|
| |
IX. Eerste diner bij Georgine.
Langzaam opwandelend, slenterde ik de Galerij door, bleef kijken voor de uitstalkast van Citroen. Zou 'k haar een ringetje.... 'n heel goedkoop ringetje?.... Maar 't geld?.... Zoudie me op crediet?.... Zoo'n man kende je heelemaal niet.... Toch is vragen....
Of ik Spier was, de schrijver?.... Wat-je al bekend werd.... moppig, hè?.... Ja, die schrijver was ik.... Nou, dan wou-die 't wel op 'n maand geven.... Wat of díé kostte?.... Dertien gulden.... Dertien?.... Nee, geen ongeluksgetal.... Wat of dát kettinkie dée?.... Veertien.... Nou die was goed. Met 't gladde, kleine doosje in m'n hand, belde ik an Albert Cuyp.
‘Wie daar?’
‘Ikke, juffrouw Bok.’
‘Wie?’
‘Is juffrouw Casper thuis?’
‘Kom u maar boven. Ze leit te slapen.’
Voorzichtig sjokte ik de donkere trap op, trappend op stukken steenkool, die met 'n knap vergruisden. In het donkere portaal, vol van 'n nattig-zoete bloemkoolstank, waren de schemervormen van 'n paar glurende kinderen.
‘O, is ù 't, meneer Spier. 't Is smerig weertje vin u niet?’
‘Slaapt de juffrouw?’ vroeg ik.
‘Strakkies lei ze op de kanapee.’
‘Waar is 't kind?’
‘Bij mijn achter.... Mot u d'r hebbe?’
‘Ja. Heel graag.’
‘Kaatje, Kaatje!’, riep juffrouw Bok.
‘Dag Ka. Ken je me niet meer? Ga je mee naar mamma?’
Bang in 't donker voor den vreemden heer, lei ze 'n kleverig, klef handje in mijn hand. Zoo kwamen we in de kamer.
‘Slaap je, Georgine?’ vroeg ik, lachend.
| |
| |
‘Wa-àt?’, zei ze half suffend.
‘Slaap je?’
‘Wie is daar?’
‘Ik.’
‘Is dat schrikken! Juffrou-ou! Juffrouw Bo-ok?’
‘Joe!’
‘Waat is de lamp nou weer?’
‘De lamp? Die mot 'k nog vuile....’
‘Haast u dan wat asjeblief. Waarom lach je?’
‘Om dat typische mensch! Toen 'k den eersten keer hier kwam, moest ze de lamp ook nog vullen. Nou weer. Zoo'n echte pijpploertin!’
‘Zachies toch! Denk an de alkoof.’
‘O ja.’
‘Mamma, 'k heb zoo'n honger!’
‘We gaan dadelijk an tafel.’
‘Ze heeft me nog niet eens goeien dag gezegd!’, zei ik.
‘Heb je oome nog niet goeien dag gezegd, lompe meid?’
‘'k Weet niet wèlleke oome 't is. 'k Kan toch in 't donker niet zien!’, verontschuldigde Ka zich.
‘Oome Alfred.’
....‘O!.... Oome Alfred.... Is dat die met 't ròoie haar?’ vroeg ze.
‘Ja,’ lachte ik.
‘Kom is hier, nest.’
'k Zit in 't donker naast Georgine op de kanapee met de stukkende veeren. Juffrouw Bok blijft lang weg. 't Kind staat voor't raam, slaat zwakken adem tegen de ruit, teekent er met 't vingertje figuurtjes in. Net 'n oogenblikje voor 'n verrassing. Zacht dwing ik Georgines hand naar me toe. Nee. Da's de ringenhand niet: ‘Waar's je andere hand?’
‘Hier.’
Ook geen ringen. Waar zijn de ringen, de oneerlijke ringen? God, wat 'n gelukkig iets, de twee mollige handen zònder ringen.
‘Waar zijn je ringen?’ vraag ik blij.
‘Weg.’
‘Heelemaal weg?’
‘Heelemaal.... weg.’
‘Heb je dat voor mij gedaan?’
‘Pas op voor 't kind’....
Met de eene hand hou 'k haar rechterhand vast, met de andere grabbel ik in m'n zak, tusschen de sleutels, de beurs en m'n zakdoek om 't doosje te vinden.... Nou stilletjes.... Wat vréémd.... Die zachte vinger.... 't zachte glijjen van 't kouwe goed in 't donker.... en in eens haar verrassing-gilletje.... en weer de stilte voor 't kind bij 't raam.... 't zwijgend zitten in 't donker.... met 't gladde ketting-ringetje tusschen onze warme handen... Dan lichtschemer in 't portaal en 't flets, gefaneerd burgervrouwtje met de walmende lamp.
| |
| |
‘Wil je 'n bittertje, Alf?’ - zegt Georgine, haastig opstaand.
‘Asjeblief.’
Op tafel heeft ze 't klaar gezet, heel netjes, twee glaasjes en wat bitter in 'n eau-de-cologne flesch.
Kaatje is bij me geklommen op de kanapee.
‘Gaat ze wel genoeg uit?’
‘O jee. Die stoeit de heele dag op straat.’
‘Ze heeft zulke kringetjes onder de oogen.’
‘Dat komt van 't snoepen. Wat heb je nou weer gesnoept vóor 't eten?’
‘Niks, mamma,’
‘Jok je niet?’
‘Heusch niet mamma.’
‘O, zoo'n kleine jokkenaarster,’ zegt juffrouw Bok: ‘heb je straks niet meegegeten van de erretesoep?’
‘Nou-ou ja!.... Soep is geen snoepe, wel mamma?’
‘Hou je mond nest! 'n Bittertje, Juffrouw Bok?’
‘Asjeblieft, juffrouw.’
‘Daar stond ze weer op te wachten!’ zegt Georgine nijdig, als de deur dicht is.
‘Oome, waar is nou me servies en me keuken?’
‘Wil je wel is niet vragen!’
‘Oome het 't toch beloofd!’
‘Dan mag je nòg niet vragen.’
‘Nou-ou! Dan mot oome niet beloven!.... Oome Piet het ook 'n pop beloofd.... Da's wat moois!’
‘Hahaha!’
‘Lach nou toch niet! Z'is zoo brutaal!’
