|
| |
| |
| |
Eerste tafereel
Een zaal in het ministerie van culturele zaken te Jerusalem. Achter een grote groene hoefijzervormige tafel zit, belangrijk, het congres. Voor ieder lid een standaard waarop de naam van zijn herkomst. Op de achtergrond, iets hoger, vijf cabines achter glas. Op vier ervan staat respectievelijk ussr, Deutschland, China en uk-usa te lezen. In ieder ervan zit een tolk met een koptelefoon op en een microfoon.
In de vijfde zitten twee typistes met koptelefoons en schrijfmachines. Geheel op de voorgrond staat, roerloos, een bode met witte handschoenen.
Als het doek opgaat, is er net een stemming aan de gang. David Goldstein staat met een voorzittershamer in de hand in het midden achter de tafel waar deze 'n kleine verhoging heeft.
Achter hem 'n soort baldakijn, waarop het wapen van Israël. Alle afgevaardigden, behalve die van Rusland, Oekraïne en Roemenië steken hun hand op. De typistes zitten in hun cabine druk te tikken. De tolken kijken geïnteresseerd toe.
Als Goldstein het woord neemt, zien we die in de ussr-cabine druk, maar onhoorbaar door zijn microfoon spreken; de anderen niet.
Van de congressisten hebben alleen voornoemde tegenstemmers de koptelefoon op. De anderen hebben hem vóór zich op tafel liggen, en luisteren, ieder overeenkomstig zijn eigen karakter.
('n ietwat nerveuze, maar goedmoedige kleine man, voor deze gelegenheid in 'n zwart pak en oratorisch)
Dat is dus twaalf stemmen vóór, te weten De Verenigde Staten van Noord-Amerika, China, Liberia, Duitsland, Canada, Nederland, 't Verenigd Koninkrijk, Zweden, Denemarken, Zuid-Afrika, Australië en IJsland. En drie stemmen tégen, te weten de Sowjet-Unie, Oekraïne en Roemenië.
(de handen gaan omlaag, Bogdanowitsch knikt nee)
Neen? Had U zich misschien van stemming willen onthouden, meneer Bogdanowitsch?
(Bogd. knikt ja)
Ja, we
| |
| |
hadden afgesproken, dat bij onthouding van stemmen, men even opstaat en even plaats neemt áchter zijn stoel, meneer Bogdanowitsch. Artikel acht, reglement van orde, hebt U 't daar?
(Bogdanowitsch bladert in papieren, de bode wil hem te hulp snellen, maar dat is al niet meer nodig)
Dus dat zijn twaalf stemmen vóór, en drie onthoudingen.
Door welke uitslag ik, David Goldstein, nu ook reglementair ben aangewezen tot voorzitter van deze vergadering.
(hamertik)
Geachte aanwezigen, ik dank U voor het in mij gestelde vertrouwen. Hoewel ik moet zeggen dat ik niet anders verwacht had. 't Is onze jonge staat Israël, die hier als gastheer optreedt.
Het bedoelde proces, tot welks herziening U allen bijeengekomen bent, heeft zich hier afgespeeld, in deze zelfde joodse stad Jerusalem, nog geen drie straten verder. En tenslotte legt U door Uwe keuze de leiding in handen van de enige niet-christen in Uw midden. Dat is 'n bewijs voor de zuiverheid van Uw bedoelingen, van Uw wil tot objectiviteit, dat wil zeggen dus: van morele moed.
Ook voor ons, Israëliërs is het onderwerp van dit congres van primair belang: Het vonnis van Jezus van Nazareth. Jeshua van Nazareth was volgens Israëlische begrippen een staatsgevaarlijke jood. Voor óns gevoel is hij terecht geëindigd aan het kruis. Maar door zijn dood is er toevallig, of historisch-noodzakelijk, een godsdienstige beweging ontstaan die tot op de huidige dag cultuurbepalend heeft gewerkt in een belangrijk deel van wat men de beschaafde wereld noemt. Een beweging, die in haar consequenties onnoemelijke schade heeft berokkend aan het joodse volk.
Als minister van Israël sta ik dan ook allerminst als ongeïnteresseerd toeschouwer. Ja ik durf zelfs te beweren dat niemand hier, ook op de hele publieke tribune niet
(hij wijst naar de zaal)
, met de hand op het hart kan zeggen dat hij in zijn bestaan geheel gevrijwaard is gebleven van de consequenties van dit onderhavige vonnis.
