|
| |
| |
| |
Bibliografie
I - Bronnen
A - Geschriften van Menno ter Braak
Het grootste deel van Menno ter Braaks literair en journalistiek werk is opgenomen in het Verzameld Werk, 7 delen, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1951. In de tekst betekent het eerste cijfer tussen haakjes het geconsulteerde boekdeel, het tweede de bladzijde.
Zijn recensies en opstellen verschenen in De Vrije Bladen, Forum, Groot Nederland, De Stem, Critisch Bulletin; ook in dag- en weekbladen als o.m. Het Vaderland, Nieuwe Rotterdamse Courant, De Groene Amsterdammer. De volledige opgave hiervan is te vinden in het Verzameld Werk, dl. VII, blz. 593-612.
Ik laat hier, in chronologische volgorde, uitsluitend de in deze studie aangehaalde titels volgen, dit met vermelding van het deel waarin de teksten te vinden zijn:
| Kaiser Otto III, Ideal und Praxis im frühen Mittelalter, 1928, proefschrift, dl. I. |
| Het Carnaval der Burgers, 1930, dl. I |
| Afscheid van Domineesland, 1931, dl. I |
| Man tegen Man, 1931, dl. I |
| Hampton Court, 1931, dl. II |
| Démasqué der Schoonheid, 1932, dl. II |
| Dr. Dumay verliest, 1933, dl. II |
| Politicus zonder Partij, 1934, dl. III |
| De Pantserkrant, 1935, dl. II |
| Van oude en nieuwe Christenen, 1937, dl. III |
| Het Nationaal-Socialisme als Rancuneleer, 1937, dl. III |
| De nieuwe Elite, 1939, dl. III |
| Journaal 1939, dl. IV |
Buiten het Verzameld Werk heb ik nog van volgend studiemateriaal gebruik gemaakt:
| Het Christendom, twee getuigenissen in polemische vorm: Menno ter Braaks Van oude en nieuwe Christenen door Anton van Duinkerken en Anton van Duinkerkens Verscheurde Christenheid door Menno ter Braak, A.A.M. Stols, 's-Gravenhage, 2, 1945 |
| De delen XXXV-XXXVII van het studentenweekblad Propria Cures, waaraan Ter Braak als vertegenwoordiger van het nihilistendom van 2 februari 1924 tot 24 oktober 1925 meewerkte, Universiteitsbibliotheek, Amsterdam |
| Briefwisseling Ter Braak-Du Perron, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1949
|
| |
| |
| De Briefwisseling Ter Braak-Greshoff, onuitgegeven, Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum, 's-Gravenhage |
| Biografische Aantekeningen, door Prof. Dr. J.W.G. ter Braak, onuitgegeven, in het bezit van Prof. Dr. J.W.G. ter Braak, Rotterdam |
| Het dossier van het Comité van Waakzaamheid, van wijlen Prof. Dr. H.J. Pos, in het bezit van de erven Prof. Dr. H.J. Pos |
| |
B - Geschriften van Friedrich Nietzsche
Alle citaten van Nietzsche in deze studie zijn ontleend aan de Zwölfbändige Gesamtausgabe, Kröners Taschenausgabe, Stuttgart, 1955. - Cf. supra bij het Verzameld Werk van Ter Braak.
Volgende lijst als hierboven:
| Die Geburt der Tragödie, 1872, dl. 70 |
| Unzeitgemässe Betrachtungen, 1873-1876, dl. 71 |
| Menschliches Allzumenschliches, 1878, dl. 72 |
| Morgenröte, 1881, dl. 73 |
| Fröhliche Wissenschaft, 1882, dl. 74 |
| Also sprach Zarathustra, 1883, dl. 75 |
| Jenseits von Gut und Böse, 1886, dl. 76 |
| Zur Genealogie der Moral, 1887, dl. 76 |
| Der Antichrist, 1902, dl. 77 |
| Ecce Homo, 1908, dl. 77 |
| Der Wille zur Macht, dl. 78 |
| |
II - Bijzondere literatuur
A - Over Menno ter Braak
Voor de recensies die in 1930-1940 bij elke nieuwe publikatie van Ter Braak in dagbladen en tijdschriften verschenen, verwijs ik naar de bibliografie van Prof. Fr. Closset in het Tijdschrift voor Levende Talen, 1940/6, M. Didier, Brussel, blz. 218-219.