Bij de lamp kijkt Georgine naar 't ringetje.
‘'t Is 'n koopje,’ zeg ik.
‘k Vin 'm erg lief. 'k Zal 'm an me middenvinger steken, anders verlies 'k 'm!’
‘Als 'k is rijk wor, krijg je 'n dure’....
‘Malloot!’ lacht ze.
‘Voor mamma heb-u wèl wat meegebracht!.... Voor mijn niksl’
‘Kijk zoo'n snoet eens snip kijken. Wil 'k morgen ook wat moois voor je koopen?’
‘Dat doe u toch niet.’
‘Heusch!’
‘Wat dan!’
Weer doe 'k 't verhaal van 't paradijs van chocolade, suiker en taart.
‘Ga juffrouw Bok is zeggen, dat ze de tafel komt dekken, Ka!’
Ze huppelt weg en Georgine geeft me 'n zoen, haar éérsten.
‘....Da's voor je ring.’
‘Bevalt-ie je?’
‘'k Heb altijd zoo'n kettinkie willen hebben. Pas op’....
Juffrouw Bok begint te dekken. Op de ronde tafel legt ze 'n vuil
| |
| |
tafellaken, met groote gaten, die ze handig bedekt met een bordje met kaas en een schaaltje met peren. Annetje en Pauline helpen haar, dragen de borden an. De vuile vingertjes van de kinderen liggen stevig om het wit der borden. - ‘Haal jij nou nog is de vorreke as 'n knappe meid,’ bedisselt juffrouw Bok. Pauline, 'n kind van zeven jaar, met een aangebakken, groenen neus en waterige oogjes, lacht verlegen om den meneer die d'r ankijkt, holt op de kepotte kousjes naar achter. Annetje wordt uitgestuurd om twee centen mosterd in 'n koppie. ‘Hier binnen de vorreke, moe.’ - ‘Goed zoo, knappe meid. Nou mot je d'r nóg een halen. D'r motten d'r drie weese.’ Paulientje legt de vorken, die ze bij de tanden in de zweetknuistjes vasthoudt op tafel en holt weer weg. Terwijl komt Annetje met de brutale gitoogjes binnen, zet 't kopje met mosterd neer, telt acht warme centen uit op een van de borden. ‘Nou mot je nog effen voor twee-en 'n halleve cent azijn halen. Gauw nou wat.... Wat 'n bij de-hande kindere, vin-u niet meneer?.... O, 'k-hè-d'r soo'n plesier van,’ zegt juffrouw Bok, flets grutjesbleek, achter de lamp. Ze veegt de glazen nòg eens droog met 'r voorschoot, ploft haar adem in 't eene, dat vettig blijft, droogt nog eens en nog eens.... ‘Moe-oe!.... D'r is geen vorrek meer.’ - ‘Domme meid.’ - ‘Nou d'r leit 'r geen meer.’ - ‘Weilis,’ zegt Kaatje, die van m'n knie springt: ‘Kom maar mee: ik weet 't wel.’ - ‘Mot 'r bier weese?’ vraagt Juffrouw Bok. - ‘Drink jij bier, Alfred?’ - ‘Ja, ik drink bier.’ - ‘Hoeveel flessies mot u hebbe?’ - ‘Geef d'r maar drie.’ - ‘Mot ik 't op 't boekie zette?’ - ‘Nee, hier is 'n kwartje.’ -Met kleine, flauwe oogjes in het grutjes-gezicht, kijkt juffrouw Bok in de stoomende lamp: - ‘Die hè 'k nou sóó goed schoongemaakt.’ Eerst probeert ze 't heete glas beet te pakken, brandt zich met 'n pijnlijk, laf trekje op 't smal gezicht: - ‘Wat is soo'n glas heet - hè!.... neemt 'n verfrommeld, kapot, zwart doekje uit haar zak - zakdoek uit lang geleden dagen -, draait 't voorzichtig om 't glas, licht 't 'r uit en scharrelt aan 't kousje met een haarspeld. - ‘Jeetje!’.... De haarspeld, rood geworden, valt uit haar hand, maar wijs en zoetjes-lachend stopt ze twee vingers in haar mond, pakt met de natte toppen de haarspeld nóg eens aan, morrelt opnieuw in de vonkjes-spattende kous. Dan begint ze op de voeten te dribbelen, alsof ze hoogen nood heeft. In de linkerhand smeult 't zakdoekje uit làng geleden dagen, uit de rechter laat ze de heete haarspeld weer vallen. - ‘Jeetje! Jemineetje!... Wat is dat heet!’ Angstighaastig zet ze 't glas op 't tafelkleed, dat lichtbruin kringt, wrijft met 'n zenuwachtig gekriebel de gebrande vingertoppen.... ‘Wa's dat heet!’ - ‘Moe, 't tafelkleed brandt,’ zegt Paulientje die met volle neusgaatjes mee in de lamp heeft staan kijken. - ‘Hé-je de vorrek?’ - ‘Ja, juffrouw, 'k he'm gevonden onder de kast.’ -'t Glas staat weer in de lamp, Juffrouw Bok doet den zakdoek uit lang geleden dagen in haar zak, steekt de haarspeld in de blonde haarknot, zendt Paulientje om de messen. Annetje, brutaal,
| |
| |
alles bekijkend, draait de trap op met de azijn. ‘Wil je nou nog effen bier gaan halen, Annetje?’ Annetje kijkt naar de peren, vraagt: ‘Piels of Lager?’ - ‘Lager,’ zegt Georgine. Rom-romrom, zij de trap af. - ‘Wat 'n handig kind, hè? Je ken d'r alles laten doen, nie-waar juffrouw?.... Hebbie daar de messen, knappe meid?.... Mot je ze nou zoo dragen?.... Da's goed om je te snijjen!.... Kom is hier da'k je neus is veeg.... Foei, wat 'n vieze meid’.... Den verschroeiden, proppigen zakdoek uit lang geleden dagen, plet ze om 't groene neusje. 't Kind knijpt de oogjes dicht, rukt 't hoofdje weg. ‘Kom nou.... Je kan toch zoo niet met 'n snotneus blijve loopen’.... Weer plet 't bruine lapje 't roodgeknepen neusje. ‘Au!.... Au!’ - ‘Goed zoo, knappe meid.’ - Babbelend, klefjes pratend, alles met stille, kwijnende glimlachjes op 't grutjesgezicht, soms sufjes kijkend in de lamp, wrijft ze de messen aan 't voorschoot, zendt Paulientje weg om 'n schoon servet voor meneer en Annetje voor twee zachte broodjes, loopt naar de keuken om 'n servet te halen die 't kind niet vinden kan, blijft drentelen, slof dribbelen tot Antje met de twee broodjes in de handen komt en gaat dunnetjes-lacherig, met veel lichtschuwheid, veel weeke aarzeling in haar bewegingen naar de achterkamer.
