Memorieboek der stad Ghent van 't jaar 1301 tot 1793. Deel 3

1678.

Commissarissen.

Mher Franchois Chevallier, grave van Montbron, een van de lieutenanten general des coninckx van syne wapenen, ende lieutenant generael van Syne Maj. in de provincie van Artois, gouverneur der steden ende citadellen van Ghendt ende Atrecht, enz.

Mher Michel Le Peletier, raedsheer des conincx in synen rade van state ende in 't hof des Parlement van Parijs, intendent der justicie, politie ende finantien in Vlaenderen.

Mher Louis Errembault, rudder, heere van Dutzelc, Coutre, Zablens ende andere plaetsen, erfachtich maerschalk van Boulonnois, raedt ende president van den rade in Vlaenderen, tresorier, garde-chartres der selve provintie.

Mher Michel-Ange de Woerden, heere van Campaigne, Love, enz., rudder ende raedt van den souverainen rade van Doornick, eene van de vier baillius representerende den staet der Casselryen van Rijssel, Douay ende Orchies.

Schepenen van der Kuere.	Schepenen van Ghedeele ghedenomeert by den coninck.
Vernieuwt den xj^en meye 1678, inghevolghe van het origineel.
Joncheer Anthone d'Allegambe, heere van Basenghien, enz.	Joncheer Louis Triest, heere van Meirelbeke, Lemberghe, enz.
Jonchcer Jacques Philippe Borluut, heere van Noortdonck.
	Joncheer Cornelis Sandelin.
Joncheer Theodor Triest, heere van St. Eloy.	Joncheer Emmanuel de Grutere, heere van Anvijn.

[p. 271]

Joncheer Maximiliaen Anthone Rijm, heere van Rammelaer.	Joncheer Philippe Ignace van Hoobrouck, heere van Reyaghe.
Joncheer Jan van den Kerckhove, heere van Vaulx.
	Joncheer Albert Ernest Dellafaille, heere van Landeghem.
Joncheer Guillaume Vilain, heere van Dumpele.
	Joncheer Dionisius Josephus van der Beke, heere van Watine.
Schepenen van der Kuere ghedenomeert zijnde by mijn heeren de commissarissen.	Schepenen van Ghedeele by mijn heeren commissarissen.
Ghecomen den derden van de ma^t., nemaer by commissarissen gheresolveert t'achtervolgen den ouderdom van eede onder de catholique ma^t.
Mher Pauwels van der Camere, rudder, heere van Sart, Mullem.	Joncheer Jan van Lake.
	Mher Franchois Maximiliaen de Woestyne.
Joncheer Cornelis Arnoldus Sandelin, heere van Ten Heule.	Dheer Pauwels d'Hamere.
	Dheer Andries de Wulf.
Joncheer Pieter Frans van Lichtervelde, heere van Vryvelde.	M^r Michiel van Hoorn, licentiaet in de rechten.
Joncheer Alexander van der Beke, licentiaet in de rechten.	Mher Hieronimus Masseau, licentiaet in de rechten.
M^r Laureyns van den Hove, licentiaet in de rechten.	Dheer Jan Baptista Luytens.
Dheer Jacques de Richebourch, f^s Jacques.
Dheer Jooris van Saceghem.

Ontfanghers.

Joncheer Abraham van Hoobrouck, heere van Asper, Synghem, Axelwalle, tresorier. Op den xviij^en Ougste 1678 obiit, requiescat in pace et omnes animae; loco ipsius Joncheer Philippus Ignatius van Hoobrouck, heere van Reyhage, frater ipsius den 22^en Ougste 1678 voornoemd.

Pieter van Hoorebeke, d'oude, van de wercken.

[p. 272]

Dheer ende meester Jacobus Judocus Danneels, licentiaet in de rechten, van de Yssue. By provisie ende tot alderstond andersins gheordonneert.

