Const-thoonende juweel
(1607)–Zacharias Heyns–
Auteursrechtvrij
[Folio R2v]
| |||||||||||||||||||||||
Personagien.
Den Armen.
Och dat des menschen leven hier soe ongelijck,, es
En soe zeltsaem den zegen die Godt hier tijtlic zent,
Dat d'een soe arm en d'ander zie seer rijck,, es,
Ende nochtans alt'samen geschapen zijn bekent
van eenderley stof, van eenen Schepper exellent,
En vanden selven Schepper gevoeyt vverden mede,
Baert in mijn vervvondering vol droefheyts torment:
Als icker om peynse tot elcker stede,
Mijn gemoet es verstrict met mistroostichede,
Mijn lichaemelicke oogen zijn met tranen bedout,
Aensiende menich mensch prachtich van zede,
Met leckere bancketten, met silver, met gout,
Met costelicke clederen, juvvelen menichfout,
Godts mede-gaven misbruycken overdadich.
En ick daer jegens mit droufheyt benaut
ben om mijn sobere nootdruft altijts beladich:
O schicking Gods hoe zydy soe ongenadich,
Hoe hebdy u grimmige roede soe seltsaem gekeert,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio R3r]
| |||||||||||||||||||||||
Dat ghy eenige die met arbeyt gestadich
soe lange zy des macht hadden hebben gelaboreert,
haer vvist niet verquist, maer in armoe verteert,
En out gevvorden zijnde, es haer niet overgebleven
dan verstramde leden, met gicht geturbeert.
En daer tegen sie ick in rijckdom verheven
menich vvulpsch mensch, vol vvellusten gedreven,
Die sich nochtans noyt vouchden nae Godts gebodt,
Om in't svveet haers aensichts te vvinnen haer by-leven:
'tDunckt my int overpeynsen te vvesen een spodt,
Ofte anders sodanigen verborgen slodt
dat mijn slotel van desperati niet can ontsluyten.Ga naar margenoot+
Ontbeyt vvie staet ginder, 'tschijnt dat hy zijn lodt
hier heeft geleyt, vvat sal hy vvillen uyten?
Vaderlicke sorgh.
O Armen, Armen, gaet niet te buytenGa naar margenoot+
de mate van spreecken u desperatie stilt,
Godts ordonnantien en verborgen conduiten
zijn u onbekent, tes vvaer hy heeft gevvilt
dat eenige van zijn Schepsels door zijn genade milt
souden zijn begaeft met tijttelicke haven,
En eenige daer en tegen in armoe getilt:
Op dat de rijc-gesegende van hare gaven
souden mildelick deylen de behouftige slaven.
Hierom hout op van despereren, buycht u gemoet
onder zijn verborgen Oordelen, vvilter niet naer graven:
VVant voor alle menschen heeft hy geschapen overvloet.
Den Armen.
Maer hoe es uvven naem, my dat te vveten doet,
Die mijn soe troostelicke redenen comt toe praten.
Vaderl. sorgh.
Ick ben Vaderlicke sorge, die nair vermogen goet
den noot der Armen oyt quam te baten.
Den Armen.
Och vvelcoom zijt, mijn hert es verblyt boven maten,
nu ick u hier vinde, troostsame Vader vol deucht:
| |||||||||||||||||||||||
[Folio R3v]
| |||||||||||||||||||||||
Mijn redenen t' aenhooren en vvilt nijet laten,
Die ick u sal seggen vol ongeneucht.
Vaderl. sorghe.
Segt vry.
Den Armen.
Och Vader, behalven dat soe ghy vveten meucht,
En selfs voren hebt verhaelt, Godt in zijn raet almachtich
gevvilt heeft, dat hier op aerden altijts soud' zijn geveucht
arme gebreckige, hem selfs te helpen oncrachtich,
Oock ten tyde als 's Landts saecken staen in payse eendrachtich,
Als den verschrickelicken Crijch geen armen en maect,
Als de neringen goet zijn, als den coop-handel vvaerachtich
sonder perijckel van roverye vvert geraeckt:
Iae datmen het Gout openbaerlick en naect
mach dragen op een stock door alle landen;
Als Bancquerouten en fallatien zijn gestaect,
En andere menichfuldige bedriegeryen vol schanden,
Daer nu ons Vader-landt boven verstanden
mede vvert gequelt, O bedroufden tijt,
Merct hoe dat d'Oorloch met haer vvrede handen
soe veel vvel-hebbende luyden 'thaer heeft gemaeckt quyt,
Naect en beroyt, vol desolatien subyt,
VVeduvven en VVesen, het doet my versuchten,
Lamme en Creupele, diemen hier in 'tcryt
als hulp-soeckende schapen siet comen vluchten.
En de slapheyt der neringen doet my oock duchten,
Die als een generale straf de gemeente plaecht,
Overmits den vryen handel vol florerende vruchten,
Door dit gestadich Oorloch vvert uytet velt gejaecht.
VVaer door menich man van aensien soe seer verlaecht,
Dat hy den coop-handel geheel laet staen;
Sulcx dat daer by de vvinst vande gemeente vertraecht,
Dat vele haerder vverden mit armoe belaen:
Dese al t'samen by een anderen gedaen,
En daer by gehoocht soe veel bedructe schapen,
Die om vervolgingh haers geloofs te mogen ontgaen,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio R4r]
| |||||||||||||||||||||||
Sich begeven hebben onder 'tHollants beschermende vvapen,
Maecken sodanigen getal 'tverstant vvilt rapen,
Van desolate personen, O Vaderlicke hart,
Dat d'Aelmisse die my daer jegens comt betrapen,
Geheel in souffesant es om te stelpen mijn smart,
Het ongemack, den dorst, den honger svvart
cunnen niet gevveert vverden tot desen stonden,
Of ten zy dat ghy daer op neemt sodanich regart
O Vadelicke sorgh, door u soete faconden,
Dat meer hulps en bystant mach vverden gevonden.
'tVVelck u vertrout vvert, helpt doch mijn lyden suyr.
Vaderl. sorgh.
Ey drouvich geclach, die mijn diepste gronden
aenroert en vervvect tot compassie puyr,
Mijn betraende oogen betonen dat het vuyr
van hulp ende liefde t'uvvaerts es ontsteecken,
O Armen, Armen, hoe gaern tot dees uyr
soude ick u helpen, maer de middelen gebreecken;
Nochtans heeft Godt door zijn genade niet uyt te spreecken
dees Landen met middelen genouch voorsien
met vvelgesegende Invvoonders, soe ic hier reecken
om den noot der Armen te helpen door dien.
Den Armen.
Och heeft hy?
Vaderl. sorgh.
Claerlick jae hy: dus hem prijst met gebogen knien;
Ick sal gaen doen mijn best om u te secoureren,
Daer toe dat ick vvel raet sal vinden misschien,
Verdraecht soe lang verduldich u tormenteren
hier binnen, en maeckt groot den naem des Heeren.Ga naar margenoot+
Vaderlicke sorgh ende Schriftuerlic vermaen uytcomende.
Vaderlicke sorgh.
