|
| |
Liedeken.
Die deuchdich, vreuchdich, geeft
Sijn faem, lofsame, sweeft
Daer groeyt, en bloeyt, sijn rom
Mijn stem, moet hem, daer om
Doet sijn den deucht verconder
Die machtich, crachtich, is
Tis meest, den geest, die seght
Loof en danct sulcken mensche
Liefdighen troost ten wensche.
Den Prins, alsins, gheeft eer
| |
| |
Op zijn jonste wilt dincken,
Sijn loon, en Croon, niet teer
Sal hy u miltlick schincken.
Hoort ghy dat gheluydt vvel soo lievelic clincken?
VVat een goedt gherucht ist, hoe cierlick doet het blincken,
Den glans uvver deughden, die veel sijn in't ghetal.
Soo langhe de Sonne het Ertrijck beschynen sal,
Soo vverdt hier over al,, met lof en danck vereert,
u menichvuldige deuchden, vvant elc vvordt daer door geleert
in deuchden hem te oeffenen tot allen stonden.
VVraecgiericheidt onverdult, en dergelijcke sonden,
vvorden niet bevonden,, veel min triumpheerende
inden mensche, daer ghy sijt regnerende,
Maer in plaets van dien compt hem blijtschap by
daer bermhericheydt is daer is men te rechte bly,
van veel quellinghe vry,, niemandt voor hinder ducht.
Ghedvvonghen ismen te gheven van u een goet gerucht,
merckende de vrucht,, uvves arbeyts cloecmoedich
vverckende sulck een deucht in de herten vroedich,
sijnde veel behoedich,, voor veel svvaer torment.
Landen, Steden, Dorpen sijn al u hulp bekendt
De vrome uvven ent soucken noch na jaeghen
Maer u leven vverdt ghevvenscht, u doodt sal elc beclagen,
Ten vvaer van die behaghen,, hebben in onghelucx betrapen.
Dat boose menschen ghelijck de VVolf nae de Schapen
na d'onnoosele gapen,, met menighe nope
dat is my vvel bekendt, en nochtans ick hope
in dees deucht voort te gaen tot mijn en mijns naesten nut
Dat ic met haer en sy met my vvorden beschut.
| |
| |
van veel jamer en vedriet, tvvelcke menichs hert deursnijdt.
O vvie vverdt ick daer noch gevvaer och noyt soo verblijdt
Tis mynen gherusten gheest dat voel ic nu van binnen,
Deur hem can ic al veel svvaerheydt en anstoots vervvinnen
Geruste sinnen,, sijn oorsaec van veel vreucht int leven.
Gherusten Gheest de seste Personagie.
Dat ick my hier vertoon, en u hier com beneven
is om u te gheven, dat u nu is oorboorlijck,
Niet ghelijc de vvereldt haer kinderen is versmoorlijck
In eygen behaghen,, dat bedrieghelijck ghelaet,
Quaet noemende goedt, en het goede quaet,
Allsulcx en is mijn daet,, mijn vvoort noch mijn natuere,
Maer openbaer u rust, op u gevvisse puere,
Die uyt den getreure,, met een gheloouich hert
d'arme gheholpen hebt uyt commer, noot en smert,
Leeft voort daer op gerust, vvilt in dees deucht verstyven,
vvant soo lang sal ick u ghetrouvvelic by blyven.
Dats een deucht, vviens vveerden men niet can beschrijven
Dats eenen loon die verheucht het aderen bloet,
vvats doch ter VVereldt beter dan een gherust ghemoedt?
vvesende ghevoedt,, met s' Hemels dauvv' bequaeme.
VVy vvenschen u dit van herten in 's Heeren name
Alle vreucht ter VVerelt moet u noch gheschien,
En verclaren vvat noch uvven loon sal vvesen boven dien.
Te vveten, t' noodichste, t' beste datmen vindt ter VVerelt
Iae hier op Aerdtrijck, hoe schoon het is beperelt
en ist te sien noch te hooren, Oost, VVest, Suydt noch noordt,
Maer tgeen' noyt ooghen ghesien heeft, noch oore ghehoort
jae noyt en vvas bespoort,, in't gedacht der menschen,
Dat is dat eevvich leven, vveert om na te vvenschen,
De Hemelsche vreucht, Gods barmhertighe liefde reyn,
die u daer vvordt vertoont, nae figuerlijcken treyn
Eevvich duerende, claer als diet al verschoont
| |
| |
Daer met sult ghy uyt ghenade van God vvorden gheloont,
Met der eeren Croon gecroont, nae dit leven tydelic.
Och hoe hoor ican al dees tydinge blydelic,
VVie ist die nydelic,, d'Arme ontstelen soude?
T'ghene haer toecomt, alsmen niet met Goude
Maer tsynen behoude,, met den Hemelschen schat
soo rijckelijc beloont vverdt, och seght my vvie of vvat
dat men voor dien, of dat soude vvillen verkiesen?
