|
| |
| |
| |
Dingske van fantasie.
O - om dàt te hooren, dàt en 't over te vertellen aan Phine, 't gróóte wonder.
Toen de laatste slag van de torenklok verdreund was over de daken, stond-ie op, keek door 't kleine raam, zag 't maanlicht scherp wit op den kalkmuur aan de overzij. In 'n oogenblik was-ie angekleed, nam de klompjes in z'n hand, voelde of 't zakje nog was in z'n broekzak, sloop zachies over de vloer die grijszilverig was van fijn, droog zand, luisterde bij de bedstee van blinde grootmoeder, lichtte de klink van de deur, schrikte van de scherpe klik van 't ijzer, stapte voorbij 't lange kippenhok.
Rut stoof op uit z'n ton, rukte aan de dikke ketting, kwispelstaartte. Voorzichtig zette Keesje z'n klompen neer, maakte 't groote, ruige beest los, streelde 'm onder z'n kop dat-ie niet blaffen zou, maakte 't laag-groene hekje open dat 't huisje van den straatweg scheidde. 'n Heel eind verder voorbij 't witte huis van den dorpswachter trok hij de klompen an, keek nog eens rond en liet Rut los. De klompen klotsten op de kleine witte keien, klots, klots, klots, klots, kletterend tegen de pleistermuren der lage woningen. In 't huis van Briks was nog licht. Die was zeker weer an 't stroopen.
| |
| |
Buiten 't dorp was de glooiende weg naar de duinen, naar de bosschen verderop. Helgrijs, met lichtsprankelingen van stukjes gebroken glas, lag de weg in den maneschijn. De hooge duin aan de zeezij stompte op in den melkwitten hemel. De branding rommelde in de verte, als 'n groote dreunende wagen.
Keesje klepperde vlug met de klompjes. Hier was de weg nog hard. Strakjes kwam 't zachte zand dat schuurde en dof-plakte onder de klompen. Rut liep voor- en achteruit, stilstaand als 'n konijn door de helmen ritselde. Dan bolden z'n ruige ooren op, bleef de staart onbeweeglijk schuin-naar-benee en wachtte die tot Keesje 'm ingehaald had. Bij de eerste boomen gromde de hond, schoot 'n end vooruit, trok de staart tusschen de pooten en spitste de bovenlip. Z'n ruige haren stonden overeind.
‘.... Wat is er Rut?’
Met de groen-lichtende oogen keek-ie Keesje an, gromde woester, loerde naar éen zij van den donkeren weg. Stilletjes huiverde 't kind. Koud werd z'n achterhoofd met 'n rillige strooming over de haren. 't Dorre hout, tusschen de boomen, kraakte. Schor klonk 't heesche gegrom van den hond.
‘Ben jij daar, Keesje?’
‘Nacht, Briks.’
‘Wat doe je zoo laat bij den weg, dreumes? Hou je hond bij je....’
‘'k Moet 'n boodschap doen, Briks.’
‘Ga je naar de stad? Is 'r wat gebeurd? Is je grootmoeder ziek geworden?’
‘Ja-a-a,’ begon-ie te liegen.
‘En wat scheelt ze?’
‘Dat weet God.’
‘Zoo-zoo’ - zei de strooper, die de uitvlucht niet begreep: ‘is 't zoo erg?’
| |
| |
‘Ja Briks.’
‘Als je hazen of herten of fazanten ontmoet, stuur ze dan hierheen. Wil je dreumes?’
‘Ja, Briks.’
‘Dag Dreumes.’
‘Nacht, Briks.’
't Dorre hout kraakte weer. De strooper ging verder.
Ver had Keesje nu niet meer te loopen. Gelukkig niet. Er waren plekken in 't bosch waar hij op de tast ging. Andere, waar de zwarte grond met loovers van maanlicht bespreid was, maakten hem angstig. Want de duisternis en 't licht, de grond en de boomen, àlles was even zwijgend. Als Rut er niet geweest was, Rut, wiens hijgen hij hoorde, Rut, die telkens met den koud-natten neus tegen z'n hand wreef zou-ie terug zijn gegaan.
