Beschryving der nieuwlijks uitgevonden en geoctrojeerde slang-brand-spuiten, en haare wyze van brand-blussen, tegenwoordig binnen Amsterdam in gebruik zijnde

[p. V]

Aan De Edele Groot-Achtbaare Heeren, De Heer Joannes Hudde, De Heer M^r. Joan Huidecooper, Ridder, Heer van Maarseveen, Neerdyk, &c. De Heer M^r. Nicolaas Witsen, De Heer Joan de Vries.
Regeerende Burgermeesteren en Raaden der Stad Amsterdam.

Edele Groot-Achtbaare Heeren,

HOe zelden het gebeurt, dat nieuwe Uitvindingen wel gelukken, is al de waerelt bekend, en weinig te verwonderen. 't Is by na onmooglyk al het geen 'er toe vereischt word van vooren af te doorzien en uit te denken. Kleine omstandigheden konnen dikmaals de geheele uitwerking bederven, en, 't geen men onwrikbaar geloofde, om ver werpen. Zelfs omtrent de best-aangeleide werken is men onendlyke toe-

[p. VI]

vallen en stribbelingen onderworpen: inzonderheit dan, wanneerze tot een algemeen gebruik gebragt en ingevoert zullen worden. Dus gebeurt het, gelyk men nauwkeurig heeft waargenoomen, dat van hondert uitvindingen, waar van reeds proeven (ook, zo men meende, met goet succes) waaren genoomen, en zelfs Octrojen op vergunt, nauwlyks eene ter volmaaktheit komt. Maar d'inventie der Slang-brandspuiten omtrent haar eerste en noch zwakke beginselen, op U Ed: Groot Achtb: byzondre last verder ondernoomen, schoonze zodanige toevallen en moeijelykheeden nier weinig, van alle zyden, is onderworpen geweest, wierd echter, gelyk meede kort te vooren het werk der Lantaarens, onder haar gunstig geleide, wyze bestiering, en welgeschikte ordres ten gelukkigen einde gebracht, en met meerder nut en voordeel der ingezetenen ingevoert, dan men ooit hadde derven hoopen.

Ze wierdt op U Ed: Groot-Achtb: ordre te werk gelegt, en voor d'eerstemaal, ter proeve, aan de Stads Oude Brand-spuiten gevoegt, doen in den jaare 1672, na dat wy de Stads Lantaarens op gelyke wyze en bevel in stand gebracht, en het U Ed: Groot Achtb: gunstelyk belieft hadde, ons in d'opzicht en waarneeming der zelve te stellen, gelyk wy met alle schuldige dankbaarheit erkennen, ons mede d'opsicht der oude Spuiten en Blusgereedschappen wierd aanbevoolen; en wel voornaamelyk gelast de zelve te verbeeteren. Dewyl ze doen, gelyk U Ed: Groot Achtb: te recht hadden aangemerkt, meerder naadeel als nut by de branden deeden. Hierom hebben wy ook, op dat blyke hoe verre zo heilzaamen oogmerk seedert door dit middel bereikt, en U Ed: Groot Achtb: ordre voldaan is, in het eerste deel deezer beschryving, de hoedanig heit en uitwerking der nieuwe Blusmiddelen tegens de oude vergeleeken. En in 't tweede deel uit alle de branden, die seedert den jaare 1652 onder 't gebruik der beide Blusmiddelen zyn voorgevallen, den verschilligen uitval van beide getoont. En om 't waare verschil ontwyffelbaat te vinden, de geleede schaade volgens opgeeven der Geintresseerden zelve, 't zeekerste dat men kan hebben, telkens daar neevens gevoegt.

Dus wierd ze, onder U Ed: Groot Achtb: doorluchtige

[p. VII]

regeering, van tyd tottyd, ten ende toe voltooit. 't Gelukten ons middelerwyl uit hunne goeden raad, en doordringende kennis, ook in deeze slach van zaaken, veel te profiteeren. Haare wyze bestiering, en onvermoeide zorg voor 't gemeene best, die 't zich nooit liet verveelen ons de behulpzaame hand, daar 't vereiste, te bieden, deeden ons de geduurige toevallen, stribbelingen en moeylykheeden, die de invoering van nieuwe werken onvermydelyk verzellen, lichter te boven komen; het geene in de wech was opruimen; de Oude Spuiten verbreeken; en de Leeren, Haaken, Zeilen aan kant maken: zonder 't welk de Stad nooit daar af volkoome vrucht had konnen genieten; en dat ter andre zyde haar van zwaare onkosten ontlastte.

De net gereguleerde Ordres en Keuren by U Ed: Groot Achtb: vervolgens hier op gestelt, en die wy in 't derde deel beschryven, bragten dit werk, en gevolglyk de geheele brandblussing, tot so volkoomenen stand, dat in sestig achter een gevolgde branden, welke seedert dien tyd, (wanneer het U Ed: Groot Achtb: ook gunstelyk beliefde d'uitvoering der zelve ordres, neevens d'algemeene opsicht der brandblussing, en 't geene de zelve betreft, ons verder aan te beveelen) zyn voorgevallen, het nooit gebeurt is, dat buuren, door brand in haar naastens huis, van elkander schaade leeden: zelfs nooit dat het vierde deel van een huis teffens verbrandde. En gevolglyk werd die geene, welke 't ongeluk eerst treft, noch altyd, met behouding van by na al 't zyne, weeder gered.

'T is ook door de zelve, dat men geen brandstichteryen, schoonze al op veel plaatzen te gelyk wierd aangerecht, heeft te vreezen; en dat niet alleen d'ingezeetenen van Uwe Stad zich in volle veiligheid voor d'onheilen van brand gestelt zien, maar dat het zelve ook alom ten voorbeelde aan andere Steeden en Landen verstrekt.

Om zoo veel reedenen, die uit zich zelve dit werk U Ed: Groot Achtb: toe eigenen, neemen we de vrymoedigheit van het aan U Ed: Groot Achtb:, met alle respect en eerbiedenis, op te draagen. Onder hoope dat U Ed: Groot Achtb: gelykze by alle voorvallen de goedheit hebben van hun genoegen, omtrent den welgelukten

[p. VIII]

uitval deezer inventie, opentlyk te betuigen, 't zelve ten goede, en wyders in haare gunstige bescherming zullen neemen. God Almachtig biddende dat hem genaadelyk believe, Uwe voorneemens ten gemeenen beste overvloedig te zegenen, Uwe dierbaare Persoonen in zyne heilige hoede te neemen, en lang een tydelyke, daar na eeuwige welstant te laten genieten; terwylwe voor altoos geheellyk zyn,

Edele Groot Achtbaare Heeren,

Uw Ed: Groot Achtbaarh:

Amsterdam den 15. Juny 1690

Onderdanigste en zeer verplichte Dienaaren

Jan vander Heiden.

Jan vander Heiden de Jonge.