Sou yemandt om het tytlic, t'eeuvvich vvillen verliesen?
T'vvaer dvvaesheyt, dies hop ic my daer voor te bevvaren,
Diet tijdlic voor t'eeuvvich kiest hem naect veel besvvaren.
Maer op dat gheen misverstandt by u soude raeren
Of een der Dienaren,, van eyghen liefd' vol afgrijs
Die den Mensch veel aenvallen en hem maecken vvijs
dat deur sijn goedt advijs,, eyghen vvijsheydt en verstandt
hy desen loon gheniet, bringhende soo vander handt
der liefden, trouvven bandt,, ons door Christum verknocht vast
Soo dient ondersocht, en nae eysch der liefden ondertast
VVat vrucht datter vvast,, van dit Saedt in uvvs herten Acker.
Dats noodich bedocht, vvant hier door maect ghy vvacker,
die op eyghen vverc, onreynlic ligghen en rusten
Dus de vvijl ghy langhen tijdt miltlic en met lusten
d'arme liefdich getroost hebt, en daer door bevveeght
dat danckbare herten, dancbaerheijdt hebben ghepleeght
Dat d'Arme haer hebben verheucht met een blyd anschijn
T'Landts vvelvaert veroorsaect, dat goede gheruchten sijn
van u ghegaen, en dan door uvve liberalicheijdt
Met een gherusten Gheest, ghevoordert u eyghen saligheydt.
Ghebruyckende den middel, ons van God daer toe verleent,
Om sulc misverstandt by u is, en dat ghy meent
sulcx u uyt te spruyten, als Fonteyn en Ader.
Neen ic sekerlic, vvant mijn goede vverken te gader
| |
| |
Sijn in haer selven onnut, onreyn en onvolcomen,
Dies en mach ick my daer op gantsch niet beromen,
Maer die alleen nomen,, door't Geestich ancleven,
Vruchten des vvaren gheloofs, my van God ghegheven,
Dus gheen loon en vervvacht ick vrouch noch spade,
Dan so vele God den Heere vvt louter ghenade
my daer voor sal schincken, na sijn beloft vvaerachtich,
Daer comen vvy over een met des Heeren vvoort crachtich,
VVant Paulus andachtich, ons sulck verstant gaet ionnen,
Dat vvy sonder hem niet goets doen noch dencken connen.
Ia al vvaert dat vvy al deden, dat vvy te doen sijn schuldich
So sijn vvy noch onnutte, en in boosheyt menichvuldich,
Moetende gheduldich,, 'tgoede vervvachten van boven.
De vverckheylighe heeft Augustinus oyt verschoven,
Haer vvild' hy niet beloven,, loon voor haer vermeten draven,
VVant God (seyt hy) beloont dijn verdienst niet, maer sijn gaven,
Veracht ghy dees gaven, u overvallen veel stormen.
Vraghen ons nu de Pelagiaensche vvormen,
Sijn de goede vvercken onnut vvaer toe dan ghedaen?
Niet onnut en sijnse, alsmen vvil hooren en verstaen,
Elck moet haer grypen aen,, en van niemant sijn on'tvloden
Om datse God behaghen, en van hem sijn gheboden,
Tot vvelckx verstercken vast d'Apostel Petrus seght,
Ick bevind over al die God vreesen oprecht,
En goet doen, hem lief sijn en aenghename.
En vvederom seyt den selven Apostel bequaeme,
Door Christum sijn aenghenaem ons' off'randen geestelic
God die de selfde rijckelick en feestelick
Beloont vvt ghenade, door't gheloofs gherijf.
Dats vvaer: vvant sonder gheloof is al sonde ons bedrijf
Sonder gheloof noyt ghevvonde siele heelde,
Al vvaert dat ghy al u goet den armen vvtdeelde,
| |
| |
Ende en had de Liefde niet des gheloofs Vriendinne,
Ten vvaer al niet, dus moet t'onsen ghevvinne
dees saecke vvel onderscheydelick sijn begrepen,
Op dat vvy door hooch vermeten,, crygen geen onreyne strepen,
VVant vvt 'tvoorseyde, blijckt alsment vvel anmerckt
Dat de vvercken ons' niet sijn, maer Godes dies' in ons vverckt,
Vermeerdert, en versterckt,, na sijn eyghen vville,
Dit beken ick al te mael, vvy en sijn in gheenen gheschille:
Maer touft vvat, svvijght stille,, vvie compt hier dus vvreet.
Onbermhertighen Gierigaert de viij. Personagie.
VVel vvats hier voor tijdinghe, of ist secreet?
Soo en derf ick na 'tbescheet,, niet voorder soucken,, dan.
Och sijt ghy daer die so menich bringht het vloucken,, an
O onbermhertighen die oyt de arme brocht t'onder,
Ten is gheen secreet daer af nu elck is vermonder:
Maer u bysonder,, dit angaet en treffelick raeckt.
