|
| |
XIII. Gezellige verjaarspartij.
Een paar dagen later aten we, liever: dineerden we, bij Karel. Runderlapjes, gestoofde rooie kool, blommige aardappelen, rijst met kaneel. Zijn kostjuffrouw, erg zindelijk, juffrouw van frissche gezetheid, glad van zeep-properheid, met glimmende haar-weilandjes, sneeuwslootje daartusschen en een bloedkoralen halsketting, vertelde toevallig dat ze een voorkamer met balkon leeg had staan. Ze had wel geen twéépersoons bed, maar ze kon er voor zórgen en dan vond Karel het goed dat een ledikantje voor Kaatje in zijn kamer kwam te staan. Karel vertelde haar even ‘apart’ dat we niet getrouwd waren, loog haar voor - wat hij me later zei - dat het kind van òns was. Ze had niet de minste bezwaren. Alle geld was haar goed, zei ze. Ik huurde, betaalde tien gulden vooruit en we spraken af dat Georgine den volgenden dag komen zou. Toen ze de deur uit was, maakte ik me boos op Karel. Waarom hij van het kind gelogen had? Maar Dirk kwam oploopen, druk, rood van 't trappenklimmen.
‘Wat 'n tref! Ik mot jullie juist allemaal hebbe! Guus is jarig - jullie komen van avond, hè?’
'k Had er niet veel trek in. Georgine en ik waren in geen vier weken ergens geweest en nu weer dat geruzemoes, die leege pretmakerij. Maar hij hield aan. Of 't aardig was? - vriendschappelijk wou-ie heelemaal niet zeggen - om me zoo terug te trekken nou ik met Georgine was. Ik dee net alsof 'k ze vroeger nóodig had. Al was je getrouwd, hoefde je je vrinden toch niet als oud vuil te laten leggen. En dan zei Karel ook da'k met d'n dag vervelender werd. Wat dat voor 'n oudbakken pleizier was om altijd samen te zijn, altijd met z'n tweeën! Als je dat 'n drie maanden dee, kreeg je genoeg van mekaar. Georgine wou ook wel weer is bekende gezichten zien. Goed dan.
Als 't maar geen nachtwerk werd. Nee. Laat zouen ze 't niet maken. Trees en Moos Scherpenzeel kwamen ook. De ouwe bekenden.
Hij gaat met ons mee, als 'k Georgine naar de Albert Cuyp breng. Ze heeft wat te naaien, moet 't kind te bed leggen. Om tien uur zal ik haar afhalen. Dirk stapt met zware passen, z'n bril verzettend met de sterke, groote handen, praat geen woord. Als 'k naast hem loop voel 'k altijd m'n hoofd gróót, mijn lichaam klèin, 'k Weet niet hoe 't komt.
‘Hoe gaat 't met je aardappelenzaak?’ zeg ik, om wat te zeggen.
‘Beroerd.’
| |
| |
‘Koopen ze niet?’
‘'k Heb me pas weer in me vingers gesnejen. 't Is 'n bedonderd artikel!.... Waarom lach je?’
‘....Om jouw gescharrel.... Eerst in de medicijnen, dan op 'n kantoor, dan in aardappelen!.... Waarom ben je maar niet inde medicijnen gebleven?’
‘Dat denk ik zelf ook wel is.... Aardappelen is donderen. Verlejen week krijg 'k 'n schip an, da'k gekocht had franco Amsterdam, begrijp je?... Ik mot met Guus naar Greiner voor 'n fotographie - daar had ze zoolang om gezanikt. - 'k Zeg an me knecht: jij gaat er heen en goed uitkijke - of ze droog zijn. - Als ze zóo van 't land kommen rotten ze, begrijp je - ze motten eerst droge. - Tegen den avond kom ik in 't pakhuis, stort 'n paar zakken - Wil je geloove dat de stommeling allemaal zwijnderij, nat, uitgeloopen goed geaccepteerd had? Die krengen van boeren hadden 'r de helft kriel en middelslag tusschen gestopt!’....
‘Wat's kriel?’ vraag ik belangstellend.
‘Klein goed.... Vòl kriel zat 't.... 'k Laat me hand afhakke dat ze me knecht omgekocht hebbe. 'k Heb geen bewijs.’
‘Da's lam.’
‘'t Ware zandaardappele.’
‘O.’
‘Daar is bij tijden véel meer vraag naar dan naar kleiaardappelen als ze goed zijn.... Ik verzeker je dat 'r 'n oppassen an is.... An men eerste partij hè'k leergeld betaald.... Die ha'k in 'n vochtig pakhuis opgeslagen.... Mis hoor!’
‘Magge ze geen vocht hebbe?’ vraag ik weer belangstellend.
‘Ben je bedonderd! 'n Aardappel mag niet droog legge, niet vochtig.... As d'r broei bij komt loopt-ie uit.... en as ie bevriest is 't donderjage.’
‘Komt 'r zòoveel bij kijke?’
‘Dat zou je niet zegge, hè?.... Ik sta nou in onderhandeling voor zooveel bunders duingrond.... Als 't wil, ga 'k zelf pooten.’
‘Das 'n heele onderneming.’
‘En dan denk 'k in kolen te gaan doen.’
‘Hè-je dáár verstand van?’ glimlach ik.
‘Verstand.... verstand.... Als je relaties heb an de Ruhr.... Jammer dat 'r zoo'n geld in die dinge gaan zitte.... En die Guus kost wat....’
‘Die heeft je pas weer 'n lading aardappele gekost, beste jongen....’
‘Dà's onzin. Dàt moet je niet rekene. Als je zoo rekent.... Da's 'n rekening van Lutjebroek.!.. Dat bedoel 'k ook niet.... Ze denkt da'k rijk ben.... Rijk!.... Als 'k nog vijfduizend gulden over heb van me moeders erfdeel zal 't móoi zijn.... Nou en dat zit vast, vast in voorschot an opkoopers, in me voorraad, bij me klante.... Soms zit 'k zoo hard da'k niet weet hoe 'k me pakhuishuur betale mot.... Dàt van verlejen week met die stommiteit van me
| |
| |
knecht heeft me 'n hoofd vol zorg gegeve.... Wil je geloove da'k in éen jaar tienduizend gulden achteruit ben gegaan?.... Bedonderd, hè?.... Waar 't 'm in zit weet 'k bij God niet.... 'k Gloof dat-die knecht van me steelt als de rave.... Maar 'k lóer op 'm.... 'k Lóér op 'm.... Als 'k nou met de Ruhr begin, ben 'k 'r weer 'n end bovenop.... Met kolen verdien je alle-jezus-grof.... Je mot is nagaan wàt 'r an kolen verbruikt wordt in één winter.... We zijn nou in November.... De kou kan duren December, Januari, Februari, Máárt nog wel.’
‘Na, nog wel is lànger.’
‘En wat gebruike de lui? Wat gebruike de lui? Van de Ruhr krijg je haardstukken en kachelkolen. Maar als je eenmaal met de Ruhrkolen begonnen ben, dan ga je natuurlijk door met Newcastlekolen, die zijn 't duurst, en dan scharrel je vanzelf in neutjeskolen, in Anthracith, in cokes, in briquetten. De verbruiks-artikelen zie je, da's jè toekomst. Dingen van dágelijksch gebruik zooals kolen en aardappelen en meel en melk.... Denk je niet dat Amsterdam voor millioenen kolen verbruikt? Wat?’
‘Nou.... voor millioenèn?’ redeneer ik vragenderwijs.
‘Voor millioenèn.... Hoeveel aardappelen denk je dat'r jaarlijks omgezet worde....’
‘Aardappele, ja. Die worde gegéte. Da's je kost.’
