijcken
 
Daer en is gheen duysternisse ghelooft de vvaerheyt,
 
Die mach bedecken de boosheden 'tsal blijcken,
 
+Maer een vier van Godt aenghesteken, soo Iob seyt,
 
sal u verteren, dijn hutte vverdt neder gheleyt,
 
Hemel en aerde vvil dese boosdaedt ontdecken,
 
+Iae alle vvat daer over blijft, soo de Schrift verbreyt,
 
salt qualijck gaen, soo ghy d'Arme 'thaer gaet ontrecken,
 
 
 
Evangelische.
 
Daerom mijn vrienden, bid ick laet u dit vervvecken,
 
Doet vvat deucht'lijcx vvilt den behouftigen mild'lijck geven
 
VVant d'Aelmoessen blusschen uyt Gods toren en ons sondig vlecken,
 
Iae doen de sonden verminderen daer beneven,
 
+Ghelijck het ijs door heet Sonuschijn vvert verdreven,
 
Ende soo den nevel vergaet, mits den dach oprijst.
 
 
 
Christelijcke.
 
Deel dan haer blijd'lijck die in ellende leven.
 
Denckt dat ghy maer huerlinghen zijt, soo de Schrift aenvvijst,
 
Ende rekenschap sult moeten doen, 'tzy vvie 'tmisprijst,+
 
Vanden eersten penningh tot den laetsten bequaem,
 
Daerommme d'hongerighe zielen die tot u roupen, spijst,+
 
Soo doet ghy een goet vverck den Heere aenghenaem,
 
Ende dan sullen alle uvve misbruycken seer grusaem,
 
uyt ghedaen vverden, hoese voor Godt stincken,
 
Iae sneeu, en vvolvvit zijn door een eeuvvighe faem,
 
Gheen misdaet vvert u dan toegherekent, vvilt dit ghedincken.+
 
 
 
Obstinaet gierigaert.
 
Ic mocht selve vvel niet veel houden, gingh' ic haer veel schincken
 
En de ten laetsten niet hebben tot mijn ghenot,
 
Als my dan mocht eenich ongheluck crincken,
 
Soo soude ick noch moeten hooren 'tvervvijt met spot,
 
Dus ist beter dat een ander bidt, verstaet het slot,
 
Dan ick, vvant aen veel te gheven vverden de ghecken ghekent.
 
 
 
Evangelische.
 
VVat hebt ghy dus veel te sorghen, O ydel sot,+
 
'tGhene u van noode is vveet den hemelschen Vader jent,
 
VVant hy vveet het al, die zijn handt t'onsvvaerts vvent,+
 
Hoedende de lelijen des veldts, en de voghelen der lucht,+
 
VVat sorcht ghy dan, die veel meerder zijt hier present,+
 
Voor eten, drincken, oft cleeden, o cleyn gheloovige beducht,+
 
Ick sie ghy sijt bevanghen met des vverelts gherucht,
 
Sluytende 'therte voor die in armoed' zijn gheseten,+
 
'tVVelck ghy sult beclaghen met jammerlijck ghesucht,+
 
vvant den knecht die de bermhertichz zijns Heeren heeft vergeten,+
 
Ende onbermherticheyt betoont, dit moet ghy vveten,+
 
Sal afgrijselicken na desen vverden ghecastijt
 
met vveeningh' der ooghen nae 'tvvoort der Propheten,+
 
Ende knersinghe der tanden, doch 'tis hier een cleyne tijt.+
 
 
 
Christelijcke.
 