Onbermhertighen gierigaert.
Gaet my bysonder an, so ghy my ontdeckt heel naeckt
So ist recht dat hier daeckt,, 'tlichaem, oft yemant vermoeyde,
Maer vvats de vraghe, of de claghe, ist dit beroeyde?
Dat noyt anders stroeyde,, dan afionstighe cladden,
Steets benydende dat de Rijcke meer hadden
Dan sy: 'dvvelck comt door haer eygen versumen.
Daer spreecktdy na u natur. en na u oude costumen,
Ghy achtet als plumen,, dat so swaer is van ghevvicht.
VVat ist te beduden dat ghy toont so suer een ghesicht,
Ghy veroorsaeckt ghevvicht,, in seer vele plecken,
VVat al qua daden heb ick van u hooren vertrecken,
Voor eenen Rijcken vrecken,, men u al hatelick scheldt,
Dat ghy een dootslagher sijt Ambrosius vermeldt,
De vvyle de arme door uvve onbermhertighe vet'ren
Dootlick vvorden ghevvont, dus moet ghy u bet'ren,
| |
| |
soud'men van dees vlecke u vvasschen suver.
Neen voor niemandt heb ick ten besten eenen stuver
Laetse ratelen en pratelen ic en acht niet een myte.
Maer quyt ghy soo u selven?
Ick en acht dat niet, gaef ick veel ick vvaer veel quyte,
ist t'mynen vervvyte,, ick sal verandtvvoorden t'stick,
heeft yemandt ghebrec, sy mochten gevvrocht hebben als ick,
en vvaernemen de tyden die zy sorgloos verquisten.
Die haren tijdt versvvymen, en soo haer vvelvaert misten
van sulcke arme deucht te doen vvy niet en spreken,
maer die deur ouderdom of andersins in ghebreken
ghecomen sijn, op die laet doch rayen der lieden vlam.
Neen d'een soo vvel als d'ander, icscheerse al op eenen cam,
Die oyt soo nae my quam,, vvees ick altijdt op een ander,
Hoe nae soudt ghy my selfs geeren doen gaen metten pander?
Mits vvech te gheven, daer an al mijn solaes leyt,
Hoe vvaert voor my niet een over groote dvvaesheydt?
My selven t'ontblooten, om een ander te decken,
En ick oudt en cout siinde, mocht elck met my gecken,
Neen ick houde mijn geldeken voor mynen schilt.
O ongheloovighen, vvanhoopich, op Gods ghenade milt
Die deur mens'lijc vernuft, al dit gaet inprinten,
Seyt niet d'Apostel Paulus tot die van Corinthen:
God can maecken dat alle ghenade over u zy
overvloedich, op dat in als overvloedt hebbende, ghy
tot alle goede vvercken overvloedich vvesen meucht,
T'is de Heer die rijck en arm maect, daer op met vreucht
altijdt de vrome hebben ghehoopt in elcke Province,
lae Alexander Magnus een Heydensche Prince
Treckende uyt Macedonia gaf Vriendt en Maghen
| |
| |
alle zijn goederen, houdende alleen in't behaghen
de hope daer hy op steunde als op een pylaer,
Dit vvas een Heyden, dus die vvil zijn een Christen eerbaer,
Moet soo onchristlick niet spreken, maer met andacht
dincken, dat den eeuvvighen God alles heeft in zijn macht,
Die een yeghelick helpt, en van alles voorsiet.
Maer al en vvaer't om mynen ancomenden ouderdom niet,
Soud'ic laten in't verdriet,, mijn eyghen kind'ren,
Soud'ic haer niet (met'mijn goedt te mind'ren)
te cort doen, en hind'ren,, contrari der liefden aert.
Och neemt doch exempel an de Weduvve vermaert,
Die haer liefd' heeft ghebaert,, an Elias seer veel,
Sy en hadde in haer huys maer een handt vol meel
en een vveynich olye, voor haer en haer soons noot,
Dvvelc zy nochtans hem met een gheloovich hert anboot,
Dies sachmen voorspoet groot,, altijt by haer blyven.
Hebt ghy veel kind'ren sietmen vvt Ciprianus schryven,
Betracht des te meer, des Heeren ghenaden
op haer te bringhen, door bermhertighe daden,
Die goederen die ghy uvve kinderen vvilt versparen,
Gheeft die seyt hy den Heere te bevvaren,
Gheen beter besorgher isser op gheene banen.
Daer isser al rijcker dan ic vvilt die ooc vermanen,
Ick en can 'tgheraes, en t'ghepraes niet langher hooren.
Is een ander rijcker dan ghy, stelt u dat vooren,
Hebt ghy minder middel, en sydy milder in'tgheven
dan een ander, soo sal u te meer ghevvin ancleven,
Dus en vvilt niet beven,, maer der liefden aert volbringht.