‘'t Is niet te benadere zeg 'k je.... dat loopt in duizendè tonnen.... Zeeuwsche jammen zijn d'r van 't jaar ook héel wat gekocht.’
‘Zoo?’
‘Zandaardappelen èn kleiaardappelen èn Zeeuwsche jammen èn Friesche jammen, tel dat maar is bij elkaar. Hè'k de Duitsche rooi al genoemd?’
‘Nee....’
‘En dan de blauwe.... Hè-je nog nooit blauwe aardappelen gegeten?’
‘'k Geloof van nee....’
‘God - die zie je bij hoeveelheden, bij hoeveelheden! De schil is blauw.’
‘O ja?’
‘En dan de breiers.’
‘De breiers?’
‘Ja, de breiers - die zijn voor gestampte pot. - Wil je geloove dat de beste aardappel bedorve kan worde door koken?’
‘O ja?’
‘D'r zijn 'r die geen seconde kunne afstaan.’
‘O ja?’....
‘En andere mot je 'n vol half uur late koken.’
‘O ja?’
‘Koken van 'n goeie aardappel is niet makkelijk. Ik kan an 'n aardappel zien wattie noodig heeft als-ie nog ràuw is.’
‘O ja?’
‘Je mot 'm....
| |
| |
In eens breekt-ie af, loopt plomp naast me, zegt na 'n poosje haast-woedend ‘....Wat.... Wat loop jij te ó-já-en, verdommeling’....
Ik hou m'n mond. Dàt begrijpt-ie dan nog. Dàt heeft-ie nièt vergeten, de ouwe manier om iemand die vervelend is, z'n mond te stoppen.
‘Wat ben jij toch nog àltijd 'n dònderhond!’ zegt-ie na een poos met overtuiging.
‘Herinner je je,’ zeg ik lachend: ‘hoe we eens samen hebben loopen te o-ja-en, niks anders dan o-ja-en met die assistent van de snijkamer die ons liep te verkrengen met zijn theorietje over bewustzijn en protoplasma?’
‘Ja zeker.’
‘Denk je nog wel is an die tijd, Dirk?’
‘Ja zeker’....
‘Ik zie jou nog komen oploopen, toen je flauw was gevallen in de snijkamer.’
‘Of ik me dat herinner! 't Was 'n vrouw met làng blond haar....’
‘Wat wàs je daar onderste boven van.’
‘Nóu.... Later hè-'k 't nóg eens gehad, weet je wel?’
‘Bij wat was dat ook weer?’
‘Op de kliniek, toen 'n kind d'r lip geopereerd werd.’
‘Was je moeders erfdeel toen maar nièt losgekommen, wat?’
‘Ja, gek-hè! Dan was ik nou misschien dokter geweest....’
‘.... liep je niet over aardappelen te leuteren.’
‘Nou.... leuteren is wat sterk.’
‘Léés je nog wel eens wat?’
‘Daar hè'k zoo verdomd weinig tijd voor.’
‘Als 'k al die ouwe Nieuwe Gidsen in je kast zie staan, heb 'k altijd meelij met je.’
‘Jij hèb gofferdomme geen meelij met me te hebbe!’
‘....Weet je nog, die avond bij Sal.... Wat heb je toen mooi uit Mei voorgedragen. En wat was dat 'n móóie avond.’
Plomp trapten z'n groote voeten in de plassen. Het sterk, beenig lichaam was iets gebogen, de ruwe hand duwde den bril tegen de oogen. Sterker kreeg ik die zonderlinge impressie van 'n heel groot hoofd en 'n heel klein lichaam te hebben. Dirk zei niets. De halve Vijzelstraat liep-ie stug, gepantserd in z'n zware beenigheid. Toen begon-ie weer:
‘....Als 'k jou 'n raad mag geve.... Maar je mot 'r niet nijdig om worde.... Dan, dan most jij met die vrouw van jou breke....’
‘....Waarom?’....
‘....Anders loop jij na zoòveel tijd, net zoo belazerd als ik nou.’
‘Neè, jongen.’
‘Jà, jongen.’
‘Néé, jongen.’
‘Al zeg je nou nog zoo vast en zoo zeker: néé - ik zeg je - ik zeg je - zulke vrouwe als Guus, Trees en Georgine hale 'n man naar beneje, takele 'm af. - An 't end blijft 'r niks van je over.’
| |
| |
‘Dat zal wel van je eigen wil afhange.’
‘....Wil! Wàt wil.... Jij begìnt pas. Ze sloope je vóor je 't merkt.... Als je wat moois zegt làche ze.... Als je met 'n vrind praat over dinge, waarvan ze te vèr afstaan.... zitte ze 'r bij met zùlke lange smoelen, hebbe ze de pest in, omdat ze je niet begrijpe.... Strindberg heeft gelijk.... Ze zijn vijande van de man.... Ze hate in 'm juist wat 'm mooi maakt'... Ze voele dat ze niet meetelle àls 'n man in extase is over dit of dat..... Dat trappe ze wel uit je..... en boedeere èn make kwestie.... Dan lulle ze dat je niet mot late voele dat-ze zoo weinig wete.... dat je niet meer van ze houdt, omdat je telkens met je gedachte bij andere dingen ben.... en àls je dan van d'r houdt en geen zuur smoel kan zien, ga je naar de verdommenis....’
‘Als je dàt voelt, moet je ie schrap zette. Eer ik mijn Mei in aardappele begraaf moet er nog veel gebeure.’
‘Jawèl. Jawèl. Later kom ik bij je!.... 'k Heb 'n paar maal geprobeerd 's avonds wat te leze.... Dan ging ze alleen naar De Slok.... 't Hing 'r de keel uit.... Ze verdòmde 't.... Als 'k de heele avond gewerkt heb, zegt ze - die stinkende rolletjes in 'n klucht noemt zij werreke! - mo'k wat ontspanning hebbe.... En d'r waanwijsheid.... Na drie, vier maande zijn ze zoo wijs, pronke ze met de veere die ze van je gestole hebben.... Ze bestéle je.... Als je iets duidelijk maakt, wat ze nog niet wiste, luistere ze met 'n gezicht alsof je ze niks nieuws vertelt.... Soms hebbe ze de onbeschaamdheid te zegge: Is dat nou àlles?.... En meestal - je mot 't maar is probeere - wille ze je later afbluffe met je eigen gedachte, met gedachten die ze opgevange en hallef begrepe hebbe....! Bij tijje hè-'k lust Guus bij d'r strot te pakke, d'r te wurge.... Maar de vrouwe palme je in als ze wille. Ze doen alles met je als ze wille. Als ze lief doen en zacht en aanhalig, vergeet je d'r stomheid, d'r krengerigheid en telkens weer gebeurt 't dat je je gelukkig bij ze voelt, niks wil veranderd zien an de bascule waarop je te schommelen zit.... Guus heeft fluweeligs an zich als 'n kat... Als ze me zoent, is 't soms alsof 'n kat langs me strijkt, 'n huispoes.... Ze is me òngeluk.... Of je daar met halve woorden op zinspeelt.... 'k Begrijp het zelf wel.... Je hoeft 't me niet te zegge.... An mij zie jij jóuw voorland....’
‘....O?.... Liever niet’....
