| |
| |
| |
Kinder-twaalfuurtje.
De zon beplaste de stoep, toen de juffrouw de deur achter zich dicht trok. 't Was 'n heerlijk lentedagje. De struiken van het plantsoen schoten al groen, hadden fluitende trillertjes in 't licht, dat de daken langs schoof. 'n Eenzame musch, bol van tevredenheid, zat in de straat te tjilpen.
Lies liep naast de juffrouw te huppelen. Ze kon niet rustig, fatsoenlijk wandelen zooals 'r geleerd was. Als ze voor Juf niet bang was geweest, zou ze gezongen en gestoeid hebben. 't Was tè goddelijk. 'r Voeten konden de verrukking niet inhouen, 'r hakjes klapperden van uitgelatenheid, 't chevreauleer van 'r laarsjes lachte met schaterschokjes, 't grint van 't voetpad dee in onbedaarlijkheid mee. De schooltasch in 'r ééne hand bungelde met lustige slagen, de lucht inzwiepend en met rammelingen terugvallend. 'r Korte rokjes flapten op 't driftig gestoei van de kleine beenen. 't Net gekamd haar danste op 't beweeg van 'r schouders, 'r donkere oogen stonden groot en glanzend in 't fijngesneden gezichtje. Nee, ze kòn vandaag de Juf niet bijhouden. Ze had moeite niet te fluiten als de straatjongens. Verliefd hield ze 't boterhammen-trommeltje tegen 'r pompadour blousje, 't boterhammen-trommeltje
| |
| |
met z'n klukkend getik, alsof vogelbekjes 't blik bepikten.
Glimlachend liep de juffrouw, geen aanmerkingen makend, niets zeggend. Anders was 't schering en inslag: ‘Toe Lies, loop as 'n jonge juffrouw’, of: ‘Lies, loop rechtop’, of: ‘Lies men houdt zijn mond gesloten als men wandelt’.... Vandaag zei juf niets van al die nijdasserij, vandaag liep ze te vriendelijken, alsof de vacantie begonnen was, alsof ze naast 'r galant liep - ze had 'n galant.
Lies, trippelend als in wals-stap, drukte verliefder 't boterhammen-trommeltje, vroeg nog eens de dingen die ze dien morgen wel tienmaal gevraagd had:
‘Juf, juffie, hóé laat komt-ie nou?’
‘Dat zegt-ie nooit zoo precies, Lies’.
‘Zou 't heusch vóór twaalven gebeuren, juf?’
‘Dat weet 'k niet, Lies. Hij komt door den schoorsteen ineens, zonder te waarschuwen’.
‘En zegt-ie dan niks?’
‘Dat zal wel. Dat zal wel.’
‘'k Zou 't dolletjes vinden as 't 'n zussie was. Geen broertje. De jongens zijn zoo naar, vind u niet, juf?’
‘Nou Lies denk is an - denk is an.... zoo'n lekker broertje, zoo'n broertje, waarmee je wandelt’.
‘Zegt de ooievaar 't nooit vooruit, juf?’
‘Nee, Lies. Da's altijd 'n surprise’.
Een oogenblik zweeg 't meisje. Blij, in zichzelf, liep ze te neuriën. Blij door 'r lippentuit, blies ze malle geluidjes. Ze was nu zeven en half jaar en al die zeven jaren was ze alleen gebleven, alleen met 'r ma, 'r grooma en papa. Eerst heel laat, toen de wieg van zolder gehaald werd, de ouwe wieg, die door den verver netjes in 't wit werd gezet, eerst toen de bereddering kwam voor den uitzet van 't nieuwe kindje, de drukte in de linnenkamer,
| |
| |
't merken van de luiers, 't klaarmaken van de luiermand, 't uitleggen van 't baby-goed, dat ze vroeger zelf had gedragen, eerst tòen, langzaam-an werd 'r door grooma èn door ma 't nieuws verteld, 't geweldig nieuws, 't verrassend nieuws van den braven ooievaar. 'n Heele maand met stukjes en brokjes, hadden ze 'r voorbereid - van-morgen had ze ma niet als gewoonlijk goeien dag gezoend, vóor ze naar school ging, omdat 't langverwachte zou gebeuren.
‘Als 't broertje of zusje gebracht is,’ had grooma, die benepen bij de kamerdeur liep te huilen, gezegd, ‘kom juf je dadelijk van school halen. Dan mag je door 'n kier van de deur 't pakketje zien.’
Dat vulde nou 'r hoofdje, dat zat in 'r ooren, dat zei 't zonnetje langs den weg, dat kakelden de spreeuwen op 't dak, dat làchten 'r kleine dansende voetjes.
In 't schoollokaal, met z'n zonnegewiegel op de gordijnen, met de half-leege banken, de landkaarten en witkalkige muren, was 't 'n lustig meisjesgesnap. De schooljuffrouw was nog naastan. Corrie, 'r dikke vriendin, zat met de vingertjes in de ooren de optelsommen na te rekenen, die ze gister voor huiswerk had gekregen, omdat ze terwijl de juffrouw met 'r rug naar de klasse stond, 'n pijp drop had rondgedeeld.