Och jae Schriftuerlick vermaen de saecke es gestelt
als ick u in 'tbrede daer hebbe vertelt,
Ick ben teynden raet, ick vveet niet vvat beginnen,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio R4v]
| |||||||||||||||||||||||
Den Armen my dagelicx ten ooren relt,
En ick en ben niet voorsien van soe veel middelen of gelt
om hem te helpen, en den noot te vervvinnen:
Derhalven ick u de saeck vvel hebben vvillen ontbinnen,
V biddende dat ghy in desen grooten noot
my als getrou Raetsman mit verstant en sinnen
assisteren vvilt vvant u kennisse es groot.
Schriftuerlick vermaen.
Ga naar margenoot+O Vaderlicke sorgh op der aerden cloot
doe ick niet lievers dat u te baten
in u Goddelicke voornemen tot inder doot,
Blijft altijts volstandich sonder aflaten.
Vaderl. sorgh.
VVat raet dan?
Schriftuerlick vermaen.
Ick sal my gaen vinden by alle staten
van menschen, die Godt heeft gesegent rijckelick
met tijttelicke gaven, 'tverstant vvilt vaten:
Dese sal ick vermanen en straffen gelijckelick,
Dat zy volgens 'tgebodt des Heeren autentijckelick
den Armen bystaen, en mildelick zijn gedachtich;
De reden verseeckert mijn hope en besvvijckelick,
Dat niet ydel sal keren het vvoort vvaerachtich;
Met in d'ootmoedige herten vvercken crachtich
oprechte barmherticheyt niet om volprysen,
Die haer handen opende haer schatten deelachtich
den Armen maecken sullen, naer der liefden advysen.
Vaderl. sorgh.
VVel doet doch u debvoir, vvilt geringh gaen bysen,
VVant den noot vereyscht geen lange tyden,
Al 'tgunt datmen onder mijn sal bevvysen,
Sal vvel besteet vvorden aen allen syden.
Ga naar margenoot+Ick gae binnen Godt bidden, dat u daet vvel mach gedyden.
Schriftuerlick vermaen alleen op Toneel wesende seyt.
Godt Vader almachtich, Schepper rechtvaerdich,
Verlicht doch de harten door u goetheyt playsant,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S1r]
| |||||||||||||||||||||||
Die ick nu sal ontdecken uvven vville eervveerdich,
Vande bystant der Armen nae het recht verstant,
Hola vvien sien ick ginder? dien comt vvel ter hantGa naar margenoot+
om aen hem te beginnen: ick val hem aen boort;
Mijn dunct 'tis Medogen hert de rechte quant,
Ick vved ick hier ten eersten sal vverden verhoort,
hy die es boven alle Hemelen 'tlevende vvoort,
Die om den mensch overvloedige rijckdom te gevenGa naar margenoot+
selfs arm es gevvorden, die vvensch ick dat recht-voort
u vvaerde vrundt, voor een groet moet aencleven.
Medogent hert.
Ick danc u minlick: vvant van alle mijn levenGa naar margenoot+
en mach ick niet aengenamers vverden gegroet;
VVellecoom mijn lieve bekende verheven,
De oorsaeck uvves compstes maect my doch vroet.
Schriftuerl. vermaen.
Vaderlicke sorgh den getrouvven Herder goet
heeft my te kennen gegeven met droevige reden,
Hoe seer den noot der Armen in overvloet
dagelicx vermeerdert in Dorpen en Steden,
Sulcx dat hy teynden raet is den naecten te cleden,
Den hongerigen t'spysen, of den dorstigen te laven met,
Of ten zy d'aelmis vermeerdert, dit dee my tot u treden,
Om u te vermanen, dat ghy naer Godts gebiedende VVetGa naar margenoot+
van't gunt daer ghy als Rentier over zijt geset,
Hem mildelick assisteert mit barmhertige vvercken,
Brengende u schatten voor zijn voeten suyver en net,Ga naar margenoot+
Ten eynde hy die uytreyct om den Armen te verstercken.
Medogent hert.
O druckige tydinge, ghy jaecht my in droefheyts percken,
Mijn es bitterlicke vvee, al mijn solaes verloopt:
VVant als Vaderlicke sorg den noot der Armen doet mercken,
Soe moet de saecke met soberheyt zijn geknoopt,
Mijn invvendich gemoet es tot medoochsaemheyt gehoopt,
Hoe gaern soude ick den Armen helpen gemeyn,
Maer eylaes 'tgene dat my aldermeest noopt
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S1v]
| |||||||||||||||||||||||
dats, dat mijn tijtlicke middelen zijn te cleyn,
De vville es goet, maer de macht certeyn
ontbreect mijn, o vvaerde vrundt vol trouvven:
VVant het gunt ick mach geven, en es maer een greyn
inde sack vol armoede vol benouvven,
Ick moet het ontvouvven.
Schriftuerl. vermaen.
VVilt daerom niet verflouvven
Ga naar margenoot+om den Armen te deelen, nair de maet ghy hebt ontfaen,
Al hebt ghy vveynich, laet daerom de liefde niet vercouvven.
'tExempel vande Macedoniers vvilt vlytich nae gaen,
Die van haer vveynich seer getrouvvelick hebben gedaen
den Armen bystant, en boven haer vermogen bedacht;
Ga naar margenoot+VVant ist dat de bereyde goetvvillicheyt naer Pauli vermaen
voren gaet, soe ismen angenaemelic geacht,
Niet nae datmen niet en heeft, mer na datmen des heeft macht.
Ga naar margenoot+D'offerhande van d'arme VVeese stelt u voor oogen,
Des vvelcx cleyne gifte vvas van meerder cracht
als vvesende van hare nootdrufticheyt getogen,
Dan alle den schat die de rijcke van groot vermogen
gegeven hadden van haer overvloet.
Ga naar margenoot+Oock seyt Augustinus, soe zijn schiften betogen,
Datmen d'aelmisse der Armen verre achten moet
boven d'aelmisse der Rijcken: VVant de Rijcke onvroet
geeft, vertrouvvende op zijn overvloet in zyne kisten,
Maer d'Arme betrouvvende opte Heer. Soe oock doet
mijn alderliefste, en laet des Viants listen
u van dees meyning niet leyden, vvilt liever jegens hem tvvisten,
Ga naar margenoot+Deylt den Armen, al most ghy met u arbeyt
suerlick verdienen; ten es geen verquisten,
Mer Godt een aengenaem offer vvelrieckende toebereyt.
Medogent hert.
Schriftuerlick vermaen u dringende bescheyt
mijn overredende doet my moveren,
Den Armen tot onderstant van zijn nootdrufticheyt
van mijn goederen te deelen, soe veel ick can ontbeeren.
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S2r]
| |||||||||||||||||||||||
Schriftuerl. vermaen.
Dats een goet voornemen: en inden naem des Heeren
laet al u doen zijn, van 'tbegin totten ent.