‘Wat zat-jij d'r an te kijken!’ lacht Georgine.
‘Wat 'n typiese slobber, hè!’
‘Zeker 'n gevaarlijk vrouwtje?’ vraag ik.
‘Wel nee. Ze is vuil. Maar je kunt over d'r loopen.’
‘Ja. Ik ken dat soort. Pas op dat je geen ruzie met 'r krijgt. Da's jè habaaí bij de minste kwestie.’
De gordijnen hangen voor de ramen. 't Gele lamplicht slaat glimplekken, scherp-zwarte schaduwen op de tafel, op de nattiglichtende borden, op de vorken met zilverspatten, op de hoekige glazen, op de witte dopjes der bierflesschen. Op den schoorsteen in z'n zwart portretlijstje, schuin achterover, nèt nog in den lichtkring der lamp glimlacht-lief de man met de hooge puntboorden, de mooie das en 't glad geplakt haar op 't vierkant hoofd.
‘Heb je trek?’ vraagt Georgine.
‘Ja, ik heb wel trek.’
‘Je krijgt niks meer dan 'n burgerpot.’
‘Als 't maar lekker is.’
‘'k Heb zelf niet gekookt.’
‘Mamma.... 'k heb zoo'n honger!’ begint ook Kaatje.
‘Wordt daar niet gebeld?’ schrikt Georgine.
‘Mamma.... mamma!’
‘Wil je je mond houen!’ Vinnig rukt Georgine 't kind an 'n armpje en we luisteren naar de geluiden van 't portaal, Kinderklotsen klokken op 't hout in de gang. Een touw sliert tegen den muur.
‘Wie is daar?’
Bons de benedendeur dicht.
‘Juffrouw Casper is zeker thuis, hè?’ wordt beneden geroepen.
| |
| |
‘Wel allemachtig, dát beroerde wijf!’ zegt Georgine gejaagd: ‘zoo'n stom kind, om niet eerst te vragen of ik thuis ben!’
‘Wie is 't?’ vraag 'k.
‘Zet gauw je hoed op, gauw, gauw!’
‘Waarvoor?’
‘Zet dan je hoed op, ezel, en neem je stok in je hand!’
Met eenige verbluffing doe 'k 't. De deur wordt zonder kloppen geopend. Glimlachend komt 'n burgerjuffrouw binnen. Haar gezicht is hoekig, smal, erg lang, met 'n dunnen spitsen, wat-blauwen neus. De mond is 'n gleufje tusschen spitsige sneedjes-lippen. De oogen zijn grijs, onzeker van bewegen, kijkend náast de dingen die ze zien. 't Haar is in tweeën geplakt over 't voorhoofd. Ze lacht telkens, met 'n sterke opbobbeling van vel om den blauwen neus, met 'n expressie van alles wel vies te vinden. Vaalbleek is 't gezicht, grauw-wit, huisjes- en aardappelkleur van lange jaren. Ze gaat zitten, beweegt niet, maar de onzeker-dolende oogen in 't grauwe vel zien alles en de magere, uitstekende ooren lijken zònderling goed te hooren.
‘Wel, dág juffrouw Stengevis,’ zegt Georgine lief.
‘Dag Sorsien. Dag meheir.’
Georgine is zoo beleefd om niet voor te stellen, wat ik haar in 't geheel niet kwalijk neem. Het moet wel onaangenaam zijn beleefdheidshalve in zulke sluipende, altijd wèg-ge oogen te kijken.
‘'k Dacht, 'k sal maar is ankomme.’
‘Da's net goed van u. 't Geld leit klaar.’
‘Wel nee, Sorsien, 'k kom niet om 't-geld.... 't geld kan wel wachte.... 'k Hà-je in soo'n tijd niet gesien.... Waar hè-je toch geseete?.... Me man seit, je mot is angaan....’
‘Hoe gaat 't met Toosje?’ - tegen mij -: ‘da's nou de juffrouw bij wie me andere kind al twee jaar is.’
‘Toossie maakt 't best.... Nog altijd hoeste.... Maar dat houe se lang van de kinkhoes.... Kom je me niet is goeie-dag segge, Ka.... Kè-je me niet meer?.... Wat wordt die meid groot!.... Je sou d'r haast niet meer kenne.’
‘Dag moeder,’ zegt Kaatje.
Georgine scharrelt in de kast, achter 'n hoedendoos, komt met een mosterdpotje, waarin ze klein geld, guldens en rijksdaalders heeft.
‘Krijg u niet drie weken?’
‘Laa's kijke.... Ja da's net vandaag drie weke, gerekend van Saterdag op Saterdag....’
‘Da's dan twaalf gulden, niet? Of krijg u nòg wat van me?’
‘Nog èen vijf-en-zeventig. Maar je hoeft je d'r niks mee te haaste. 't Loopt niet weg hoor....
‘Van wàt een vijf-en-zeventig? D'r stond toch niks meer?’
‘D'r laarsies ware zoo kapot.... Da-was een gulden van maakloon.... en koussies most ze ook hebbe.... Maar as 't je niet gelegen komt, rekene we 't wel 'n andere keer af....’
| |
| |
‘Of-ie nou van de hond of van de kat gebeten wordt.... Hoeveel is dat? Dat is tien.... dat is elf, twaalf.... Is 't 'r zoo niet?’
‘Precies.’
‘De lange, magere, kraakbeenige vingers met lange dunne blauwige nagels stoppen 't geld in 'n versleten beursje.
‘Soo. Nou kenne wij ook weer onse huur betale.... Waarom ben-je in geen weken angekomme, Sorsien.... We waren ongerust.... Hè-je geen nieuws van je man?’
‘Van me man, nee. Is d'r bij jullie geen brief gekommen?’
‘Bij ons.... Dan sou 'k 'm wel hebbe meegebracht.... Wat 'n lamme kerel om je in geen drie weke wat te sende.... 't Is toch ongepermitteerd.... Wanneer hettie je 't laatst gesonde?’
‘Nou, da's zeker drie weken geleden. Dat weet u toch wel. 'k Heb u toch dadelijk de postwissel afgedragen.’
‘Ja. Ja. 't Is 'n rare swabber denk ik soo dikwijls. As jij toch niks verdiende, soue die arreme schapen niet te vrete hebbe, hè!.... Weet je wie gisteren bij me was.... Vermeulen....’
‘Vermeulen? Wat most-ie?’
‘Dat kan 'k je soo niet segge.’
‘Wil ik even heengaan?’ vraag ik.
‘Wel nee meheir - soo'n haast het 't niet.’
‘Zeg 't maar zachies,’ zegt Georgine.
De blauwige, scherpe vouwbeen-neus van juffrouw Stengevis boort in de blonde pluisharen van Georgine. De dunne sneedjeslippen mummelen radj es.
‘Nee. Dat verdòm ik!’ zegt Georgine kregel.
‘Ik hou me d'r buiten. Ik sal me salig d'r buiten houe.... Maar voor je kindere sie je.... Soo ies gebeurt je je leven nieweer.... En sóó'n man is maar ééns kranksinnig, sie je.... 't Is 'n man op leeftijd.... Daar kan je altijd vertrouwen in hebbe, seg ik maar.... Maar je mot 't selvers wete.... Dat heb ik 'm ook gesegd... Hij wou je adres.... Nee, dat doe ik niet, zeg ik....’
Weer priemt ze den blauwigen neus in Georgine's mooi pluishaar, lacht zachies met 't vies trekje om den neus.
‘Nou, als u 'm morgen ziet, kun je 'm gerust zeggen, dat ie kan doodvallen....’ zegt Georgine opgewonden:
‘Wat zeg jij. Spier - meneer Spier is 'n goeie bekende van me -: d'r is 'n rijke Indische vent, die de volgende maand naar Indië gaat en die me mee wil hebben als huishoudster.... Vijftig duizend gulden wil-ie voor me vaststellen bij 'n bank, als ik 't doe....’
‘En wat verdient de juffrouw?’ vraag ik.
‘Ikke? Wel niet sooveel. 'k Sal op me stoel doodblijfe as die 'n woord over geldsake met mijn gesproken het. Meheir schijnt ook geen hooge dunk van mijn te hebbe, hè Sorsien.’
Met 'n valsch dwalen der oogen, lacht ze, alsof 'k 'n aardigheid gezegd heb.
‘Nou maar, 'k denk 'r niet an, hoor!’
| |
| |
‘Groot gelijk, Sorsien, gróót gelijk.... Wel Jeesus zeg 'k tegen 'm.... Je weet toch wel dat ze getrouwd is.... Ja, seit-ie, maar ik hep alleen 't goeie met 'r voor.... Se sal d'r nooit berouw van hebbe.... Nou seg ik - sulleke boodschappe breng ik niet over.... Juffrouw Casper is 'n veel te fatsoendelijke vrouw.... Maar 'k dacht daarnet, voor de aardigheíd, 'k sal 't 'r tòch maar is segge.... Wat je toch voor 'n gekke mense op de wereld heb.... Da's nou 'n heel sjieke vent - resident is ie - of soo iets - en schatrijk -je mot sien wattie voor 'n briljante in sijn overhemp het - en die is nog wel getrouwd ook - ja, die is getrouwd volges de hollandsche wet met 'n zwarte - Jeesus wat 'n leelijke vrouw met soo'n platte neus as-die peer daar - en die wil Sorsien meeneme en voor de kindere sorge.... wat 'n gekke mense hebbie toch! Heb-u nooit sijn naam gehoord, meheir? Vermeulen hiet-ie’....
‘Nee.’
‘En wanneer kom jij nou weer is bij me op visite, dikke Ka.’
‘Morrege,’ zegt 't kind, vertrouwelijk opklimmend tot bij 't grauw-bleeke gezicht en de oorbelletjes betastend.’
‘Je sussie het na je gevraagd.’
‘Magge we dan de heele dag samen spelen, moeder?’
‘Seker, seker.... Dat die kindere me nou nog altijd moeder blijfe noeme.... Ik heb is 'n neefie gehad, die noemde we toen-ie sóó klein was.... Krentebol..., en wil je wel geloofe dat-ie nòg krentebol hiette toen die op sterreve lee? Há-je nog niet gegeten, Sorsien?....’
D'r duidelijke toeleg is om zoo lang te blijven praten tot ze weet wie d'r mee eten, wèlke drie en wat of 'r gegeten wordt.
‘Nee,’ zegt Georgine.
‘Eet 'r iemand bij je?’
‘Me broer.’
‘Nietes, nietes, mamma jòkt,’ - zegt Kaatje.
‘Wàt jokt mamma,’ zegt Georgine, woedend en kijkt 't kind met zulke lichtende oogen aan, dat 't stil, met 'n huiltrekje om de oogen op de schoot van juffrouw Stengevis blijft zitten.
‘Mag je segge dat mamma jokt,’ zegt juffrouw Stengevis, die 'n falsetje anslaat om lieverig den kindertoon te pakken: ‘màg je dat segge?’
‘Nou-ou’.... zegt Ka, met haar lekkere oogen naar mij kijkend.
‘Kom is hier, Ka!’ roep ik lachend: ‘'k Heb wat voor je’ -'k geef 't kind 'n heele verzameling ouwe tramkaartjes.
‘'k Geloof dat-weregenzullen krijgen,’ zegt Georgineinsinueerend.
‘O, 'k heb me parapluie in de gang geset.... 't Is hier toch wel 'n liefe kamer.’
‘Zal 'k 't eten maar opdoen?’ vraagt juffrouw Bok om 't hoekje.
‘Wel, dag juffrouw,’ zegt juffrouw Stengevis.
‘Dàg juffrouw. Hoe maakt u 't?’ antwoordt juffrouw Bok.
‘O dank-u.... U mot maar niet na me kijke.... 'k Ben soo midden in me huishouwen.... Sal 'k nog effen wachten?’
‘Ja, wacht u nog maar effen,’ zegt Georgine.
‘Nou, dag juffrouw.’
| |
| |
‘Dàg juffrouw.’
De fletse, de grauw-witte burgerjuffrouwen glim-lachen, glìmlachen, glim-lachen. Tusschen twee van zùlke glimlachen ligt 'n stinksloot van kamertjesmufheid. En 'n korte stilte van ingehouden woede volgt. Juffrouw Stengevis heeft de kalkhanden in den schoot gelegd om 't versleten beursje, knuffelt er geduldig op los. Ze wil nou is weten wat 'r omgaat. Georgine, zenuwachtig opgehitst, antwoordt, met 'n gejaagd bibberen van de eene knie. Ik, eerst kwaadaardig, voel me sarrend-gemoedelijk, draai den stok in de handen, als heer die op visite is, durf niet te veel zeggen, om Georgine niet in de wielen te rijden. Ik krijg het gevoel dat Georgine bang is voor die vrouw. In toon en houding heeft ze iets vreemds-onderworpens, als juffrouw Stengevis haar lauwtjes ankijkt. Bij tijden zijn er breede gapingen, waarin 't mensch wel voelen moet, dat ze de deur wordt uitgekeken. Maar ze voelt 't niet. Ze wil niks voelen. Ze draait rustig 't beursje in haar schoot, lijmt 't eene gesprek aan 't andere, heeft telkens wat nieuws. Ze wil nou is weten wàt 'r gaande is, lacht met vies velgerimpel om den neus, kijkt alles en niemand aan.
‘Hè-je hier heelemaal van de bovenburen geen last?’ vraagt ze na een pauze.
‘Nee, niks’
‘Bij mij thuis valt de kalk zoo van 't plafon. Elk oogenblik kan je vegen. O, je hét hier geen plafon?’
‘Nee.’
‘'k Hou je toch niet op van je eten? Begin maar gerust. Seneer je maar niet.’
‘'k Wacht op me broer.’
‘Wat komt-ie laat, hè?’
‘Zeker opgehouen.’
‘Wat je man toch sprekend lijkt! hè?’
‘Ja.... 't is 'n goed portret.’
‘Bij wie het-ie 't laten maken?’
‘Bij Greiner.’
‘Bij Greiner. Is dat niet op de Nieuwendijk?’
‘Ja.’
‘Ruikt 't niet na kattepis.’
‘Ik ruik niks.’
‘Nou, dan sit 't bij mijn in de buurt.’
‘Nou, dat kan wel verbeelding zijn.’
‘Jeesis mensch, ruik-ie nou niet dat 'r kattepis in de kamer is?’
‘Nee, 'k ruik niks.’
‘Dan ben je verkouwen.’
‘Dat kan wel.’
De lamp stoomt weer. Ik sta op, draai haar af. Loome stilte is in de kamer en 'k ga weer zitten.
‘Hoe laat sou 't sijn?’
Ik kijk op m'n horloge, lieg kalmpjes-weg vijf kwartier.
| |
| |
‘Precies kwart over zeven.’
‘Kwart òver zeven.’
‘Zestien minuten over zeven.’
‘Wel Jeeses, wat die tijd vliegt. 't Was half ses toen 'k op de Dam in de tram stapte.’
‘Ja,’ zeg ik - ‘als je gezéllig zit te praten, vliegt de tijd.’
‘Vin u niet?’
‘Ik hou dòl van babbelen’....
Maar Georgine valt me in de rede. Waarom laat ze me niet aan 't woord?
‘Hoe gaat 't met uw man?’ vraagt ze.
Da's wéer 'n chapiter voor 't lieve mensch. Daar kan ze op doorgaan. Ze vertelt van d'r man die aambeien heeft, van een dochter die 'n lintwurm kwijt geraakt is, ze vertroetelt het beursje in de kalkachtige handen, lacht zure lachjes, kijkt naar de kaas, de portretten, de kachel.
‘Hé, Sorsien, waar is je maschien?’
Even hakkelt Georgine.
‘Me naaimachien.... Me naaimachien.... Die hè 'k uitgeleend an 'n vriendin.
‘Daar maggie wel voorsichtig mee sijn. Als de controleur van Singer kompt, mot j'm late sien.’
‘Die komt nooit boven.’
‘Hè-j'm al afbetaald?’
‘Nou, dat zal nog wel 'n dertig gulden schelen.’
‘Wat 'n gemak, hè, zoo'n maschien op afbetaling?’
‘Ja, vreeselijk.’
‘Ga nou eten. Je broer kòmpt niet. Seneer je niet voor mijn.’
‘Nee, we zullen wel zoo lang wachten.’
D'as toch vrij duidelijk zoo'n vingerwijzing. Maar ze begrijpt niet. Ze wil nou is wèten.
‘Mamma, 'k hè zoo'n honger!’
‘Dat schaap ziet wit van de honger. Ga nou éten.’
‘Nee, we hebben den heelen avond voor ons.’
Juffrouw Stengevis legt 't beursje uit de handen, wriemelt in haar zak, veegt den neus, neemt 't beursje weer op, glimlachert door de kamer. Ik krijg meelij met Georgine.
‘Toossie hè 'k van de week 'n heel koud bad gegeven. Wat me dat kind spartelde.... Ze dee maar niks anders dan moeder roepen. Toen lekkertjes afgedroogd en in bed. Me man seit dat 't soo goed is.... Mot je volgende week nog ergens optrejen?....’
‘Da-weet 'k nog niet.’
‘Nou, Georgine,’ zeg 'k in-eens opstaand: ‘ik merk wel dat je uit beleefdheid wacht tot we weggaan. Eet maar smakelijk. Ga u zoover mee, juffrouw?’
Nòg aarzelt 't mensch.
‘Ja, d'as goed,’ zegt Georgine: ‘en ik ga wat op bed leggen, 'k heb hoofdpijn.’
| |
| |
‘Ja. Erg.’