Volgen de door mij geraadpleegde kritische opstellen en studies, grotendeels na Ter Braaks dood verschenen:
| Bomhoff, J.G., De literaire Theorie van Menno ter Braak, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden, 1960-1961, E.J. Brill, Leiden, 1961, blz. 3-13 |
| Geyl, P., Reacties op Ter Braak en Du Perron, in: Reacties, A. Oosthoek, Utrecht, 1952, blz. 199-240 |
| Gomperts, H.A., Menno ter Braak, in: Jagen om te Leven, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1949, blz. 107-143 |
| |
| |
| Gomperts, H.A., Ter Braak, in: De Schok der Herkenning, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1960, 2, blz. 107-126 |
| Hofland, H.J.A., Ter Braak en de O.A.S., in: Podium, april 1962, Stichting Podium, Amsterdam, blz. 289-297 |
| Kadt, J. de, Menno ter Braak en de menselijke Waardigheid, in: In de Verstrooiing, een verzameling letterkundige bijdragen van schrijvers buiten Nederland 1940- 1945, bijeengebracht door J. Greshoff, Querido, New York, 1945, blz. 87-89 |
| Leeuwen, W.L.M.E. van, Menno ter Braak, in: Drie Vrienden, Studies over en Herinneringen aan Menno ter Braak, H. Marsman en E. du Perron, W. de Haan, Utrecht, 1947, blz. 9-93. |
| Idem Rondom Forum, een Tijdsbeeld in Documenten uit het Werk van J. Slauerhoff, H. Marsman, E. du Perron, Menno ter Braak, S. Vestdijk, J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1951 |
| Marsman, H., Menno ter Braak, in: Verzameld Werk, Querido, Amsterdam, 3, 1960, blz. 684-723 |
| Teipe, M.B. en Van der Woude, J., Dr. Menno ter Braak, ‘Reinaert uit Eibergen’, in: De Vrije Bladen, 1936/5 |
| Vestdijk, S., Democratie onder dubbel Aspect, Menno ter Braak, Mefistofelisch, Ahnengalerie der particuliere Begrippen, in: Muiterij tegen het Etmaal, dl. II, A.A.M. Stols, 's-Gravenhage, 1947, blz. 170-183 |
| |
B - Over Friedrich Nietzsche
Naast de standaardwerken over Nietzsche, heb ik een aantal studies geraadpleegd die de verhouding van Nietzsche tot het christendom en het nationaal-socialisme tot onderwerp hebben.
| Algermissen, K., Nietzsche und das dritte Reich, J. Giesel, Celle, 1947 |
| Baeumler, A., Nietzsche, der Philosoph und Politiker, Philipp Reclam, Leipzig, 2, 1931 |
| Barthel, E., Nietzsche als Verführer, H. Bühler, Baden-Baden, 1947 |
| Benz, E., Nietzsches Ideen zur Geschichte des Christentums, Kohlhammer, Stuttgart, 1938 |
| Flam, L., Wie was Nietzsche? Beschouwingen bij ‘Alzo sprak Zarathustra’, De Sikkel, Antwerpen, 1960 |
| Halévy D., Nietzsche, Grasset, Paris, 1944 |
| Jaspers, K., Nietzsche, Einführung in das Verständnis seines Philosophierens, W. de Gruyter, Berlin, 1936 |
| Jaspers, K., Nietzsche und das Christentum, R. Piper, München, 1952 |
| Mann, Th., Nietzsches Philosophie im Lichte unserer Erfahrung, Suhrkampf, Berlin, 1948 |
| |
| |
| Marsman, H., Inleiding tot Nietzsches ‘Also sprach Zarathustra’, in: Verzameld Werk, Querido, Amsterdam, 3, 1960, blz. 736-754 |
| Oehler, R., Friedrich Nietzsche und die deutsche Zukunft, Armanen-Verlag, Leipzig, 1935 |
| Pfeil, H., Friedrich Nietzsche und die Religion, J. Habbel, Regensburg, 1948 |
| Richter, R., Friedrich Nietzsche, sein Leben und sein Werk, F. Meiner, Leipzig, 4, 1922 |
| Rispens, J.A., De Dichter van Zarathustra in verband met onze Tijd, De Tijdstroom, Lochem, z.j. |
| Römer, H., Nietzsche, Von Klinkhart und Bierman, Leipzig, 1921 |
