Beschryving der nieuwlijks uitgevonden en geoctrojeerde slang-brand-spuiten, en haare wyze van brand-blussen, tegenwoordig binnen Amsterdam in gebruik zijnde

Derde hoofdstuk. Van de Nieuwe Slang-Brandspuiten.

Uit het voorgaande blykt klaar, dat het voornaamste, 't welk zo wel aan de Emmers als aan de vorige Spuiten ontbrak, was, datze niet waters genoeg konden aanbrengen; en inzonderheid, datze 't zelve niet ter plaatze daar 't vereist word, door en over de naast aanstaande huizen, of achter de voorgeevels en buite-wanden van 't brandende huis zelve, tot in den brand konden leiden; en overzulx datze meest te kort schooten in 't geene eeniglyk tot de blussing vereist wierd.

Het eerste is in de nieuwe Slang Brandspuiten, die in de voorgaande eerste Figuur⁺ nevens de oude by B. en C, staan afgebeeld, geremedieert door 't middel van de Water-slang L zynde een lange en buiggelyke buis, van zeker zoort van doek, hier toe byzonderlyk bereid, gemaakt: welke van de waterkant, of de plaats daar men 't zelve bekoomen kan, af, tot aan de Spuit toe reikende, het water in overvloed geduurig in de Spuit brengt. Ten dien einde word het eene end van de gemelde Waterslang, beneeden aan de Spuit over een pyp, vast gemaakt; en aan het ander end is een Zak (I), in een Schraag hangende, waar in het water, de Zak dicht aan de kant neergezet zynde, word gegoten; 't welk dan door de Slang tot in de Spuit vloeit: of wel wanneer de Slang zeer lang vereist word te zyn, dat in Steeden daar 't water niet overal dicht by de hand is gebeurt, gebruikt men in plaats van deeze Zak en Schraag een ander Instrument, by K. boven in de gemelde Figuur afgebeeld, dat wy een Slang-pomp noemen: 't welk het water met kracht door de Slang heen, zelfs

+ Middel om't Waater in de nieuwe Spuiten te brengen.

[p. 6]

ter lengte van duizend voeten of meerder tot in de Spuit dryft. En hier van diend men zich ook in bergachtige Steeden, of die opgaande straaten hebben.

Dit middel van het water door een Slang van de waterkant af tot in de Spuit te brengen, 't welk zeer eenvoudig, gemakkelyk, en inzonderheit ook vaardig in 't werk te stellen is, verschaft niet alleen waters genoeg, en zelfs meerder als 'er tot de blussing vereist word, aan de Spuiten, 't welk de Emmers niet doen konden; maar het neemt ook teffens al den omslag en moejelykheit weg, welke wy in het overgeeven van 't water met Brand-emmers langs reyen volk hebben aangemerkt. De Slang uitgeleid zynde blyft leggen, zonder datze door 't gewoel en 't geloop van de menigte, gelyk de ryen, overhoop of in disordre gebragt kan worden Het aanbrengen van meerder Spuiten kan'er meede niets aan hinderen; behalven dat de nieuwe ook zo licht zyn, dat'er nooit paarden toe behoeven omze aan te brengen, en Leeren, Haaken, Zeilen of diergelyke gebruikt men niet meer. Zulx dat al den omslag die 't zelve maakt (en welke men in de derde Figuur ter rechter zyde tusschen B. en C. afgebeeld ziet) zo klein is, datze ook in de engste steegen, gemakkelyk in 't werk gestelt kan worden.

Het tweede en voornaamste gebrek, namentlyk datze het water niet tot in den brand⁺ konnen brengen, word geremedieert door een tweede Slang, of Spuit-slangen van leer gemaakt, dat op een byzondere wyze bereid en zaamen gevoegt word, om dicht, bestendig en tegen 't geweld van 't water bestant te zyn. Deeze is in de eerste Figuur by F. en in de overstaande by L en C. afgebeeld; en brengt het water van de Spuit af, die meede gelyk de voorige op de straat omtrent het brandende huis word geplaatst, door, over, en achter de buurhuizen, of wel 't brandende huis zelve, tot in de keukens, binnenkamers, kelders, schoorsteenen, of waar den brand zoude moogen weezen: alwaar het water, met eeven grote force als van de straat af, schoon de Slang krom, recht, hoog of laag leid, word uitgespuit Men hoeft derhalven niet te wachten tot de vlam voor uit slaat, noch geevels en muuren om ver te haalen, maar men kan de Spuit-pyp over al inbrengen; en gevolglyk de branden vroeg in 't begin, terwylze noch klem zyn en weinig schaade gedaan hebben, stuiten Of zo het geheele huis en meerder teffens in vlam staat, moogen de Spuiten, zonder dat het verhindering maakt, voor de naaste huizen buiten gevaar van 't vallen der geevels staan; en men kan het vuur eevenwel rondom benaderen, de buurhuizen beschermen, een groote meenigte waater zonder plengen vlak te midden in den brand brengen, en dezelve met alle zeekerheid blussen.

