Kun je iets willen willen?
Het is weer tijd voor enkele taalcuriosa.
‘Europese statistici irriteren zich aan Franse noodgrepen.’ Als irriteren een synoniem is van ergeren, zoals Van Dale zegt, dan is dit op z'n hoogst ongewoon. ‘Scheldetunnel moet worden ontsloten.’ Hoe kan iets wat nog niet bestaat worden ontsloten?
‘Accountants zijn nijverig, geldbelust en introvert.’ Ik stond op het punt te noteren: contaminatie van nijver en ijverig, toen ik zag dat Van Dale het woord erkent, zij het met de aantekening: gewestelijk. Blijft de vraag: welk gewest? ‘...de afstraffing van het Hard Rock Café, waar Britse noch Franse diplomaten vrijwillig nooit een voet zullen zetten.’ Der Geist der stets verneint, zou Charivarius in zo'n geval gezegd hebben.
‘Maar Loekasjenko kennend, zal de oorlog doorgaan en is hooguit sprake van een kleine tegenslag.’ Wie kent Loekasjenko?
‘De oplossing die Dijkstal en minister Sorgdrager voor ogen staan is het preventiebeleid.’ Staan Dijkstal en Sorgdrager voor ogen? Of staat hun iets voor ogen?
‘Maar een boek wurgt je pas als je je kan vereenzelvigen.’ Waarmee?
‘Etnische geschillen tussen Europeanen zijn in het westelijk deel dan wel de kop ingedrukt...’ Zijn zij ingedrukt? Of is hun de kop ingedrukt?
‘Experimenten als “zij biek een taart” waren geen lang leven beschoren.’ Behoort deze constructie, die ik in Onze Taal aantrof, tot de experimenten waaraan wèl een lang leven beschoren is?
‘Ze waren daartoe door hun romantische schrijvers aangezet, niet in het minst door de historische smartlappen van Victor Hugo.’ Gelukkig, Victor Hugo had daar niet in het minst schuld aan.
‘Feyenoord en Ajax kijken even goed als Excelsior en RBC naar hun bedrijfsbelang en willen niets gratis weggeven.’ Kun je ook iets tegen een prijs weggeven? ‘Ook in die genootschappen werd gepoogd de Nederlandse taal- en dichtkunde van de grond te krijgen en een eigen karakter te geven.’ Een curiosum dat geen curiosum meer is.
‘Voor progressieven (en zij die zich zo noemen) was Di Rupio een held die werd geslachtofferd.’ Ook voor zij die zich zo noemen?
‘De vergadering van Secretarissen en Directeuren aan de Vrije Universiteit heeft met ontsteltenis kennisgenomen van het overlijden van X. Wij herinneren haar als een secretaris die met grote inzet en betrokkenheid voor haar faculteit werkzaam was.’ Waar herinneren zij haar aan? Of is het woordje zich vergeten?
‘Is God inderdaad bezig met een terugkeer in Nederland? Die conclusie is te overhaast.’ Die conclusie is inderdaad wel heel haastig, want overhaast betekent op zichzelf al: te haastig.
‘Het was een bezoek met significante betekenis.’ Welke betekenis is niet significant?
‘Een gebrek aan geweten, gecombineerd met egoïsme en geldingsdrang vanwege mislukte studie en carrière, maakten Van der Waals tot collaborateur.’ Zoek de fout.
‘Maar sommige verzen zijn in zijn geheugen gegrift en moet hij zijn vriend uitleggen.’ Zelfde constructie als: zij zijn thuis geweest en moet hij gezien hebben (zij moet hij gezien hebben).
‘Wanneer iemand van het gezin diarree had, kreeg hij van die koffie te drinken. Maar niet nadat vader eerst de koffie had verwarmd door er een gloeiende pook in te houden.’ Dus hij kreeg die koffie te drinken voordat (= niet nadat) vader haar had verwarmd.
Idem: ‘Hebt u een klein brandwondje, dan zou u zelf iets kunnen doen, maar niet nadat u het lang onder koud water hebt gehouden.’
‘Een centrale rol in zijn verhaal spelen wat Van der Windt de “bewegingsintellectuelen” noemt.’ Moet dat niet speelt zijn? Immers, wat is onderwerp.
‘De bestuurder heeft zelfs tot tweemaal toe geprobeerd jonge meisjes van hun fiets te trekken en te ontvoeren. Door luid te schreeuwen en zich hevig te verzetten, zag de man van de ontvoeringen af.’ Flinke meisjes blijkbaar, want volgens dit verhaal ging die man luid schreeuwen en zich hevig verzetten.
‘Na vele jaren trouw iedere zondagmorgen met hem te hebben gewandeld bleef mijn vriend plotseling weg.’ Uit het verhaal blijkt dat met hem en vriend een en dezelfde zijn bedoeld.
‘De normaal-depressieve patiënt vergaat juist de eetlust en slaapt slecht.’ Zelfde constructie als: hij vergaat de eetlust en slaapt slecht. Of: hem vergaat de eetlust en slaapt slecht.
‘De slachtoffers werden onthoofd of de keel afgesneden.’ Werden ze ook afgesneden? Of werd hun de keel afgesneden?
‘Door op de fiets te gaan zitten, verkleint het volume van de band een beetje.’ Gaat het volume op de fiets zitten?
‘Drie van haar medewerkers zijn de afgelopen jaren gepromoveerd, een vierde komt eraan.’ Een vierde medewerker of een vierde promotie?
‘De wens om niet te willen aftreden nam toe.’ Kun je iets willen willen?
Kop boven een artikel: ‘Rijksmuseum mag uitleenverbod van Hoge Raad negeren.’ Uit het artikel zelf blijkt dat het Rijksmuseum van de Hoge Raad het uitleenverbod mag negeren. De kop was dus weliswaar niet fout, maar wel curieus en zeker misleidend.
Auteursrechtelijk beschermd