Geïllustreerde flora van Nederland

Handleiding voor het bepalen van de naam der in Nederland in het wild groeiende en verbouwde gewassen en van een groot aantal sierplanten

[p. 651]

Aalbessenfamilie.
Ribesiaceeën, Ribesiaceae.

Heesters met verspreide, handvormig ingesneden bladeren. Bloemen alleenstaand of in trossen. Bloemen vijftallig; de meeldraden en kroonbladeren ingeplant op den kelkrand. Vruchtbeginsel vast in den bloembodem gegroeid (onderstandig). Vrucht een bes (streng genomen een schijnbes). Aangeplant om de vruchten of als sierheester; misschien is de Zwarte Aalbes oorspronkelijk inlandsch.

De bloemen zijn zeer honingrijk, vaak kleurig, ook wel groenachtig geel, maar lokken toch steeds een menigte insekten, vooral hommels, honingbijen, graafbijtjes en zweefvliegen, vliegen en kevers, die zoodoende kruisbestuiving veroorzaken. Daar meeldraden en stempels tegelijk rijpen (homogame bloemen), is ook zelfbestuiving mogelijk.

Geslacht: Bessenstruik, Ribes.

De kroonblaadjes zijn klein en loopen vaak weinig in.'t oog. Daarentegen is de kelk zeer groot, veelal gekleurd en van ondiep komvormig tot lang buisvormig. Daar de honing onder in den kelk wordt afgescheiden, hangt 't hiervan af, welke insekten de bloemen voornamelijk bezoeken.

1

a.

Stekels (1-3 bijeen) aan de takken. Bloemen hangend, alleenstaand of in trossen van op zijn hoogst

[p. 652]

	vier bloemen. De meeldraden steken buiten de kroonbladeren uit. Kelkslippen teruggeslagen. Vrucht groot, groen, geel, wit of purper, soms dicht met stekelige haren bezet. Gekweekt en zeer dikwijls verwilderd. April-Juni. Bloemenklasse: B. Kruisbes, R. Grossularia
b.	Weinig of geen stekels, bloemen in trossen van doorgaans veel meer dan vier.	2

2

a.	Bloemen goudgeel, kelk ongeveer 1 cM. lang, buisvormig (bloemenklasse: Bb), meeldraden meestal korter dan de kroonblaadjes, vrucht 5-10 mM. dik, glanzig zwart. Bladeren drie- of vijfspletig. Bladstelen, jonge takken en bloemstelen fluweelachtig behaard. Uit Californië en 't Rotsgebergte. Mei. Gele Ribes, R. aureüm
b.	Bloemen niet goudgeel.	3

3

a.	Bladeren aan de onderzijde met blinkende, gele klierpuntjes (loep).	4
b.	Geen klierpuntjes aan de onderzij van de bladeren.	5

4

a.	De bekervormige kelk is tweemaal zoo breed als lang (bloemenklasse: B.). Schutblaadjes aan den voet der bloemstelen korter dan de halve bloemsteel. Kroonblaadjes van binnen donker gekleurd. Bes zwart. Gekweekt en wild of verwilderd. Zwarte Aalbes, R. nigrum
b.	De kelkbuis is even breed als lang, schutblaadjes minstens zoo lang als de halve bloemsteel. Kroonblaadjes groen. Bes zwart. Uit Canada, Mei. Amerikaansche Bes, R. americanum

5

a.

Bloemen rood of rozerood, zelden wit. Kelkbuis

[p. 653]

	ongeveer even lang als breed (bloemenklasse: Bb), kroonblaadjes langer dan de kelkslippen. Schutblaadjes aan de voet der bloemstelen rood of wit. Bes zwart, wit berijpt. Westelijk Noord-Amerika. April-Mei. Roode Ribes, R. sanguïneüm
b.	Bloemen groenachtig.	6

6

a.	Bloemtrossen hangend; bloemen met stampers èn meeldraden (tweeslachtig). Kelk wijd bekervormig (bloemenklasse: AB). Kroonblaadjes korter dan de meeldraden. Vrucht rood, geelachtig of wit. Uit Oost-Europa en Siberië. April-Mei. Fig. ock blz. 650. Roode en Witte Aalbes, R. rubrum
b.	Bloemtrossen schuin opgericht of rechtop, bloemen òf alleen met meeldraden, òf alleen met stampers (eenslachtig, tweehuizig). Kelk ondiep komvormig (bloemenklasse: A). Vrucht zwart. Uit Midden-Europa. April-Mei. Krentenboompje, R. alpinum