Dit alles ziet men zeer klaar in de overstaande tweede Figuur. Ontstaat de brand⁺ in een der voorvertrekken (als by B.) die wel de gereetste zyn maar minst voorvallen, men leid de Slang door 't voorhuis of gang, en langs de trappen op, (by L.) naar boven: en steekende de Spuit pyp (als by B.) door de deur van't brandende vertrek heen, spuit men vlak in 't vuur, en blust den brand met alle gemak en zekerheit, of wel men vind gelegentheid, zo men wil, uit een der overstaande huizen, om van vooren door de vensters tot in den brand te spuiten, zonder dat nu de zolderingen of dwarsbalken konnen hindren, om dat de Spuit pyp, op gelyke hoogte als die men beryken wil, kan gebracht worden; gelyk by M. is aangeweezen.

Ontstaat de brand verder achterwaart in de binnekameren (als by E.) 't welk meerder⁺ gebeurt, of in 't achterhuis by F. of kelder D. Men gebruikt denzelven weg; leidende de Slang door de voorste vertrekken, of door 't geheele voorhuis heen, en langs de trappen op (als by L.) na booven, en brengt de Spuit-pyp wederom tot in't brandende vertrek zelve. En zo men den brand van buiten wil benaderen, behoeft 'er maar een lichte leer (by Y) tegens de buiten geevel aangezet, de Slang daar langs opgebracht, en de Spuit pyp door 't een of 't ander glas heen gesteeken te worden; wanneer men wederom den brand vlak voor zich heeft. Of zo de brand hooger in 't dak, of in 't bovenste der schoornsteenen is, men heeft niet anders te doen als met de Slang te volgen, die men eeven zo lichtelyk als een los touw overal kan meede neemen: en men kan gemakkelyk, de Spuitpyp van boven in de schoorsteen insteekende, (als by I of K) dezelve teffens van booven tot beneeden blussen.

Indien den brand zo zwaar is, datze door 't geheele dak uitslaat, dan heeft men⁺ maar de Slang te brengen door de buurhuizen heen tot op de daaken; van waar men wederom van alle zyden vlak in den brand kan spuiten, en dezelve eeven bequaamelyk blussen. Gelyk lichtelyk by G. H. N. O. P. Q. en elders kan gezien worden.

Zelfs schoon de brand in 't hoogste van de toorens ontstaat, men kan 'er, als het⁺

+ Remediering van 't twede gebrek om 't Waater in den Brand te brengen.

+ Brand in voor-vertrekken.

+ In achtervertrekken en achterhuizen.

+ Door 't geheele Huis heen.

+ In Torrens. of waar 't ook zy.

[p. *4]

[p. *5]

[p. 7]

de noot vereist, de Slang en Spuit-pyp brengen. Invoegen dat geen plaatsen bedacht konnen worden, hoe hoog, hoe ver achter afgelegen, of tussen andere gebouwen belemmert die zouden mogen weezen, daar het water door 't middel van de Slangen niet aanstonts zeer gemakkelyk en in overvloet kan gebracht worden.

En dewyl al het geene de Brand-blussing vereist alleen hier in bestaat, dat men⁺ genoegzaame quantiteit waaters spoedig overal kan brengen, (ten welken opsicht van spoedigheit is aan te merken, dat de Slang-spuiten klein en ligt zynde zonder paarden vaardig ter plaatze van den brand konnen gebracht worden, dat omze te werk te stellen maar weinig menschen vereischt, en alleen de Waater-slang naa 't waater en de Spuit-slang na den brand moet worden gebracht, 't welk te gelyk en in weinig minuten tyds kan geschieden) zo is blykelyk dat deze Spuiten volkomen alles hebben wat tot de blussing noodig is: en dat 'er geen branden, 't zy groot of klein, of hoe en waarze ontstaan, konnen voorvallen dieze niet bequaamelyk konnen benaderen en aanstonts blussen.