‘Nou, dan ga ik zoover met meneer mee. Wat 'n jammer datje broer zoo wegblijft.... Nou dag Kaatje.... Kom maar is gauw spelen met Toosie.... Dag Sorsien.... Beterschap.... Kom-ie d'r is gauw oploope.... Toosie vraagt zoo dikwijls na je.’
‘Dag Georgine. Dag Kaatje.... Hier staat uw parapluie, juffrouw.... Wees u voorzichtig voor de trap,’ zeg ik beleefd.
‘Mamma, gaat oome Alfred nou weg.’
‘Stil!’ sust Georgine.
Op straat loop ik héél beleefd tien huizen mee met 't lieve mensch, neem beleefd m'n hoed af, trek an 'n bel en zeg: ‘Hier ben ik thuis. Dag juffrouw’ - Even probeert ze den naam op de deur te lezen, zegt dan zoetjes: ‘Dag meneer’ en loopt door. De deur wordt opengetrokken. Ik roep even naar boven of meneer Bol 'r woont. Nee roepen ze natuurlijk, die is hier onbekend en in 'n halve minuut ben 'k weer bij Georgine. Woedend loopt ze in de kamer.
‘Dat beroerde wijf! Dat pestwijf! Zou je d'r niet anvliegen? Nou kan 'k geen stuk meer eten zoo zenuwachtig als ze me heeft gemaakt. Die zat nou maar te wachten om te kijken of jij bleef eten. Dat misselijke wijf!’
‘Waarom heb j'r dan niet ronduit gezegd om op te hoepelen?’
‘Dat kàn ik niet. Je mot niet vergeten dat me andere kind bij d'r is.’
‘Anders niet?’
‘Nee, natuurlijk anders niet! Zit niet aan de kaas te peuteren, Ka! - Wat 'n sar! Wat 'n Judas! Dat dee ze opzettelijk. Je mot 'r kennen. Nou is me heele maaltijd bedorven.’
‘Nou! Nou!’
‘Hoe ben je d'r kwijt geraakt?’
Ik vertel en ze lacht.
‘Zie je, ik wou niet weten dat je hier bleef. Z'is in staat alles an me man te schrijven wat ze ziet.’
‘Steekt 'r dan kwaad in?’ vraag ik met verwondering, bang voor geniepigheden.
‘Nee. Maar met dat mensch mot je zoo voorzichtig zijn.... Juffrouw Bok!’
‘Joe!’
....‘Ze is goed voor 't kind.... Je ziet wel dat de kinderen van d'r houen.... Ze noemen d'r moeder.... Maar as 't dàt niet was, as 't dàt niet was.... 'k Had moeite om d'r niet 'n bord naar d'r kop te smijten. Zoo iets maakt me zóó zenuwachtig, hè! 'k Zou wel kunnen huilen!’
Juffrouw Bok dient een schotel met biefstuk op, vastgeklemd tusschen twee vuile doeken. Peinzend-glimlachend, met 't onsterfelijk lachje op 't grutjesgezicht, let ze op dat de saus niet over den rand plast. Dan blijft ze staan met in elke hand een vuilen doek, op de hoogte van 'n uitwippende balein en zegt: ‘Ze was
| |
| |
zeker weer niet weg te krijgen?’ - ‘Nee,’ zegt Georgine -‘Ja, ik had 't wel in de spieze. Zoo'n labberkakkig mensch.... zoo'n fijne Roomsche Jezewiet... al die Roomse benne eender.... dat hangt als 'n klit an mekaar...., net allemaal loopsche hondjes achter 'n teefie. - ‘Die wou nou weten watte we eten. As je toch 'n beetje fatsoen in je lijf heb, ga je toch weg, as je ziet dat de mense wachten, niewaar? Nee, zij verdomt 't.... As 'k maar iemand anders wist voor me kind.’ - ‘Nou d'r benne mense genoeg,’ insinueert Bok. - ‘Ja maar, goeie is moeilijk.’ - ‘Annetje, waar blijf-ie nou?’ - ‘Ja moe, 'k schep op.’ Met de vuile doeken in de handen, blijft juffrouw Bok wachten, vriendelijk-begaan meepratend tot Annetje komt met'n schaal aardappelen zonder deksel en Paulientje met een groot bord met fijn gehakte andijvie. ‘Motte de pannekoeke ook meteen komme?’ vraagt Annetje. - ‘Nee, wel?’ zegt juffrouw Bok. - ‘Nee, die zalle we strakkies eten.’ Eindelijk - wèl eindelijk gaat de deur toe. M'n eetlust is weg. De grutjesgeest van juffrouw Bok spookt om de tafel, 'k Ben vies van alles, vies van de borden, de glazen, de vorken, het eten. De zoete bloemkoollucht, die in 't huis hing hij 't binnenkomen, zit dik aan alles in deze kamer. Wat 'n geluklooze, dompige, vale burgermansboel, wat 'n benauwende leefhoek. Georgine schept op - Kaatje met het kníetje tegen me an, bleek onder de hoog hangende lamp, kijkt met gulzige oogjes naar de porties vleesch die mamma verdeelt. We eten zonder gepraat, k Breek 'n aardappel in de gestolte vetsaus, snij 't taaie vleesch. De glimlachende man met de hooge puntboorden, de mooie das en 't geplakte haar gluurt vriendelijk-tevreden van den schoorsteen naar mijn bord. En 'k neem m'n eersten hap in Georgines huis, 'n stuk zoeten aardappel met 'n stuk taai vleesch, slik 't met geweld, naspoelend met bier. De te hooge lamp, schel van licht op de oogen, bleekmakend door de altijd bevende, stroeve gloeilijn, schijnt op de hoofden, op 't verwarde vlaskopje van 't kind. De vorken glimmeren op en neer, van 't kind 't vlugst. Het wekkertje op den schoorsteen naast den vriendelijken, gelukkig-lachenden man, tikt gejaagd-snel. En 'k breek 'n anderen aardappel in de vetstolling, wrijf tot een nat breitje komt, kauw, voel het schelle licht de randen om mijn oogen afteekenen, vind 't wit van mijn bord te wit, het wit van 't tafelkleed te fel, het schamplichten op de vork hinderlijk - ‘Mamma, mag ik asjeblief nog 'n beetje saus?’ -En dan tref ik weer een zoeten aardappel.... vind dit eten van eene griezelige natte-voetenachtige onlekkerheid.