Ter oorsake van dies zijn vvy ghesonden tot u met vlijt,
 
Op dat het immers soude bekent vvesen,
 
VVaren vvy niet ghecomen, soo't heylich vvoort belijt,
 
Soo hadt ghy u t'onschuldighen, alsoo vvy lesen,
 
+Maer nu sal daer gheen Appel zijn vrienden nae desen,
 
+Dus doet hantreycking' hier die 'tnoodich behouven,
 
+Dan sal u volle verlossingh' geschien met Gods heyligen gepresen
 
+Duysterniss' sal vergaen, u licht sal uytbreken sonder vertouven,
 
+De poorten der hellen connen u niet bedrouven,
 
+Ghy sult een efghenaem zijn des Hemels claer,
 
+VVant soo't vvater uyt doet, 'tbrandt gesticht der bouven,
 
+Soo doet d'Aelmoesse uyt de sonde voorvvaer,
 
+Ontreckt dan u spijse niet den behouftighen svvaer,
 
+Ghy sult des alderhoochsten zijn een sone,
 
+Iae hy sal u lieven als een moeder den soon haers buycx eerbaer,
 
+En ghelijck een uytvercoren Godes is dan u loone,
 
+Sult sitten inde eerste plaets der verrijsenis schoone,
 
+Gereynicht door 'tbloet Christi den alderhoochsten trooster soet,
 
Als een kindt des levens gheset in zijnen troone,
 
 
 
Evangelische.
 
Doch soo ghy den Armen bedruckt laet en geen hulpe doet,
 
Noch haer niet medelende zijt van u vleesch'lijcke goet,
 
+Sult u selven als een kindt des torens verslinden,
 
Victorie vervverft over u Duyvel, doot en d'Helsche gloet,
 
Om 'tvvelcke te vveerhouden ic en Christelijcke trouvv' raedsaem vinden,
 
Hier tvvee vvegen terstont te ontbinden,
 
+Ghelijck den mensche vanden beginne is voor ghestelt,
 
Als daer zijn, goet, en quaet, vvater, en vier, noch mijn vrinden
 
Het Leven en die doot, dien den boosen quelt,
 
Daeromme neempt acht, merckt vvel vvat u vvert vertelt,
 
+VVelck ghy nu vvilt, van dese sult ghy ghenieten,
 
Te vveten de glorieuse vreucht, vvaer van Apocalipsis vermelt,
 
Of de eeuvvighe doodt, een verdriet boven alle verdrieten,
 
VVel aen dan, om een Voncxken der liefde in u hert te schieten
 
Siet hier een Tabernakel Gods vanden Hemel neder ghedaelt,
 
+Voor den Menschen die noch nae zijnder onthieten,
 
van goeden vville zijn, a ende niet vvillens b loopen verdvvaelt,
 
Hoort die uytnementlijcke geneucht, die daer nimmermeer faelt
 
+Soo siet oock, daer der Ghelucksaliger staet met verjolyten,
 
VViens leven hier voor schand' vverden verhaelt,
 
Iae gheacht vvaren verstootinghe, en afgrijsen,+
 
Hoort, hoe sy nu prijs en danck met melodije bevvijsen,+
 
'tLam haren Brudegom, Christi vvaerheyt en leven,+

Hier salmen openende de Gordijnen, verthoonen den Tabernakel des vredes, geconterfeyt als een Hemels licht ofte claerheyt, waer inne zijn sullen drie personen, elck aen hebbende een langh' wit cleet, ende inde handen Palmtacxkens, gelijck dat selfe in Apoc. Ioh. verhaelt wert.

 
Loff zy 'tLam onsen schat // hier,
 
Die swereldts sonden hebt ghedraghen,
 
Ghy verlicht Godes stat // fier,
 
Met onvercortinghe der daghen,
 
Wy u eerstelingen, vander aerden seer dier ghecocht,
 
Sullen hier lof voortbringen // met een nieuw'liet seer wel bedocht,
 
Want ghy het verloren socht,
 
Ende hebt ons alle ghelijck
 
vande doot overghebrocht,
 
In't eeuwich Hemels Coninckrijck.
 
Ghebenedydinghe // groot
 
En claerheyt zy ons Godt ghepresen,
 
Die met verblydinghe // noot
 
De barmhertighe al tot desen,
 
Om te openbaren // zijne heerlijckheden ghedaen
 
aen een der liefd's dienaren // die met ons hier loon heeft ontfaen,
 
En onstraff'licken sal staen
 
voor den stoel Goods sonder beswijck,
 
Dewijl 'tOude is vergaen
 
In't eeuwig Hemels Coninckrijck.
 
Danck, glorie, en loff u,
 
Die op den Troon hooch coomt verschijnen,
 
En ons voedt in dijn hoff nu,
 
Met levendighe medecijnen,
 
Die 'talles nieuw maeckte // ende u niet hebt ontsien,
 
Maer voor ons den doot smaecte // na des Vaders heyl'ge gebien
 
Voorwaer wy zijn al door dien,
 
ghewaerdicht te buyghen publijck
 
voor u beyde hert en knien
 
Int eeuwich hemels Coninckrijck.
 
