Van pij en burnous

[p. 221]

De pappot geurt.

Zoolang de lepel in de breipot schiet
treuren wij nog niet,
treuren wij nog niet.

Remmen. Roosendaal.

Ik ben niet in het minst ontroerd door de moedersprake, die me, na zoo een welluidend Fransch, hard en gevoelloos lijkt. Mijn pakken moeten open; de douanier treuzelt; mijn trein vertrekt; ik moet wachten. Ik vloek Holland van Claudius Civilis tot de stationschef van Roosendaal.

Ik zit op het perron en de zon komt door. De treinen vertrekken regelmatig en komen even regelmatig binnen. Er wordt niet gevloekt. Niemand maakt ruzie. De kelner houdt niet te veel af. De Ako is voorkomend.

Ik betrap mezelf op de eerste vage sympathie voor Holland, waarin ik terug ben. Ik zie twee marechaussées die elkander vriendelijk, en ieder ander barsch bezien. Ik droom van de Romeinsche Politiebabys met de Napoleonsteken, die, verdwaasd glimlachend, U hun domheid bekennen.

Er komt een troepje vacantiemeisjes met echt blond haar en echte blauwe oogen. Ze

[p. 222]

lachen om niets, en om de wanordelijke bontheid van mijn bagage.

Ik hijsch me in de trein en denk met bitterheid aan Isaäk in Ghardaia die me dat zware koperwerk verkocht. Ik steek een sigaret op, en prijs mijn vernuft, dat me in staat stelde 500 echte Algiersche te smokkelen langs de bloedhondentronies van de Marseillaansche, de Belgische en Hollandsche douane.

Oudenbosch. Zevenbergen. Lage Zwaluwe. Willemsdorp. Dordrecht.

De Geuzenstad.

Wat ben je nu na Rome een verduiveld onbeduidend klets-gat geworden, een gewoon melig provinciestadje, al ben je de bakermat van de teedere Orthodoxe wandspreuken: Doe wel en zie niet om; Waar vrede woont........

Zwijndrecht, Barendrecht, Rotterdam.

De dokken hommelen van leven. Ik zie hooge huizen en ben vergeten dat er over de grenzen hoogere zijn. Ik eet..... Wat anders dan een halve biefstuk met aardappelen? Ik moet lang wachten. Er is een man die me over zijn vrouw vertelt en het portret van zijn kinderen laat zien. Ik buig me voor de traditie.

* * *

[p. 223]

Ik heb je honend herdacht, Holland, in de oases van de Sahararand, in de wijnbergen van de Zuidkust. Ik belijd mijn schuld. Ik heb gespot met de baarddragers die me voorspelden dat ik je meer lief zou hebben als ik terugkwam. Ze hebben gelijk gehad. Ik prijs je brugwachters en je kelners en je heerlijke, je brillante tramconducteurs; je Heintje Handkruk, in wiens intelligentie zich de wijze en de artiest ontmoeten als nooit te voren.

Waarom misprijst men Uw horretjes, Holland? Uw gazen raamsteunsels, waarachter Uw wilskracht zich immer solieder condenseert? Zijn het niet de luchtige vestingen waarachter zich Uw onbreekbaar familieleven verschanst? Is Uw spionnetje niet de materialisatie van Uw onbeslagen zielespiegel, waarbinnen altijd Uw buurman in kniestuk staat?

* * *

Er bestaat een aanbiddelijk soort van chauvinisme, dat wortelt in de sentimentaliteit. Ik zal me daar nog eens toe bekeeren, wars van elke uitlandigheid, rustig gezeten ergens in de polder.

Maar laat er dan niemand komen, die me het wonder verhaalt van een lente op Sici-

[p. 224]

lië, van een bouillabaisse aan de Marseillaansche haven, van een kameelenrit langs de heilige heuvels van de Mozab.

Laat hij me, 's ochtends, vertellen over Zeeland, en rustig, over de koele bronzen herfst van de Achterhoek.

Want als de geest over me gaat waaien van het schoone avontuur, de koorts die opjaagt in me komt, die me dwingt om te vertrekken, altijd weer te vertrekken...

Dan,... a Dieu!

* * *

Helman, ons boekje is maar een product van verzamelde journalistiek. Van journalistiek om den broode. Er zijn menschen die reizen om te kunnen schrijven! Wij schreven om te kunnen reizen. Wij hadden gelijk. Maar of de critiek daar óók van overtuigd is?

* * *

7.10 vertrekt de Mitropa-express. Zes minuten om in te stappen en de bagage binnen te hijschen.

Wie zal er straks op het perron staan, ver gebogen over de treinenloopgraaf, en het roode licht op de achterste wagon zien

[p. 225]

wegschokken naar de verte. Kleiner, kleiner...

En de menschen in de trein zijn dit alles, zijn die achterbleven al vergeten. Het is immers goed, nergens een thuis te hebben; nergens. En daarom overal!

A Dieu!