Vere ineunte, primâ videlicet Martii, Gallus triumphos suos et laureas adimpleturus, ex inopinato et nil minùs opinantibus aut cogitantibus Hispanis, Gandavum sexagintorum, alii octogintorum millium exercitu vallavit, atque biduo post ex integro obsedit, obsessionis initium auspicatus à portâ quam Imperatoris vocant (vulgò de Keyserpoorte) quae Bruxellas ducit, jacto bino ponte, super Scaldim uno, super Lisam altero. Erant in praesidio Gandavi milites omnino sexcenti, non amplius, è quibus ducenti circiter pedites ex legione principis Vaudemont nothi Lotharingi, equites vix quadringenti, qui tamen tres legiones sub tribunis Domino Gayaf et duobus Hispanis conficiebant, parce omnes provisi et nutriti, utpote quibus septem intra menses stipendia non persoluta. Primo itaque die moenia munire, excubias duplicare, solito ferventius vigilias agere civibus ac magistratui prima cura; ad primum evocati etiam religiosi subitarium semper praesidium, à secundo nulla conditio aut ordo quà ecclesiasticus quà secularis exemptus, nam et religiosi omnes cum sacerdotibus et clericis, certis per civitatem locis, excubias agerent, animis inprimis cives omnes generosi et alacres, seque vel ad ultimam sanguinis guttam defendere parati, erecti praesertim cum egregiâ illustrissimi antistitis admonitione exemploque, tùm veris seu falsis (proùt ego suspicor) litteris ducis Villa Hermosa, gubernatoris nostri, subsidium propediem ad futurum, atque antiqua privilegia et libertates pollicentis. Mox ergo quarto aut tertio die selecti ex civibus, qui opera aut muralia custodirent,

[p. 273]

qui vulgò Keurelinghen nominantur; quadringenti aut ampliùs sub diversis centurionibus fuêre cives qui toto octiduo vix horas omninò sex dormiêre; nautae quos liberos vocant, propugnaculum vulgò het Seghelfort custodiebant; tertio ergo die in conspectu hostis seque munire coepit ante Portam Montium, vulgò de Heuvelpoorte, circa domum cujusdam rustici Bundervoet dicti, quae et victâ urbe, conflagravit (sicut et omnia ante suburbia jussu magistratûs) ubi ductis aliquot sepimentis et lineis (transeas vocant), septem tormenta in plano collocarunt, atque cum his nostris imminebant; nullam aut exiguam cladem passus hostis à nostris, propter imperitiam jaculatorum, aut certe quia propter paucitatem praesidiariorum intra lineas se suas contineret securus, nemine ex urbe egrediente. Vibrabat tamen hostis assiduè tres continuos dies atque urbem quassabat, dispositis decem, duobus in propugnaculis, tormentis, majori tamen aedificiorum quam hominum strage, et quia nostri ex propugnaculo à dextero latere portae (vulgò de Catte dictae) cum tribus etiam tormentis hostem petebant, alteroque è sinistro cum duobus itidem tormentis, dùm ille contra nostros tormenta sua disponit ut propugnacula diruat; jacturam non exiguam, et damnum maximum passa est abbatia nostra, dirutâ aut faede laceratâ domo ac quarterio anterioris portae, similiter aedificio abbatiali, secundâ portâ, magnâ ex parte decussâ, adeò ut damnum quatuor aut quinque millibus florenorum estimetur; in hoc tamen consolati quòd ab ignibus missilibus, quos vulgò bombos vocant, aut à poculis ignitis seu pots de feux, omninò liberè fuerimus, qui si in domum nostram incidissent de eâ protenùs actum fuisset. Evibravit illa hostis 7^o die et ultimo obsidionis,

