Brokstukken uit de Surinaamse dierenwereld

[p. 45]

Het bouwen van de gang om eieren te leggen en de mannetjes als boodschappers van de wijfjes van de mest kever ‘Phaneus festivus’.

Dagen achtereen kan men door het woud aan de boven Saramacca lopen zonder maar een mestkever ‘Phanaeus festivus’ tegen te komen.

Maar zodra ergens een verse mesthoop door een of ander dier in het woud wordt achtergelaten, dan verstrijken geen 10 minuten of men hoort een gezoem als van grote vliegen en de eerste mestkevers zijn gearriveerd.

In onstuiming cirkelende vlucht vliegen ze om de mest en landen direct naast de hoop op de grond. De wijfjes beginnen direkt een geschikte plaats uit te zoeken, krabben de verdroogde bladeren die op de bosgrond liggen weg. En beginnen aanstonds met hun voorpoten een gang in de grond te graven. Andere metgezellen kruipen onder de hoop mest en beginnen ook vandaar uit hun graafwerk in de grond,.

De gang die gegraven wordt heeft een lengte van 12 cm en loopt schuin de grond in en is aan haar einde verwijdt. Terwijl de kever bezig is te graven, komt zij af en toe achterwaarts lopend naar buiten en stoot de uitgegraven aarde zo naar buiten. Is de gang klaar, dan komt de kever naar buiten om de mest in de gang te transporteren. Dit geschied door dat de kever een stuk mest van de hoop neemt en dan met de kop vooruit stoot naar de opening van de gang. Zij drukt en schuift het stukje de gang door tot aan het verwijderde einde. Hier wordt de mest die uit verschillende stukjes werd aangebracht tot een balletje gevormt waar aan het boven einde een luchtkamertje is en waarin het ei gelegd wordt. Wellicht wanneer de mest warm wordt en zijn verterinsproces tegemoet gaat is de warmte van invloed op het ei, bij de ontwikkeling.

Na het ei gelegd te hebben verlaat de kever de gang en sluit deze met een spinsel af, die zich een 1/2cm diep in de gang bevindt.

Dit is van de oppervlakte van de grond af gerekend.

Is de kever klaar, dan krabt zij een beetje aarde en bladeren

[p. 46]

boven de opening van de gang samen. Het geheel, duurt plus minus 1 1/2 uur.

‘Phanaeus festvus-mannetje boodschappers van de wijfjes’

Het bleek, dat de mannetje geen gangen groeven maar alleen aanwezig waren om mest te vreten. Opvallend was het, dat de mannetjes over het algemeen aankwamen vliegen en een beetje vraten om dan weer weg te vliegen.

Maar het duurde geen 5 minuten or hetzelfde mannetje keerde met 2 of 3 wijfjes. Het mannetje vliegt enkele keren cirkelend om het hoopje mest en verdwijnt weer, om spoedig terug te keren met enkele andere wijfjes.

Dit werd bevestigd door het feit, dat de mannetje met blom bestrooit werden nadat ze gevangen waren en dan weer vrij gelaten werden.

Er waren 6 mannetjes in totaal en allen werden bestoven. Het bleek ook, dat er geen andere mannetje intussen bijgekomen waren. Altijd en altijd weer keerde het bestoven mannetje met enkele wijfjes terug. Er werden toen alle 6 mannetje gevangen om te zien of de wijfjes nog steeds zouden komen.

Het resultaat was, dat de wijfjes wel kwamen, maar steeds enkele-lingen pas na pozen van 1/2-3/4 uur. En niet meer zo veel als toen de mannetjes uitvlogen. Hieruit blijkt, dat de mannetjes belangrijke ‘boodschappers’ voor de wijfjes moeten wezen. De mannetjes zitten of lopen op de mest rond en hebben aan hun poten mest zitten. Als ze uitvliegen kan het de reuk zijn die de wijfjes lokt en die dan de luchtlijn volgen van de mannetjes.

gang in de grond met mestbal van de Phaneus mest Kever

Phaneus mest-Kever