Siet vvie dat hier compt, dees sal u vvel assisteerenGa naar margenoot+
in u prijs-vvaerdich besluyt, als hulpersse exellent:
Tis u Suster, Geloovige Caritaet, die ghy vvel kent,
De deuchtsaeme Fonteyn niet om vol loven,
De vervullinge des VVets es zy pertinent,
Niet soeckende baet tot haer selfs behoven:
Sy es lanckmoedich, vriendelic, heeft noyt eymant verschoven,
Sy benyt niemant, noch niemant zy en liecht:
Sy blaest niet op, maer es stichtelick den groven,
Sy es langmoedich, mer tot verbittering zy niet en vliecht,
Sy es rechtveerdich, niet archdenckende, noch bedriecht,
Sy verblyt haer niet van ongerechtige malitie:
Maer inde vvaerheyt zy verheucht, zijnde daer'in opgevviecht,
Zy gelovet, lydet, ende hopet al sonder ambitie:
Suyver van conscientie, en reyn van harten es haer conditie,
Ongeveynst in't geloof in alle manieren.
Daerom in voorgenomen deuchdelicke exercitie
vvilt haren raet volgen in alle duvvieren,
VVant zy sal de saecke sulcx bestieren
dat ghy in 'tminste daer in niet en sult verdvvalen.
Medogent hert.
Sijt vvelcom lief suster goedertieren.
Geloovige Caritaet.Ga naar margenoot+
Ic bedang u mijn broeder vol soete talen:
Hebt ghy hier yet te doen? vviltet my verhalen.
Medogent hert.
Compt, ick sal u hier binnen doen hebben 'tverstant,
Daer ghy my mijn koffers en kisten sonder falen
sult sien ledigen om te bestellen ter rechter hand
mijn tijttelicke goet, my van Godt toegesant. Ga naar margenoot+
Schriftuerlick vermaen.
Ontbeyt, dits een goet begin, het doet my droefheyt staecken,
Dat Medogent hert dus Goddelick zijn saecken
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S2v]
| |||||||||||||||||||||||
door Gelovige caritaet uyt te voeren begint:
Ick vveet had hy nu macht na vvil, hy sout soe maecken
dat Vaderlicke sorgh soude geraecken
uyt alle zijn svvaricheyt: maer zijn bevvint
en es niet seer groot. Daerom ick bevint
voor't best, dat ick de saecke vvyders anvat,
Om te sien, vvie datter noch sulcx es gesint,
Dat hy om Godt te behagen deylt den Armen zijn schat.
Ga naar margenoot+Mer hola, vvie staet ginder, vvie mach doch vvesen dat?
'Tschijnt 'tis een man van vermogen; ic vvil hem anspreecken,
VVil hy doen als Medogent hert, ick gelove plat
dat den Armen vvert geholpen van zijn gebreecken.
Goeden dach vrunt.
Onbarmhertich gemoet.
Ga naar margenoot+Goeden dach.
Schriftuerlic vermaen.
Ick come hier gestreecken
om u aen te dienen een saecke van svvaer gevvicht.
Onbarmhertich gemoet.
VVat saeck es dat?
Schriftuerlic vermaen.
Maer Vaderlicke sorgh die es gesteecken
vol svvaricheyt, om dat hy geen middelen sicht
om den Armen genouch te helpen, of ten zy hy vvert verlicht
met meerder aelmissen, dan hy tot noch toe heeft ontfanghen:
Ende alsoeghy als des vermogende zijt verplicht
om den Armen te helpen uyt het verstrangen,
Soe sult ghy tot Vaderlicke sorgh nemen u gangen,
Ga naar margenoot+Of tot den Armen, die altijts onder u vvoont,
En hem van 'tgene ghy besit, soe vele uytlangen,
Dat zijn commerlick gebreck mach vverden verschoont.
Onbarmhertich gemoet.
VVie ick?
Schriftuerlic vermaen.
Iae ghy.
Onbarmhertich gemoet.
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S3r]
| |||||||||||||||||||||||
Soe vvaer ick vvel dapper gehoont:
Laet dees Bedelaers selfs vvinnen en erven,
Op dat zy van haer aerbeyt vverden geloont,
En haer vvinst mogen verstrecken jegens haer bederven;
VVant die arbeyden vvil, derf van honger niet sterven.
Schriftuerl.
Hoort, alvvaert datmen om een penning cocht een broot van tien pont,
Al mocht men om een stuver een ton Pharao vervverven,
Iae al vvaert datmen alderley toespys byder straten vont,
En datter meer gelts te vvinnen vvaer, dan tes tot deser stont,
Soe souden echter armen op aerden vvesen.
VVant 'tgunt gesproken es door des Heeren mont,
Es vvaerachtich en sal vvaerachtich blyven naer desen:
Daerom doet uvve hant op, vvilt den Heere vresen,
En helpt uvven broeder die in benautheyt leeft,Ga naar margenoot+
Die met u een vleesch es en draecht gepresen,
als ghy het Even-beelt Godts met liefde aencleeft,
Eet u beete niet alleen, en den bedruckten geeftGa naar margenoot+
troost, als haren vader mit een verblyden,
Leent hem u schatten, die ghy vveet dat niet en heeftGa naar margenoot+
u yet vveder te geven tot geenen tyden.
Onbarmhertich gemoet.
Neen ic, hola, dien raet stel ick besyden,
Ooc om dien te volgen en heb ick geen moet:
Ick sou soe doende, selfs haest gebreck moeten lyden:
VVant dit volcxken es soe onbeschaemt, zy haelden al mijn goet.
Schriftuerl.
VVie den Armen ontfarmt, vveest dit vvel vroet,
Die leent den Heere, naer Salomons ontfouvven,Ga naar margenoot+
Daer van ghy al vvat ghy besit (mit overvloet)
selfs als een Rentier te leen moet houvven:
Dus gehoorsaemt u eygen heer, dient hem als knecht vol trouvven,
Deylt u verganckelicke schatten zijn leden teer,
Op dat hy sijn gaven geestelic op u laet neder douvven:
En vvilt ghy een goet Coop-man zijn, nair Augustini leer,Ga naar margenoot+
Of eenen groten vvoeckenaer, soe geeft met goet begeer
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S3v]
| |||||||||||||||||||||||
'tgunt ghy alhier niet behouden en sult mogen
om t' ontfangen, dat ghy verliesen moocht nimmermeer,
O onbarmhertige hert stelt u dit voor oogen,
En vvilter nae poogen.
Onbarmhertich gemoet.
Maer by gedoogen,
Mach ick nair mijn will 'tmijn niet gebruycken vrouch en laet?
Ick vveet het mijn beter besteet, ten dient soe niet vervloogen,
VVant ic heb ooc genouch te doen om te vervolgen mijn staet
Schriftuerl.
O ghy sorchvuldige vreck, in vveldoen opstinaet,
U selfs te vergeefs quellende by dagen en nachten,
Die middelen daer u den Goddelicken raet
belieft heeft, als Rentmeester over te doen vvachten,
Soudt ghy employeren tot behouf vanden Armen verachten,
En niet tot verquisten, als ghy doet broosselick,
By den geenen, die om hem te voeden selfs hebben machten,
Afsnydende sulcx u vvellusten Godloosselick.
Noot hem die u niet noden en mogen onnoosselick:
Ga naar margenoot+VVant ick seg u voorvvaer, het is een roof der Kercken
met u overvloet 'tgoet der Armen boosselick,
Den selfs vvelhebbende te verstercken,
VVilt van het ingevvant der hongerigen u prijs mercken,
Ende niet vande berstende overvloedige buycken;
Ga naar margenoot+VVant siet het is een ongeluck in alle percken,
Te dvvingen boven nootdruft den dranck te gebruycken:
Die alrede van volheyt schier in haer selven souden duycken,
En den Armen te vveygeren, 'tgunt hy voor der deuren bidt,
Onbarmhertich gemoet.
