Alles kan anders

[p. 66]

Ieder einde is weer een nieuw begin
sirius

19. Bouillabaisse

Het veulentje was inmiddels alweer naar het zuidwesten gehuppeld en we liepen bakstag mooi richting oost. Ile du Levant deden we niet aan, de luchtmacht was verboden terrein en om naar gerimpelde blootlopers te kijken was ons geloof niet. Van Le Lavandou valt niet veel te vertellen, de haven is klein maar fijn, maar heel druk. Je kunt merken dat je al wat meer naar het oosten komt, dichter bij Saint Tropez en de internationale oorden des vermaaks. Bij het binnenlopen zagen we de ‘Zwarte Tijger’ liggen. We maakten aan hem vast maar er was niemand aan boord en ook later hebben we ze niet meer teruggezien.

Inmiddels neeg de zon ter kimme, we hadden honger, we hadden nog francs en het werd tijd voor een goed souper. We gingen de wal op en vonden het aardige restaurantje ‘Comme chez soi’. Toen we gezeten waren, riep de kastelein die aan ons accent dacht te horen dat we Engelsen waren ons te hulp; hij wees naar 'n man die ietsje verder alleen aan 'n tafeltje zat.

‘Die meneer komt hier nu al vier jaar omtrent deze tijd’, zei hij, ‘het is 'n Engelsman, 'n allemachtig aardige vent, maar hij knipt alleen met z'n hand en zegt dan kwak kwak.’

‘Kwak kwak zegt U??’

‘Ja, kwak kwak, en dan knipt ie met z'n duim tegen z'n vingers.

Inmiddels weet ik dat hij daarmee canard à l'orange bedoelt, maar zoudt u hem niet eens willen vragen waarom hij niet 'n paar woorden Frans wil leren?’

De Brit, uit Manchester afkomstig, zei dat je nergens zo'n fijne canard kreeg als bij ‘Comme chez soi’. Hij kwam hier drie dagen per jaar en zag niet in dat hij daarvoor Frans moest leren. Die kastelein begreep hem toch wel, en zou voor zijn klanten eindelijk eens wat Engels moeten proberen.

Ze hadden alletwee gelijk, dacht ik, kwak kwak, 'n probleem voor het verenigd Europa. In ieder geval hebben wij ook kwak kwak besteld. En moesten inderdaad constateren dat hier iedere taal overbodig was, ze hadden alletwee gelijk.

[p. 67]

Volgende ochtend zijn we nog 'n eind richting Cavalaire gekruist maar zijn toch al spoedig via Le Lavandou terug naar Hyères gekoerst, onze laatste dag naderde. Onze auto stond nog in Marseille, die moest ik nog gaan halen, en we moesten inpakken en met Beauvent het opleggen van het schip regelen, want dat we volgend jaar hier terug zouden komen, stond al vast.

Via een goede busverbinding met Marseille had ik de auto weer gauw terug, Jantje Breekvoet was er niet meer, we konden gaan schoonmaken en pakken. Ook met havenmeester Goedewind was het snel geregeld, hij zou de Aegis voorzichtig onttakelen en hem via de helling netjes in de grote loods leggen, wachtend op onze terugkomst.

Wij waren net klaar. Ik had nog net de tijd om wat flessen fleurige Porquerolleswijn te kopen, toen tegen vier uur de Milon binnenliep. Met rijke vangst, zeiden ze, het zou 'n groot feest kunnen worden.

Wat er in de bun lag te spartelen was inderdaad verbluffend. Ik heb geen verstand van vissen maar ik meende kabeljauwen te zien, baarzen, zeewolf, tonijn; maar ook langousten, spieringen en allerlei ander klein grut kronkelde ertussen. Alles bleef voorlopig nog in 't schip want eerst begon het ritueel van de bereiding, en wel volgens de traditie van de echte kenners.

'n Goede bouillabaisse hoort toebereid te worden in de open lucht. En nooit op 'n gas- kolen-of ander vuur, maar op hout. Daarbij wist François ook nog precies welk hout, want dat maakte volgens hem ook nog verschil. Nu had ik tegen de kademuur al 'n bos eikentakken zien liggen maar Marius gaf er heel andere namen aan; in ieder geval ging de vlam erin. De geurige rook steeg op tot ver over de muur, het vuurtje knapperde vrolijk en dat trok belangstellende kijkers. Die werden echter door onze vrienden hartelijk begroet, het bleken hun eveneens uitgenodigde vrouwen en verwanten te zijn, die ook ons kwamen omhelzen.