‘....Je wènt an ze.... Denk je dat 't liefde is?.... Liefde?.... An me laars!.... As je mot heb gehad, kruip je weer naar elkaar, voel je iets leegs.... wil je ze weer hèbbe.... bé-je blij dat 't weer in orde is.... Eens hèbbe we twee dagen mot gehad - wou 'k 't uitmake, ben naar de hoere geloope - maar dat was zoo luizig beroerd, dat 't me weer voor 'n half jaar opfrischte.... 'k Voel me niet op me gemak thuis, of 'k mot me oud huisjassie an hebbe en 'n avond, 'n hééle nacht zonder Guus.... dat is.... dat is.... Ze wéét 't wel. Tegenwoordig heeft ze 'n nieuwe treitermethode.... 'n methode die me opvreet, die me nóg meer kapot maakt, nóg méer naar de
| |
| |
kelder helpt, die 't laatste beetje fut uit me donder haalt’....
‘Zeg maar alles.’
‘Was jij 'r bij - die avond bij de Mijtelaar toen ze an Duif vertelde dat ze 'n nacht thuis geslapen had, omdat ze zich voor d'r broertjes en zusjes geneerde, die telkens an d'r moeder vroege waar Guus toch altijd zat - was jij 'r bij? Ja, niet? En dat ik die nacht tot vier uur 's morgens voor d'r deur op-en-neer ge-loope had, om d'r af te wachte? Duif gaf d'r gelijk, weet je wel? Dat grappie haalt ze nou telkens uit. Als we ruzie hebben blijft ze thuis slape. Slàpe. Dat zegt ze. Slàpe! 'k Geloof 'r geen bliksem van. Ik sta nachte van twaallef tot vijf in 'n portiek an de overkant, beloer 't huis en de straat. Niks. Den anderen dag komt ze naar me toe, zegt dat ze om elf uur naar bed is gegaan met kramp, altijd met kramp. Ik geloof d'r niet, maar ze bezweert bij mijn en haar gezondheid en zoent me en pakt me. Verlejen week ben 'k al om negen uur 's avonds over d'r deur gaan staan - om négen uur - en in die vervloekte kou hè'k gewacht tot half vijf.... 'k Heb 'r niet uit zien gaan, niet thuis zien komme.... Anbelle durf 'k niet. D'r moeder is op me gebete. Die geeft mij van alles de schuld en d'r zusjes, die 's avonds nog op zijn, kenne me. Van negen tot halfvijf in de kou en met je gedachte alleen en denke an 't gedonder met je aardappele, an je geld dat vastzit.... en je de onmogelijkste dinge verbeelde - dat ze met 'n ander.... Van nacht hé'k wéer 'n nach-ie gehad!... Bij de bitter kregen we gister stront - raai is over wat’....
‘Nou?’
‘.... Zij beweerde dat als honden maar klein genoeg zijn, je ze op je schoot mag houe in de trein.... Da's pure onzin, niewaar? Hé-je daar ooit van gehoord?’
‘Nee, dat mag niet.’
‘Niewaar? Zij woedend dà'k 'r niks van wist, dat ze laast van Amsterdam naar Leiden - de leugen zit 'r zoo dik bovenop, niewaar? - was geweest met 'n moppie op d'r schoot en dat de conducteur d'r niks van gezegd had. - Ik zeg; dan zallie 't niet gezien hebben. - Dat heeft-ie wel, zegt ze: hij zei nog wat 'n lekker beesje heb-u daar. Nou, zeg ik: dàn was die vent bezope. Heb ik gelijk of niet? Toen begon 't lieve leventje. Zij wòu gelijk hebbe. Zij mòst gelijk hebbe. Trees had is met 'n fox op d'r schoot gereisd. Ik pisnijdig. Als Trees dat vertelt zeg ik, liegt Trees net zoo hard als jij, of al de konducteurs zijn bezope. Is dat waar of niet? Toen zij mij uitgescholde voor fluim, ik haar voor weet ik wat. Ik dacht: morgen ben je jarig - 'k zal 't maar eerst goedmake en 'k ga d'r tegen half twaalf hale an de schouwburg. Guus weg. Ik naar De Slok, naar de Quelle. Guus nergens. An kennisse gevraagd. Niemand Guus gezien. En dan lache die beroerlinge zoo raar als ze je antwoorde, net alsof ze 't wete en je niet verraje wille. Ik naar me kamer. Geen Guus. Naar d'r huis en wachte en uitkijke en me verstoppen in 'n portaal. O, Goddoòme, Goddoòme, als 'k 'r ooit
| |
| |
betrap sla 'k 'r met d'r hersens tegen de keien, bega 'k 'n moord, 'n mòòrd, magge ze me voor me leve in de kast stoppe!’....
‘Zachies wat, Dirk.’
‘....Niks gezien hoor, niks, niks.... Vanmorgen kwam ze om tien uur bij me, kroop in me bed om zich te warreme, zei.... ‘weet-je da'k jarig ben, Dirrek’.... En toen lag 'k als 'n hond naast 'r, zoende 'r, was zoo blij alsof 'r niks gebeurd was. Al wat ze geschreven hebben over vrouwe is drèk, drèk.... An 'n vrouw heb je geen houvast.... Weet je wat 'n vrouw is? 'n Vrouw is 'n sprenkel. Met je poot zit je 't in vast en kunt wachten tot je verrekt!’
‘Haha! Hahaha! Da's Strindberg overtroffen.’
‘En joú spreek 'k 'n jaar later.’
‘Je vergeet beste jongen dat Georgine ànders is dan Guus en ik anders ben dan jij.’
‘Larie. We zullen zien. Jij bent 'r nog niet. Ze zal je wel an 'n draadje binde, je late vliege zoover als je wil.... Als 'k 'n jongen 'n meikever zie martele, denk 'k altijd: zoo is nou de vrouw.’
‘Heb je nòg meer beelden, idioot?.... Zou je niet beter doen met vèrder te studeere.... Niet dat 'n titel zooveel béter is dan 'n aardappelzaakje, maar je leven lijkt wat welbesteder.’
‘M'n kop staat 'r niet na.’
‘Dan train je je 'n paar maande’....
‘....Dat gaàt niet meer. Zeven jaar hé'k over me candidaats gedaan, toen 'n jaar niks, toen op kantoor bij 'n neef, die me compagnon wou make als 'k met die meid - zoo noeme ze d'r - brak - toen twee jaar in de aardappele.... Ik heb geen moed meer om alles te gaan bijwerke.... 'k Weet 'r geen bliksem meer van.... Je raakt 't zoo gauw kwijt.... Als 'k nou weer college ging loope, zou 'k 'r de balle an hebbe.... 't Zenuwstelsel, de pathologie, weet ik wat!.... 't Is alles 'n kluif als je 'r uit ben.... En wie heeft er wat an of 'r 'n brooddokter méer of minder in'n koetsje rondrijdt, niewaar?’
‘.... Da's ook waar....’
‘.... Nee - als dat met de Ruhr me 't bovenop helpt, laat 'k de aardappele schiete - en 'k zal weer is wat boeken gaan koope. - Is 'r wat verschene in de laatste vier, vijf jaar?’
‘Hahaha! Kom maar 's bij me kijke.’
‘Je moest me nog één ding belove.’
‘Wat?’
‘Jij ziet nog al veel lui, hé?’
‘Zoo-zoo.’
‘Jij moet me belove....’
‘Wat?’
‘Je moet niet denke.... 't Is eigenlijk te beroerd om te vrage.... Nee, 'k zal 't maar voor me houen.’
‘Als ik je met iets van dienst kan zijn’....
‘Nee, Niks. Wat is dat toch met die Scherp en Trees?’
‘'k Weet 't niet. 'k Weet 't niet.’
‘Weet jij 't niet? Als jij 't niet weet, wie weet 't dan?’
| |
| |
‘Hij doet zoo raar. Wil je gelooven da'k 'm in geen drie weken gesproken heb? Hij heeft iets tegen me. Wát weet 'k niet. 'k Denk dat zij hèm opstookt.’