Eindelijk was-ie op 't plateau dat in 'n booglijn van hooge boomen, in maanlicht schemerde. Ver beneden zag-ie 'n strakke lichtvlakte, de spiegeling van 't maanlicht in de zee. En tusschen randen van bolle schitterwolkjes, liep de maan, rond en wit met roetige vlokken. Even bleef-ie kijken. 't Was de eerste maal, dat-ie 't land en 't water zoo zag. Maar 't koortsverlangen was sterker. Rut, die tusschen de boomen liep, floot-ie, legde 'm vast an 'n struik en met z'n handen begon-ie te graven in de aarde. 't Kuiltje werd niet diep. 't Graven dee pijn en 'n scherp steentje snee in z'n duim. Dat was niets. Uit z'n broekzak haald-ie 't toetje, schudde 't uit in 't kuiltje, spreidde de aarde er over, netjes met 'n teeder aandrukken van de kleine vingers en ging er bij zitten, de beenen gespreid. Rut, vlak bij, volgde elke beweging, kijkend met de verstandige oogen naar 't kuiltje, naar 't zand, naar de aarde.
‘Leggen, Rut!’
| |
| |
't Ruige, groote lichaam zakte op de zware pooten. Hijgend keek 't beest toe.
De maan kroop weg achter 'n flets wolkje met brandende zilverranden. De blaren mummelden zacht an de boomen.
Keesje luisterde. De blaren hinderden niet, maar 't gehijg van den hond; 't gehijg uit den grooten tandenbek, met de lange roode tong, klonk alsof Briks 'n boom zaagde. Rut begon oud te worden. Als-ie den hond liet liggen zou-ie niets hooren. Ongeduldig wipte-ie op, maakte Rut los, lei 'm 'n eind verderop bij 'n dunnen boom.
Waar was 't plekje nu? Als hij er op trapte, zouden de zaadjes verpletten. Bij de struik was 't geweest. Als de maan maar doorbrak. Was 't dáár? Ja, dáár was 't. De aarde was er wat zwarter en nu de maan weer licht stortte over het plateau, kon-ie, toen hij bukte, de afdrukken van z'n handen zien. Lang uit lag hij, op zijn rug, met de groote, donkere oogen kijkend naar de maan, die groot was van avond en 'n gezicht had alsof-ie lachte en 'n sik had. Na een kwartier had grootmoeder gezegd. Na een kwartier... O, het groote, gróóte wonder en 't te vertellen an Phine, die 't ook nog nooit gehoord had.
Blaren wiegden op zachten zeewind. Het geraas van het water kwam gedragen als rustig geblaas. In de luchten, in het bleeke licht van de maan, speelde de zang van de blaren met de zang van de verre zee. Droomerig luisterde Keesje. Nee het was dàt niet. Het wonder zou ánders zijn. Op de suizing van blaren en zee, op de stille melodie van den nacht begon hij te praten, zonder nadenken, meewiegend met de warrige wiegende golving van blaren en watergeblaas. Hij vond 't vreemd dat-ie 't dee, maar z'n mond sprak vanzelf en hij vond
| |
| |
er behagen in. 't Was alsof de blaren 't fluisterden, alsof de zeewind er koel langs gleed. En na elke zangerige zinging van woorden luisterde hij of-ie niets ànders hoorde, niets van 't gróóte wonder... ‘Blaadjes van zeewiergroen.... Sprietjes van distelgeel... Ben je niet bàng benee... In 't donker kuiltje... Boven is zonnelicht... Maan lacht met gek gezicht... Hoor je zee klàgen.... 'k Zag eens 'n dooie rat... Die-ie vol kevers zat... Wurmen die kruipen... Warm was je in mijn zak... Waar 't ook donker was... Maar niet zoo kou-oud... Boven is zilverlicht... Al trekt-ie gek gezicht... In-in de wolken...’ - Rut stoorde hem. Rut hoorde 't zachte zingen, rukte an de ketting, klaagde verdrietelijk.
‘Ga je leggen! Wil je gaan leggen!’
Grommend zakte die neer op de sterke pooten, keek 'm aan met z'n groen-borende oogen.
Zou 't kwartier om zijn? - 't Was 'n kwartier. - Nà een kwartier gebeurde hèt wonder. Nee, zóó lang had-ie nog niet gewacht. Ophurkend keek hij naar de verre zee, die een meer van twinkellicht leek. Tegen den schelwitten hemel stond 't zwart van de boomen, stammen hoog en zwaar, met melkvlakken er tusschen; hoogerop: fijn schaduwend pluiswerk, ragge draden en zwarte vlinderlijfjes. Bij de struiken speerden lange dunne naalden, verward en krasserig. Er onder was een wollig, schuw gedoezel van melkwit, zwartbruin en schemerschaduw.