 
 
Prince.
 
Heylich, heylich, o Heer jent,
 
Heylich, wijsheyt en sterckte mede,
 
Die 'taensicht nimmermeer went
 
Van die d'ellendighe bystant deden,
 
Maer haer comt vervullen met ongrondige blyschap schoon
 
Ia wilt noch dat sy sullen 'tmidden haer broeders in den troon
 
Ghenieten een eeuwich loon,
 
Verciert zijnde seer magnifijck
 
Met d'onvergancklijcke croon
 
Int eeuwich hemels Coninckrijck.

Hier daelt de onvergancklijcke Croon der glorien uyt 'thoochste des troons, ende wort gestelt opt hooft des middelsten van de drie die inden tabernakel des vredes zijn.

 
Christelijcke.
 
Ende laet dees afbeeldinghe u herte aenprijsen,
 
+Hoe sy die haers naestens leet als haer selfs aencleven,
 
+In't hoochste des Majeseyts sullen vverden verheven,
 
+Daer hare daghen niet afnemen dach noch nacht,
 
+ Ende om u dan breder exempel te gheven,
 
+Soo sal ick bevvijsen uyt dies met Schriftuerlijcke macht
 
+Die d'Armen liefdich troost, wat loon de sulck verwacht,
 
+Ick segghe van 'sHeeren hant sal hy ontfanghen onbesvvaert
 
+d'Onvergancklijcke Croon der Glorien vol eeuvvigher cracht,
 
+Dits de vergeldingh' die in hem sal vverden gheopenbaert,
 
Soo ghy daer meucht sien door de vertooningh' verclaert,
 
in 'theerlijcke Rijck des Alderhoochsten vol trouvven.
 
 
 
Evangelische.
 
+Ist dan u noch niet ghenouch, O hertneckighe van aert,
 
+Ick sie neen maer siet omme ghy moet oock aenschouvven
 
het grusaem tormenteren sonder ophouvven,
 
Dat hun sal ontvvijslijcken ghebeuren,
 
Die zijnen naesten den Armen niet doet in dees Lansdouvven,
 
Als hy vvilde datmen hem dede, o hy sal't betreuren,
 
Den oppersten Rechter sal dien versmaen met zijn ydel leuren,+
 
VVerpende in't diepste des Afgrondts vol duysterheyt,
 
Daer hongher en dorst sullen schijnen te verscheuren
 
die onghehoorsame onsterflijcke leden, 'tvverdt u gheseyt,
 
Sullen ghepijnicht zijn met onbluslijck vier daer toe bereyt,
 
Bitt'ren roock stanck, in de neuse noyt vvreder slaghen,
 
Met alderleye tormenten hun daer op gheleyt,
 
Sulcx, sulcken sal lijden al ist niet om verdraghen.
 
 
 
Christelijcke.
 
Siet de helle een cuyle vol alderleye plaghen,+
 
heeft alreede gheopent haren mondt,
 
Om haer in te svvelgen, die Gods strenghe oordeel na dees dagen
 
Midts 'tonboetvaerdigh' leven sullen smaken terstondt.
 
 
 
Obstinaet gierigaert.+
 
Compt nu o berghen hoe groot men u vondt,+
 
Mede ghy cleyne heuvelen, vvilt mijn bedecken als een sterc slot+
 
Opent u, ende verslindt mijn nu aerde rondt,+
 
aO vvee, b O vvach, vvaer sal ick henen, of vverpen 'tlot.+
 
 
 
Evangelische.
 