‘Nou maar, ze belazert 'm leelijk. 'k Heb 'r gister met Druif, kè-je die rijke smaus? - op 't Rokin zien loope.’
‘Nièt waar!’
‘Op me woord.’
‘Wel allemachtig! Heb je ze bij Riche zien binnen gaan?’
‘Daar he'k niet op gelet.’
‘Als 'k zoo iets merk, wáárschuw 'k hem.’
‘Zou jij 'n vrind waarschuwe, als je wat zàg?’
‘Me vrinde zeker.’
‘Zou jij me waarschuwe.... als.’
‘Natuurlijk.’
‘....Dàt is wà'k je straks vragen wou’....
‘....Moest 'k je dàt beloove?’....
‘....Ja.... dát.’
‘....Als 'k ooit iets van Guus merk, zal 'k 't jou én haar zegge - zonder 'r doekjes om te winde.... Maar weet je wat 'r 't gevolg van is - van zoo'n openhartigheid?’
‘Nou?’
‘Dat je dan breekt.’
‘Ben je dòl? Breke als je 'n vrindschapsdienst bewijst?’
‘Je doet 't uit 'n gevoel van eerlijkheid - maar als jullie - om jullie als voorbeeld te nemen - je later weer verzoent - is de waarschuwer 't kind van de rekening en als je je niet verzoent, vergeef jij 't nooit da'k je met je poot uit je sprenkel getrokke heb! Hahaha!’
‘Bij God niet!’
‘Maar waarschuwe zóu 'k je toch. Daar geef 'k je m'n woord op.’
‘Daar ben ik je dankbaar voor,’ zegt hij stevig.
Guus zit in 'n opgeruimde kamer. De kachel brandt, de lamp hangt laag op de tafel. Moos en Trees zijn net gekomen. De vrouwen zoenen elkaar. Wij ‘feliciteeren.’ Trees heeft 'n cadeautje gekocht, 'n portemonnaie, die Guus snoezig vindt, op den schoor-steen legt, in 'n hoek. We beginnen met koffie. Guus is huiselijk van avond. Nog nooit heb 'k 'r zoo bedrijvig gezien. Zelf gaat ze naar de keuken, haalt kopjes, bedient ons met 'n air van zien-jullie-hoe-rot-huiselijk-ik-ben? Met z'n zessen - wel toevallig: drie paren - praten we over koetjes en kalfjes. Precies 'n knuffe burgermansvisite. Om twaalf uur komen Karel en Duif met Stientje, die 'n kinderrolletje gespeeld heeft. Duif en Karel brengen 't lawaai mee.
‘Jessus, jessus,’ zegt Duif: ‘wat 'n tortelduive zitte d'r hier.- Kareltje, lekker beest, kom jij naast mijn zitte. Al dat gehoer kan 'k niet anzien. Ik heb óok geen visschebloed in me lijf! - Jessus, Jessus - Spier wat hé-jij 'n kringe onder je ooge. Jij doet 'r te veel an, hoor!’
| |
| |
‘Ben je nou al dronke,’ vraagt Dirk.
‘Verrèk jij! 't Lijkt wel of je me vader ben!.... Is d'r nog 'n plaassie op de kanapee?’
‘Nee,’ zegt Karel: ‘Daar kan jouw dikke kont niet tusschen - kom maar nàast me in de leunstoel.’
‘Dag moe, dag juffrouw’... Stientje, 't kind, wil schuw naar achter.
‘Wel-nee, lieve Stientje: d'r bij blijve, 'k ben maar eens jarig. Van nacht mag ze hier zijn, hè, Duif?’ vraagt Guus.
‘Mij hindert ze niet.... Maar 't wordt anders 'n krèng van 'n meid.... Verdiene doet ze 't niet.’
‘'t Kind werkt toch de heele dag! Wat wi-je nog meer van d'r?’
‘Werrekt ze de heele dag?’ zegt Duif nijdig, ‘zit ik dan op me gat? Ze voert geen bliksem uit. Noem jij dat werreke in zoo'n klein huishouen?.... Toen ik om twaalef uur opstond had ze nog niks gedaan, die luie vlerk’....
Stientje, beleedigd door mama's scheldwoorden, begint te huilen.
‘Ga maar naar je nest, kat! Mot je gaan blerre!’
‘Je snauwt 'r ook zoo af,’ zegt Trees, sussend.
‘Dat verdient ze.... Da's 'n stille, wat ik je smoes! Weet je wat ze van morgen zegt, die snotneus, omdat 'k 'r verbie d'r vader achter z'n kont te loope?’....
‘Nee,’ zegt Stientje snikkend: ‘dat hè-je me niet verboje: je het gezegd: je vader is 'n stinkert’....
‘Hoor je d'r? Hè'k nou gelijk? Ze laat me nog niet eens fatsoenlijk uitprate.... Wil jij je bek wel is houe as ik praat? Wie het jou geleerd ouwere mense in de rede te vallen?.... 'k verbie d'r d'r vader achter z'n kont te loope, die vuile stinkert, zeg ik, die zich van 'n getrouwde vrouw laat minteneere - hè'k gelijk as 'k 't verbie? - toen zegt die brutale snothannes - nou raai is wàt? - 'k geef 't je te raaie -: van me vader hè'k tenminste nooit wat gezién! - Nou vraag ik je? - zou je d'r niet met de pook op d'r kop slaan? - Mot zij zoo iets an d'r moeder segge, die 't vrete uit d'r eigen mond spaart, om 't haar toe te stoppe. - H'èk gelijk, Guus?’ -
‘Nou,’ zegt Guus, ‘ze zal 't zóo niet bedoeld hebbe.’
‘Dan mot ze maar niet zegge dat vader 'n stinkert is - van me vader hè'k - hier houdt Stientje even op met haar gesnik - ‘nóoit wat gezien. Van haar wèl’....
‘Wel Goddoome, jou vuile salamander, wil je je bek houe Doe je bek nog is ope!’ snauwt Duif woedend.
‘Nou, nou, niet slaan Duif!’
‘Is dat gedonder nou uit op mijn kamer!’, - bulkt Dirk in eens: ‘je hebt je poote thuis te houe: Jij stelt je gòverdomme an of 'k jou kwajongen ben.’
‘Maak jìj nou geen ruzie,’ zegt Guus kalmeerend.
‘'k Zou toch denke,’ zegt Duif vinnig, ‘dat 't mijn kamer is en mijn meubele -, dus jij mot niet zoo'n kakkie make.’
‘Jouw meubele,’ beweert Guus met 'n driftig anloopje voor
| |
| |
Dirk partijtrekkend: ‘jouw meubele.... d'r is geen stuk van jou.... net of 'k die kerel van de afbetaling niet elleke week an je deur zie.... Jouw meubele?.... 't Is me wat sjijns!’
‘Is die spiegel niet van mijn? en die tafel?.... Jessus, Jessus wàt kè jij liege’....
‘Nou Duif, hou nou je smoel... We zijn d'r niet om jouw ruzie an te hoore.’
‘'k Zal d'r strakkies wel krijge,’ dreigt Duif.
‘Kom maar hier Stien - wil je 'n koppie koffie,’ vraagt Guus, vrindelijk.
‘Asjeblief juffrouw.’
‘Zoo'n kreng van 'n meid!’ zanikt Duif nog eens na.
‘Duif,’ zegt Karel: ‘wat bè-je vervelend.’
‘Is me dat ook 'n dier van 'n meid.... Met de dag krijg 'k meer last met d'r.... 'k Weet niet wie dat kind tegen me opzet.’
‘Hou nou je kop dicht, Duif!’
