Eerste bouck van beschryfvinghe van alle gheschiedenesse (1562-1572)

[p. 100]

IV
Graaf Egmont beveelt de calvinisten zich rustig te houden en geen aanval te plegen op de r.k. eredienst⁽⁵⁾.
20 september 1566

Myn heeren, bailliu ende scepenen van der Zaele ende Casselrie van Ypre, considereerende dat by den jeghenwoordeghen troublen tyt grootelicx vergaen ende failgieren alle negotiatiën, coopmanscepenen ende neringhen ende by faulte van den welcke de ghemeene insetenen deser Casselrie ghescepen zyn in desolatie ende aermoede te vallen, zoo eyst, dat omme daerinne te voorsiene ende te wederstaen alle inconvenienten die naemaels zouden moghen upcommen ende dat ooc de laeten ende upzittende deser Casselrie zouden voorts an in alle ruste, vrede, paise ende stillichede met elcanderen leven ende converseeren, hebben by expressen laste, advise ende bevele van myn heere, den Prince van Gavre, Grave van Egmont, gouverneur ende capitain-general van den landen ende graefscepen van Vlaendren ende Arthois, naer voorgaende communicatie met de eedele vassaelen deser voorscreven Casselrie ghestatueert. ende gheordonneert, statueeren ende ordonneeren by maniere van provisie ende tot andersins by der Conincklycke Majesteyt by advise van de Generale Staeten van herrewaerts over gheordonneert zal zyn tgonne dat hiernaer volcht:

In den eersten, dat deghonne van der nieuwe religie gheensins zullen moghen beletten den goddelicken dienst, prekinghen ende andere exercitiën van der catholycque religie van allen ouder tyden gheobserveert, up pene van lyfvelick ende niet confiscatie van goede ghepugniert te zynne.

Wesende oock van ghelycken den ghonnen van voorscreven religie gheïnterdiceert op ghelycke pugnitiën eenighe kercken staende binnen de voorscreven Casselrie te occuperen ende tot exercicie van huerlieder prekinghe te applicquieren.

Nemaer zullen hemlieden tevreden houden met eender plaetse zonder meer de ghonne hemlieden van heeren ende wetten weeghe omme huerlieder predicatiën te onderhouden ghedesigneert zal werden binnen de prochie van Wytschaete.

Ende omme alle occasie ende oorzaeke te schuwen van den ghemeenen man zyn labeur ende werck te verletten, zoo en zullen zy de voorseide huerlieder prekinghen niet moghen houden noch volghen, dan op Zondaeghen ende andere heleghe daeghen ende op gheen anderen, met expresse reservatie ende interdictie, dat zy niet en zullen moghen, gaende noch commende, draeghen eenighe waepenen.

(5) RIJKSARCHIEF BRUGGE, zelfde fonds, nr. 5.

[p. 101]

Interdiceerende eenen yeghelick wat sorte, qualiteyt ofte conditie hy zy, zoowel, van den catholycquen religie als de gonne van der nieuwer elcanderen ter causen van dien eenighe molestaetie, injurie, commotiën ofte reprochen te doene ofte eenichsins elcanderen daeromme te beschampen, op pene in lyfve ofte goede ghestraft te worden naer de discretie van der wet.

Item, dat alle de gonne van der nieuwer religie zullen in als obedientich ende ghehoorsaem wesen den magistrat ende helpen draeghen den ghemeenen lasten, poinctinghenen, zettinghen, waeckynghen ende andere impositiën, ghelyck zy van allen ouden tyden tot nu toe ghedaen hebben met den anderen insetenen ende laeten deser Casselrie. Ende ooc, indien 't noodt zy heeren ende wet by te staene met lyf ende goede ter bewaernesse ende ruste van de ghemeene republycke.

Aldus gelast, ende geordonneert die van der Casselryen van Ypre te publieren naer costuyme by mynne heeren den Prince van Gavre, etc., gouverneur ende capitein-general van den landen van Vlaenderen. Actum desen XXen dach Septembris 1566.

Lamoral d'Egmont.