O vvee ghy Rijcke, die op u rijckdom zijt versot,
 
Huylt a ende vveent over uvve ellende hier ter stede,
 
V cleederen vol motten, ende u Rijckdomme verrot,
 
V goudt en silver verroest, brenght een quaet ende mede,
 
Iae 'tsal ghetuychnis vvesen, de onbekende 'thaerder onvrede,
 
En haer als vier verteeren, 'tvleesch' vanden bene trecken,
 
Die ghy hebt vercort ende den rugghe vvende alreede,
 
Crijgen gehoor voor den Heere om die obstinaetheyt t' ondecken
 
O ghemeen volck laet dit u herte doch vervvecken,
 
Sie hoe den Sathan heeft ghesloten in de banden des doots,
 
Die den Armen verachten met spotten en gecken,
 
Hun ontsegghende tegen den honger een bete broots,
 
Sie hoe miserabel dat ghy hier staet in veel noots,
 
Ick segghe onder 'talder vvreedtste der helschen vyanden,
 
Die hem nu corrigeren met veel aenstoots,
 
+Gebruyckende diversche manieren van pijnigen in voeten en handen,
 
'tEen voor Gulsicheyt, t'ander voor de bloet schanden,
 
'tDerde voor Dootslach, 'tvierde voor hoverdije,
 
+Soo onthaelt men u daer met een oneyndich branden.
 
Alderhande amenden zijn daer bevonden, hoort vvat ic belije
 
+ Als oock wat straffe fel, die troostloos d'Arme veracht, t'elcken tije,,
 
+Haest ten loon vervverven sal, nae desen termijn,
 
Te weten, de tweede Doot, die nimmermeer is sonder fantasije,
 
'tVVelck ghy hier meucht sien in elcx aenschijn.
 
 
 
'tGemeen volc siende Duyvel, Doot, Helle, ende veel jammers voor ooghen spreeckt knielende, ende bidt Godt dat hy hem gheeft een medelijdende hert.
 
O Godt zijt mijn ghenadich behoende voor pijn
 
Nae u groot bermherticheyt goedertieren,
 
Soo wilt mijne misdaden verdelgende zijn,
 
VVasschet mijn met 'tvvater der ghenaden Revieren,
 
VVilt mijn voeten sonder struyckelen in uvven vvegh' stieren,
 
+Ontsondicht mijn ziele, O Heere die u vreest,
 
+Schept in mijn een reyn hert, ghy die onderkent hert en nieren
 
Gheeft my eenen nieuvven ghevvisschen geest,
 
Op dat ick mach doen soomen by Paulus leest,
 
+Te vveten vanden arbeydt mijnder handen dadelick,
 
Dese mijne Arme mede broeders in dit foreest,
 
Mede delende, ende niet zijn versmadelick,
 
VVant vvat soude mijn baten Arm sondaer quadelick,
 
Dat ick hadde alle des vverelts goeden vercreghen,
 
VVanneer ick dan most sterven onberadelick,
 
Verliesende mijn ziele, die seer is versleghen,
 
Daeromme Heere vvijst mijn doch uvve vveghen,
 
Ick vvil den alderminsten met Aelmoessen vereeren,
 
Hope 'tsal u aenghenaem zijn, vvant daer is veel aengelegen,
 
+Al vvat buyten nootdruft mijn is sullen sy verteeren.
 
 
 
Christelijcke.
 
O jae sulcx doet, vvant haer schiet vvel die ten halven keeren,
 
Gheeft van u vveynighe vveynich, soo ghy't vvaert ontfanclick,
 
't Loon daer van is, niet den mensch' maer den Heer der Heeren
 
die sal hun zeghenen in alle paden onvergancklick,
 
Dus ghevet niet een blijd' ghemoet onbedvvancklick,
 
Soo vverdt ghy van Godt bemint, soo den Apostel schrijft.+
 
 
 
'tGhemeen volck.
 
Sulcx gae ick op staende voet volbringen, en ben u bedancklick,
 
Van 'tgoede ondervvijs daer ghy my mede hebt gherijst.
 
 
 
Evangelische.
 
VVy seggen ooc adiu vrient, doch volstandich in u propoost blijft,+

Beyde de sinnen weder nae de Pause eerst uytcomende.

 
Vermeten begeerte.
 
VVt, uyt, my dunckt dat vvy al achter 'tnet visschen.
 
 
 
Swerelts.
 
VVel hoe soo, heb ick niet Obstinaet gierigaert bedroghen?
 
 
 
Vermeten.
 
Ghy moeter anders aen, en noch beter toe sien.
 
 
 
Swerelts.
 
VVat isser op handen, dat ghy dusdanich gheschal maeckt?
 
 
 
Vermeten.
 