‘.... As z't 's morgens verdomt om op te staan, kan 'k 'r nog zoo hard met me slof op d'r gat slaan en ze verdomt 't nòg. Precies de kop van d'r vader. Maar as j't 'r op toelegt brutaal dier om na je vader over te loopen, dan hè-j't mis hoor: Ik hè- zoo lang voor jou krom gelege, dat jou tijd ook is ankomt!’
‘Godverdomme Duif hou nou je smoel!’ roept Karel weer.
‘Wel ja - wel ja. - Daar krijg je kindere voor! - 't Zou me wat moois zijn, as hij recht op d'r had - die vuile makkero.’
Karel schiet in den lach, druk, als altijd....
‘Da's weer iets van Duif! Da's weer nèt iets van Duif! Wat 's 'n makkero? Hahaha! Hahaha! Wa's in makkero?’
‘Da's 't vrouwtje van 'n makreel,’ lacht Dirk, die weer over 't geval heen is.
Stientje slurpt koffie. Bij 't licht van de lamp wreeden de roodbehuilde oogjes in 't ernstig-wit gezichtje. Naar haar moeder durft ze niet kijken. Met de dunne bloedlooze lipjes blaast ze in de koffie, lacht verlegen om Scherp, die Fransen tegen haar spreekt en gezichten trekt.
‘Dag Scherp,’ zeg 'k over de tafel heen.
‘Dag Alf,’ zegt hij, glimlachend.
‘Hoe staat 't met 't leven, jong?’
‘O, best,’ zegt hij flauwtjes.
‘Jullie doen of j'elkaar in geen eeuwen gezien heb,’ zegt Trees.
‘Nou, we hebben elkaar in lang niet gezien, niewaar Scherp?’
Hij knikt. Er is iets in z'n oogen dat me niet bevalt, 't zelfde van dien middag. Trees gaat 'r op door, maar hij wil niet. 'n Paar maal begint ze 'n apart gesprek, maar Georgine trapt op mijn voet, zegt zachtjes dat ze niet wil da'k met Tréés praat.
‘Nou mot jij toch is zegge, Trees, of jij niet is met 'n fox op je schoot van Leeuwarden naar hier gereisd ben, zonder dat de kondukteur 'r wat van zei?’
‘Met 'n fox.... van Leeuwarden?’ vraagt Trees.
| |
| |
‘Zie je,’ zegt Dirk en wéér is er een taaie ruzie tusschen Dirk over 't reizen met hondjes, waarbij elkeen wat zegt en Guus in herhaling komt van wat Dirk gisterenavond beweerd heeft en Dirk, driftig, gezegden van Guus citeert. Guus heeft dàt niet gezegd. Als ze dat gezegd zou hebbe.... Nee maar. Hoe kàn ze nou zoo iets gezegd hebbe, Duif? - Jessus, nee - zoo iets kan Guus niet gezegd hebbe. - Tegen haar had ze nog vóor 'n paar dage gezegd. - Dan stoof Dirk weer op. - Hij wou d'r 'n eed op doen dàt ze 't gezegd had. - Had ze 't niet gezegd, toen hij nog gezegd had: je mot voor 'n hond half geld betale. - Nou dan wist-ie d'r ook niks van, zei Karel weer. - 't Was gewoon vol tarief. - En Guus zei dat ze 't toen niet gezegd had. - Maar hij had gezegd dat je 'n kanarie in 'n kooi. - Wel alle-jezus had-ie dàt gezegd? De woorde had-ie niet in z'n mond gehad.... Zoo iets walgelijks stoms kón hij niet gezegd hebbe.... Of-die nou wèer begon? - Nee of zij weer begon? - Zij was begonne. - Daar ware alle mensche getuige van. - Zij was begonne met an Trees te vrage of die niet is gereisd had met 'n fox op d'r schoot van Leeuwarden naar Amsterdam. Zoo'n vervloekte pestkop as die Dirrek was....
‘Jessus, Jessus,’ zegt Duif, brandewijn slobberend: ‘Jessus wat benne jullie toch voor mense. Schei nou is uit met je geouwehoer.’ En dan in koor 'n algemeen gesus en 'n geroep dat ze van avond geen ruzie mogen hebben. Guus dekt. Guus dèkt. Algemeene verwondering, dat je wel zien kan dat ze jarig is, dat ze niet lang meer zal leven. Guus dekt, legt 'n heusch tafelkleed, haalt uit de veel-zaken-kast negen borden, negen vorken, negen messen, 'n pot Engelsche pickles, 'n schotel met citroenvla, 'n bak met olijven. Eenige verbazing over zooveel toebereidselen is over de menschen. Je kunt zien dat ze heeft willen uitpakken, dat ze haar best heeft gedaan. Maar 'n algemeen geschreeuw, 'n onbedaarlijk gebulk komt los, als Guus uit de keuken 'n groote rosbief en twee schalen met gebakken aardappelen haalt. Dirk, Karel, Moos en ik zitten in geblufte verwondering. Hoe z'm dàt gelapt heeft! Wel Jezis: dat is kranig. Da's nou is 'n verrassing. Da's beter dan warm klef brood met sardientjes. Nee maar ze leeft niet lang meer. Als ze 'n tafellaken legt met.... vorken en.... messen dan is ze driekwart dood. Dirk wordt even geleerd, spreekt van mentale ‘aberratie’. Karel waarschuwt al die getróúwde mannen en vrouwen om niet te veel te eten op den laten nacht, vooral niet te veel mosterd nemen. Duif kijkt met vette, saamgepieterde drankoogjes naar 't robuste stuk vleesch. ‘Hè, wat sloven jullie je uit!’ zegt Guus en Dirk begint in aandachtige stilte voor te snijden. Niet zoo dik, zegt Guus. Met z'n kippige oogen zaagt-ie sneden van 'n halve vinger dik. Terwijl begint Duif te brullen en te gillen alsof ze gekeeld wordt. Karel heeft haar 'n stukje citroenvla in den nek gestopt. ‘Lamme beroerling! Lam kreng!’ Ze wringt haar vinger achter
| |
| |
het vuile kraagje, probeert 't smeersel dat ze opdiept in Karels gezicht te wrijven. ‘Hè, Goddoome, Duif, kijk nou uit! Met dat verdomde gebliksem!’ - Duif zegt dat zij 't glaasje niet omgesmeten heeft, dat Karel 't gedaan heeft. Guus is nijdig. Daar is ze nou den halven avond voor thuisgebleven. Wat 'n aardigheid om 't schoone laken te bederven. Da's niks. Scherp heeft 'n nieuwen ongebruikten zakdoek. Eerst 'n stukkie krant. Dan de zakdoek. Zoo zie je 'r niks van. Wat is die rosbief taai, zegt Dirk, die haast met z'n gebrilden neus op 't vleesch ligt - Of-die niet ziet dattie op 'n zeen zaagt. - Wat 'n zeen is? Dat woord heeft-ie nooit gehoord - Heb je nooit van zeen gehoord? - Nee. Zeen is geen Hollandsen. - Je spreekt van pees. - Wat 'n strijkop! - Wie d'r nou niet van zeen gehoord heeft! - Nou, hij niet. - Die pees dàn, die péés dan, die péés, hoor je, mottie d'r eerst uitsnijjen. - Ja, morgen brengen! Daar zal hij wat van terecht brengen! - Kijk die nou is zagen op die zeen, 't is om zenuwachtig bij te worden. - Je mot geen zeen zeggen. - Je