Vandaar dit congres. Vandaar ook Uw grote opkomst. En des te meer spijt het mij dat hier niet de héle christenheid vertegenwoordigd is. Ik moet U namelijk mededelen dat vanuit Vaticaanstad een nieuw schrijven is binnengekomen, dat de twee vorigen bevestigt. Hetgeen dus neerkomt op een volstrekte weigering van de Rooms-Katholieke Kerk om aan ons werk deel te nemen. Betreurenswaardig, maar, volgens velen, te voorzien. 'n Beroep op Rome schijnt bij tal van gelegenheden altijd nutteloos te zijn geweest. Vandaar dat ik met dubbele vreugde de afgevaardigden begroet van de Verenigde Kerken der Sowjet-Unie, die van Oekraïne en van Roemenië.
| |
| |
Zij kwamen laat, maar zijn daarom misschien des te meer welkom. En aan hun onmiddellijke activiteit te oordelen blijkt hen het verloop van dit congres helemaal niet onverschillig te laten.
Rest mij tot slot nog 'n woord van herdenking te spreken voor de man die in feite de eerste stoot aan dit werk gegeven heeft. Het was het kleine gastvrije Holland waar een ingenieur voor het eerst met dit koene idee naar voren kwam. Niet de enige maal overigens dat een grote beweging in een klein volk haar oorsprong vond. Ik stel voor dit in de officiële notulen te vermelden.
En nu aan 't werk, geachte aanwezigen, de preliminaire besprekingen hebben al té veel tijd gevergd en iedere dag kost onze staat handenvol geld. Wij zijn voltallig, en ik stel dus voor om de laatste procedure-kwesties maar onmiddellijk aan de orde te stellen. Gaat iedereen daarmee accoord?
(geknik)
Dan zijn hier de twee moties, ingediend door de afgevaardigde van de Russische Kerk; U hebt ze, geloof ik, allen in Uw bezit.
(hij neemt een papier ter hand, de afgevaardigden eveneens)
De eerste motie behelst het aflassen van het hele congres tot er een nieuwe basis van overeenstemming gevonden is; de tweede stelt voor de Chinese afgevaardigde, Dr. Tjan Beng Su, uit de vergadering te verwijderen.
(usa steekt de hand op)
Doctor Jackson.
(stoere, onomkoombare Yank, de enige die niet in 't zwart gekleed is)
Alleen Jackson, zonder academisch alleluja.
De procedure-kwesties zijn in de afgelopen dagen tot in den treure behandeld, meneer de voorzitter, en Doctor Bogdanowitsch geeft door zijn aanwezigheid te kennen dat hij met ons werkschema accoord gaat. Ik stel dus voor, de Russische moties ter zijde te leggen en onmiddellijk over te gaan tot het eigenlijke werk.
(gaat zitten)
Ik vind een procedure-kwestie eigenlijk te onbelangrijk om er diepgaande meningsverschillen op na te houden, eerwaarde Heer Jackson. Misschien wil de Russische afgevaardigde zijn moties nader toelichten?
(Bogdanowitsch knikt)
Doctor Bogdanowitsch.
(Bogdanowitsch legt zijn koptelefoon af en staat op. Het eerste gebaar wordt gevolgd door de afgevaardigden van Oekraïne en Roemenië, evenals door de man in de ussr-cabine. Onmiddellijk zetten alle andere afgevaardigden hun koptelefoons op. Zo ook de drie andere tolken die nu tijdens het gesproken woord gespannen door hun microfoons gaan spreken)
| |
| |
('n grote Rus, met uitstaande jukbeenderen, ogen als messen)
Eerst een kleine correctie van een hier geplaatste opmerking. Het denkbeeld om een congres als dit te houden is niet van Hollandse oorsprong maar komt al in oude kronieken van Russische kloosters voor, zie het annuarium van 1842 van het Nicolaïklooster in Kiew. Het ligt in de Moskouse staatsbibliotheek ter inzage. Ook weet ik dat Lenin vaak genoeg in deze zin gesproken heeft. En tenslotte is Dostojewski's ‘Grootinquisiteur’ eigenlijk onze mystieke voorbode te noemen. Ik verzoek dit in de notulen op te nemen.
Wat mijn eerste motie betreft, de opzet van dit hele congres is verkeerd en vals. Het merendeel der afgevaardigden zit hier niet namens de christelijke kerken, maar als pleitbezorgers van de kapitalistische staten, die zij vertegenwoordigen. Dit is ook duidelijk op de borden, voor hen op tafel, te lezen. Hier moesten vertegenwoordigers zitten van de Lutherse Kerk, de Anglicaanse, de Presbyteriaanse, de Hervormde..., zoals ik hier sta namens de Orthodoxe.
Deze vergadering gelijkt te veel op een andere welbekende organisatie die door de kapitalistische landen alleen gebruikt wordt voor oorlogsophitsing tegen de vredelievende volksdemocratieën. Ik stel dus voor dit congres te ontbinden, en eerst de statuten grondig te wijzigen.
De tweede motie: De heer Tjan Beng Su kan hier bezwaarlijk namens de Chinese christenen optreden. Zijn volk houdt er gelukkig andere religieuze ideeën op na dan de fascistische kliek, die hem uit Formosa hierheen heeft gestuurd.