Ick segghe vvy moeten op ons ghetije al bet gisschen.
 
 
 
Swerelts.
 
Can ick meeder doen dan 'tmeeste bedroch stellen voor oogen?
 
 
 
Vermeten.
 
VVt, uyt, mijn dunckt dat vvy al achter 'tnet visschen.
 
 
 
Swerelts.
 
VVel hoe soo, heb ick niet Obstinaet gierigaert bedrogen?
 
 
 
Vermeten.
 
Ghy moet doen, dat 'tGhemeen volck de gantsche vvet misschen.
 
 
 
Swerelts.
 
Daerom spreeck ick altoos voor vvaerheydt loghen.
 
 
 
Vermeten.
 
Nochtans gaet het niet vvel nae ons ghebien.
 
 
 
Swerelts.
 
VVaeromme, mijn dunct dat ghy mijn 'thooft haest mal maeckt.
 
 
 
Vermeten.
 
Wt, uyt, mijn dunct dat vvy al achter 'tnet visschen.
 
 
 
Swerelts.
 
VVel hoe soo, heb ick niet Obstinaet-gierigaert bedroghen?
 
 
 
Vermeten.
 
Ghy moeter noch anders aen ende beter toe-sien.
 
 
 
Swerelts.
 
VVat isser op handen dat ghy dusdanich gheschal,, maeckt?
 
 
 
Vermeten.
 
Maer dat Evangelische-sachtmoedicheyt ons vverck ten val,, maeckt
 
Ende over al, maeckt dat vvy als krenghen stincken,
 
Midts de Christelijcke trouvve, dees comen ons crincken,
 
VVat meucht ghy doch dincken,, 'tis een groote spijt,
 
En of vvy al een man hebben ghevanghen subijt,
 
't Is seker sijt,, dat sulckx niet veel heeft te beduyden doch,
 
Daer isser so veel hier in't oost, daer in't vvest, ginder in't zuyden,, noch
 
ende in't noorden, die sy ons ontrecken,
 
Ten coomt op gheen duysent by, ick moet het u ontdecken,
 
Men sal met ons gecken,, vveet gy anders geen const vvy moeten vvyken
 
Sy doen Gods bermherticz ooc sijn rechtvaerdicz blyken
 
Die 'tvonnis sal stryken,, met een strenghe oordeel:
 
+Dus bringhen sy tot de vreese Godts al menschen veel,
 
+Ende ons begheeft heel,, 't Ghemeen-volck certeyn,
 
Den Armen onderhoudende met giften ende gaven reyn,
 
Doen haer soo groot en cleyn,, baten veel proven.
 
 
 
Swerelts.
 
+VVat ick vvoude datse saten in NebucadNezers vierigen oven
 
'tBedrouft mijn boven,, maten, ick segghe u dat,
 
VVy en hadden noyt meerder ongheluck dan in dese stat,
 
Ick ben mijn selven sat, ende dies misprijslick.
 
 
 
Vermeten.
 
Ick vvoud' dat die tvvee met haren raedt vvijslick
 
midden in zee afgrijslick, laghen tot onser vromen.
 
 
 
Swerelts.
 
+En ick vvilde dat haer Ionas vvalvisch hadd' inghenomen,
 
Al soudense niet vveder comen, maer daer versticken,
 
VVant ick vveet geenen raedt, hier inne te schicken.
 
Gy doet mijn verschicken,, so dat de tong niet meer vvil spreken.
 
 
 
Vermeten.
 
Soo moet ick deur gaen.
 
 
 
Swerelts.
 
En ic meed', vvant hy is sot die tegens sijn overhooft vvil steken,
 
't Is vvel ghebleken,, dus sech' ick adieu al vallet mijn suere.
 
 

Beyde sinnen binnen op haer ghewoonlijcke plaetse.

 
'T ghemeen volck.+
 
Mijn Heer, Heer mijn Godt vvie sal inde laeste uere+
 
connen staende blijven? niemant ick vreese dit,+
 
Mijn beanghsticht 'tvoorleden quaet in den craetuere:+
 
Doch niet sonder reden groot, Vader die't alles besit,+
 
VVant ghy vreeslijck ondersouckt in't derde ende vierde lit,+
 
Der ghener die de uvve oyt haten, nae de vvets beduyden.
 