Neen hoe lievelick dat ghy fluyt of singht,
Ghy en bevveeght noch dvvinght,, my niet nae u begheeren,
| |
| |
Hoe 'tmyne vvech ghevende sou my dat niet deeren?
Neen liever selve verteeren,, so heb icker vreucht af.
O verdorven eertvvorm, vvat naeckt u al te straf,
Hoe rust ghy op den staf,, van broosheyt vol ghevveens.
Maer vvie sou ick hier helpen, seght my doch eens:
VVant ick en sie hier gheen arme gaen, staen noch comen.
Siet daer comen sy, nu is u alle onschult benomen,
Toont u als den vromen,, of ghy blijft in schanden.
Wraeckgierighen de ix. Personagie.
Och doen ons nu doch een aelmoesse ter handen,
So moghen de banden,, mijns lydens ontbonden sijn.
Onverduldighen. De x Personagie.
Och doen ons caritate met een blijde anschijn,
So mach al ons ghepijn,, ons niet meer vernielen.
VVaert ghy daer seker so dicht op mijn hielen?
Ghy ledighe Fielen,, ghy doet my 'tbloet verhitten.
Gaet ghy my noch na u ghevvoont met steurheyt besmitten?
Stadich moet ick sitten,, op vvraeckgiericheyts stoel.
O mijn sinnen hebben langhe ghehadt 'tghevoel
Van u herte heel coel,, onbermhertich versteent.
Niet u doot maer u leven sal vvorden bevveent,
V deuchden vercleent,, ja gheacht ter vverelt onnut.
VVats dat voor gherucht, hoe clinckt dat desperaet gheschut,
Sonde dat den put., mijns herten omroeren?
Sijn 'tgheen redenen dunckt u, om u te voeren
Na den vvech der liefden, met vvoort, noch metter daet?
Helpt bidden noch dreygen? ick vveet met u ghenen raet,
| |
| |
Dus eer 'tvvort te laet,, vvilt dit vvel gronderen.
't Sijn slechts redenen, om my te tormenteren,
't Solaes te verneren,, dat ick langh heb ghehat.
Blijft ghy dan even vvreet, gaet ghy uvven ouden pat?
So vvilde ick vvel dat,, u veel ongheluck benaude:
Ia dat ghy nimmermeer vreucht nog deucht anschaude,
En altijt verflaude,, in al dat ghy sijt regierich,
O mocht ick mijnen vvil doen, met dit svveert vvraecgierich,
Sou ick u seer vierich,, benemen u leven boos,
Ick en legghe niet dan laghen, met alle listen loos,
Even ernstich en altoos,, om comen tot mijn vermeten
ben ick nu oock t'onbermhertich op u verbeten
Door u heb ick vergheten,, dat reden my te raden plach,
Oorsaeck sijt ghy van mijn ongheluckich gheclach,
My verlanght na den dach,, dat u ongheluck gheschiede.
Onverduldich als sinneloos, ick loop en vliede,
't Ghedult ick vvtvviede,, niet vveet ick vvat ick maecke,
den noot die druckt my dat ick nerghens na haecke,
Dan dat my haest ghenaecke,, 'sdoots bitter strael vergalt,
Ia so hy niet haest mijn leven overvalt:
Ick moet, ick vvilt, ick salt my selven doen ontsincken.
Reden boven reden heb ick om u doodlick te crincken,
Onverdraghelick stincken,, u steure vvreede stucken,
Onmenschelick sietmen u de arme verdrucken,
Niet dan onghelucken,, spruten vvt uvven bedelve,
Besondicht hem eens yemant an u, al vvaer ick 'tselve:
VVien salment moghen vvyten, anders dan u alleyn?
O ghy ghierighen viltz stinckende poel onreyn,
Hoe menich groot en cleyn, sult ghyer noch bedrouven.
Oorsaeck sijt ghy, dat ick ghestadich moet touven,
na nootdrufts benouven,, och 'theeft so lang gheduert,
| |
| |
Oorsaeck sydy dat 'therte door smerte is besmuert,
Mijn cleederen gheschuert,, om coelen mynen toorn,
Ter VVereldt sydy niet anders dan eenen stekenden doorn,
Des overvloets hoorn,, suldy hop' ick niet behouden.
Gheen hairen vvensch ic dats' op uvven hoofde souden
grysen, noch verouden,, maer haest int onreyne slyc
verrotte, verdvvyne, ja sijn den Beesten ghelijc,
Soo besit ghy het rijc,, dat men u toevvenscht sleurlick.
VVat deed ic ghebooren,, by dit monster onnateurlic,
Den boosen figeurlic,, afbeeldende ghenouchsaem,
Of een zijnder daden uytreehtende in zynen naem,
Tot deuchden onbequaem,, niemandt doet ghy bate.
