Brokstukken uit de Surinaamse dierenwereld

Krabben (Brachyura)

In Suriname komen verschillende krabben-soorten voor. Niet alleen op de oevers van de modderige rivieren van de kust, maar ook in het buitenland bewonen krabben de rivieren en kreken.

De Bosnegers eten de krabben niet, hoewel ze eetbaar zijn. De stam der Sramaccaners noemen deze schaaldieren KAABOE.

[p. 71]

Ze hebben een geduchte vijand onder de zoogdieren en dat is de was-beer of kraboe-dagoe (Procyon cancrivorus Cuv.).

Maar ook de vis-otters t.w. de kleine Surinaamse otter (Lutra enundris Cuv. ) en de grote vis-otter of bigie watradagoe (Pteronura brasiliensis Gmelin) versmaden de krabben niet.

De reuze vis-otter of ook grote vis-otter pakt de beide scharen van de levende krab beet en buigt ze naar binnen toe, waardoor de krab met de scharen niet meer kan knijpen.

Dan vervolgens bijt de otter de krab dwars door en vreet hem helemaal op, zonder maar een stuk te laten liggen. Daarbij worden de harde schalen van de krab ook helemaal fijn gekauwd.

Reuze vis-otter

Aan de Boven Saramacca-rivier bij Njoen Jacob Kondre, zag schrijver op een late avond, hoe een krab een vis, aldaar ‘djogoe’ genaamd (Hemiodes semitaeniatus), met beide scharen had beet gepakt en de vis zo vast hield en hij niet eens kon spartelen.

De krab beet toe en vrat stukken uit de levende vis van het staarteinde, tot dat de hele staart opgevreten was.

De staartvin zelf viel toen af. De vis kon hierdoor niet zwemmen en werd de prooi van andere in het water.

[p. 72]

Niet alle krabben hebben een dichte of lange beharing aan de poten. Zoals we dit kennen van de krabben die we op de markt te Paramaribo zien. De krabben uit de binnenlanden zijn kaal, zonder beharing aan de poten. Misschien is dat zo, omdat de rivieren en kreken van de Surinaamse binnenlanden geen zachte modderige bodem hebben, maar een harde bodem met scherpzand.

Hierdoor kunnen de krabben met hun dunne scherpe nagels niet wegzakken. Terwijl de haren meer op modderige bodem het wegzakken tegenhouden.

Ongeveer 17 soorten krabben zijn reeds bekend in Suriname.

Hier volgt dan een opsomming van de soorten in het kort.

De krabben behoren tot de familie Ocypodidae met de soort die wenk-krab (Uca mordax Smith) genoemd wordt. Hij heeft aan de ene kant een zeer grote schaar, die wenkend op en neer bewogen wordt bij het lopen. Men vindt ze in het laagland (kust) op modder langs de rivieren en kreken.

De ‘Uca maracoani. Latr.’ komt voor op de oever van de Suriname-rivier, terwijl de ‘Ocypode albicans. Bosc.’ voorkomt op het strand.

De familie Portunidae met de soorten ‘Gallinectes bocourti. A. en Edw.’ vinden we op modder in het laagland. En ‘Portunus sayi. Gibbes’ vinden we ook eveneens op de modder in het laagland van Suriname.

Familie Grapsidae met haar soorten ‘Sesarma rectum. Kanda’, Sesarma benedicti. Rath.’ en ‘Goniopsis cruentata. Latr.’ zijn allen ook bewoners van de modder in het laagland.

Ook vinden we in de modderstreken van het laagland de familie Xanthidae met de soort ‘Ucides cordatus. L.’

[p. 73]

Maar dezelfde familie heeft een soort die men vindt in de zwampen van het laagland en overal bekend staat als SRIEKA (Euritium limosum. Say.).

De familie Potamonidae met de soort ‘Potamocarcinus latifrons. Randall’ leeft in de watervallen en kreken van de binnenlanden van Suriname. Ook de ‘Pseudothelphusa geayai. Nobili.’ werden behalve in de vallen en kreken ook in de bergkreken gevonden.

‘Pseudothelphusa denticulata. M. Edw.’ bewonen de kreken en waterlopen op de bergen en het heuvelland van Suriname. ‘Pseudothelphusa dentata. Latr.’ vindt men in kreken van het Surinaams binnenland.

Terwijl ‘Trichodactylus spinnifer. M. Edw.’ behalve in de boskreken ook aan de kust gevonden werd.

Verder zien we in de rivieren en kreken in het binnenland van Suriname de ‘Trichodactylus impictus. M. Edw.’

Dus samengevat komen voorlopig voor 9 soorten krabben in het laagland, een soort in de zwampen en twee soorten aan het strand.

Het binnenland heeft een soort in de boskreken, een soort in de bergkreken, een soort in rivieren en in de kreken en ten slotte twee soorten die in de watervallen en kreken leven.

Dit zijn dan 17 soorten samen die we voorlopig kennen.

Tenslotte kan worden opgemerkt, dat de mannetjes-krabben opvallend grote scharen hebben. Bij de wijfjes zijn de scharen klein.