 
 
Evangelische.
 
Maer hy beghenadicht vveder, ende vvasschet sneeu vvit+
 
door Isophe ende Balshem, vvel ruyckende cruyden,
 
Betoonende bermherticheyt op den dach van huyden
 
aen veel duysenden, sonder aensien der personen,
 
Die sijn gheboden onder houden, vvelcke aldus luyden.+
 
Dat vvy den armen liefdich sullen liefde betonen,+
 
VVie sulcx doet, die sal den Heere verschonen,+
 
Ende hem niet uytroyen inden jongsten dach.
 
 
 
Christelijcke.
 
Maer hy sal als een kint des eeuvvighen lichts vvoonen+
 
op den Berch des Heeren, sonder eenich gheclach,
 
Hierom een yder doet soo veel als hy immers vermach,+
 
VVant vvat ghy een vanden alderminsten doet+
 
inden naem Christi (die onsen noodt mede insach)
 
Dat hebt ghy hem ghedaen, dit vvel bevroet,+
 
Dus vergaert ghy u een schat van't aertsche goet+
 
inden Hemel, daer troost noch motten verteren moghen.
 
 
 
'tGhemeen volck.
 
O de redene uvves mond is bevallen van mijn heel soet,+
 
Crachte des hoops heeft mijnen gheest daer toe ghetoghen,+
 
+Met d'overvvinninghe des gheloofs ('tis ongheloghen)
 
+door liefde recht, vvil ick mijn naesten doen onderstant,
 
Nae alle moghelijckheyt, Vriendinnen vol mededoghen,
 
+ Soo neemt dit vveynighe doch van mijnder handt,
 
Dat ick tot nootdruft hebbe versamelt van't lant,
 
Heer vvilt doch den goeden vville aensien.
 
 
 
Euangelische.
 
Dat sal vvisselijcken sijn, en hy vvilt u binden inder liefden bant,
 
Me overvloedich beghenadighen, ('t al soo gheschien)
 
+Dat ghy sult in alle dinghen, door dien
 
altijt ghenoech hebben, tot goede vvercken.
 
+VVant daer staet gheschreven (Deuternomium vijftien)
 
ick sal u seghenen boven and're volcken, vvilt dit bemercken
 
Denckt dat hy heeft uytghestroyt in alle percken
 
sijne goedadicheyt, overdien d'ellendicheyt en ongheneucht
 
van de benoude herten met spijs quam verstercken,
 
+Hy sal 'tsaet vvs ackers vermeerd'ren met vreucht,
 
+Sulcks dat ghy in der eeuvvicheyt niet verteren meucht,
 
De spijse en 'tbroot, soo vvert u vrucht vermenichvuldicht,
 
En de ghy in alles overvloedich rijck, met sulcken deucht,
 
Soo sal sijnen hoorn u verhooghen, met eeren verlicht,
 
+Den Godloosen moet dit sien, ende blijven onghesticht:
 
VVant de Heere vvil tot een vergheldinghe, die niet en faelt,
 
+Dat u kinderen behalven dit, in elckx aensicht
 
geboren vverden, als den douvv' die inden morgen neder daelt
 
 
 
Christelijcke
 
Dats sonder tvvijffel gheminde, al dat u vverdt verhaelt,
 
Die een goet vverck ghedaen hebt voor den Heere verheven,
 
+Met de VVeduvve, die tot offer heeft betaelt
 
+tvvee sticklinckens, die sy inden kist quam gheven,
 
+Soo hebt ghy mede meerder liefde bedreven,
 
+Dan veel die uytreycken van haer rijckdomme groot,
 
+Daeromme coomt uvven huyse huyden salicheyt beneven,
 
+Die den ellendighen soo behulpsaem sijt ter noot,
 
+Ghy sult noch ghespijst vverden met Hemels broot,
 
Ende vande Fonteyne des levens drincken:
 
d'Welcke is Christus Ihesus, die ons ghenaed' aenboot,+
 
En sulckx inder eeuvvicheyt vvil ghedincken,+
 
Die u een plaetsche in sijn rijcke sal schincken,+
 
Daer ghy met Abraham, Isack, ende Iacob t'samen,+
 
En alle Goods uytvercoornen (die als christael blincken)+
 
sitten sult in't rijcke Goods, nae 'tbetamen,+
 
Als de tvvaelf gheslachten Israels, niemandt sal u beschamen,+
 
Noch uvve blijschap van u nemen inder eeuvvicheyt,+
 
d'Enghel des verbonts, teeckenende de namen+
 
der ghelucksaligher, heeft hem alreede bereyt+
 
om uvven mede te stellen, eer ghy van hier scheyt,+
 
Inden bouck des levens, daeromme vrolijck sijt.+
 
 
 
Euangelische.
 