Dat ick u 'tleven niet neme, vveet niet vvaerom ic 'tlate
ghy vileynighen vrec, onred'licker dan een Beest,
Als een die doordroncken in vvreetheyt zijn, ghy niemant vreest,
VVraec sal hop' ic u volghen, schakel an schakel.
Hoe droogh vvordt u keel gheschreept als met een rakel,
Maer alleen 'tghekakel,, hebdy, en ic de eyers.
Ic en passe op dreygers, vlouckers noch vleyers,
Op lachers, op schreyers,, noch derghelijcken hoop,
En vvie ist ooc anders, die maecken al dit gheloop
dan ghy lieden, die hier met groote ghestoorte
alles in roere stelt, ten is gheen behoorte,
Men sou deur' en poorte,, voor u houden ghesloten.
Och 'theefter meer dan ons al langhe verdroten,
den smaec uvver noten,, bitter, ongn'adelick,
VVy en zijnt vry alleen niet, siet daer blijcket dadelick,
Daer vertoond hem oock dat arm verdorven Land,
Dat deur u heeft moeten voelen schaed en schand,
Crijgh, Onvveer, Moort en Brand,, vvie sou dat versvvyghen?
| |
| |
Dat de See vvater-loos vverde, men mocht my oock tyghen,
Soo mocht ick vvel hyghen,, van draghen sulck een last,
Men sout my vvel al op legghen vvaer ick een slechten gast,
Maer hola soo en tast,, men my niet 'teen op 'tander.
Och mijn herte gloeyd, als eenen vierighen brander,
Sout ghy u ontschuldighen, daer u schult blijckt soo claer.
Laet hem doen dat hy vvil, 'tsal niet helpen te gaer,
Maer laet comen vvat naer,, desen vertoonder ellendich,
Soo mach hy vvtspreken met redenen behendich,
VVat vvt, en invvendich,, hy heeft bevoelt onrustich.
Verdorven lant. de xj. Personagie.
Och hoe plach ick te sijn, hoe plaisant, schoon, en lustich
Vol vreught en melodye, van over langen tijt,
Elck vvas my anghenaem, elc vvas in my verblijt,
Veel neeringh en voorspoet, had elck die in my vvoonde,
Een schoon ghesonde lucht, hem meesten tijt vertoonde,
Vol steden schoon en sterck, volckrijck in alle vvijcken,
De velden vet en groen, sachmen vol vreuchden blijcken,
Van menich goet vroom man, vvas ic doorploucht doorvvandelt,
Cooplieden groot en veel, hebben in my ghehandelt,
Ruste, vred', en pais, vvas in my met behaghen,
Vry sachmen varen heen, Schepen, Schuyt, en VVaghen,
Spelen mocht elc dan op Luten, Velen, Herpen
Met noch meer snaren clanc, mocht elck den geest verscherpen
Int corte groot en cleen, in deucht en vreucht vermeerde,
'tVVas al niet dan voorspoet, vvaer men hem vvende of keerde,
Maer nu ben ick eylaes door uvve vvreede seden
Tot sulcke straffe fel, ghecomen en ghetreden,
Dat al mijn steden groot, nu sijn veroveert snel,
Al mijn Invvoonders veel, ghebrocht in groot ghequel
Daer 'tlustich coorn ghevvas vruchtbarich heeft ghebloeyt,
Daer ist dat oncruyt quaet, nu overvloedich groeyt,
Daer Scheuren vvaren vol, door den bequamen Oest,
Daer ist verdorven al, gheydelt en heel vvoest,
| |
| |
Daer dat cloncken eerst, Claroenen, en Schalmeyen,
Daer hoortmen anders niet dan een iammerlick schreyen,
Daer eerst vvas niet dan goet, ist al met quaet vervult,
En dit hebdy ghevvracht, daer af sydy de schult,
Deur u is al verkeert, dat eertijts plach te vvesen,
En van een quaden boom, met herten leet seer druckich,
O tyden vol verdriet, o daghen ongheluckich,
O schadelicken mensch, die in my vvoonen quaemt,
Hoe ben ick nu deur u verlaten en gheblaemt,
Och vvat hebdy versaemt,, in my al onghevals.
En soutmen al dit quaet legghen op mynen hals?
Al maeckty veel gheschals,, ick en treckx my niet an.
Schriftuer gheeft nochtans bevvijsred'nen daer van,
Dat d'onbermhertighe vvercken des lants bederven.
Ghy sout my gheern heel morselen in scherven,
Verhaeld Schriftuer van my yet? doet dat blijcken.