| Schubart, W., Dostojewski en Nietzsche, de Symboliek van hun Leven, De Librije, Haarlem, z.j. |
| Schubert, M., Das Verhältnis der Vitalitätswerte zu den Geisteswerten in der Philosophie Nietzsches, Saemann, Berlin, 1927 |
| Simmel, G., Schopenhauer und Nietzsche, Duncker und Humblot, München, 3, 1923 |
| Smelik, E.L., Vergelden en vergeven, een theologisch-ethische Studie naar aanleiding van Fr. Nietzsches Denkbeelden van Schuld en Straf, D.A. Daamen, 's-Gravenhage, 1943 |
| Wolff, P., Friedrich Nietzsche und das christliche Ethos, J. Habbel, Regensburg, 1940 |
| |
III - Algemene literatuur
| Augustinus, De Civitate Dei, Brepols, Turnhout, 1955 |
| Baudelaire, Ch., L'Art romantique, La Guilde du Livre, Lausanne, 1950 |
| Benda, J., La Jeunesse d'un Clerc, Gallimard, Paris, 1933 |
| Idem Discours à la Nation européenne, Gallimard, Paris, 1933 |
| Berdjajew, N., Problème du Communisme, Desclée-De Brouwer, Paris, 1933 |
| Idem Un nouveau Moyen Age, Plon, Paris, 1927 |
| Berthelot, R., Un Romantisme utilitaire, Etude sur le Mouvement pragmatiste, Alcan, Paris, 1911 |
| Betz, M., Portrait de l'Allemagne, Emile-Paul frères, Paris, 1939 |
| Bonneville, G., Prophètes et Témoins de l'Europe, A.W. Sythoff, Leyde, 1961 |
| Bruggen, C. van, Prometheus, een Bijdrage tot het Begrip der Ontwikkeling van het Individualisme in de Literatuur, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, 1919 |
| Bruning, H., Verworpen Christendom, J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1938 |
| Idem Subjectieve Normen, H.J. Bruning, Bergen, 1936 |
| Büchmann, G., Geflügelte Worte, der Zitatenschatz des deutschen Volkes, M. Paschke, Berlin, 26, 1920 |
| Bullock, A., Hitler, a Study in Tyranny, Oldhams Press, London, 2, 1952 |
| |
| |
| Burger, J-D., Saint Augustin, Editions de la Baconnière, Neuchâtel, 1948 |
| Chamberlain, H.St., Die Grundlagen des neunzehnten Jahrhunderts, F. Bruckmann, München, 26, 1940 |
| Chesterton, G.K., St. Thomas Aquinas, Hodder and Stoughton, London, 2, 1947 |
| Deshaies, G., Psychologie du Suicide, Presses Universitaires de France, Paris, 1947 |
| Devaux, Ph., De Thalès à Bergson, Introduction historique à la Philosophie européenne, Sciences et Lettres, Liège, 2, 1955 |
| Dubois, H.P., Een Vinger op de Lippen, Bekentenissen van Lorenzo Vitelli, Florentijnse Monnik omgekomen op de Brandstapel in het Jaar 1498, Nimmer Dralend Reeks, Nijgh & Van Ditmar, 's-Gravenhage, 2, z.j. |
| Duinkerken, A. van, Katholiek Verzet, P. Brand, Hilversum, 1932 |
| Idem Verscheurde Christenheid, P. Brand, Hilversum, 1937 |
| Idem Waarom ik zo denk, het katholieke Leven van 1918 tot 1940, Het Spectrum, Utrecht, 1948 |
| Gide, A., Les Nourritures terrestres et les nouvelles Nourritures, Gallimard, Paris, 1961 |
| Idem L'Avenir de l'Europe, Oeuvres complètes, tome XI, N.R.F., Paris, z.j. |
| Goethe, Faust, traduit et préfacé par H. Lichtenberger, Collection billingue des classiques étrangers, Editions Montaigne, Paris, 1932 |
| Goguel, M., La Naissance du Christianisme, Jésus et les Origines du Christianisme, Payot, Paris, 1946 |
| Greef, E. de, Hitler et l'Ame humaine, in: La Revue Nouvelle, juli 1945, Casterman, Tournai |
| Grimm, J. en W., Deutsches Wörterbuch, S. Hirzel, Leipzig, 1921 |
| Harcourt, R. d', L'Évangile de la Force, Plon, Paris, z.j. |