‘Smaakt 't je niet? Wat zit je te kieskauwen,’ zegt Georgine.
‘Kieskauwen? Ik kieskauw heelemaal niet.’
‘Nou als jij dat geen kieskauwen noemt, dan weet ik niet wat kieskauwen is.’
‘'k Vin 't héél lekker, 'k Hou wel van biefstuk en andijvie.’
‘Wat scheelt je?’
‘Niks.’
| |
| |
‘D'r scheelt je wèl wat.’
‘Mag ik.... mag 'k?’ .... Ik kàn 't niet inhouden, móét den hap op den rand van mijn bord leggen - ‘neem me niet kwalijk -neem me àsjeblieft niet kwalijk - hè, wat was dat beroerd.... Zóó'n lange haar in de andijvie’....
‘Hè - jessus, nou kan 'k geen hap meer eten,’ zegt Georgine.
‘Nou d'r zullen 'r wel geen dozijn in zijn,’ meen ik.
‘Dat vuile mens.... dat vieze stuk schorremorrie.... Laat ze d'r haar niet kammen in de keuken.... Ik betaal 'r toch voor.’
‘Nou één haar kan iedereen gebeuren.’
‘Gisteren lag 'r ook een in de sla.... Me moeder zegt altijd: kom nooit met je haren bij de groenten. Die krijg je d'r nooit meer uit’....
‘Nou maar ik vin 't heusch lekker, Georgine.’
‘Dat zeggie maar om mijn plezier te doen. Ik kook béter, hoor. Toen me man nog hier was, zei-die wel is, da'k zoo góed kookte as een van z'n eigen geloof en de joden die koken nog beter dan de Duitschers.’
‘Mamma’....
‘Wil je nog 'n paar warreme aardappelen, Alf?’
‘Nee dank je.’
‘....Mamma’....
‘Neem je geen mosterd?’
‘....Mamma’....
‘Waar staat ze?’
‘Hier in 't koppie’....
‘Mamma’....
‘Ben je nou klaar met je gezaag? Wat mot je nou?’
‘Nog 'n beetje saus mamma’....
‘Je drinkt saus, jij!’
‘Mag je met je handjes eten, Ka?’
‘Eet ze met d'r handen? Hoeveel keer heb ik je nou al niet gezegd om niet met de handen te eten?’
‘Nou-ou die vorrek stinkt zoo.’
‘Wat stinkt zoo?’
‘Me vorrek.... Ruik maar is.’
‘Ruik nou zoo'n vork is! Die heeft ze voor de uien van d'r erwtensoep gebruikt, en die veegt ze zoo maar af an d'r schort! Wat 'n ontieg mens! Heb je wèer 'n haar?’
‘Nee. Goddank niet. Maar, als je 'r niet kwaad om wordt, zulleke biefstuk heb 'k nog nooit gegeten. Die's uitgezocht! Hahaha! 'k Kauw 'n uur over 'n hap’....
‘'k Hè-'t wel in de gaten.... 'k Heb d'r geld gegeven voor 'n pond biefstuk - as je d'r geen centen geeft, haalt ze niks -achttien stuivers - daar krijg je toch eerste kwaliteit vleesch voor, niet - weet je wat dit is?’
‘Nee. Zooveel verstand hè-'k 'r niet van.’
‘Da's gewoon 'n lappie mager vleesch van 'n stuiver of acht - de rest gapt ze’
| |
| |
‘Wat 'n kruimeldievegge!’
‘.... Pas toch op! Jij zegt alles zoo hard. Achter de alcoof kun je alles hooren, als je hard spreekt. Kom nou, Ka! Eet je je vleesch niet op?’
‘'k Lus niet meer mamma.’
‘Opeten, anders krijg je geen peer.’
‘.... Nou-ou! 'k Lus niet meer!’
‘Zàl je 't opeten?’
‘Nou-ou! Nou-ou!’
‘Hoor je me niet? Zul je eten?’
Ka blijft met 'n pruilend donker gezichtje naar d'r bord kijken.
‘Kom nou. Kaatje eet nou je vleesch. Dan wor je zóó groot.’
Geen effect.
‘Als je nou niet eet, koppig nest, roep 'k 'n agent van politie!’
‘Uhu! Uhuu-u-u!’ - 't kleine mondje trekt saam, dikke tranen vallen op 't bord.
‘Wel hé-je nou ooit zoo'n schaap van 'n kind! Hou je op met je gegrien!’
‘'k Lus 't niet!’
‘Dan laat je 't maar staan! Is 't uit! Hóór je niet!’
‘Uhu-Uhuu-u-u!’
‘As je nog even kikt ga je van tafel!.... Is 't gedaan? Ben je mamma's kindje? Ben je mamma's kind? Hier heb je 'n peer. Niet met schil en al opeten. Vraag an oome om 'm te schillen.’
‘Oome, wil u asjeblief is schillen.’
Bons! In eens de deur open. Annetje en Paulientje en 'n jongetje van 'n jaar of vijf met 'n smerig gezichtje, welig-loopenden neus en afgezakte kousjes, half in de kamer, half in 't portaal.
‘Ik mot 't vragen!’
‘Moe het 't mijn gezeid!’
‘Dat lieg je, vuile viezerik!’
‘Moe-oe! Moe-oe! Die Piet knijpt me!’
‘Moe-oe! Moe-oe! Dat liegt ze! Zij het mij 't eerst geschopt!’
‘Wille jullie oprukke!’ zegt Georgine, woedend.
‘Nou, moe stuurt me!’
‘Dat liegt ze, juffrouw - moe het 't mijn gezeid!’
‘Leelijke dief!’
‘Snottebel!’
‘Jeezis, Jeezis, wat benne jullie weer lastig - 'k Hè-'t àn Piet gezeid.... Allo, wil je naar achter gaan, groote lummels, om je broertje te plagen!’ zegt juffrouw Bok die 'r bij komt.
‘Hihi-Ehihi! Ahihi!.... U he't 't mijn gezeid!’
‘Wil je je bek houen! - Hè? - Piet zeg jij 't.’
Pietje blijft - nou die alleen in de deuropening staat, de lamp ankijken, peutert in z'n neus, zegt dan:
‘.... Moe vraagt of die pannekoeke... of die pannekoeke.... of die pannekoeke.... nog langer motte wachte.’