De heer Su is hier een volkomen overbodige figuur.
Ik hoop dat ik een en ander voldoende duidelijk heb gemaakt, en zou mijn moties graag in stemming zien gebracht.
(gaat zitten, zet z'n koptelefoon weer op, gevolgd door Oekraïne, Roemenië, enz. De anderen doen het apparaat weer af enz. United Kingdom steekt de hand op)
Doctor Archibald Snakegrave Bowden Carr.
('n man precies als zijn naam)
Meneer de voorzitter, ik vind dat de Russische afgevaardigde duidelijk genoeg geweest is. Maar alvorens te stemmen, zou ik nog graag enige kleine vergissingen willen rechtzetten.
(tot Bogdanowitsch:)
Wij zijn hier niet namens regeringen, maar wel degelijk namens kerkgenootschappen. En wel als resultaat van ampel overleg. Wij zijn namelijk tegelijk van mening, dat de christenheid niet langer de ogen mag sluiten voor de realiteit! En die realiteit is dat de Anglicanen in Engeland wonen, de
| |
| |
Lutheranen in Duitsland, de Nederlandse Hervormden in Nederland enzovoort... 'n verschijnsel, dat de heer Bogdanowitsch het best zal kunnen begrijpen, wanneer hij eens de religieuze politiek van de volksdemocratieën wil nagaan.
Ons congres wil méér zijn dan een verzameling kerken. En op deze manier krijgt het juist de actuele vorm, die het in de twintigste eeuw nodig heeft. Daarbij: ik schaam mij níét als christen een Engelsman te zijn; ik zou mij nog eerder willen schamen als Engelsman een christen te zijn. Maar hoever gaat ons onderwerp niet boven alle grenzen uit! Christus stierf voor álle mensen!
Laten wij dit toch geen ogenblik uit het oog verliezen!
Laten wij geen enkel ogenblik vergeten wie wij zijn: geroepenen tot het Woord, van alle rang en stam.
En dát is het wezenlijk verschil tussen ons en ieder ander congres. Het enige wat op die welbekende organisatie lijkt, is de toon van de Russische afgevaardigde. Maar ik hoop dat de uitstraling van onze overtuigingen deze snel in gunstige zin zal beïnvloeden.
En laten we nu stemmen. Of neen, ik vergat nog even er op te wijzen dat de eerste ideeën voor een onderneming als deze al op Engelse bodem geformuleerd zijn rond 1550, en wel door die merkwaardige figuur Thomas Carr. Maar dat is van minder belang, en ik dring ook niet aan dit in de notulen op te nemen.
(gaat zitten)
Dan verzoek ik de vergadering thans te stemmen over de moties van de afgevaardigde van de Orthodoxe Kerk.
Eerste motie: Aflassing van het congres. Vóór?
(ussr, Oekraïne en Roemenië steken de hand op)
Dat is de Sowjet-Unie, Oekraïne en Roemenië.
Tegen?
(Alle anderen)
Dat is drie stemmen vóór, twaalf stemmen tegen. De motie is verworpen.
(hamertik)
Tweede motie: Verwijdering van Doctor Tjan Beng Su.
(Engeland en Australië staan op en gaan achter hun stoelen staan)
Vóór?
(als bij de eerste motie)
ussr, Oekraïne en Roemenië. Tegen?
(alle anderen, behalve die opgestaan zijn)
Tien stemmen tegen. Het Verenigd Koninkrijk en Australië onthielden zich van stemming. Motie verworpen.
(hamertik, Engeland en Australië gaan weer zitten)
Wenst iemand van de afgevaardigden vóór de pauze nog het woord?
(Nederland steekt zijn hand op)
Doctor Kaasmaker.
('n dominee van 't soort zoals ze alleen in Nederland groeien)
| |
| |
Meneer de voorzitter, ik ben van mening dat in de stukken niet genoeg nadruk is gelegd op het zuiver theoretische karakter van ons werk. Wat toch is het geval?
Wij gaan het vonnis van onzen Heer Jezus Christus herzien.
Het heilsproces van onzen Zaligmaker gaan wij van fase tot fase opnieuw ontleden, beleven; en wel als mensen van de twintigste eeuw, gewapend met al onze wetenschap en gesteund door het herboren Sanhedrin van Israël.
Daar is alles vóór. Juist als christenen mogen wij niet vrezen. Een geloof dat de toets der wetenschap vreest, is veelal bijgeloof, en die weigering van Rome spreekt hier duidelijke taal. Maar juist krachtens de geaardheid van het Geloof dienen wij terdege te begrijpen dat ons werk slechts menselijk is.
Wij kunnen dwalen. Geen enkel sterfelijk mens is onfeilbaar.
Zo blijven de resultaten van dit congres dus beperkt, en niet bindend voor de christen. Want voor hem gaat boven alles de Rechtvaardiging uit het Geloof.
En ik zou dit gaarne in de stukken nog duidelijker tot uiting zien gebracht.
(gaat zitten)
Zullen we dit punt aan de afdeling redactie voorleggen, dominee Kaasmaker?
Als het tenminste later weer ter tafel zal worden gebracht.
Artikel vier van het reglement. Nog iemand?
Doctor Agatha Botha.
('n oude juffrouw van het universitaire type)
Ik wilde nog even terugkomen, meneer de voorzitter, op de kwestie van de openbaarheid. U hebt zoëven melding gemaakt van de definitieve weigering van Rome, maar het is ondenkbaar dat het Vaticaan geen waarnemers heeft gestuurd. Ik ben er zeker van dat er in de zaal Jezuïeten zitten.
Persoonlijk vind ik dit ondragelijk. Die Roomse weigering berust namelijk helemáál niet op een neutrale afzijdigheid.
Zij is duidelijk tégen ons werk gericht. Dan vind ik het ook niet méér dan een eis van rechtvaardigheid, dat de vertegenwoordigers van deze macht géén toegang mogen hebben tot onze vergaderingen.
(instemmend geknik)
We kunnen moeilijk onze publieke tribune verbieden aan katholieke priesters. Jeruzalem wemelt ervan.
In plaats van priesters zouden er trouwens anderen komen, die...
| |
| |
O neen; voor zulk werk laat Rome geen leken toe.
(ongeïnteresseerd)
Zet ze eruit.
We kunnen ze d'r niet uitzetten voor we weten of ze er werkelijk zíjn.
Bode, wil je even aan 't publiek vragen of er Jezuïeten in de zaal zitten.
Of Dominicanen, of anderen. Ze hebben ze in alle kleuren.
(komt naar voren, tot de zaal:)
Zijn er onder de aanwezigen...
(springt op)
Meneer de voorzitter, ik ben het met de Zuid-Afrikaanse afgevaardigde helemáál niet eens. Nee! Dit is een onverdraagzaamheid en een kleinheid van begrip die bijna Europees aandoen. Ons congres is een wereldcongres. Wie niet mee wil doen, die blijft erbuiten. En wie wil komen kijken, die komt maar kijken. We hebben allemaal goed geschoren gezichten, en we spreken over Christus.
Trouwens, wat wilt U? 'n Gedeeltelijke, een voorbehouden openbaarheid? Dezelfde knechting van de menselijke vrijheid, die U aan Rome verwijt. En ziet U op de zesde rij die pers zitten? Die weten tóch alles? Die weten altijd alles. Nog beter dan de mensen waar ze over moeten schrijven!
(gaat zitten)
Inderdaad. De grootste kracht van het christendom is juist altijd de openbaarheid geweest.
U spreekt naïever dan U bent, meneer Goldstein. Indien U als kenmerkende eigenschap van de Roomse politiek de openbaarheid zou willen noemen, dan zou dit een ontstellend gebrek aan historisch inzicht verraden, hetgeen ik in dezen bij U niet aanwezig acht.
Maar ik wil hier geen kostbare tijd verspillen door verder in te gaan op deze discussie, en stel voor dit punt aan te houden tot de volgende werkvergadering.
Zijn het de andere afgevaardigden hiermee eens?
(verspreid hoofdgeknik. Hamertik)
Dank U. Dan onderbreken we hier onze samenkomst.
(met 'n blik in de richting van de volksdemocratieën)
Ik wil hier voor alle duidelijkheid nog even 't programma uiteenzetten, doctor Bogdanowitsch. Hebt U het daar?
(Bogdanowitsch bladert in papieren)
Straks komt dan het eerste aan de beurt de sectie Romeins Recht; die voornamelijk de rol van Pontius Pilatus bestudeerd heeft.
Ze houden in deze pauze nog ruggespraak met de afdeling geschiedenis en bijbelkenners. Vervolgens, de bevindingen van de sectie joods Recht,
| |
| |
bestaande uit leden van ons Sanhedrin, en van de Hoge Raad. Wij zijn al helemaal klaar met ons werk, maar wij hadden 't ook 't makkelijkste.
En tenslotte moet nog de sectie worden samengesteld, waarvoor we nog geen naam hebben kunnen vinden, en die min of meer de rol van de aangeklaagde zal moeten spelen, in casu Jezus van Nazareth.
Is alles duidelijk?
(Bogdanowitsch knikt)
Geachte aanwezigen, ik dank U voorlopig voor Uw medewerking.
(het licht dooft. Als het weer aangaat zijn we in een kamer onder deze zaal)
|
|
Auteursrechtelijk beschermd