Ia sy doch: van u, en van uvves ghelijcken,
VVant by Zacharias, God hebbende gheboden vroet,
Dat yder een an sijn Broeder soude bevvijsen goet,
Oock vrientlicheyt, en bermherticheyt sonder vreesen,
Datmen geen onrecht sou doen an VVeduvven noch VVeesen
Noch an den Armen, maer haer met hulp verstercken:
Doch sy daer na niet vvillende hooren noch mercken,
Maer als den Diamant verherdende hert en ooren,
So is van hem ghecomen sulc eenen grooten tooren,
Dat hy haer niet hooren vvilde doe sy riepen hem,
En heeft ghesproken dan, met sijn Godlicke stem,
Ick hebse verstroyt onder de Heyd'nen ghedreven,
Die sy niet en kennen. en achter hem is ghebleven
't Lant vvoest, ydel van menschen, daer gansch niemant
in vvandelt noch en vvoont, en so is dat edel lant
| |
| |
ghecomen, en ghemaeckt tot een vvilde VVoestyne.
Blijcket daer niet dat ghy oorsaeckt de ruvvyne
Van Landen, en Steden, Beesten, en Menschen?
Niet dan na u doot, vvy verlanghen noch vvenschen,
Na verdienst niet dan ongheval hoort u te ghenaecken.
Ghy en vvs ghelijck, vvat sydy anders dan Draecken?
Die op dreyghementen, noch op beloften sijt, passende.
Of ghy al sijt op my tierende bassenden,
Anders niet vvassende,, sijn in my dan d'oude blad'ren,
Al doedy met dit gheven; beven bloet, en ad'ren,
Niet suldy vergad'ren,, vvt mijne pooten.
Gaet ghy oock al dit vvt u herte stooten,
V druck sal vergrooten,, by daghen, en nachten,
Ia Gods schrickelicken toorn, die vol is van crachten,
Hebdy te vervvachten,, gheen dinghen ghevvisser.
Hoe 'tis of niet en is: niemant en isser
Die my sal doen minderen, mijn tijtlicke vveelde.
'tSou my vvonder gheven, soot God niet haest verveelde,
En dat ghijt niet bequeelde,, met ontallicke smerten.
Ic ben altijt noch fray, en ghesont van herten:
En of ghy Gods toorn op my recht hebt ghemickt,
Ten sal also quaet niet vallen, als ghijt vvel schickt,
Dies ben ic niet verschrickt,, en roept doch niet so seere,
Hoe mijn ghelt: dat is doch mijns vverelts eere,
Sou ic my daer van blooten, vermindert vvaer mijn naeme.
En vreesdy dan niet voor een quade fame?
Die hier op de vverelt u eere sal mind'ren,
In coopmanschappen, in staten, u, en u kind'ren
| |
| |
Schaed'lick sullen hind'ren,, daer is op te letten.
Quade Fame seghdy: vvat acht ick op haer besmetten,
Stoot sy my vvt vvetten,, of coopmanschaps profijt,
Ick houd' dat ick hebbe, so en vvert ic niet quijt,
In vvetten in coopmanschap sietmen veel gheschieden.
Siet daer compt sy vvie cant haer verbieden,
Ontloopen, ontvlieden,, vvt haren bedvvanghe?
Och! tis niet goet haer vyant te sijn, s'onthout so langhe,
Van spraeck, van ganghe,, so veerdich in'tvlieghen,
Verdoolt sijn sy die haer meenen te bedrieghen.
Quade Fame. de xij. Personagie.
O invvoonders des vverelts: vvie ghy meucht vvesen oock.
Hoort na dit gherucht, siet op na desen roock,
Stinckende als loock,, of onreyne dieren,
Siet daer dien vreckaert, die hem heeft gaen verchieren,
In costlicke cleed'ren, blinckend' van Silver, en Gout,
Tis hy: die den armen haren nootdruft onthout,
Haer vliet, en schout,, als hy die sou ontmoeten,
Onbermhertich valt hy op haer sonder versoeten,
Hem sietmen slechs vvroeten om sijn eyghen ghemack,
Noyt en herberghde hy vremdelinck onder sijn dack,
Noyt en seyd' noch en sprack,, hy een vvoort,
Haer heeft hy oyt ghetoont, een ghesicht ghestoort,
Haer sendende voort,, met een hert verbolghen,
VVat heb ic dan anders te doen dan te volghen
Mijn nature? my anclevende crachtich,
Voor en na sijn doot vvert ic hem ten quaden ghedachtich.
Hoe behaeght u dat geluyt, vallet u niet onsachtich,
Te bitter te machtich,, sydy daer mede niet ontstelt?
Ic hoor vvel sy heeft oyt veel gheclapt, gherelt,
De sinnen ghequelt,, met veelderley grillen,
Ic hebt geacht, of niet geacht, doch vvilde sy haer stillen:
| |
| |
Ick soudet wel vvillen,, om van schade te sijn behoet.
Och! vvie vertoont haer daer noch in mijn ghemoet?
Mijn Aderen bloet,, vercruypt nu ickse aenschauvve.
Och! 'tis de Conscientie die my druckt so nauvve,
Onanghenamer Vrauvve,, quam noyt in d'ooghen mijn,
En niet dan verschrickingh' en voel ick en ghepijn:
Och! vvie sal't nu doch sijn,, die my hier af gheneest?
Iae 'tis u Qua Conscienty: en langh' heb ick ghevveest
vervvondert, hoe sy u niet eer 'tghemoet heeft gheprickelt;
VVeynich Godloose sijnder die haer hebben ontvvickelt,
Maer heftich over allen met ghevvelde straf.
Quade Conscientie. De xiij.Personagie.
Dat ick hier comen moest, oorsaeck my sulcx in gaf:
VVaer med' hebt ghy arm' caf,, u leven door ghebracht?
Och! vvat verschrick'lijck quaet hebt ghy doch al ghevvracht:
D'een tot vvraeckgiericheyt bevveeght buten en binnen:
D'ander tot mistroosticheyt met onverduldighe sinnen,
Landen verderf veroorsaect niemant ghevrompt,
Dies een Qua Faem en nae volght, vvaer ghy gaet of compt,
En hebt so tijt'lick uvven naesten bedorven,
En een Qua Conscienty voor u allen vervvorven:
O! ghy onnaturlicken, o! ghy snooden catyf,
VVat hebt ghy anders ghedaen met u bedryf,
Dan uvven naesten styf,, tot boosheyt ghedwonghen?
Daer ghy haer ghebrocht hebt, dat perck sydy niet ontsprongen,
Iae dusent tonghen, vol seyden u ancomende verdriet:
VVaer meendy te vaeren? vvant Godt die 'tal door siet,
Is onrechtveerdich niet,, maer 'trecht by hem hout stede.
VVel hoe ontstelt ben ick in mijn ghemoet met onvrede,
Van lede te lede,, voel ick niet dan 'tverschricken:
Haelt Harpen en Velen om my te verquicken,
Mijn druck voel ick dicken,, met straffe nopen:
Mijn gheest is so verbaest, al saegh ick vvyt staen open
de poort' des Helschen viers, die hittighe vlam.
| |
| |
Och! vvie vertoont hem daer noch? schynende gram,
Noyt vrees'licker quam,, oyt binn' mijn ghestichte,
Met een brandende Fackel: och! van sulcken lichte
verduystert my 'tghesichte,, Och! wie ist? doet my 'tverstant.
't Is den schrick'licken Toorne Godts, die op u toornich brant,
En u dierbaer pant,, sal vierich verslinden.
Och! vvaer sal men dan berghen en heuv'len ghenouch vinden
om my te bedecken voor al sulcke svvaerheyt?
Och! sijn ooghen door-sient al, hy is de claerste claerheyt,
Niemant can sijn Godtlicke hant eenichsins ontvlieden.
Een onbermhertich oordeel sal den sulcken gheschieden,
Die in onbermherticheyt hebben gheleeft altijt.
Die grimmicheyt sijns toorns (alsoo Iob belijt)
sal over die comen, die met onbermherticheyt groot
De Arme hebben verdruckt en verlaten in noot,
Een vier sal hem verteeren voor sijn boosheyts lot,
Niet van menschen anghesteken, maer vanden oppersten God:
Dit sal sijn (seg ick) tot straf van sijn leeven leeuvvich.
Daer d'onbermhertighe in pijn en smerte eeuvvich
sullen moeten sijn als van Godt verlaten ghans.
Daer sullen de bermhertighe den claren glans
van't eeuvvich licht ghenieten, elck als een vvaere Christen.
VVant by Matheus en ander Evangelisten
verclaert hy dudelick, dat hy d'Arme eerbaer
in sijn plaets' heeft ghestelt, en al vvat men haer
doen of laten soude, het vvaere goet of quaet,
Dat hy hem dat al selfs toe-eygent: vvil oock metter daet
'teen loonen 'tander straffen, ghenaed' en recht doen blijcken.
O vvee my onsalighen dan, vvaer sal ick henen vvijcken?
| |
| |
Nu moet ick besvvijcken,, in't onlydelick torment:
Och sal ick nu moeten dat eeuvvich deurende sonder ent
verdraghen en ghenieten: mijn gheboorten dagh
ick nu vvel desperaet'lick vervloucken magh:
Och! vvee my, o vvach,, vvat ded' ick ghebooren?
Sijn rechtveerdich oordeel bringht dat mede nae 'tbehooren,
Deucht, crijgt vreucht,, quaet, onbaet,, sonder verschooninge.
Dus segghen vvy beslutelijck in ons vertooninghe,
Dat voor belooninghe,, en straffe dese gheslachten,
Die d'Arme heeft ghetroost, of veracht, hebben te vervvachten:
D'een Godts bermhertighe liefd' uyt ghenade prysweerdich:
D'ander, zijn schrick'licken toorn nae zijn oordeel rechtveerdich.
Dit sijn ons' antvvoorden, en daer in vvy blyven volheerdich,
Stellende de louter ghenade Godts vol trauvven,
Voor het eenich fondament, daer op elck moet bauvven,
Al die vvillen anschouvven,, 's Hemels vreucht bequaeme.