De blaren scharrelden melodieus in den wind, maar zijn volle ingespannen aandacht was nu bij 't omwoelde plekje. 't Licht was niet sterk genoeg. Tegen z'n broek streek hij 'n dikke lucifer af. De zwaveldamp sloeg in de oogen, de wind woei 't vlammetje uit. Nog eens dee hij 't, lichtte tusschen
| |
| |
de roze-doorschijnende vingertjes, de zwarte aarde bij, waarop hij de afdrukken van z'n kleine vingers zag, maar geen groen, geen groen. 't Ernstig bleek gezichtje, met de groote, donkere, omwalde oogen keek naar de maan, die juist verschoof achter 'n grauw jagend wolkje. 't Wàs toch vòlle maan. 't Was toch de Pinksterduin. Waarom hoorde hij niets, waarom zag hij niets? De schuld lag an Rut. Blinde grootmoe had gezegd dat-ie alléén moest zijn - niemand er bij. Rut was te veel. Rut moest vèrder 't bosch in. Hij ging met 't ruige dier 'n end de helling af, tusschen de struiken door, keerde alleen terug, bang voor de groote, plompe schaduwen. Maar bòven was volop licht. De kleine hoogvlakte sluimerde teer, zilverwit in de kronkellijn van donkere schaduwen en benee in de verte was zwak watergejoel. Weer luisterde hij met starende oogen bij 't klein stukje aarde. De stilte was groot. Van alle zijden kwamen dingen die sàmen de groote stilte vormden. De blaren wiggelden, wirden. De helmen ruisden over elkander. De zee was nauw hoorbaar.
Gehurkt zat Keesje op den grond, de vingers gestrengeld om de opgehoekte knieën, de klompen, half uitgewipt. En tegen de maan, die op grauwe wolkjes inliep, en zonderling speelde met de randen der wolken, begon hij ernstig te praten, in volkomen ernstig verwijt.
‘.... Het is niet mooi, maan, en niet vriendelijk, dat je van avond niet doet, wat eens je heb gedaan voor blinde grootmoeder... Of heb ik niet lang genoeg gewacht?... Ik wou 't ook hooren, maan, 't gróóte wonder, 't overgroote wonder... Ik heb 't gehoord bij 't ei. Phine ook... We hebben de kiekens gehoord en de gele bekjes gezien... Wat is dat flauw van je, maan, dat je
| |
| |
van avond niet wil... 'k Zal nóg eens luisteren... Nee. 'k Hoor niets... Groomoe heeft 't gezegd en groomoe die jokt niet... En 'k wil 't toch hooren... Als je minder lachte en minder speelde met de wolken, jij die toch al groot moet zijn, ómdat m'n vader je heeft gekend èn m'n grootvader die op zee verdronken is - zou 't zaad groeien, zou 'k hooren 't lachen van de wortels en 't zingen van de blaadjes... Wat is dat flauw van je maan... Kun je niet langzaam gaan... 'k Wou zou graag wéten... Zaadkorrels breken... Grootmoeder heeft 't gezeid... Dat elk zaad plantjes leit... en ze dan spréken... Rut is er toch niet bij... Ik wil 't hooren... De grond blijft koud en zwart... O, o, wat kijk je... weer léelijk...’
Met de handen gespannen om de magere knieën, bleef-ie droomen en ernstig praten met de rustelooze maan. Bij tijden streek-ie 'n lucifer af, lichtte den groezelgrond bij, keek, zag niets en kreeg de ingeving om 't plekje te verwarmen. Op z'n buik liggend schudde hij adem uit den kleinen mond tegen de zwarte korrels van koude aarde, zag de witte dampschuddinkjes in 't maanlicht.
Maar er kwam niets, geen stengel, geen groenig tipje.
Na een lang uur woelde hij 't plekje om, bekeek 't zaad, pelde 't met de kleine vingers, zag de witte schilvers in z'n zwart geworden handen en ging soezend, slaperig-tobbend naar benee, naar Rut, die dol van vreugde in 't donkere bosch begon te bassen dat de echoën tegen de verre duinwanden bromden. |
|
Auteursrecht onbekend