Annie, Toos, Marietje, Minny en 't nàre kind van Peters, 't èchte nare kind, dat altijd 'r nagels af beet en soms 'n streep in 'r hals had - nee maar zóó vies as ze thuis werd gewasschen - stonden op 'n klit bij 't raam te babbelen. Jenny, 't meisje uit den spekslagerswinkel, waarmee niemand van de klas omging, omdat 't 'n kàttig nest was, die je in je armen kneep, as de juffrouw 't niet zag, zat in de
| |
| |
bank met den inktkoker te morsen, er dikke schimmelige kluiten uit opmoddrend.
‘Dag Corrie, snoesje,’ zei Lies, de schooltasch op den lessenaar leggend: ‘Dag Corrie!’
Nijdig stopte Corrie de vingers in de ooren. Ze wou niet gestoord worden. De optelsommen klopten niet.
‘Zal 'k je is wat vertellen?’..., zei Lies nog eens, vertrouwlijk 'r hoofdje toebuigend.
‘Hè, hou nou je mond,’ zei Corrie snibbig; ‘anders krijg 'k nòg is strafwerk van dat akelig mensch!’
Teleurgesteld haakte Lies de schooltasch open, lei 'r leesboek, 'r liniaal, 'r griftenkoker, 'r sponzendoos, 'r zeemlapje, netjes op 't blad van de bank. Ze was 'r zoo vol van, had nou niemand om 't te vertellen. Langzaam toedrentelend op het clubje bij 't raam, kattig-nuffig kijkend naar 't kind van Peters, dat 'r duim bekauwde alsof ze honger had, zei ze:
‘Dàààg! Dàààg Annie, Minny, Toos en Marietje’ - 't nàre kind zei ze nóóit goeiendag -: ‘Wat doen jullie daar?’
‘Zij heit gehak op 'r brood, varkesgehak, dàt zou 'k niet blieven,’ zei Annie, viezig 'r mopneusje rimpelend.
‘Dat ken je màkkelijk zegge,’ zei Marietje, die 't boterhammen-trommeltje open hield, en gedacht had dat ze heel wat lekkers liet zien: ‘dat ken je makkelijk zegge, omdat jij 't niet heb. Jij heb gisteren wel zure zult gehad - en dat eten we thuis nooit - nee nooit - want in zure zult, zegt pa, doen ze wat nièmand meer lust.’
‘Ik wil best een sneetje met je ruilen,’ zei Toos verlekkerd naar de boterhammen met varkensgehakt kijkend: ‘doe je 't? Ik heb appelstroop.’
‘Appelestroop! Appelestroop!’, smaalde Annie: ‘as mijn moeder me appelestroop gaf, zou 'k 't lekker niet meenemen.’
| |
| |
‘Jij heb van iedereen wat te zeggen,’ zei Toos gepikeerd: ‘jij lust dit niet en jij lust dàt niet, en gister heb-ie zelf geraspte kaas gehad. Wij gooien de korsten van de kaas weg. Die raspen we niet eens.’
‘Zoo, zóó!’, zei Annie, naar iets valsch zoekend: ‘en waarom zat je gister dan zoo te kijken?’
‘Kind, dat verbeel je je maar, 'k heb heelemaal niet gekeke. D'r valt bij jóú nog al wat te kijke.’
‘Weet je wat ìk heb?’, vroeg Minny 'r blikje half openend: ‘Ik heb - je raad nóóit wat ik heb - ik heb één boterhàm met janhagel - en één met suiker - en één met schijfies ei. Nou? Blief-ie dat oòk niet, Annie?
Stil-glimlachend met 'n vreemd-gelukkig kijken in 'r oogen, stond Lies bij de geopende boterhammentrommeltjes. Fluisterend alsof ze 'n geheim ging zeggen, diep-vertrouwelijk, zei ze, terwijl Minny's vingertjes de kandij van de janhagel plukten:
‘Weet je wat ìk vandaag heb? Weet je wat 'r in mìjn trommeltje zit? Beschuitjes met jongens- en met meisjes-muisjes.’
Zelfs 't kind van Peters zat 'n oogenblik, in pleizierige luistering.
‘Muisjes?’, vroeg Annie, ‘heb-ie dan 'n zussie gekregen?’
‘Nee, 't mot stràkkies komme. De ooievaar is al in de schoorsteen en as-ie 'n zussie of 'n broertje gebracht heeft, komt juf me hale - krijg 'k 'n halve dag vrij.’
‘Hè!’, zuchtte Minny: ‘Hè, 'k wou dat 't bij òns ook is gebeurde.’
‘Ik geloof niks van de ooievaar,’ zei Annie: ‘Da's allemaal klessen. Dat zègge ze maàr.’
