Brokstukken uit de Surinaamse dierenwereld

De drogetijd vlinder

Wanneer de grote drogetijd aanbreekt in september of wat later begint, dan trekken grote aantallen witachtige vlinders van oost naar west door de binnenlanden.

Deze trekkende vlinders zijn niet maar een soort, het zijn de Catopsilia statira met hun rose-gelige of groen-gelige bovenkanten. En ook de Catopsilia trite met zijn citroen-gele bovenkanten vliegt ook in grote aantallen mede.

[p. 27]

Na tien uur smorgens tot drie uur middags, maar vooral omstreeks twee uur middags als de zon het felst schijnt, dan komen groepjes met tientallen van deze vlinders bijelkaar, op de bloot liggende zandbanken of zandige oevers van de rivieren om water uit het vochtige zand te drinken in het binnenland.

Ook op vochtige plekken om de hutten en huizen wordt de dorst gelest.

Wanneer deze vlinders dwarrelend doorelkaar vliegen, dan denkt men wel, dat alle deze insekten van een soort zijn. Enkele oranje-gele ziet men ook tussen de witachtig-lijkende soorten mede-vliegen en samen de vochtige plaatsen in de hete zon bezoeken.

Het gezelschap bestaat meestal uit vier soorten en wel de reeds hierboven genoemde Catopsilia statira, en Catopsilia trite, waarbij enkelingen medevliegen zoals de oranje-gele Catopsilia argante en de donkergele met oranje vlekken getekende Catopsilia philea, die oranje-gele onderkanten heeft.

Wanneer deze vlinders in grote trek door het kustgebied van Suriname vliegen, dan bestaat dit overwegend uit de Catopsilia statira en komt de C. trite praktisch niet voor. We zien in het binnenland behalve de C. statira steeds ook in grotere aantallen de C. trite mede-vliegen.

Terwijl de oranje-gele en donkergele soorten in alle gevallen als enkelingen medevliegen en nooit in grote aantallen en ook niet in zwermen.

Kleine drogetijd vlinder

[p. 28]

Sybille Merian beschreef en tekende de Catopsilia-soorten in haar boek Metamorphosis Insectorum Surinamensium (omstreeks 1700). In dit werk zien we de Catopsilia-soorten of geeltjes op de swietie-bontjie bomen (Igna spec. spec.). Dit is niet juist, want geen enkel- geeltje of Catopsilia-soort legt haar eitjes en ontwikkeld zich op de swietie-bontjie-bomen.

Alle mij bekende Catopsilia-soorten of geeltjes heb ik op gewassen die tot de vlinderbloemigen (Papilionaceae) behoren gevonden en gekweekt.

Er zijn vlinderbloemigen die slingeren en de boomkruinen overwoekeren. Zo zag ik vaak, dat vlinderbloemigen (Papilionaceae) ook swietie-bontjie bomen overwoekerden. En de Catopsilia statira aan de ranktoppen hun eieren legden. Na deze waarneming, is gemakkelijk te begrijpen, dat Sybille Merian dit oppervlakkig zag en de mening was toegedaan, dat de vlinder de swietiebontjie (Igna spec. spec.) als moederboom had. En zo heeft zij dan deze vlinder op de swietie-bontjie getekend.

Tenslotte moge opgemerkt worden, dat in de grote regentijd en ook voordien in het voorjaar, de drogetijd-vlinders (C. statira, C. trite) niet trekken in zwermen, maar wel af en toe enkel rondvliegen.

De oranje-gele en andere gele soorten vliegen gewoon enkel het hele jaar door.