mot pees zeggen. - Hahaha! Da's net zoo iets als Duìf d'r makkero-makreel! Dirk is eindelijk klaar. - Geven jullie nou maar door. - De pickles zoo maar uit de pot. - D'r staat 'n vork in. - Nou, godverdomme Duif, niet met je poote an de olijve kommen. - Wat, niet met me poote? Olijve mag je met je poote anpakke an de fijnste diners. - Ja, daar heeft Duif gelijk in. - Wel sodeju, da's wat nieuws. Olijve met je poote anpakke! - Da's weer zoo iets bijzonders. - Nou tóch doen ze 't. - D'r legt nooit 'n vorrekie bij - Karel vliegt weer lawaaiend, druk, gillend op. - Die verdomde Duif om 'm 'n pit in z'n nek te stoppe. - Da's lekker voor 'm. - Straks heeft ie haar ook te pakke gehad. - Nou maar zoo'n beroerde pit, die langs je rug glijdt en in je tricot gaat zitte! - Trees steekt 'n uitje uit de pickles op d'r vork, sart 'r Scherp mee, die drie-, viermaal hapt, laat 't mij dan opeten, wat Georgine nijdig maakt, die niet meer met me spreken wil. ‘Nou maalzijt,’ zegt Duif. - ‘Bon appétit, messieurs, ministres intègres,’ reciteert Trees. Dirk is al begonnen. 'n Heele snee rosbief wentelt-ie om z'n vork, hapt 't in eens op, praat dan met 'n mond zoo vól dat 'r alleen wafgeluidjes te hooren zijn. Bescheidenlijk, met stil bewegen der vuile handjes legt Stientje 'n reep vleesch op 'n boterham, snijdt die in dobbel-steentjes, eet met 'n vrindelijk-verlegen lachen op het smalle gezichtje. Ze zit klein-gelukkig tusschen de groote menschen. Guus kijkt met glinsterend-oplettende oogen naar de aardappelschaal, die Duif in de handen heeft. Duift pikt al de bruine aardappels uit, laat de bleeke liggen. Trees ziet hoe Guus kijkt, kijkt mee en zegt: ‘Duif, neem nóg 'n paar aardappeltjes.’ - ‘Houen jullie óok zoo van korstjes?’ -, vraagt Duif ongevoelig. Nou. Met z'n mond half vol vertelt Karel dattie, toen-die klein was, altijd bij z'n moeder in de keuken stond te bedelen om de aardappelpan te mogen uitschrappen. Of z'n moeder nog leefde? Nee die was gestorven an kanker. An kanker? An kanker? Daar was 'n oome van Trees ook an gestorreve. - Z'n tong hadden z'm opengesnejen dat 't bloed d'r uit sprong tot an de zol- | |
| |
dering toe. - Of dat nou verhalen waren om an tafel te doen? Wat 'n onzin, beweerde Karel; je kan mijn niks zoo gek of zoo vies opnoemen als 'k an tafel zit of 'k eet 'r bij door. Dat wou Dirk wel is zien. En als Karel dan 'n hap in z'n mond had, zei Dirk: nou mot je je verbeelden dat je kauwt op den grooten teen van Duif, die ze in geen tièn jaar gewasschen heeft. - Wel wat 'n sloerie! Hij zou zulleke schoone teenen hebbe, zegt Duif. Vraag maar an Stien. - Wat Stien bleekjes-blij dee zeggen dat ma elleke week d'r voete waschte. - Nou dàn op 'n rotte paardevijg vol slijm, zei Dirk. - Paardevijge is wát lekker met saus d'r over, zei dan Karel. - As ze niet ophielde met die vieze praatjes, zou Guus van tafel opstaan. - Zulleke vuilike. Ze maakten d'r misselijk. - As ze niet woue hebben dat ze ging spoege.... - Of Moos nog niet goed was met z'n ouwe heer? - Nee. - ‘Wat 'n toeval. Alf - toen-'k vandaag met Trees gearmd liep op de Nieuwendijk, kwam 'k me neef Tobie tegen, die ook gearmd liep! Wat 'n lol, hè! Je had z'n gezicht motte zien!’ - Wat die Duif toch 'n lamme bliksem was om met de pitten van de olijven te gooien. Goed om je 'r later 'n ongeluk over te vallen. Guus at niet meer. Die had maagkramp. D'r corset moest uit. En 'n brandewijntje. - ‘Ik begrijp niet wat'jij voor last van je corset heb,’ zei Trees: ‘ik heb nummer 46 en niks geen last.’ - Wat of dat nou voor liege was: ze had vijftig - Nou, daar dée ze wat om, - Wat of Georgine had? Twee en vijftig. - Nou, zij had vier en vijftig en altijd last. - En wat of Duif had? - Zestig. - Nou als Duif geen vier en zestig had liet Guus zich hangen. De citroenvla ging in 'n wip op. Er werd mee geknoeid. Duif smeerde Karel in en Karel Duif. Of ze zich nou niet is éens behoorlijk gedragen konden. En dan op eens 'n schrik. God, wat scheelt Stien? Stientje! Stie-ie-ien! Zeker flauw gevallen van de hette. - Gaúw 't raam opengooien. - Wel nee, niet van de hette. Ze kon niet tegen eten op den laten avond. - Ga jij dan even water halen, Guus! - Ik kan niet met me open lijf door die kouwe gang! Ben jij dan gòver- domme te lui om op te rijzen, Duif! - God, wat make jullie 'n kakkie om niks! Laat 'r maar stil effen legge. Ze komt vanzelf bij. 't Is niks! Ze het 't wel meer. Da's van 't vreten. Dan het ze te véél gevrete. -
Met het doodswit gezichtje lag Stientje op de bruine kanapee, 't mondje halfopen, 't oogenwit zwakjes te zien. Duif wreef gele citroenvla op haar koon, stond met 'n verveeld gezicht bij 't hoofdend. Trees klapte in 't witte handje. 't Kind geleek zoo sprekend op 't lijkje van 'n verdronken meisje da'k eens op 'n gracht had zien liggen, tusschen 'n hoop nieuws-gierig volk, Karel was de eenige die langzaam doorproefde van z'n vla, de eenige an de tafel, die in ruïne van vuile bemosterde borden, half-volle glazen stond.
‘Leg d'r handjes in water,’ zei Georgine, Scherp ging naar de keuken, kwam met een soeptrien met water. 't Kind bleef bewusteloos.
‘Hoe onplezierig voor jullie - dat ze je zoo stoort,’ zei Duif.
‘Nou da's minder.’
| |
| |
‘Daar wordt heelemaal niet opgelet.’
‘Wrijf d'r slaapies met azijn.’
‘Laat 'r maar stil legge,’ zei Duif nog eens: ‘al die drukte en die raadgevinge hellepe niks. Ik weet 't toch beter! 't Beteekent geen zier. Zie je nou wel?’
't Kind kwam bij, keek met dronken oogjes rond, herkende de menschen, lachte flauwtjes omdat ze de àlgemeene aandacht had.
‘Is 't beter Stientje?’
‘Ja, juffrouw.’
‘Was je weer zoo raar om je hart?’
‘Ja ma.’
‘Laat ze nou maar naar bed gaan.’
‘Ja da's 't beste voor d'r.’
‘Wil je naar bed, Stien?’
‘Ja juffrouw.’
‘Dag Stientje.’
Ze zei iedereen goeien nacht - elk 'n verlegen handje, nam haar stukje citroenvla op 'n bordje mee naar achter. Of Guus 'r wou kommen toedekken? - Wel nee. - Wat 'r 'n kakkie van gemaakt werd van zoo'n kleinigheid, protesteerde Duif. Nou..... kakkie..... kakkie - of ze niet zag dat 't kind doodzwak was? Zwak, watte larie! Toen zij die leeftijd had kreeg zij ellek oogenblik 'n toeval, dat ze 'n uur weg was en zoo blauw zag as.... as.... - As bevroren schelvisch, lachte Karel. - 't Was tòch goed om is met 'r naar 'n dokter te gaan. - Wie of dat betale most? Afschuive dee d'r vader niks. - D'r waren toch poliklinieken. - Ach wat, ach wat.... meissies in de groei en niet gewend om 's avonds warm te ete.... Je mot is rekene, 't is over hallef twee. - Hé! dat was weer iets van Karel! - Uit z'n broekzakken haalde-ie 'n berg okkernoten en olienootjes. - Hij had voor 't ‘dessert’ willen zorgen. - Ze wisten wel dattie geen geld had, anders haddie wat voor Guus meegebracht. - Nou da's onzin. - Je hoeft elkaar toch geen cadeautjes te geve. - As ze nou maar niet morsten met de schillen. - Schillen van olienootjes waren niet van 't tapijt te krijgen - Trees vroeg dan aan Georgine of ze d'r haar nog verfde. - Wel nee. Dat kan je toch wel zien. - Nou an de punte. Ja an de punte is 't nog wel rossig, hé? Da's de pest voor 't haar, dat verve. - Weet je wat 'r goed voor is: vlechten. - Is vlechten zoo goed voor 't haar? - Of 't! Daar groeit 't weer heelemaal van an. - Nou, Trees was juist van plan d'r haar kort te gaan dragen, kort-gekruld. - Jessus, jessus, wat 'n pleizier! Goed om 'n kou op je hersens te krijge. Scherp wou 't niet. 'n Vrouw met korte haren, dat vond-ie net zoo idioot als 'n ouwe heer met 'n pruik. - Die Duif had wel een paardengebit om die noten zóo te kraken - Lach zoo is, Duif. - En dan lachte Duif met de noot tusschen d'r kiezen en glinsterende spoegdraden van lip tot lip. - Als z'm inslikte kon ze stikke. - Krak, daar ging die kapot. - Wanneer Trees Ophelia speelde? - Die was d'r weer afgenomen. - Hamlet verdomde 't om met haar te spelen. - Of dat zoo maar ging? - Natuurlijk. - D'r waren zooveel Hamletten niet en voor
| |
| |
Ophelia kwamen er wel vier in aanmerking. Wat Kees op z'n gezicht had gehad in de kranten. - Die giftpissers! Die galblaasjes! - De krantenkritiek da-was nou je verloopendste baantje - meende Dirk. Duif zei dat die lui 'r de kloote van wisten. Zij had zoo'n kerel gekend, die gewoon in de schouwburg zat te slapen en an haar vroeg hoe 't geweest was. - Trees verhaalde van een die 'r is gevraagd had om is met 'r naar bed te gaan. - Daar zou Scherp 'm voor op z'n smoel slaan als-ie 'm zag. - Wat 'n flauwe kul: dan had je dagwerk. - Die smaus van De Telegraaf was 't ergst. Die schreef met zoo'n minachting over alles, dat je kregel werd als je 't las. - Da's zoo'n bleeke jood, hè? - Ja, zoo'n godverdornmisse schreeuwer. - Nou maar die scharrelde tenminste niet. - Alsof je zoo iets kon weten! - Dat zoo'n vuile smaus zoo maar alles mocht schrijven en dat 'r nog lui zijn die 'm gatlikken. - Nou, maar hij heeft toch wel is gelijk. - O, da's Scherp weer! - Natuurlijk Scherp! - Duif, je vreet je 'n dubbel besloten koliek. - Kijk nou maar naar je eigen bord. - Of ze die mop al gehoord hadden, maar de vrouwen moesten niet luisteren, 't was 'n vuile. - Hou 'm dan maar voor je! - Guus wou 'm wel hooren. Nee an Guus wou Karel 'm niet vertellen. An Duif dat ging nog. En hij fluisterde in d'r oor en d'r dikke kwalkoonen rimpelden op en d'r oogjes kregen 'n lolglans. En dan stond ze op en fluisterde 't over an Guus met zachte proestlachjes en zei Guus: O-o! - O-O! wàt 'n gemeenè en proestte en zei nog is - O o! wat 'n vuilè! en vertelde 'm weer zachies an Dirk, die stilletjes lachte en dan achterover viel in z'n stoel en met Karel samen hardop schaterde. - Goed hè? - Hahaha; - Hohoho! - En dan Trees die luisteren kwam bij Guus, met d'r arm om den hals van Guus en in aandacht naar beneden keek en gespannen luisterde en 't ook uitgilde.... Wat è gemééne.... Hé-jasses hoe vuil! - En dan Georgine ook bij Guus en nog eens 't zachte fluisterverhaal en even 'n glimlachen en 'n....: Is dat nou àlles? Make jullie daar zoo'n drukkie van? Die hè'k al voor 'n half jaar op de reis gehoord. - O maar jij! Jij ben zoo door de wol geverfd! - En dan Trees an 't vertellen an Scherp en Georgine an mijn oor..... en de andere an 't opletten wat wij voor gezichten trokken.... en 'n gelispel in m'n oor, iets héél vuns, iets heel bed-plats en 'n nalachen van allemaal. - Hoe ze 't toch verzinnen! - Wie of nou zoo'n mop 't eerst vertelt! - Zeker 'n fijn lid! - Duif verslikt zich in brandewijn, wordt paars-blauw, met benauwd-heesche ophalingen. Karel klopt 'r den vetten rug. - Hé, daar zou je in stikke. - Uchè-uchè-oe-oe!! - Stukkie droog brood slikken. - Wel nee, da's goed voor 'n graat! - He, ik dacht dat ik stikte. - Guus had dat ook eens gehad met azijn. Met azijn was 't veel erreger. - Nou maar in champagne dan, zei Trees. - Da's nou niet iets waar je je dikwijls in kunt verslikken, zei Karel - Weet je wat benauwd was? Als je lachen moest met 'n vollen mond. Nee, niesen. - Niesen met 'n vollen mond dat kwam nooit voor. -
| |
[pagina t.o. 164]
[p. t.o. 164] | |
| |
[pagina t.o. 165]
[p. t.o. 165] | |
| |
| |
Zoo? als je verkouwen was? - Meijer, de vader van Stientje, die was altijd verkouwen, zei Duif. - Onzin, dat bestond niet. - Nou Meijer had altijd 'n natten neus. Ze moesten 't maar is vrage an de mense waarmee die speelde. Ze wouen op 't tooneel nooit van 'm gezoend worde - zoo vies as die was. - Wat Duif toch altijd 'n kwaad van Meijer sprak? Hij was toch de vader van d'r kind. - Ze kon 't niet hellepe dat ze zoo 't zuur an 'm had. Had-ie haar niet met d'r kind late zitte? - Dat dee Moos weer vlam vatten. - Waarom ze toch zoo godsnakend zat te liegen. 'n Man liet z'n kind niet in de steek, als-die 't wou opvoeden.- Wel Jessus, jessus wat 'n leuges. - En àls 't zoo was? Most zij dan maar an de dijk gezet worde? - Als die smerige makkero haar 'n weekgeld gaf - verdiende-die niet genoeg? Hè? -, kon die 't kind krijge. - Niet zóoveel maalde ze om 't brutale kreng, dat nog geen woord dankie zei als zij 't vrete uit d'r mond spaarde. - Och, òch, zei Scherp in eens vinnig: wat jij uit jouw mond spaart, daar zal 't schaap niet van vet worde! - Duif, bol opgewonden: Wat weet jij daar goddoome van! - En dan Scherp: Nou we zijn niet blind. - Duif: d'r vader is 'n slampamper. Ik heb d'r dan tòch grootgebracht. Wat ze hèt, het ze van mijn! - Dirk dan met z'n zware stem er tusschen: Nou da's niet veel, en Scherp strak-vinnig: als ik d'r vader was, gaf ik in jouw handen net-zoo-min 'n rooie duit. Dan Duif weer krakeelig-verhit: Maar jij ben d'r vader nou niet. Jij ziet er nog al naar uit om 'n kind te krijgen! - ‘Wat zijn jullie vervelend vanavond,’ zegt Guus. - ‘Ik steek mijn opinie niet onder stoelen of banken,’ zegt Scherp, die beleedigd is omdat Duif hem niet op 'n kind taxeert: ‘jij ben 'n hond voor Stientje.’ - ‘Wat die vuile jood toch altijd van mijn mot hebbe!’ - Scherp wordt woedend. - Als hij 'n jood is dan vindt-ie zichzelf nog duizendmaal te goed om op háar een groote boodschap te doen - zoo'n dronken loeder! - zoo'n ellendig stuk mispunt; - As je 'n man was, zegt Duif rood-woe-dend, zou 'k je op je smoel slaan. - ‘En nou zal ik je is éen ding zegge, Dirk,’ schreeuwt Scherp: ‘zoolang jij dat varken ontvangt, kom ik niet meer bij je.’ - ‘Da's ònzin,’ beweerde Dirk: ‘Kan ik 'r wat an doen als jullie ruzie hebbe. Jullie weet nou eenmaal dat Duif zich altijd onbehoorlijk gedraagt.’ - ‘'k Heb schijt an jou èn an jou,’ plappert Duif met 'n dikke tong uit: ‘jullie kenne me allemaal de botten kussen! Zijn jullie godverdomme belazerd!’ - Opgeblazen van drank, paarsrood in haar woede staat ze op, onvast, slaat de deur achter zich toe, gaat naar de achterkamer. Maar nog eens komt ze terug, smijt de deur open, raspt er uit: ‘Stinkende vuile jood’ - da's tot Scherp - ‘....leèlikke rotsmaus.... as je je weer is met mìjn zake bemoeit, krab ik je ooge uit je smoel.... Afgesodemieterde aap.... Stomme snotneus!’ Flap, de deur weer dicht en àchter 't gestommel van 'n stoel die omvalt. Dirk zit kwaadaardig-ineengehurkt. Guus is woedend. - Is dát nou 'n verjaarspartij! - Waarvoor al die ruzie
| |
| |
dient! ‘Hè'k je niet hònderdmaal gezegd,’ gromt Dirk: ‘da'k 'r niet over me vloer wil hebbe.’ - ‘Wel zeker, begin jij nou nog is met mijn!’ - ‘'k Zeg 'r morgen de kamer op. 't Hangt me de keel uit.’ - ‘Net zooals jij wilt.’ ‘Zoo jìj wilt, zoo jìj wilt. 't Is alsof je bang voor d'r ben!’ - ‘Bang? Bang? Ik voor Duif bang: nee maar hóor je dat Trees! - Ik voor Duif bang! 'k Geloof dat jij getikt ben.’ En dan ruzieën Dirk en Guus met meegepraat van Karel en Trees en Georgine en Scherp.
‘Zeg 'r dan de huur op!
‘Nou dat zál 'k ook doen!’
‘As je maar weet da'k dan 's avonds zoo veel niet meer hier kom! Hè'k gelijk Trees?’
‘Wel goddoòme!’
‘Nou kan k nog an me moeder zegge da'k bij Duif ben - maar als we niet meer hier wonen en me moeder komt vragen of 'k hier ben. - Nou, wat dan? Wat dan? Het ze 't al niet 'n paar maal gedaan? Of jij nou stom doet met Duif: je het d'r noodig!
‘Nou en 'k doe 't niet! 'k Laat me vrinden niet uitschelden. Dat wijf voert hier 't hoogste woord! Ze kost je elken avond 'n paar maatjes brandewijn.’
‘Hé-je d'r je voordeel van?’
‘Wil ik jou is wat zegge - of je kletst of niet: jij ben bang voor Duif!’
‘Man je ben dol! Laat je uitlache!’
‘Zij wéét wat van jou. Anders zou jij je niet zoo'n boel laten welgevallen!’
‘Laat ik me wat welgevallen? Ik? Ik?’
‘Ja jij!’
‘Wel àlle-jezis!’
‘Jij ben nog al 'n liefje om je zooveel te laten zeggen als 'r niet wat achter steekt!’
‘Roep 'r dan binne! Roep 'r dan binne.’
‘Dat zal 'k wel late.... Jullie smoezen den heelen dag.... Uit jullie gelieg is toch niet wijs te worden.’
‘Lièg ik? Lieg ik? Dat zal je me niet tweemaal zegge!’ zegt Guus, opvliegend.
‘Hè, Guus wees nou niet zoo kinderachtig!’
‘Hè, Guus, wat ben je flauw!’
‘Zoene jullie elkaar nou af!’
Maar met 'n zenuwachtige, onaangename koppigheid, rommelt ze in de alkoof, trekt haar mantel an, pent den hoed in het haar.
‘Kom nou Guus.’
Dirk zit half-ingebogen, wat aangeschoten, op z'n stoel, als met 'n deuk in 't zware lichaam, verroert zich niet. Karel probeert Guus tegen te houden, lacht, trekt de pen weer uit haar hoed....
‘.... Maak nou geen gijntjes, Karel.... Laat me los... Die beroerde pestkop.... 'k Zal 'm leeren as die zegt da'k lieg!.... Ik liegen!.... Je ziet me niet weer terug, hoor je!.... 'k Ben jou kwaje
| |
| |
meid niet.... Stront voor dank!.... Da's nou je dank, dat je zoo gemierd heb voor 'n souper!.... Da's voor je jaardag!.... Als anderen d'r bij zijn heeft-ie altijd wat,.... dùrft-ie.... dùrft-ie.... die lafbek.... Ik ga weg.... Bonjour!.... Dag Trees!.... Dag Spier.... Nee laat me hand los, Spier! Ik verdòm 't! 't Spijt me voor jullie.... Bonjour!.... Bonjour!’
‘Kom hou d'r nou terug,’ zegt Karel: ‘Wees jij nou de wijste, Dirk’....
‘Laat ze maar gaan,’ zegt hij met 'n resolute magerte op z'n gezicht, met 'n walg in de oogen, terwijl de deur achter Guus dichtvalt.... ‘Ik ben beu van d'r herrie. Ze liegt en dat vóél ik. Zij en Duif verneuke me. En nou mot 't maar uit zijn.’
‘Voor één nacht,’ lacht Karel: ‘morgen koekeloeren jullie weer.’
‘Wel ja,’ zegt Trees: ‘jullie benne nou wat moe en wat vervelend. Elk huis heeft z'n kruis. Je heb gelijk. Die Duif mot Moos niet uitschelden.’
‘Nee,’ zegt Dirk: ‘nou is 't uit. Als 'k zeg dat 't uit is, is 't uit! 't Komt van haar niet te pas om telkens weg te loopen’ - en sterk door zooveel getuigen, sterk door 't gesprek in den vooravond, vervolgt hij me ankijkend: ‘ik zal nou is tóónen, goddoome, dat'k wil heb. Laat ze nou maar bij d'r moeder blijven!’
‘Hahaha!’ - lacht Karel: ‘om zes kistjes sigaren wed 'k dat ze morgen’....
‘Nee!’ scheeuwt Dirk in éens met 'n losbarsting van woede en om zich sterker te maken slaat-ie met z'n vuist op de tafel dat de borden en glazen rinkelen en een bord aan stukken op den grond valt: ‘Nee! 't Is uit!’
‘Nou tòch om zes kistjes,’ houdt Karel lacherig aan.
|
|
Auteursrecht onbekend