[p. 274]

auspicatus circa sextam vespertinam, tanto vicinorum nostrorum dispendio, ut plurimae domus integrè, aliae magnâ ex parte diruptae et diffractae fuerint, una aut altera conflagravit summâ urbis totius consternatione. Tùm verò agi coeptum de tradendâ civitate optimis quibus possent conditionibus, ac in aedem civicam vocati omnes cujusvis conditionis homines, ecclesiastici, nobiles et plebaei, ex quibus pauci comparuêre, consternatis omnium animis, conceptae tamen conditiones aliquae, cùm ecce mediâ nocte saevo impetu antemuralia aggrediuntur Galli, datâque exiguâ à nostris defensione, hostibus deseruntur. Quibus superatis, ne hostis factâ subito in urbem irruptione, eam depredaretur, signum à magistratu deditionis dari jussum, pactisque usque in tempus matutinum induciis, seu armorum (ut vocant) suspensione. Egressi manè sunt ad regem illustrissimus Dominus Franciscus Horenbeke, Gandensium episcopus, unà cum summo praetore, magistratu, deputatisque ex Veteri Burgo, ac nobilibus aliquot, oblatisque conditionibus de dedendâ civitate; jussi sunt in castris aliquo tempore demorari, quocircà impatientes aliquot cives è moenibus in Gallos iterùm explodere coeperunt, at mox castigatis incensoribus, Gallorum animos ob id nonnihil turbatos placavêre. A prandio caduceatores in urbem rediêre, admissis conditionum plurimis, nonnullis in tempus reservatis, aliis omninò rejectis. Ac mox vesperi concessum ut intrarent Gallorum aliqui inermes; tamen tùm tanta urbem invasit consternatio, ut ipsam jam praedae datam diceres, nemine quodammodo vel sibi fidente. Fuêre qui ex Blandinio (quod totum inquilinis vacuum videbatur) res suas exportarunt, ac mox denuò ex aliâ urbis parte inibi quasi in asylum reportarent.

[p. 275]

Tum ingressi peditum legiones aliquot, ac mox equitum tanta profectò copia et multitudine, ut Gallos Gandenses numero superasse dixisses. Cùm ego inter reliquos nonnihil etiam consternatus, tum ad rem hoc concepi cronicon:

Ista MVtatIo DeXtere eXCeLsI.

Postridie, circa undecimam, urbem ingressus est dux Ambianus, qui et in hoc monasterio pransus est, nobilesque aliquot aulae palatinos exulo excepit, visurus locum ubi pater suus ante annos aliquot lethali morbo decubuisset; urbi tum datus à rege gubernator comes Mombronius, qui et Atrebatensem urbem servabat, assignatis illi aliquot equitum ac peditum cohortibus, sumptâ in habitaculum suum aede comitis de Wacken, in plateâ vulgò de Poele, qui mox dispositis per urbem excubiis, summâ cavit vigilantiâ, ne milites aut in leges aut disciplinam peccarent edicto publico.

[In dit jaer xvj^c achtenzeventich heeft de coninck van Vranckrijck op den eersten Martii met tachentich duysent soldaten ende twintich duysent pionniers dese stadt beleghert; in welck belech de vry schiplieden hem loffelick hebben ghequeten onder de conduite van Joncheer Jan de Kerckhove, heere van Vaulx, heurlieden heuversten, hebbende sonder eenige assistentie van oorloghsvolck in den eersten bewaert het Orangen- ende 's Gravenbollewercken, gheleghen buyten de vesten, wesende beede de dangereuste plaetsen, hebbende alleenelick een enckel palissade, ende dat soo langhe tot dat in 's Gravenbollewerck gecommen zijnde, dry compagnien keurlynghen, alswanneer hy met al zijn volck ghegaen is in het Oraingenbollewerck, het welck hy cloeckmoedelick heeft blyven defenderen, tot dat het selve

[p. 276]

by assault wiert inghenomen, naer datter te vooren eene batterye van vijf mortieren ende twee halve cartauwen, maer twintich stappen van het voorseyde Oraingenbollewerck ghemaeckt was, waermede continuelick wiert gheschoten, sijnde 's Gravenbollewerck een weynich tijts te vooren met assault oock inghenomen, alswanneer den neghensten wiert ghecapituleert ende vertrocken hun de weynighe soldaten van de stadt naer 't casteel, het welcke naer seven-en-twintich uren resistentie insghelijcx capituleerde. (S.B.)]