Ick en heb geen groot verstant van u redens ontluycken'
Dan altoos ick vveet seeckerlicken dit,
Daermen om voor te spreecken dus seer op es verhit,
Dat het de beste nieuvvers nae zijn van haer magen;
VVant vvanneermen hem vvat geeft, der kannen lidt
vvetense onder den duym niet dan al te veel te doen vvaghen.
Daerom hoe datse stenen ofte clagen,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S4r]
| |||||||||||||||||||||||
Sy sullen mit mijn clederen niet sitten in d'asschen.
Schriftuerl.
Neen hoort, daerom moet ghy in 'tvveldoen niet vertragen:Ga naar margenoot+
VVant al vveet de Lant-man dat niet al sal vvassen,
Het zaet dat hy saeyende inder aerden gaet passen,
Soe en laet hy daerom nochtans het saeyen niet:
Alsoe oock ghy, wilt om u aelmissen te saeyen rassen,
VVant gelijc als 'tzaet salder ter rechter hant van comen yet.
Onbarmh.
Ick blijf by mijn voorgaende, en sing t'oude liet,
'Tis sich voor dich, dats mijn beste verstant,
En oock al houd ic het mijn, niemant es te cort geschiet;
Dus moecht ghy vvel op een ander vvetten u tant.
Schriftuerl.
VVeet ghy niet dat ghy u broeder doot als metter hantGa naar margenoot+
die van armoe vergaet met gebreckelick suchten,
Onthoudende hem zijn behoeft, zijn leven in armoe gespant
ghy in u kisten sluyt, ghy moecht vvel duchten,
Zijnde sulcx een doot-slager, dit zijn u vruchten
ghy onbarmhertich gemoet, vvilt u bekerende zijn.
Onbarmhertich.
Vredenen voorvvaer zijn niet dan cluchten,
Soude ick om dat ic bevvare het myn,
Een doot-slager zijn, voorvvaer tes mijn pijn,
V vervvijt te verdragen het doet mijn verstooren,
Ick gae by mijn geselschap om te drincken den vvijn;
Ooc begeer ic naer u redenen niet te hooren
Ic sach liever al de bedelaers in armoe versmooren.Ga naar margenoot+
Schriftuerl.
Iae daer toont ghy te recht u vvolfsche hart,
VVant het zaet in u gevvorpen, valt als onder den doren,
VVaerom het om vrucht voort te brengen geheel onbequaem vvaren
Ick beclage u eylacen mit een geestelicke smart,
Siende dat u, u aertsche goederen bestricken,
Och of ghy vvaert verandert als vvit en svvart,
Dan soud' u 'tgoet dienen, nu ist u een verschricken,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio S4v]
| |||||||||||||||||||||||
Gods vrese faelgeert u, hoe vvilt ghy micken
opte vvijsheyt des Heeren met mildicheyt gepaert,
Dat ghy den Armen deelet, Godt soudt soe schicken
dat ghy meerder dan nu gesegent vvaert,
En soud' mids dien over u trecken Gods genade goet van aert.
Ick gae binnen om te sien hoe Vaderlicke sorgh vaert.
Ga naar margenoot+Medogent hert ende Geloovige Caritaet uyt.
Medogent hert.
Comt Suster laet ons gaen, doch der saecken last
vvert u toevertrout, hout daer, neemt gy den schat
Geloovige caritaet.
Dus doende, mach Vaderl. sorgh an middelen geraecken vast,
Om den Armen in zynen noot te helpen vvat.
Medogent hert.
Ghy hebt immers het broot en den drancke nat,
Daer ick van seyde, en al d'ander spys mede.
Gelovige caritaet.
Iae ick lieve Broeder: vvant den Armen mat
moet ghy noch huyden daer van doen bystandichede.
Medogent hert.
Ontbeyt, Vaderlicke sorgh vvoont hier ter stede,
Heb ick het vvel onthouvven: jae siet dit es zijn huys,
Genaemt, VVyse regering, daer es emmers vrede
en eendrachticheyt altijts sonder confuys.
Vaderlick sorgh uytcomende, Geloovige Caritaet de rechter, ende Medogent hert de slincker hant gevende, seyt.
Ick heet u vvellecoom reyn Maechdeken kuys,
En oock u Medogent hert tot deuchden gevvent.
Geloovige Caritaet.
Hier, hout daer dien beurse mit munt ende cruys,
Geeft u mijn broeder, door mijn vader exellent.
Medogent hert.
Ten eynde dat ghy den schat daer in present
getrouvvelick anden Armen soudt deylen uyt:
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T1r]
| |||||||||||||||||||||||
VVant Schriftuerlic vermaen u vvel bekent
heeft mijn den grooten noot der Armen beduyt,
Seggende dat ghy vvaert teynden raet en besluyt
om den Armen te helpen, overmidts middel gebrac,
En soe lang ick om geven heb macht of virtuyt,
En mach den Armen niet lyden ongemack.
Vaderl. sorgh.
Hy die 'tHant-schrift des Vyants anden cruyce stack,
En om s'menschen leven den doot ging besuyren,
Vermeerdere u geloof, soo't noch es svvack,
Tot belooninge van dees vveldadige cuyren,
Nu en vvil ic vertouven tijt, dagen noch uyren,
Om te stellen in't vverc dees gave groot,
En mit goeden raet de saecke sulcx besluyten,
Dat soe ver het strecken mach, vverd' geholpen der armen noot.
Geloovige Caritaet.
Siet hier is noch dranc, mitsgaders spys en broot,
Deylt het den hongerigen en dorstigen, om 'tgebrec te verdryven,
Hout daer zijn clederen, cleet den naeckten bloot.
Medogent hert.
En vvilt den Armen (ist mogelic) van als geryven;
Ontbreect u noch yet, vvilt my ontbieden of schryven:
VVant al mijn vermogen t' uvven besten es.
Geloovige caritaet.
Iae soe lang ick by mijn broeder mach vvonende blyven,
Soe heeft den Armen tot hem een vry acces.
Medogent hert.
Maer voor al Vader es mijn versouc op u expres,
Dat ghy den Armen beneffens 'tuyt deylen van dese dingen
dienende alleen tot lichaemelicke onderhout nae mijn les,
Mit geestelicke spyse vvilt versorgen sonderlingen,
Daer door ghy zijn ziel Hemels voetsel sult toe bringen.
Dat zijn getrouvve vermaningen in Gods vvoort gefondeert:
VVant den mensche leeft niet alleen ('tverstant vvilt omringen)Ga naar margenoot+
van 'tbroot, maer van elck voort, dat uyt Godts monde keert.
Volgens vvelcke loffelicke spreucke (Vader vvaerdich gheeert)
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T1v]
| |||||||||||||||||||||||
VVilt door u hooch verstant, daer ordre op ramen,
Dat in allen des Heeren naem mach vverden geglorificert.
Ga naar margenoot+Ick vertrou u vvijsheyt de saecke; vvy gaen nu binnen te samen,
Die oprecht in zijn gemoet handelt, derf sich niet schamen.
Vaderl. sorgh.