De schooljuffrouw gaf 'n plotselinge stilte.
Jenny-van-de-spekslagerswinkel kreeg 'n standje,
| |
| |
omdat ze zooveel inkt-bulken als saucijsjes op den rand van den inktkoker had gekudderd - Corrie moest de straftelsommen laten kijken, de koeien van cijfers die dronken 't papier bewaggelden. Nee, 't was làng geen makkelijke juffrouw. Ze had oogen van achter en van voor. Jokken hielp niet - ze keek je zóo an, dat je vanzelf waarheid hakkelde.
‘Sta je nóú al van je twaalfuurtje te snoepen? Vindt je ma dat goed, Lies?’
‘Ik snoep niet, juffrouw.’
‘Je snoept wèl Lies - je ben pas an je trommeltje geweest - je hebt wat in je mond’...
‘Ja, juffrouw’...
‘Waarom zei je dan eerst néé? Je wéét dat 'k daar niet van hou.’
‘Ja, juffrouw.’
‘Heb je zoo'n honger dat je niet wachten kan? 't Staat èrg netjes - heel erg netjes’...
‘'k Heb 'n paar muisjes uit me trommeltje gesnoept.’
‘Muisjes?’, vroeg de juffrouw vriendelijk, lachend om 't grappig-kleurend gezichtje van 't kind: ‘is 'r bij jullie dan 'n kleintje gekomen.’
De klas, die langzaam vol was geloopen, de hééle klas luisterde.
‘Ja, juffrouw,’ zei Lies, groot-oogig, ‘de ooievaar is thuis.’
De meisjes giggelden. 'r Waren 'r van acht en negen jaar, die 't gòs zoo mal vonden dat Lies Hansen hàrdop vertelde van dingen die alleen kleutertjes geloofden.
‘Suscht!’, maande de juffrouw: ‘'r is niet één reden om te lachen. Nou, Liesje, dan feliciteeren we je wel en dan moet jij maar braaf op je zusje - is 't 'n zusje? - passen’...
‘'k Weet nog niet òf 't 'n zusje is, juffrouw. Onze juf zou me komen halen às 't 'r was en dan
| |
| |
zei grooma - dan vroeg grooma of 'k vrijaf mocht hebben, as de boodschap komt’...
‘Ja,’ knikte de juffrouw: ‘dat mag je - maar dan moet je de meisjes verder met rust laten en extra-opletten vanmorgen. - Meisjes we gaan beginnen.’
Naast Corrie, 'r dikke vriendin, zat ze 't bord te bedroomen, waarop de juffrouw met zachte krijthalen schreef. Ze dee 'r best te luisteren maar telkens als beneden de schel overging, als de breede steenen gang 't geluid met zwevenden bim-bam door de schoolstilte dreef, wiebelden 'r voetjes van zenuwachtigheid, keek de heele klas naar 't glazen tusschenschot of Lies Hansen, 't áárdige kind van de gracht, werd gehaald voor 'n broertje of zusje. Driemaal werd 'r gescheld, driemaal was 't wat anders.
Eerst tegen elf uur, toen ze van 'n andere juffrouw handwerkles kregen, galmde de bel nòg eens, kwam 't hoofd van de school zelf naar de klas, fluisterde met de handwerkjuffrouw, die angstig opstond.
‘Liesje’...
‘Ja juffrouw’...
Ze was de bank al uit, met 'n hoog-rooie kleur en lichtende oogen.
‘Liesje, je wordt gehaald - je mag heengaan.’
‘Dank u, juffrouw - dag Cor - dag àllemaal,’ zei ze, snel 'r taschje grijpend en 't boterhammentrommeltje.
Benee, in de gang, wachtte juf - juf die oogen vol tranen had, haast niet kon praten.
‘Is 't 'n zussie, juf?’, vroeg ze al bij de trap, dat de wanden 'r vroolijk kindergeluid in snelheid verwijdden.
‘Nee,’ zei juf.
| |
| |
‘Dan 'n broertje,’ lachte Lies zenuwachtig.
‘Nee,’ zei juf.
‘Geen zusje - geen broertje - is de ooievaar nièt geweest?’
‘Vraag niet zooveel - als we thuis zijn, zal grooma,’ praatte juf verward, met 'n dikke tranenstem.
Lies was uitgelaten, stapte zóo driftig, dat juf 'r niet bij kon houen. 'r Blonde haren glansden in 't volle zonlicht, 'r voetjes bewogen rap over 't kirrende grint, de muisjes in 't trommeltje rolden en tikkelden.
Buiten adem kwam ze voor 't huis, waar de gordijnen waren neergelaten, waar pa en grootma in 'n donkere kamer zaten te snikken.
‘De ooievaar heeft mà meegenomen,’ vertelde ze twee weken later, toen ze in rouwkleeren weer op de school kwam.
12 Dec. 1903. |
|