Dit sijn de namen van alle de religieusen die ick, Andreas van Heule, religieux ende priester van de abdye van Ste. Pieters neffens Ghendt, heb ghesien, ghekendt ende mede gheleeft van het jaer 1650 tot den jare 16...

Wandregislus Fremault, diocesis tornacensis, Cortracenus; sepultus est in ambitu majori; pastor fuit in Seeverghem; obiit anno 1653.

Andreas Brias, Gandensis, et ejusdem diocesis superior et granatarius; obiit 27 Decembris 1652; sepultus ante majus capitulum.

AEmilianus Stalins, praepositus, aetatis suae A^o 57 obiit 30 Octobris 1659; sepultus in majori ambitu.

Joannes de Moor; obiit... Bruxellis, ubi propter difficultates morari jussus erat et ibidem sepultus.

Placidus Breuseghem, Gandensis; obiit aetatis suae 41^o 1664; sepultus in majori ambitu; cantor et fabricae magister.

Ambrosius Nieulant, nobilis Gandensis, aetatis suae 43^o; sepultus in ambitu majori.

Paulus des Maystres, Tornacensis; sepultus in majori ambitu; obiit A^o ae atis suae quadragesimo; sacrista et thesaurarius.

Anthonius Engrand, Abbas, Atrebatensis; sepultus in ambitu majori; praefuit tribus annis.

Gregorius Buvet, Bruxellensis; aetatis suae 51^o obiit; sepultus ante capitulum; superior et granatarius.

[p. 277]

Petrus van der Beke, aetatis suae 35^o, Gandensis, obiit 1668; sepultus in majori ambitu; infirmarius.

Florbertus Lutens, Gaverensis, aetatis suae 47^o obiit 1671; sepultus in majori ambitu; cantor et magister fabricae.

Bernardus Maes, Insulensis, prior et granatarius; obiit 4^a feriâ majoris hebdomadae anno 1672, aetatis suae 47.

Amandus Hovelinck, abbas.

Livinus van der Sare, prior.

Hieronimus Piers, receptor; obiit 19^a Aprilis 1678; sepultus ante capitulum, aetatis 64.

Ansbertus Zuytpeene, magister fabricae et sacelli Divae Virginis in Schreyboom, nunc in hospitali Hebbrechti praepositus.

Martinus Sauvage, Montensis, sacrista et thesaurarius; obiit Montibus Hannoniae et ibidem ad Sti. Dionisii sepultus, 26 Maii 1676.

Augustinus van der Meulen, praepositus Brugensis.

Robertus Willoqueaux pistrinae nec non braxariae praepositus, Gandensis, superior.

Gudwalus van der Marien, pastor in Desselghem, Gandensis.

Benedictus van der Meersch, receptor hospitalis domùs Hebbrechti, Aldenardensis.

Maurus Verschueren, oeconomus, Antverpiensis.

Bertulphus van Duren, granatarius, Gandensis.

Michaël van Hoorenbeke, juniorum director, Teneramundanus.

Gabriel Gheerts, feudorum director, Gandensis.

Raphaël Lecocq, Alostanus, supremus venator.

Joannes Baptista Reyntkens, Teneramundanus.

Andreas van Heule, bibliothecarius, Gandensis.

Thomas de Buck, Gandensis,

Bartholomaeus Pauwels, Alostanus, infirmarius.

Placidus van den Poele, Alostanus.

AEmilius Cruycke, Cortracenus.

Anselmus van der Brugghe, Gandensis.

Coelestinus de Smet, Gandensis.

Florbertus de Craeckere, Alostanus, diocesis Mechliniensis.

Petrus Gomez, Bruxellensis.

[p. 278]

Gregorius van der Beke, Gandensis.

Bernardus van Putthem, Martens Lierde, Gandensis; Wandregislus van den Meersch, Yprensis, simul professi, anno 1676.