'tVVelcken open ghedaen is (soo Iohannes seyt)+
 
inden Tabernakel des vredes ghebenedijt,
 
Daeromme sult ghy ontfanghen ende vverden verblijt,
 
Met den ghelovighen (soo ick hebbe aenghevvesen)
 
d'Onverganck'lijke Croone (ghelijck Petrus belijt)+
 
der eeuwigher glorie, in Godt den Heer ghepresen:
 
Dits het eenighe loon, bereyt (alsoo vvy lesen)
 
voor die den armen liefdich troost in haer saken.
 
 
 
Christelijcke.
 
Daeromme begheeft u tot bermherticheyt in desen,
 
Ende vvilt eendracht'lijcken nae sulckx haken:
 
Iae een Apostolische maniere maken,+
 
V hebbende ghelijcke inde goede gemeen,+
 
Brenghtse inde handen van die in liefde vvaken,+
 
Tot vvelstandt der oude machtelosen vol ghevveen:
 
VVant den mensche en is niet gemaeckt voor hem selven alleen,
 
maer vvy die sterck sijn, sullen helpen draghen
 
der ellendigher last, ontsiende gheen
 
hulpe, vvanneer 'tin onser macht is, laet dit u behaghen.
 
 
 
Euangelische.
 
Ende vvilt u selven, nu hier in dese laeste daghen
 
doch vvel voorsien, ende onderhouvven+
 
van de tijtlijcke rijckdomme, al die u claghen,+
 
Maeckt nu soo veel vrienden met vast betrouvven,
 
+Dan sullen sy u als ghy 'tbehoeft door ghebreckx benouvven,
 
+Inde Hemelsche vvoonstede ontfanghen vrouch en spade.
 
 
 
Christelijcke.
 
+Laet u lichten doch soo lichten in elcx aenschouvven,
 
+VVant Trouw moet blijcken vvt louter ghenade.
 
 
 
't Ghemeen volck.
 
+VVaer mede vvy u vvenschen o! vvijse van rade,
 
Dat alle menschen moghen vverden getreft in't herte binnen.
 
 
 
Euangelische.
 
Die hier present sijnde, haer const niet stelden in stade,
 
Op datse bemerckt hebbende met rechter minnen,
 
De bequaemheyt der materie, door rijpe sinnen,
 
By ons uyt jonsten begrepen, nae u broederlijcke vvet
 
nu moghen behertighen ende bequaemelijck innen
 
alle het tuchtich berecht, dat haer hier is voor gheset.
 
 
 
'tGhemeen volck.
 
Hier mede ghy notabele versaemde seer net,
 
Die ghecomen zijn om 'tGouts-bloemkens spel 'taenhooren,
 
Sult ghy u verghenoughen: ende op alles ghelet,
 
Soo stelt u selven 'tnutbaerste te vooren,
 
Cont ghy fault, redijt, of vitie hier in bespooren,
 
Dat houdet ten goeden 'tvvert u ghebeden.
 
 
 
Christelijcke.
 
Peynst daer en is gheen menschen vernuft ter vverelt geboren,
 
Sonder smet, rimpel oft ghebrecklijckheden.
 
 
 
Euangelische.
 
Hier mede onsen oorlof, vvilt u ponden besteden
 
in loflijcke renten, tot Goods lof, eer en prijs,
 
op dat ghy vvert aenghenomen in't huys vol vreden.
 
 
 
'tGhemeen volck.
 
VVant die hem tegens 'tongeluc voorsiet is te recht vvel vvijs..

uyt jonsten begrepen.

Per Hucassoon fas.

Goods wet is net.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs


lied