Verantwoording
Deze uitgave is gebaseerd op de eerste druk: de tekst van het drama zoals verschenen in Op Hoop van Zegen Spel van de zee in 4 Bedrijven door Herm. Heijermans Jr. Amsterdam - S.L. van Looy 1901 (144 blz. in 8o). Deze versie wordt hier vrijwel diplomatisch gevolgd, behoudens het weglaten van de buigings-n, de dubbele e en o (in kleeren en rooken et cetera), de ch (in mensch, visch et cetera) en een enkele verdere aanpassing aan eigentijdse spelling en typografie.
Het blijkt dat in latere drukken, tot en met de driedelige standaard-uitgave (G.A. van Oorschot Amsterdam 1965), de tekst zeer veel veranderingen heeft ondergaan, waarvan de meeste op slordigheid berusten (over het hoofd zien van herhalingen et cetera); een enkele aanpassing vond kennelijk plaats om fatsoensredenen (‘klesse’ voor ‘lulle’; ‘verdomme’ voor ‘godverdomme’ en dergelijke) en, met name in het gesprek tussen Geert en Bos (scène II, 11) werden de preciese bedragen en percentages weggelaten waar de bemanning op kon rekenen. In de oorspronkelijke tekst zijn alleen enkele evidente drukfouten verbeterd.
Sommige varianten in latere drukken zullen in de opvoeringspraktijk zijn ontstaan en werden wellicht door Heijermans gesanctioneerd. Het geldt hier met name twee wijzigingen tegen het slot (zie ook noot 2 op pagina 2): de laatste scène (IV, 21) werd al gauw in de opvoeringen enigszins bekort en eindigde meteen nadat Kniertje het toneel had verlaten (‘strompelt het kantoor uit’). De voorlezing door Kaps van de ‘Oproeping voor de kranten’ verving de schrijver ten slotte door één simpele slot-aanwijzing: ‘Het geklos van haar klompen klinkt na in de stilte.’ In de voorafgaande scène (IV, 20) werd Bos' klaus die begint met ‘En vertel je dat zó maar?’ verder weggelaten, waarop Kniertjes antwoord licht werd aangepast tot ‘Meneer mot 't zellef weten - hoe ie met me wil...’
Auteursrecht onbekend