Wèl belazerd, maar niet expres?
Ook ik wil een duit in het zakje van de zaak-Ter Veld doen. Een taalkundige duit. In het interview in deze krant (29 mei) dat de zaak aan het rollen bracht en dus historie maakte, zei de staatssecretaris: ‘Die belazer ik toch niet expres?’ (Met die bedoelde ze de Tweede-Kamerfractie van de PvdA.) Met andere woorden: ze heeft de fractie dus wèl belazerd, maar niet expres? Kun je trouwens ongewild belazeren?
Ander citaat uit die wereldschokkende tijd: ‘Zo bezien is het heenzenden van Ter Veld slechts een symptoom van de ernstige crisis waarbinnen de partij verkeert.’ Verkeert de partij binnen een crisis of verkeert een crisis binnen de partij?
Andere taalcuriositeiten uit de afgelopen vier weken:
‘Als die impasse niet doorbroken wordt - en daar ziet het niet naar uit - dan zal het resultaat vermoedelijk zijn dat er helemaal niets gebeurt’ (eigen werk). Ziet het er niet naar uit dat de impasse niet doorbroken wordt?
‘Er zijn kloven ontstaan tussen de mensen die willen behouden en zij die willen bouwen aan de toekomst.’ Kloven tussen de mensen en zij?
Nog sterker: ‘Hij krijgt het er blijkbaar steeds moeilijker mee om zijn plaats te bepalen tussen het publiek dat hij dienen moet als programmamaker en tussen zij die van een bepaald iets allemachtig veel weten.’ Plaats bepalen tussen het publiek en tussen zij?
‘... Overmars, die tot stomme verbazing van de Britse pers in staat bleek Des Walker in snelheid te kunnen overtreffen.’ Als je ergens toe in staat bent, kan je het.
‘Op 16 augustus 1930 werd hij benoemd tot leraar in Sittard en in die hoedanigheid in 1933 overgeplaatst naar Katwijk.’ Allemaal op 16 augustus 1930? Taalkundig wel, logisch niet.
‘David Gergen is een van de typisch Washingtonse figuren die moeiteloos journalistiek afwisselt met diensten aan presidenten en wiens positie nooit helemaal duidelijk is.’ Waar slaat wiens op?
‘Gergen is een van die typisch Washingtonse insiders waar miljardair-activist Ross Perot graag tegen te keer mag gaan, ware het niet dat Perot hem zelf voor zijn presidentiële campagne in 1992 had gevraagd.’ Dus Perot ging niet tegen die insiders te keer?
‘Daarnaast brengt het Nederlands Dans Theater voor het eerst Kylians Stepping Stones, dat hij in 1991 maakte en door pers en publiek enthousiast werd onthaald.’
Dat zowel lijdend voorwerp als onderwerp.
Maar het Nederlands Dans Theater is in goed gezelschap: in 1899 schreef minister van Buitenlandse Zaken De Beaufort: ‘Het kwam mij voor dat men hem niet te veel invloed wilde geven, maar aan de andere zijde moest ontzien.’ Hem zowel in derde als in vierde naamval gebruikt.
‘Het is een betrekkelijk kleine groep, waarvan vijf procent jonger is dan achttien jaar en tien procent ouder.’ Hoe oud is de resterende 85 procent?
‘Na deze school te hebben doorlopen, was het ondenkbaar dat Schilder geen predikant zou worden.’ Door herschikking wordt de zin goed: ‘Het was ondenkbaar dat S., na deze school doorlopen te hebben, geen predikant zou worden.’
‘Ribblesdale heeft ook zijn een na onderste knoopje opengehouden.’ 1. komt er na het onderste knoopje nog een? Of is bedoeld: op een na onderste knoopje? 2. is het knoopje opengehouden of het knoopsgat?
‘Het wachten is nu op het deskundig oordeel van mevrouw M., die heeft toegezegd de afkomst en geschiedenis van dit prachtstuk nader te willen onderzoeken.’ Als je iets toezegt, wil je het.
‘... Waarbij hun vooral door de Russen de oren werd gewassen.’ Waar slaat het enkelvoud werd op?
‘Achter de meeste keukenfronten gaan uittrekelementen schuil, waarin bergruimte optimaler kan worden benut dan in traditionele kastjes.’ Nog meer dan het optimum (= hoogste of gunstigste) dus?
‘... de mogelijkheden van het recht om het leven van de wieg tot het graf door de staat te kunnen sturen.’ Dubbelop.
‘Trouwens, de in alle voorbeelden figurerende weduwe uit Appelscha, aan wie de Nederlandse politiek onder geen beding de PTT-postbode en PTT-monteur niet wil onthouden, hoeft zich ook weinig illusies te maken.’ Wil de politiek de weduwe die diensten nu wel of niet onthouden?
‘De Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst kan van vandaag op morgen eisen dat de medicijnen-bijsluiter visueel leesbaar wordt.’ Leesbaar is toch altijd visueel?
‘Hetzelfde lot zijn Ien Dales en Aad Kosto beschoren.’ Zijn Dales en Kosto beschoren? Of is hun hetzelfde lot beschoren?
‘Als n.a.v. geplaatste advertenties toezending van geld gevraagd wordt alvorens informatie wordt verstrekt, attenderen wij genteresseerden op de nodige terughoudendheid hierbij. Uit justitieel onderzoek is gebleken dat hierbij niet steeds de gewenste zorgvuldigheid in acht wordt genomen en controle hierop, bij brieven onder nummer, onzerzijds onmogelijk is.’ Heeft justitieel onderzoek ook uitgemaakt dat die controle onmogelijk is? Merkwaardig is hier ook het gebruik van attenderen.
Enkele overlijdensannonces:
‘Dat zij voortbestaat in haar gedichten.’ Dit is kennelijk niet bedoeld als constatering, maar als hoop. Als de aanvoegende wijs voortbesta als te ouderwets wordt aangevoeld, zou moge voortbestaan misschien gepast zijn geweest. Overigens is de bron hier niet helemaal irrelevant: een schrijversvakschool.
‘Verslagen, maar dankbaar voor wie hij was, ging van ons heen...’
‘Geweten en toch nog onverwacht, moeten wij afscheid nemen van...’
‘Bedroefd om het verlies, maar gelovend dat haar leven in Gods hand is, overleed plotseling...’
‘Hoewel we het reeds geruime tijd wisten, zijn we diep geschokt en bedroefd door het overlijden van...’Wat wisten we reeds geruime tijd?
‘Dankbaar jegens God dat wij haar zo lang bij ons mochten hebben, doch ook bedroefd om de leegte die zij bij ons achterlaat, heeft het de Here behaagd tot Zich te nemen...’
‘Voorzien van het Heilig Sacrament der stervenden, hebben wij afscheid moeten nemen van...’
‘Zijn moed en opgewektheid hebben wij zeer bewonderd en zullen in onze herinnering voortleven.’
‘Na een langzaam afnemende gezondheid nam de Heere nog onverwachts uit ons midden weg...’
‘Vol bewondering hoe hij zijn ziek zijn heeft gedragen, is uit onze familiekring heengegaan...’
‘Verlangend heen te mogen gaan, heeft God tot Zich genomen onze lieve...’
NRC Handelsblad van 18-06-1993, pagina 7
Auteursrechtelijk beschermd