De vvercken der liefden die sijn vruchten lofsame,
Die nae den betame,, spruten overvloedich
uyt den gheloovighen mensch tot sijn naesten spoedich,
Dien Godt seer goedich,, loont uyt ghenaede dierbaerlick.
Sijn rechtveerdicheyt vereyscht te straffen svvaerlick,
Die vrecken spaerlick,, verdrucken Christi leden.
Dus elck Christen mensch sy vrientlick ghebeden,
Dat hy nae dese reden, sijn ooren vlytich vvent.
Dat hy synen naesten die door ouderdom lam en blent,
Of andersins is ghecomen in armoeds verdriet,
Dat ghy hem doch met bermhertighe ooghen ansiet,
Op dat ghy hem doch niet,, in verdruckingh' laet versincken.
Tracht altijt nae macht u licht te laten blincken,
Vvven naesten verheughende met Christ'licke vreucht,
| |
| |
Hem bevveghende tot danckbaerheyt een over groote deucht,
Deur sulcken middel meucht,, ghy deuchdich vervverven.
Een goed' gherucht voor en nae u sterven,
In't ghemoet ruste erven,, ende dan naer al dit
comen door Christum in het Hemels besit,
d'VVelck soude vvesen 'tvvit,, daer vvy moeten nae schieten.
Die rijck en machtich sijn, laet d'arme dan ghenieten
van uvven overvloet, deelt doch met blyde sinnen
En die cleen van goede sijt, vreudich vvilt oock beghinnen,
Is u liefd' slechts goet, ghy helpt d'armen uyt veel dangiers.
Volght hier in'tvoorbeelt der Macedoniers,
Die als met 'thert vol viers, liefdich vvaren ontsteken
om d'Arme te helpen, al waren sy selfs vol ghebreken,
VVt haer sach men leken,, caritatyne druppelen.
Niet met bedvvanghe, so men deet met cluppelen
tot den arbeyt huppelen,, d'onred'licke createuren:
Maer met vryvvilligher herten laet sulckx ghebeuren,
Sulck vverck sal ghedeuren,, eeuvvich sonder vergaan.
Vreest u voor 'tHelsch ghepijn? van elck sy dan ghedaen
vvat God nae schrifts vermaen,, ons van sulckx doet uytlegh.
Tracht nae d'Hemelsche vreucht, ghy vveet den rechten vvegh,
En vreest voor gheen ontsegh,, hout ghy dien pat in desen,
Bevelen u voort de sorghe, vvilt dan niet sorg'loos vvesen,
Bereyts'len tot vertreck vvillen vvy sonder beyden,, maecken.
Dats vvel, verlanghende herten mogen om scheyden,, saecken:
VVant veelheyt der spyse etens lust verdrooghen,, doet,
Met beleefder herten dan elck hem hier pooghen,, moet
oorlof te nemen aen al die hier versaemt sijn.
| |
| |
Oorlof dan voor eerst, alsoo 'tvvel betaemt fijn,
Eervveerdighe Magistraten, verstandich minn'lick,
Die in u Prins'licke stat, daer Deucht Cracht is verwinn'lick,
Ons so vrientlick heeft ontfangen als nu ten tyden,
En ons plaetse ghegont, om d'Arme en 's Gheests verblyden,
Vervvinning' nae 'tstryden,, vvenschen vvy d'achtbare Heeren
Dat neering' en voorspoet hier altijt mach vermeeren,
VVenschen vvy ter eeren,, en jonst Haerlem de stede.
Edele, notabele, borghers en vremdelinghen mede,
Godts barmhertighe vrede,, moet by u steets blyven.
Oorlof nemen vvy an 'tghemeen, an mannen en vvyven,
An jong' en out, die hier vergaert sijt sonder tvvisten.
Oorlof mede-broeders in const edel Pellicanisten,
Speel-coornen vvyt vermaert, op-setters deser feesten,
En alle const-rijcke, cloucke, reyne gheesten,
Die minst metten meesten,, nu hier ghecomen sijt.
Tot uvves en elckx vermaeck, en der Armen profijt,
Neemt danck'lick ons voorstel ghedreven heel simpel,
Sie ons fauten niet an, al hebben vvy menighen rimpel,
Ons ontbreeckt den vvimpel,, van die eertijts vvaren.
VVetenschaps ghebreck heves veel doen versparen,
Den arbeyt doen besvvaren,, in ons oncostich dal.
Oorlof dan voor't lest, in dancke nemet al,
Die vvas, is, en vvesen sal,, eeuvvich tot elckx beschut,
Sal hop' ick dat hier is gheschiet tot d'Armen nut
en onser aller vreucht,, met deucht,, sijn bespoyende:
VVant Trau moet blijcken, daer men is In liefde groyende.
In liefde groyende.
|
|
Auteursrechtvrij