| Hermans, W.F., Het grote Medelijden, in: Randstad, februari 1962, De Bezige Bij, Amsterdam |
| Jaspers, K., Die deutsche geistige Situation der Zeit, W. de Gruyter, Berlin, 1931 |
| Kadt, J. de, Het Fascisme en de nieuwe Vrijheid, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1946 |
| Klemmt, A., Volk und Staat, Junker und Dünnhaupt, Berlin, 1936 |
| Lehning, A., De Vriend van mijn Jeugd, Herinneringen aan H. Marsman, W. van Hoeve, 's-Gravenhage, 1954 |
| Lichtenberger, H., L'Allemagne nouvelle, Flammartion, Paris, 1936 |
| Lindeboom, J., Geschiedenis van het vrijzinnig Protestantisme, Van Gorcum, Assen, 1933 |
| Lindsay, A.D., Karl Marx's Capital, Oxford University Press, 1935 |
| Livre Jaune français, Documents diplomatiques 1938-1939, Imprimerie Nationale, Paris, 1939 |
| Mann, Th., Avertissement à l'Europe, Gallimard, Paris, 14, 1937 |
| |
| |
| Mann, Th., Vom kommenden Siege der Demokratie, Suhrkampf, Berlin, 1946 |
| Marsman, H., Verzameld Werk, Querido, Amsterdam, 3, 1960 |
| Mc Govern, W.M., From Luther to Hitler, the History of fascist-nazi political Philosophy, G.G. Harrap, London, z.j. |
| Multatuli, Duizend-en-enige Hoofdstukken over Specialiteiten, in: Volledige Werken, dl. V, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1952 |
| Noordmans, O., Augustinus, Volksuniversiteitsbibliotheek, nr. 37, De erven F. Bohn, Haarlem, 2, 1952 |
| Oehquist, J., Das Reich des Führers, Ursprung und Kampf, Weltanschauung und Aufbau des Nationalsozialismus geschildert von einem Ausländer, L. Röhrscheid, Bonn, 1941 |
| Overbergh, C. van, Karl Marx, sa Vie et son Oeuvre, Bilan du Marxisme, Office du Livre, Bruxelles, 1948 |
| Pascal, Pensées et Opuscules, Larousse, Paris, z.j. |
| Perron, E. du, Verzameld Werk, G.A. van Oorschot, Amsterdam, 1954-1959 |
| Rauschning, H., Die Revolution des Nihilismus, Kulisse und Wirklichkeit im dritten Reich, Europa Verlag, Zürich, 1938 |
| Idem Gespräche mit Hitler, Europa Verlag, Zürich, 1940 |
| Roland Holst, Henriëtte, Communisme en Moraal, Van Loghum Slaterus, Arnhem, 1925 |
| Rougemont, D. de, Penser avec les Mains, Albin, Paris, z.j. |
| Idem Politique de la Personne, Editions ‘Je sais’, Paris, 1934 |
| Sartre, J.-P., L'Existentialisme est un Humanisme, Editions Nagel, Paris, 1952 |
| Scheler, M., Das Ressentiment im Aufbau der Moralen, in: Vom Umsturz der Werte, dl. I, Der Neue Geist-Verlag, Leipzig, 1923, blz. 27-233 |
| Schendel, A. van, De grauwe Vogels, J.M. Meulenhoff, Wereldbibliotheek N.V. Amsterdam, 4, 1957 |
| Idem Een Hollands Drama, J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 6, 1960 |
| Idem De rijke Man, J.M. Meulenhoff, Amsterdam, 1936 |
| Schwarz, H., Nationalsozialistische Weltanschauung, zwei Beiträge zur Philosophie des Nationalsozialismus aus den Jahren 1919-1933, Junker und Dünnhaupt, Berlin, 1933 |
| Sombart, W., Die deutsche Volkswirtschaft im XIX Jahrhundert und im Anfang des XX Jahrhunderts, Bondi, Berlin, 5, 1921 |
| Idem Die Juden und das Wirtschaftsleben, Duncker und Humblot, München, 1920 |
| Sorel, J., Réflexions sur la Violence, M. Rivière, Paris, 8, 1936 |
| Stirner, M., Der Einzige und sein Eigentum, Philipp Reclam, Leipzig, 1892 |
| Y Gasset, Ortega, De Opstand der Horden, Leopold, 's-Gravenhage, 10, 1954 |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd