Vlammen

[p. 149]

16

Ze hielden mij drie dagen vast in een gevangenis in Lugano. Geen water en brood, maar melk en redelijke maaltijden.

Omdat ik verwachtte dat Moebli mij zou verhoren, was ik de gebeurtenissen in de afgelopen dagen tientallen keren nagegaan en ik had geprobeerd om een systeem te vinden in de warboel van tegenspraken, leugens, ontkenningen en beschuldigingen die ik van Jadranca, George, Moebli zelf en Tomasini te horen had gekregen.

Ik had de ene theorie na de andere opgezet en verworpen. Ten slotte wist ik één ding met zekerheid: Ik kotste ervan.

Op de ochtend van de vierde dag werd ik door een cipier uit mijn cel gehaald en door twee civilisten naar een kantoortje gebracht, waar Moebli achter een bureau koffie zat te drinken. Zijn gezicht was asgrauw en hij had paarse kringen om zijn ogen. ‘Ga zitten,’ zei hij, wees op een stoel en gooide mij een pakje sigaretten toe. Ik stak er een op en wachtte.

Voor hem lag een stapel dossiers. Na een betekenisvolle pauze wees hij op de bundel papieren en zei: ‘Ik heb iedereen die op het feest was en al het personeel van Herr Tomasini verhoord. Dit zijn de procesverbalen. Ik weet nu ongeveer wat er in dat huis gebeurde en ik heb een vrij duidelijk beeld van wat zich daar in de afgelopen maanden heeft afgespeeld. Maar één ding weet ik nog niet, omdat de twee hoofdrolspelers ontbreken. Het motief. En daar heb ik jou voor nodig. Daarom heb ik jou tot het laatste bewaard.’

Hij keek mij strak aan. Het viel me op dat hij iets vrooms in zijn ogen had. Een zalvende, priesterlijke blik.

‘Verklaar je nader,’ zei ik, ‘ik begrijp er niets van.’

‘Wat was hun motief?’ zei hij ongeduldig. Hij nam een potlood van het bureau en brak het doormidden. ‘Waarom hebben ze die ontvluching in scène gezet? Waarom is zij teruggegaan naar Tomasini?’ Hij spoog de woorden naar buiten. ‘Hoe moet ik dat weten?’ Ik was niet zozeer verbaasd, meer gealarmeerd.

Hij keek mij eerst even verontwaardigd aan, toen spande zijn gezicht zich en met samengeknepen lippen zei hij: ‘Jij bent er bij geweest. Jij hebt met haar samengewerkt.’

‘Ik?’

‘In Zürich vertelde ze ons al dat jij haar minnaar was.’ Hij lachte smalend. Een onechte, theatrale lach. ‘Minnaar... het woord pooier

[p. 150]

is meer op zijn plaats, maar goed... Jij was haar minnaar en jullie deden samsam. Of ontken je dat soms? Ben jij nooit met haar naar bed geweest?’

Plotseling zag ik een gapende afgrond voor mij liggen. Eén stap en ik viel te pletter. ‘Jawel,’ zei ik. Ik voelde mij onuitsprekelijk moe worden.

Ik zag Jadranca's naakte lichaam tussen de witte lakens.

‘Zelfs dan ben je volkomen alleen,’ dacht ik. Dat wil zeggen ik dacht dat ik het dacht, maar ik zei het hardop.

‘Wat zeg je?’ Moebli keek mij scherp aan.

‘Zelfs als je met iemand naar bed gaat, weet je niet wat de ander denkt, weet je niet waarom de ander dat doet,’ legde ik hem uit.

‘Bewaar dat gelul voor je boeken, Stefan, ik wil feiten horen.’

‘Vraag maar.’

‘Deden jullie samsam, of niet?’

Ik stak een nieuwe sigaret op met de brandende peuk van de vorige. ‘Ja, we deden samsam. Maar van mijn geld.’

‘Had ze jou beloofd om met je te delen als ze de foto's zou verkopen?’ Deze vraag kon ik volkomen oprecht ontkennen. ‘Nee.’

‘Had ze je helemaal geen geld beloofd?’

Ik begon sloom te lachen. Jadranca had het formidabel in elkaar gezet. Formeel was ik schuldig en er was niemand meer die mij vrij kon pleiten. Ik deed een stap naar voren en tuimelde omlaag. ‘Jawel, ze had me geld beloofd. Maar niet veel. Tien procent.’

Hij trommelde met zijn vingers op tafel. Ik zag dat hij met uiterste inspanning zijn zelfbeheersing bewaarde. De man was zwaar overspannen.

‘Tien procent? Dat vind je niet veel. Wij leven natuurlijk in verschillende werelden. Voor mij is het een ongelofelijk bedrag. Ik verdien het niet. Ik heb nog nooit vijfhonderdduizend Zwitserse franken bij elkaar gezien.’

‘Wat?’ Ik vloog bijna uit mijn stoel.

‘Ja. Tien procent van vijf miljoen is vijfhonderdduizend.’

‘Vijf miljoen?’

‘Ja, ze vroegen vijf miljoen aan de Franse regering en die hebben ze gekregen. De Amerikanen boden drie miljoen, maar daar zijn ze niet op ingegaan. Als er geen brand was uitgebroken, was jij nu een rijk man geweest, Stefan.’

‘Ik?’