O deuchtsaem hert, door de liefde gejaecht,
Die ten behouve van de Armen, door liefde hooch van namen
Niet alleen nae 'tlichaemlick, maer oock nae 'tgeestelic vraecht
Als een spyse die de ziele aldermeest behaecht,
Dies ick u Godt bemurvver der harten moet love,
Die soe getrouvvelick voor u arme leden sorge draecht:
VVaer uyt ick bevinde Heer, dat ghy uyt u Throon van boven
Geloovige Caritaet hebt neder geschoven,
In't gemoet van Medogent hert perfect,
Die daer door met sodanigen yver es bestoven,
Dat hy tot hulp vanden Armen invvendich es vervvect
Ga naar margenoot+Maer hout, vvie macht zijn, die ginder 'thooft uyt steect:
My dunct, can ick vvel sien, het es den Armen.
Den Armen.
Ick geloof immers niet dat Vaderlicke sorgh met my gect,
Nochtans ick en vveet niet hoe ick verstae dees tarmen,
Hy trooste my onlancx op mijn druckich karmen,
Dat hy mit uyterlic vermogen sou doen zijn best,
Om eenige harten tot barmherticheyt te vervvarmen,
Ten fine, ick mocht geholpen vverden in't lest;
Mer eylacen! daer en volcht niet vande rest,
Daerom ick sie hope van hulp in't Oost noch VVest,
O desolaet leven, suldy aldus desolaet sterven.
Vaderl. sorgh.
Beyt neen ghy, u droufheyt vvilt afkerven,
Siet hier es genouch broot, spijs en bier,
Klederen en gelt, hout daer, tast toe, 'tsijn u erven,
V van Godt gesonden, danct zijn Goddelic bestier.
Den Armen.
O geluckigen dach O harten goedertier,
Die dit bearbeyt hebben, mijn hart bedanct u spoedich.
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T2r]
| |||||||||||||||||||||||
Vaderl. sorgh.
VVeest verduldich in u lyden, hout goede manier,
Godt sal voor u sorgen als een Vader goedich,
Die vercoren heeft deser vverelt armen ootmoedich.
'Tvoorbeelt des Heeren Christi u voor oogen set,
Die arm es gevvorden, om u rijck te maecken overvloedich:Ga naar margenoot+
VVant door u armoede ghy zijn Even-beelt zijt net,
Dies zijt seecker dat u armoe in Christo heylich es met.
VVant de Meester die immers niet minder es dan de Knecht,Ga naar margenoot+
Zijn Schepper des Hemels en der Aerden, hier op let,
Is armelick in een stal geboren (soe Lucas berecht,)Ga naar margenoot+
Continuerende inden selven staet, heeft niet daer hy sijn hooft op lecht,Ga naar margenoot+
Niet tegenstaende, de vogelen hebben nesten en de vossen holen,
Ist dat u, u ongemackelick leger aenvecht,
Troost u mitten Patriarch Iacob, (ghy en sult niet dolen)Ga naar margenoot+
Die zijn hooft op steenen oor-kussens te rusten heeft gescholen.
En soe ghy u qualick gecleet te zijn bevint,
Het exempel van de Apostel Paulo laet in u zijn bevolen,Ga naar margenoot+
Die met naectheyt es versocht, en de soe u berint,
Honger, dorst, of coude, d'selve Apostel dit versint
heeft allen die geleeden, op menich termijn.Ga naar margenoot+
Hierom d'Aelmis u gegeven, niet onnuttelick verslint,
Maer alleen tot u onderhout, vvilt u vvachtende zijn,
Neemt simpel u nootdruft, niet te veel, 'tvvaer arger als fenijn.
Den Armen.
Ick sal Vader u heylsamen raet volgen onbevreest,
Om mit dese gaven t' huys te gaen ick my nu pijn,
Ten eynde ick vvat mach verquicken mijn benauden Geest,
Ick vvoon in't huys Desolaet, leven, somen hier leeft.Ga naar margenoot+
Vaderlicke sorgh.
Iae dats my kennelick, en van harten quellende,
Mit een invvendige bedroeffenisse aldermeest,
Cond' ick op u vvoon-plaetse ander ordre zijn stellende,
Ick soude niet naer laten, maer mijn daer toe zijn versnellende,
En maecken dat ghy vvoonde in eerlick onderhout,
Dat ic over lang begonst heb te maken; hoort vvat ic ben mellende,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T2v]
| |||||||||||||||||||||||
En ongevaerlic als nu omtrent ten halven es gebout,
Daer ic 'tvverc moet laten berusten by 'tgebrec 'tmaeckt my benout
vande aelmisse van d'onbarmhertige naer hun vermogen:
VVant zijn liefde tot den Armen vind' ick heel vercout,
Overmits zijn gemoet tot onbarmherticheyt es gebogen;
Nochtans acht ick, dat hem de saec gestelt es voor oogen
door Schriftuerlic vermaen, ick verlang naer tyding: vvant
misschien sal hy hem nair Schriftuers heylsamen raet vogen,
Ga naar margenoot+En mitsdien den Armen reycken zijn milden hant.
Schriftuerlic vermaen.
Gegroet zijt Vaderlicke sorgh, der Armen bystant,
Hoe staen nu de saecken, comt u niemant te baten?
Heeft mijn trouvve vermaninge u niemant toegesant,
Om aen u voor den Armen te doen caritaten?
Vaderlicke sorgh.
Bylo jaet: vvant Medogent hert heeft niet naer gelaten
door Geloovige Caritaet, te geven veel,
Naer advenant zijn macht, maer 'tquelt my boven maten,
Dat hy selfs soe vveynich heeft, hy can my maer helpen een deel,
En mit vveynich aelmisse, dit is heel scheel,
En can ick den Armen naer mijn sin niet assisteren:
Want in plaets dat hy vvoont in desolaet leven geheel,
Soud' ick hem gaern in eerlic onderhout logeren,
Op dat ick d'aelmisse mocht verstrecken mit eeren,
Ga naar margenoot+En dat men siecx in mijn bedrijf geen bedelaer en vont.
Schriftuerl.
Dat vvaer prijsselick.
Vaderl. sorgh.
Iae maer de materialen manckeren,
Dies mijn gebouvv ten halven blijft staen tot deser stont:
Och hebt ghy den noot niemant meerder vermont
dan Medogent hert, segt my de secreten.
Schriftuerl.
Iae ick hebt 'tOnbarmhertich gemoet oock gedaen cont.
Vaderl.
VVel vvat seyt hy?
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T3r]
| |||||||||||||||||||||||
Schriftuerl. vermaen.
Hy en vvil nergens min van vveten,
'Tschijnt hy heeft liefde en Godts vrese geheel vergeten
Vaderl.
Soe ben ick teynden raet.
Schriftuerl.
Ende ick noch niet:
VVant hope hout den moet noch onverbeten.
Vaderl.
Sout ghy noch hoop hebben om in dit verdriet
raet te schaffen, my duydelic bediet.
Schriftuerl.
Ick hebt altoos in't sin eens te versoocken.
Vaderl. sorgh.
Hoe sult ghy't doch aenleggen? singt mijn dit liet.
Schriftuerl.