Hier uit blykt meede dat 'er neevens de Slang-brand-spuiten geen andre bygereetschappen behoeven. Men gebruikt geen groot getal Brand Emmers om 't water over te mannen dewyl het zelve teffens, door de Slangen van de waterkant af, tot in den brand toe gebracht word. De Brandleeren, waar langs men 't water na boven opgeeft, en de zeilen, om huizen mee te dekken, komen ook niet meer te pas, nu men de Spuit-pyp zelve op de daaken brengt, en daar terstond het aanslaan van de vlam, en 't vliegen der vonken belet. Veel minder noch de Haaken, die alleen dienen om afsnydingen te maaken, of geevels en wanden om ver te rukken; dewyl men nu geen andre devoiren aanwend als om alles in zyn geheel en staande te houden: waarom ook alle zodanige gereedschappen die te vooren by deeze stad in meenigte wierden onderhouden, door de Regeering zyn afgeschaft, en neevens de oude Spuiten gezamentlyk verbroken en vernietigt

Ten opsicht der andre gebreeken, welke wy in de oude Spuiten hebben aangemerkt,⁺ daar af was het eerste haare ongeschikte groote en zwaarte; 't welk in de nieuwe die zeer klein en licht zyn, zo dat ook weinig menschen die ter vlucht by den brand konnen brengen, geen plaats altoos heeft.

Het tweede, naamelyk, datze zeer licht ontstellen, hebben we door bequaame schikking der deelen, het geeven van behoorlyke gestalte, netheid, en sterkte aan al dat gewelt lyd, zo geheel voorgekomen, dat men in den tyd van 15. Jaaren, welke deeze nieuwe Spuiten hier en elders zyn gebruikt, nooit ongemak daar af heeft vernomen.

Het derde, van dat zy om het afbreken van de straal geen wit konden rooyen, kan in deeze geen plaats hebben; dewyl haar inwendige deelen zodanig gestelt zyn, dat de straal zonder ophouden, of zelfs de minste verstapping, gestadig deurspuit De Slang legt overzulx ook t'eenemaal stil, en de Spuit-pyp maakt in de hand geen beweging altoos; en derhalven kan men de straal zeer gemaklyk en volmaakt net bestieren.

Een vierde was, datze in wintertyt lichtelyk bevrozen; 't welk gebeurde om datze dikmaals door gebrek van water, en andre haperyen, moesten stil staan; en 't is onmogelyk een Spuit, die niet zonder ophouden ter gang blyft, buiten bevriezing te houden. Maar omtrent de nieuwe Spuiten, die men door 't voorengemelde middel geduurig vol water kan houden, gebeurt dit nooit: en hier af hebbenwe, zelfs in de felste vorst, proeven gezien.

Men ziet dan klaar, dat alle de gebreeken der oude blus-middelen volkoomen zyn⁺ verbetert en geholpen, en dat men een volmaakt effect, en zeekerheit omtrent de Brandblussing, nevens al het geene daar toe word vereist, teffens door 't middel der Slang-brand-spuiten verkrygt; en ook, dat ver de grootste zaak en al het geen men zoude konnen wenschen, is, dat men nu altyd de branden vroeg in haar beginsel, en dikwils in 't eerste vertrek daarin ze ontstaan, kan stuiten en blussen: 't welk niet alleen genoegzaam alle schaadens, maar ook daar en boven de beroerte en schrik onder de ingezetenen, dieveryen en andre ongemakken, die de zwaare branden onvermydelyk verzellen, byna geheel voorkomt. En dit heeft de ervarentheit zo volkomen in alle deelen bevestigt; dat van ruim 't zestig achter een gevolgde branden, binnen deeze Stad voor gevallen, nooid geevel is omgestort of de minste schaade aan buurhuizen geschied. Gelyk wy in 't volgende tweede deel in 't verhaal der branden, die door deeze Spuiten geblust zyn, zullen aanwyzen.

+ De Slang-spuiten hebben alles dat de blussing vereist.

+ Verbetering van alle andere gebreeken.

+ Besluit.