Inmiddels was er aan 'n paar ijzeren stangen over het vuur 'n levens grote pot gehangen, waarin 'n vloeistof begon te koken die ik voor 'n mengsel van verschillende oliën hield. Dan ging er 'n handvol zout in, wat kruiden en toen bergen saffraan zodat het 'n kolkende gele massa werd.

François, die vanwege de zaterdag 'n opvallend schoon gewassen gezicht meedroeg, wachtte even totdat het gezelschap het eerste glas calvados achterover had geslagen, en toen gingen we allemaal bij de Milon aan boord. We waren met z'n veertienen en het was op het kleine dek behoorlijk dringen, 'n paar vrouwen gingen bij hun mannen op schoot.

We kregen allemaal 'n bord, wij en 'n paar anderen ook 'n bestek, de ba-

[p. 68]

guettes werden aangebroken, de wijn rondgedeeld, en toen was ineens alles klaar. Hoe die schele het gelapt had, begrijp ik vandaag de dag nog niet, ik had door de drukte ook niet goed opgelet, maar hij had ondertussen de helft van de wonderbare visvangst uit het schip gehaald en die heel voorzichtig selectief en gedoseerd in de kokende pot laten glijden. Met een grote pan schepte hij na 'n tijdje de lekkernijen er weer een voor een uit en kwam ze dan op onze borden verdelen. En onder luid hoera- en à la bonheur-geroep vielen we aan. Even was ik bang dat de saffraanlucht afbreuk zou doen aan het genot, maar van enig geel gevaar was niets te merken. We keken niet eens meer wat voor soorten zeebanket in de soep op onze borden dreef, het ene was nog lekkerder dan het andere. Opmerkelijk was dat een der vrouwtjes met haar fijne vingers niet alleen uit haar maar ook uit andermans vissen de ogen uitprikte, die ze dan verzaligd in haar mond stopte. ‘Mmm! La grande délicatesse!’, riep ze. Ieder z'n smaak, dacht ik, de gustibus non disputandum.

Onnodig te zeggen dat het aan dek steeds lolliger en luidruchtiger werd, de calvados en de wijn begonnen hun werk te doen; gesmak en gekauw viel niet meer op, en zelfs Marius, die geen bestek had en met z'n handen moest eten, kwam niet meer boven het tumult uit. En na de tweede ronde hief een wat oudere grijzende man tegenover me het glas. Hij had ook gevist maar was nu ramoneur, zei hij. Ik wist niet wat dat was, maar zei toch dat ik het 'n mooi beroep vond.

Maar ineens riep hij ‘Op Koningin Juliana!’ en de anderen vielen hem bij. Hij bleek namelijk schoorsteenveger (en toen wist ik het) in Orange te zijn en had het bezoek van onze vorstin aan die plaats meegemaakt. ‘Geen beter mens ter wereld, oh wat is ze lief, wat 'n gratie, wat boffen jullie Hollanders met zo een koningin!’ En bij gebrek aan het Wilhelmus liet hij François op zijn krakkemikkige grammofoon de Marseillaise draaien. En staande dronk het hele gezelschap onder de tonen van het Franse volkslied ter onzer ere op de gezondheid van de koningin der Nederlanden! Wat 'n geste, we kregen er tranen van in de ogen.

Het feest ging nog tot in de kleine uurtjes door. Ik deelde, tot hun grote dankbaarheid, mijn laatste Willem ii's uit, de vrouwen kwekten, de mannen vertelden Provençaalse moppen waarvan we niets begrepen maar die, te oordelen naar het onbedaarlijk gelach, zeker niet altijd kuis maar bijzonder geestig waren.

Het enige pijnlijke moment kwam toen het tot hen doordrong dat wij morgen zouden vertrekken. Neen, we mochten niet weg, het was hier toch niet zo slecht, ze respecteerden ons, ze hielden van ons, en als we niet

[p. 69]

meer in ons bootje wilden slapen, konden we direct bij een van hen terecht.

Helaas, het mocht allemaal niet zo zijn, het avontuur was voor dit jaar ten einde. Maar Quirina en ik, we hadden ons geen feestelijker slotaccoord kunnen bedenken dan deze avond.

Amsterdam, oktober 1957