Hoort, ghy vveet ick heb Medogent hert aengesproocken,
Met het Onbarmhertich gemoet, in boosheyt gedoocken,
Om de saecke by ons hier voren verhaelt,
VVaer naer hem Medogent hert soe heeft gaen vercloocken,
Dat hy naer vermogen zijn schuldigen plicht heeft betaelt;
En hoe vvel uyterlicke macht van hem nu es verdvvaelt,
Godt mach hem hier nae noch veel zegens geven,
Vaer omme ic de belofte Godts ongefaelt
geresolveert ben hem te schicken beneven,
Die sal hem, comt hem meerder rijcdom t' aencleven,
Veroorsaecken tot meerder giften: niet cleyn
en blijft hy ooc van desen doen al zijn leven,
Hy sal te vlytiger doen, 'tgunt hy nu doet alleyn.
Vant de belofte Godts vvaerachtich certeyn
sal hem seggen, wat loon dat die verwacht
die alhier den Armen troost uyt liefden reyn
Ende soe veel aengaet, 'tonbarmhertige gedacht,
Die 'tgebodt Godts in 'tbystaen vanden Armen niet betracht,
Sal ick Godts dreygende gramschap doen anhooren,
Die hem sal verclaren vvat straffe onsacht
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T3v]
| |||||||||||||||||||||||
die d'Arme troosteloos veracht sal comen besporen.
Ten eynd' hy sich bekeert, of ten minsten van te voren,
gevvaerschout es, en over my niet heeft te clagen.
Vaderl.
En valt het dan alst nu doet, ist dan niet verloren?
Schrift.
Neent geensins: vvant Godt helpt nair zijn vvelbehagen,
Noch als 'smenschen raet uyt es, dus vvilt niet vertsagen;
Comt binnen, en hoort hoe sich mijn voornemen sal toe dragen,
Soe mogen vvy daer nae de saecke vvyders beraetslagen.
Ga naar margenoot+Medogent hert ende Geloovige Caritaet buyten.
Medogent hert.
Segt suster, hebt gy opten vreemdeling vvel gepast,
Die op huyden gevveest is by mijn te gast:
Och hoe verblijt vvas hy, my gedeynct hoe hy t'eeten custen,
VVant hy hadde den geheelen dach gereyst en gevast,
Sijn leden vvaren vol vermoeytheyt getast:
Ick geloof dat hem 'tslapen seer vvel moet lusten.
Is zijn bedde oock' gemaect, om bequaem daer op te rusten?
Is hy van als voorsien? maect my dat vvijs:
VVant dat hem yet gebrack, 'tvvaer quaet dat ghy't versuften,
De vvijl hier voor sodanige is goet Logijs.
Geloovige Caritaet.
Iae hy is van als voorsien, oock van dranck en spijs
om morgen mit het te nemen opte reys.
Medogent hert.
Dats vvel gedaen suster, u vverck es propijs:
Maer hoe macht mitten bloet zijn, stae ick vast en peys.
Geloovige.
VVat bloet?
Medogent hert.
Die ick gisteren vvas besoucken, en naer den vleysch
bevangen vvas mit eene cranckheyt svvaer,
En boven dien en is hy niet nae den eysch
van zijn grote siecte versien vervvaer,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T4r]
| |||||||||||||||||||||||
Van spijs, dranck en behouften eenpaer,
Als sodanige siecke altijts plegen.
Geloovige.
Hoe es zijn naem?
Medogent hert.
Toevallende gebreck, dies sult ghy claer
dees dranck en spijs hem t'huys gaen dregen,
By avontuer sal zijn hart zijn genegen
naer verandering van spijs, 'tdoet somtijts boet.
Geloovige Caritaet.
Ick sal het altoos tot zynent gaen legen:
VVant nae ick verstae, t is een armen bloet,
Lust het hem niet, t is voor zijn kinderkens goet.
Medogent hert.
Maer ontbeyt eer ghy noch gaet, neemt dat gelt met.
Geloovige.
VVien sal ick dat brengen?
Medogent hert.
Het Onbarmhertich gemoet,
Die om gelijcke somme heeft in Gevanckenis geset,
'tBenaude hart by naest van droefheyt verplet:
En siet daer, dats voor de costen, verlost hem bloot,
Om dat hy uyt vvesende, naer Godts vvet
in't svveet zijns aensichts mach vvinnen zijn broot.
Geloovige.
O broeder, u bevelen als helpende ter noot,
sal ick gaen volbrengen met haesten groot.Ga naar margenoot+
Godts beloften uytcomende, seyt.Ga naar margenoot+
Nu vvil ick volgens den raet van Schriftuerlick vermaen,
By den vveldadigen man Medogent hert gaen,
En troosten hem in zijn deuchdelick beginnen,
(Dats naer 'tgebodt Godts den Armen by te staen:)
VVant het is niet genouch de hant anden plouch te slaen,
Maer in't volherden bestaet het vervvinnen.
Ontbeyt, my dunct ick sal hem hier ten eersten vinnen.,
Hier coom ick vvel te pas, om hem te spreecken fijn,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio T4v]
| |||||||||||||||||||||||
Hy moet fantaseren, soo't schijnt of yet sonder versinnen,
Dat eenich sints voor den Armen sal voorderlic zijn,
VVant hy trect geheel aen der liefden lijn.
Dies spreeck ick hem aen. Sijt gegroet Medogent hert.
Medogent hert.
Dat loon u den oppersten Medecijn,
Die om 'smenschen verlossing sterf met smert.
Godts beloften.
Ga naar margenoot+D'aelmisse die by u gegeven vvert,
Sijn voor Godt in gedachtenisse op gecomen:
Ga naar margenoot+Daerom sal u licht op gaen inde duysternis svvert,
V donckerheyt sal zijn als den middach sonder schromen.
Medogent hert.
Hoe es uvven naem? vvilt my die toch nomen.
Godts beloften.
Ick ben Godts beloften, u van Godt gesent,
Om u te verseeckeren, ten zijn geen dromen,
Ga naar margenoot+Dat u niet sal overcomen commerlic ellent,
Om dat ghy den Armen geeft in zijn torment;
Siet uvve gerechticheyt sal eevvich blyven,
Ga naar margenoot+V horen sal in hocheyt mit eeren zijn bekent:
Ga naar margenoot+VVant de lendenen der Armen u mit segen verstyven,
Ga naar margenoot+V tijckelic saeyen sal u sulcx doen beclyven,
Dat ghy daer door ooc rijckelicken maeyen sult:
Ga naar margenoot+Ghy en sult niet verlaten vverden, vvilt vreuchde bedryven,
Noch u zaet om broot gaen, maer zijn vervult.
Medogent hert.
O Godt Vader almachtich, Heere gedult,
Sal mijn door u genade soe veel vvorden toebereyt
voor 'tvveynich dat ick doe? en 'tis immers niet dan schult:
Oock en geef ick van't mijn niet, alsment vvel overleyt
Ga naar margenoot+VVant de aerde is u Heere, soe David seyt,
En alles vves daer in es, niet uyt gesteecken.
Godts beloften.