‘Natuurlijk. Het geld was net overgemaakt. Dat wist je toch? Wat

[p. 151]

kwam je daar anders doen?’

Ik stond op en liep naar het raam. Het was mooi weer. Zon, blauw water, meisjes in zomerjurken, kinderen met ijslolly's, de hele set-up was weer aanwezig. Prachtig is dat, als je plotseling de dingen in hun verband ziet. Als een legpuzzel die in een droom vanzelf in elkaar schuift...

Jadranca en Tomasini hadden haar ontvluchting in elkaar gezet om de Fransen en de Amerikanen tegen elkaar op te zetten. En ik was een ideale afleidingsmanoeuvre die letterlijk en figuurlijk in Jadranca's schoot werd geworpen. Ze pretendeerde dat ik de foto's in mijn bezit had en toen ik te lastig werd, speelde ze mij aan de Fransen toe. Toen die eindelijk ontdekt hadden dat ik de domme August was, zat zij al lang weer veilig op Tomasini's kasteeltje. De Fransen realiseerden zich dat ze een paar weken achter elkaar belachelijk waren gemaakt en gingen door de knieën.

Ze betaalden. En toen verscheen ik plotseling bij Tomasini. Hij had Jadranca voor mij verborgen gehouden, omdat hij dacht dat ik mijn aandeel kwam opeisen. Zijn coup was gelukt en ik kwam de boel nog even bederven. Als zij de Lotus, dat enige speelgoedautootje, niet had meegenomen, was er geen vuiltje aan de lucht geweest en hadden ze allebei hun leven lang op rozen gezeten.

Wel beschouwd waren ze aan Jadranca's hebzucht en aan Tomasini's gierigheid te gronde gegaan. Als hij mij die vijfhonderdduizend franken had gegeven, of desnoods maar vijftigduizend, was ik er meteen weer vandoor gegaan.

‘Wat ik daar kwam doen?’ zei ik. ‘Ik kwam mijn auto halen.’ Hij stond op en boog zich over het bureau naar voren. Hij was krijtwit geworden. ‘George Sand heeft mij gewaarschuwd dat jij over die auto zou beginnen. Behalve gierig en gastvrij zijn wij Zwitsers ook vredelievend. Maar ga niet te ver, Stefan, mijn vingers jeuken. Wat kwam je daar doen?’

Zo gingen we de hele dag door. Hij wilde niets over de auto horen en bleef maar doorzeiken over dat geld. Ik hield stug vol. Ik argumenteerde dat ik het gebouw niet voor niks had aangestoken, dat ik dat nooit zou hebben gedaan als mij vijf ton stonden te wachten. Maar daar ging hij niet op in. Het kwam erop neer dat hij niet kon geloven dat iemand zijn leven op het spel zette voor een auto die niet eens van hem zelf was. Daar kon ik wel inkomen.

's Avonds om tien uur werd er eten gebracht. Ik was bekaf. Tijdens

[p. 152]

de soep zei hij: ‘Ik kan jou laten veroordelen wegens illegaal wapenbezit en illegale grensoverschrijding, Stefan. Maar dat doe ik niet.’ ‘Waarom niet?’

‘Omdat je dan voor de rechter komt. En mijn regering wil geen ruchtbaarheid aan deze zaak geven. In verband met onze relaties met een buurland.’ Hij keek mij aan alsof hij iets smerigs at.

‘Dat vind je jammer, hè?’ vroeg ik.

‘Inderdaad. Ik zag je graag een paar jaar brommen. Nu moet ik je over de grens laten zetten en je krijgt een verbod om gedurende vijf jaar ons land te betreden.’

We zwegen. Ik lepelde de soep op en concentreerde mij daarna op de cotelet Suisse.

‘Die twee boeken van jou zijn autobiografisch, heb ik me laten vertellen,’ zei hij toen onverwacht.

‘Inderdaad,’ antwoordde ik verrast.

‘Schrijf je daarin de waarheid of verbloem je de zaak?’

‘Ik schrijf de waarheid, voor zover dat mogelijk is. Waarom vraag je dat?’

‘Zo maar,’ zei hij, maar hij grinnikte een beetje.

Ik vond hem plotseling wel sympathiek. Ik had een beetje medelijden met hem en voelde gelijktijdig bewondering voor hem. ‘Als ik ooit nog een boek schrijf, zal ik 't je toesturen.’ ‘Moet je doen,’ zei hij achteloos. ‘Misschien laat ik 't wel vertalen. Als het tenminste over iets gaat dat mij interesseert.’

In Bazel werd ik door een heel peloton politiemannen op de trein gezet. De Zwitserse regering betaalde zelfs mijn kaartje. Enkele reis Amsterdam.

Moebli had mij mijn papieren teruggegeven, die hij weer van George Sand had gekregen. Mijn reistassen en mijn schrijfmachine waren op het slagveld gebleven. De Beretta was geconfisqueerd.

Er was een boel veranderd in Amsterdam, maar het was wel gezelliger geworden. Nadat ik een kamer had gevonden en een paar weken lang mijn terugkeer had gevierd, begon ik een boek te schrijven dat Moebli wel zou interesseren. Het is nu af, maar er is één ding dat mij dwars zit. Ik weet nog steeds niet wat ik nou van die droom moet denken die ik in Zürich had.