Ga naar margenoot+Iae salich zijt ghy barmhertige, vvant barmherticheyt
sal u geschieden, naer des Heeren spreecken,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V1r]
| |||||||||||||||||||||||
Siet ghy sult geluckelijc zijn gebleecken,Ga naar margenoot+
VVant u daet hier naer vergelden vvorden sal,
In d'opstandinge der rechtvaerdigen, 'tsal niet gebreecken,
Iae sal u int't openbaer vergolden vvorden al
by uvven Hemelschen Vader, vvat ghy 'tgetalGa naar margenoot+
zijnder armer leden heymelick hebt bevvesen,
En u loon sal oock groot zijn vvant u schatten niet smal,Ga naar margenoot+
Versamelt gy inden Hemel, by den heyligen mits desen,Ga naar margenoot+
Daer ghy voor dief noch voor motte hebt te vreesen.Ga naar margenoot+
En ghy maect dat door u liefde des Heeren naemGa naar margenoot+
by velen vvert gedanct, en loffelijc gepresen.
Medogent hert.
O grote Beloften.
Godts beloften.
Die sullen u geschieden alle te saem,
VVilt des sonder tvvyfel geloven bequaem:
VVant die het belooft heeft, die es getrouvvenGa naar margenoot+
Tis den belover die Adam sonder blaem
belooft hadde, dat het zaet vander vrouvven
'tSerpents cop sou vertreen, en an stucken douvven.
Iae die belooft had Abraham den vader,
Dat zijn zaet sulcx soude verminchvouvven
als de sterren des Hemels alle te gader:
Sulcx dat zy de beloften vanden eeuvvigen berader
hebben gelooft, als vvarense haer sichtbaer vertogen,
Die in haer vvrachten sodanigen verseeckerden Ader,
Dat sy haer toesegginge sagen als voor oogen,
Ende inde verseeckerde hoop zijnse niet bedrogen,
Maer eyndelic est hem volcomen gebeurt.
Insgelijcx geve ick u ghy herten vol medogen
verseeckeringe door de beloften hier voor angereurt,
Dat u al de voorseyde belooningen ongetreurt
deur Godts genade sullen comen ancleven.
Medogent hert.
O Belofte Godts myne Ziele speurt
door u een verseeckerde Conscientie in dit leven,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V1v]
| |||||||||||||||||||||||
Maer ontbeyt, vvie comt ginder soe hoochmoedich gedreven?
Ga naar margenoot+Laet ons hooren vvat hy te kennen sal geven,
En ons soe lange rusten hier beneven.
Onbarm. gemoet.
Ist niet vvonder datter zijn soe onbeschaemde menschen,
Ga naar margenoot+Datse jegenvvoordich met bedelen de luy vallen an boort,
'Tis immers nu een goe tijt, niet om vervvenschen:
VVant die vvercken vvil, verdient gelt aen allen oort;
Maer ick acht, zy zijn opte geef-brocken becoort,
En dencken, zy vvinnent mackelic, datse vvinnen mit karmen.
Daer quam des dagen een vent by my, die my maecte verstoort,
Hy hiet Schriftuerlick vermaen, en sprac voor een vader der armen,
Hy vvierp my te voor soe veel clachtige tarmen,
Datter mijn ooren noch af zijn vvalgende sat:
VVant ic sac noyt mensch soe in onbeschaemtheyt vervvarmen,
Hy sprac al hadden dees calissen an mijn goet eygen gehat,
Dan niet te min, hoe vvel dat hy hem veel vermat,
Ic ging door, en liet hem alleen staen rasen:
'tVVas van te spysen, te laven, te cleden, dat
hy geduerich inde mont hadde, maer 'tzijn vyse vasen,
Van den vreemden te herbergen, vvist hy veel te blasen,
Als ooc vanden siecken vlytich te besoocken,
Van den gevangen te verlossen, ('tdoet my verdvvasen)
had hy ooc inde mont, maer ic schadt hy had geroocken
dat het benaude hart door mijn toedoen sat gedoocken
in gevangenis.om betaling van een pont acht ofte tien,
Die ic nu hebbe vercregen door sulc vercloocken,
En anders by avonteur had icker niet of gesien.
Godts dreygende gramschap mit een Swaert inde handt, genaempt Rechtvaerdicheyt, zijn voeten mit vvolle becleet, genaempt Lanckmoedicheyt.
Ga naar margenoot+Schaempt u ghy Onbarmhertighe, dat ghy u roomt van dien;
VVant siet een onbarmhertich oordeel sal over u strijcken,
Om dat ghy geen barmherticheyt hebt laten geschien,
Ghy die u ooren stopt in alle vvijcken
Ga naar margenoot+voor 'tschreyen der Armen, ghy sult van gelijcken
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V2r]
| |||||||||||||||||||||||
nimmermeer verhoort vverden, ic maeckes u'cont.
VVant siet, Sodom es u suster, vvilt die bekijcken,Ga naar margenoot+
Daer men misdaet, hoochmoet, en aller dingen volheyt vont,
Ooc goede vrede, daer zy en haer dochteren op vvaren gegront,
En daer en tegen den Armen quamen zy niet te baten.
O oft ghy met vrese mijn redenen verstont,
'tBeginsel van vvijsheyt soud' u ondeucht doen haten,Ga naar margenoot+
Maer neen, ghy sult of nemen boven maten,
VVant ghy hebt uvve onbarmhertige oogen gekeert
vanden armen ellendigen, jae hem geheel verlaten,
Niet jegenstaende hem 'tonderhouden Godt heeft begeert,
VVaerom ghy als overtreder sult vverden gejusticeert.
Te meer soe u gegeven es rijcdom en machtGa naar margenoot+
Daer ghy alle daechs leckerlic van hoveert,
In alle overdaet naer u vvellustige gedacht.
En siet, den Armen leyt voor u deur van honger en versmacht,
Die ghy ontsiet met de brocken van u tafel te versaden;
O vrec, ghy cont niet verantvvoorden dees rechtvaerdige clacht.
Daerom sult ghy sterven, en voor u misdaden
vvorden begraven in der Hellen, daer niet is dan versmaden,
Een vlammend' vier, daer van ghy eeuvvich dorstich zijt;
VVant ghy zijt een Rentmeester vol ongenaden,
Die thien duysent pont vverde gescholden quijt,Ga naar margenoot+
En siet om hondert pont ghy u Broeder in gevangenis smijt,
Waerom ghy soe lang in gevanckenis sult zijn geseten,
Tot dat ghy al u schult hebt betaelt tot een mijt;
VVant Godt is rechtvaerdich, dat moet ghy vveten.
Onbarmhertich gemoet.
Maer segt my toch hoe dat ghy zijt geheten
die my soe seer dreycht, en schandelicken schelt?
Godts.
Ic ben Godts dreygende gramschap, die u niet sal vergeten,
Maer loonen nae verdienst, soe hier voren es gespelt,
Mit mijn svvaert Rechtvaerdicheyt suldy sijn gevelt,
Hoe vvel dat ick sachtelic coem angestreecken
En gelijc als Samuel den Saul te voor heeft vertelt,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V2v]
| |||||||||||||||||||||||
Sijn straffe die naemaels vvaerachtich es gebleecken:
Soe sal u oock gebeuren, 'tgunt ghy my hier hoort spreecken.
Onbarm. gemoet.
Ay my, vvat ist dat my invvendich soe jaecht?
Godts.
Een quaden Geest (als in Saul) is in u gevveecken,
Ga naar margenoot+Die u deerlieken met ongerustheyt plaecht,
En mit anvechtingen u Conscientie knaecht,
Mit verschrickelicke tormenten in u gevlogen,
Sulcx dat ghy alrede u straffe draecht:
VVant ick heb u als vervolger gestadich inde oogen.
Ga naar margenoot+Godts beloften ende Medogent hert opstaende op 'trechter eynde van't Toneel, ende Godts dreygende gramschap mit Onbarmhertich gemoet op 'tslincker eynde staende.
Godts beloften.
Vorders staet u Medogentheyt te vertogen,
Dat uvve salichmaecking ter jongster uyr
sal gefondeert zijn op het medogen
dat ghy hier gehadt hebt uyt liefden puyr,
Tot d'arme ledekens Christi: Daerom dees figuyer
van uvven Coninck ten Oordeel vvilt aenschouvven,
Die u ten Iongsten dagh sal anspreecken niet suyr:
Comt ghy gesegende mijns Vaders voltrouvven,
En besit het Coninckrijc, dat u sonder verflouvven
bereyt es al van des VVerelts begin:
Siet ick ben gevveest in hongerich benouvven,
En ghy hebt my gespijst uyt reynder min:
Ick heb dorstich gevveest, en ghy (soe ick bevin)
hebt mijn troostbarich mit drancke gelaeft:
Ick vvas een vreemdeling, ghy naemt my in
ter herberch: Ick vvas naect, en ghy gaeft
mijn clederen: En siet ghy hebt tot mijn gedraeft,
En mijn besocht in mijn crancheyt, ten zijn geen dromen:
Ick vvas inde Gevanckenis, als gevangen mishaeft,
Ende siet ghy zijt tot mijn ingecomen.
Medogent hert.
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V3r]
| |||||||||||||||||||||||
Maer segt mijn Belofte Godts vol vromen,
VVanneer heb ick de Heer hongerich gesien, en gespijst,
Ofte dorstich, dat hy van my te drincken heeft genomen,
Ofte vreemt, dat ick hem hebbe gelogijst,
Ofte naect, (mijn vverck niet te veel en prijst,)
Dat ick hem mit clederen hebbe bevvonden,
Ofte vvanneer hebbe ic hem (mijn toch bevvijst)
cranck, of in Gevanckenis gevonden,
Dat ick tot hem gecomen ben.
Gots beloften.
Hoort mijn doorgronden:
Daer op sal de Heere mit redenen verclaren,
VVat ghy de minste van dese desolate monden
(dat zijn sijn arme leden, die hier leven in besvvaren)
gedaen hebt, dat is ooc mijn vvedervaren.
Godts dreygende.
En om dat ghy Onbarmhertige vveet, dat u verdomenis bestaet
in troosteloos verachten van d'arme scharen,
Soe siet hier 'toordeel van u Rechter in figuerlic gelaet,
Die jegens u sal seggen: VVech ghy vervloeckte van myn gaet,
In't eeuvvige vier, den Duyvel en zijn Engelen bereyt:
VVant ick ben hongerich gevveest, en ghy opstinaet
en hebt my niet te eeten voor geleyt:
Ick ben dorstich gevveest, en ghy vol ongenadicheyt
en hebt my niet gelaeft, of gegeven te drincken:
Ick vvas een vreemdeling, en ghy hebt my ontseyt
te herbergen, (soe u mach gedincken:)
Ick ben naect gevveest, (als ghy van hovaerdy gingt stincken,)
En bleeft gebreckich om mijn te cleden net:
Ic vvas cranc, en men had my in gevanckenis laten sincken,
En ghy en hebt my niet besocht, hier vvel op let.
Onbarmhertich.
Neen hola, dats fault, dit vry besyden set,
VVanneer heb ic de Heere hongerich gekent,
Ofte dorstich, ofte ooc een vreemdeling met,
Ofte naect, ofte in crancheyts torment,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V3v]
| |||||||||||||||||||||||
Ofte gevangen, ofte in eenich deerlic ellent.
Godts dreygende.
Hoor, daer op sal u den Rechter verclaren met reden,
VVat ghy anden minsten van desen niet hebt gedaen of gevvent,
(Dats te vveten, aen zijn arme leden,)
Die ghy oyt by u gehadt hebt, en noch by u hebt heden,
Dat en hebt ghy ooc niet gedaen an mijn:
Mits vvelcken ghy Onbarmhertich gemoet sult moeten treden
inde eeuvvige verdomenis en Helsche pijn.
Godts beloften
VVt allen vvelcken vvy Haselierkens besluytende zijn,
Dat die door een Geloof in liefden-vverckende,
By ons genompt Gelovige Caritaet fijn,
Den Armen liefdich troost, en sulcx es versterckende,
Tot een beloon vervvacht van hem, die't al es merckende.
Ga naar margenoot+Een goet gewissen hier, en hier naer 'teeuwich leven.
Godts dreygende.
En ter contrarien vvy u hier zijn verclerckende;
VVt gunt insgelijcx voren es gedreven,
Dat die d'Arme troosteloos veracht, sal comen beneven.
Ga naar margenoot+Een quaet gewissen hier, en hier naer 'teeuwich sterven.
Godts beloften.
VVant gelijc hem de medogende al hier begeven
om van hem den Armen troost te laten vervverven,
Als vruchten haers Geloofs, door der liefden conserven,
Soe sal Christus Iesus haren Salichmaker goet
hem vvederom saligen, en in zijn eeuvvige erven
als zijn vvaerde erfgenamen stellen mit spoet.
Godts dreygende.
En gelijc d'onbarmhertige keren haer aenschijn onvroet
van den armen ellendigen, die hem nochtans es bevolen,
Overmidts hem faelgeert de reyne liefde soet,
Soe sal hem die d'liefd' selfs es, belasten onverholen
van hem te vvijcken, en inde Helsche scholen
te vertrecken, daer niet es dan lyden en tempeest,
Knerssinge der tanden, braydinge der colen,
| |||||||||||||||||||||||
[Folio V4r]
| |||||||||||||||||||||||
'tVVelc eeuvvich duert o schrickelic foreest.
Medogentheyt.
VVaerom elc vvert gebeden, de minst mette meest,
Om hem te vougen naer Godts vvil 'tallen dagen
bystaende den Armen met een vrolicken Geest:
VVant in den blyden gever heeft Godt een behagen.
Onbermh.
Verschrict u voor Godts gramschap, die sonder vertragen
u anders dreygende sal comen bespringen,
En de vrese des Heeren die sal u jagen,
Als een beginsel der vvijsheyt tot deuchdelicke dingen.
Godts beloften.
Dit hebben vvy Haselierkens u voort vvillen bringen
opte vragen inde Caert verhaelt Retorijckelick.
Godts dreygende.
Als die noch in const niet sonderlingen
ervaren en zijn, soe vvy bekennen gelijckelick.
Medogent hert.
Doch ten eynde dat in ons oock trou soude zijn blijckelic.
Onbarm.
Soe hebben vvy om hier te compareren ons niet gevvacht.
Godts bel.
V biddende dat ghy van't quaet zijt afvvijckelick,
en 'tgoede anhangen, soe ansiet ghy Gods cracht.
FINIS.
Aensiet Godts cracht. |
|