‘Zeg an je moe of ze hier eerst wil kommen afruimen.’
‘Moehoe - eerst afruimè!’
| |
| |
Juffrouw Bok is 'r dádelijk, zoetjes-lachend - haar lach is als 'n weeë deuk in 't grutjesgezicht - zet de vuile borden bij elkaar, vraagt of 't gesmaakt heeft, zegt dat ze zoo'n last heeft met Annetje, Paulientje en Piet, die als ze d'r niet op let de randjes van de pannekoeken pulken en sloft weg om genoemde koeken te halen. 't Is een heele stapel. Wel twintig liggen 'r op 't bord. Georgine is zoo verstandig om de bovenste zes apart te zetten. Dan komt Paulientje nog eens binnenhollen met een kopje bruine suiker. Met groote moeite, om Georgine te plezieren, eet ik er een, voel me 't veiligst bij 'n geschilde peer. Terwijl ze 'n stukje brood voor me smeert en met kaas belegt, wordt er weer gescheld. Georgine springt op, luistert an de deur. Dezelfde geluiden van straks, dan 'n vrouwestem....
‘Is me dochter thuis?’
‘Nou da's me ook ongelegen,’ schrikt Georgine: ‘affijn 't kan me niks schelen.’
Haar moeder is niet alleen. Ik word voorgesteld an de vader ook. Moeder ziet er uit als een piender burgervrouwtje, klein' gezet, wiegelend. Op 't wippend neusje dribbelt 'n lorgnet, telkens op-vallen-af. De zwarte, bij-de-pinken àlles oplettende oogjes slapen bedriegelijk-stil achter de brilleglazen. Niks ontgaat er aan. Op 't wollig, roezig haar schommelt 'n notendophoedje van zwartje kraaltjes en blauwe blommetjes. Mama Casper maakt zoo de indruk van 'n niet kwaad, toch-wel-geslepen, zeer voorzichtigjesberekenend vrouwtje. De man lijkt wel twintig jaar jonger, lang, schitterend zwart van haar en snor. De kleur van z'n gezicht is blauw, op 't paarse af. Hij heeft donkerbruine, te groote oogen, oogen met zwarte flikkeringen, oogen die minuten star in éen richting soezen. Nog voor ik éen woord van hem gehoord heb, weet ik dat hij aan den drank is. Als z'n dochter hem voorstelt, neemt-ie even z'n zwarten, verkleurden fantasiehoed af voor 'n paar seconden, gaat in 'n donkeren hoek bij 't raam zitten, den hoed op 't hoofd, de pijp in den mond.
‘Waar sit jij toch tegenwoordig. We siene je heelemaal niet meer.’
‘Veel op reis geweest,’ zegt Georgine.
‘Soo.’
De swarte slaaprige oogjes kijken achter de brilleglazen van de tafel naar mij, van mij naar de tafel.
‘Da's meneer Spier, de schrijver.’
‘O soo.’
Ze kent me natuurlijk niet, maar de man neemt de pijp uit z'n mond en zegt, bijna gedrukt:
‘Zoo. Ben u die. 'k Heb 'n boek van u gelezen.’
‘Van mij?’
‘Ja. Als u dat tenminste is. Hoe hiette 't ook weer. 't Was de geschiedenis van 'n jonge meid die de verkeerde weg opgaat.... Ja dat wàs 't. De bassist had 't teleen van de eerste violist.’
‘O dàt.... Is u musicus?’
| |
| |
‘Pistonist.’
Nog altijd wippen moeders pikzwarte oogjes van de tafel - van 't bord met 't onopgegeten stukje brood met kaas - naar mij.
‘Mamma, mag 'k ook 'n stukkie kaas?’
‘Je mag niet vragen. Hier hebbie 'n hompie.’
‘Dat mot je d'r niet geven,’ zegt grootmoeder: ‘dat geeft allemaal brand. 't Kind is toch soo branderig.’
‘Ka branderig? Nee, dàt hoor 'k voor 't eerst.’
‘As ze niet branderig is, dan maàk je d'r branderig.’
‘Tusschen branderig worden en branderig zijn is nog 'n onderscheid.’
‘Wat ben jij van avond precies uitgevalle. Nou! Heeft meneer hier gegeten?’
‘Ja. Meneer is een vrind van me.’
‘Soo. Soosoo.’
‘Hoe maakt Jan 't? Waarom is die niet meegekommen?’ vraagt Georgine.
‘Die geeft les en as die les het gegeven zien w'm niet voor vannacht as-die thuis komt. Da's soo'n rare scharrelaar.’
‘Wil u 'n koppie thee meedrinken?’
‘'k Heb wel net thee gedronken, maar thee kan 'r altijd bij.’
‘Vader u ook 'n koppie?’
‘Nee dank je.’
‘Liever 'n glas bier?’
‘As je 't in huis heb, ja.’
‘Waar sijne al je ringen Georgine? - Wat hè-je daar weer voor 'n nieuwe ring?’
‘Da's geen nieuwe - da's 'n ouwetje.’
‘Niewaar. Die het mamma van oome Alfred,’ zegt Kaatje.
‘Wie is oome Alfred,’ vraagt grootmoeder.
‘Da's’....
Pats. Georgine geeft 't kind een draai om de ooren.
‘Hè-k gelijk moeder, of niet? Dat kind bemoeit zich overal mee. 't Is op zoo'n manier niet uit te houen!’
‘Ja, ze heeft gelijk,’ zegt de moeder.
‘Kom jij maar hier, Ka,’ troost de man in den hoek.
‘Ja, u mot 'r maar meer bederreve! Strakkies is juffrouw Stengevis, dat kreng, hier en heb ik me ook zoo geërgerd. Je kan niks zeggen of ze steekt 'r d'r neus in. Van morgen is de naaister om d'r geld geweest. Kom u de volgende week maar is terug, zeg ik - 'k heb nou geen geld. - En u heb toch pas 't geld van de naaimachine gekrege, mamma, zegt 't brutale nest. - Ja lach u maar! 't Is heel aardig as je 't hoort, maar op zoo'n oogenblik weet je je niet te redden.’
‘Hoeveel hé-je voor de machien gekrege?’ vraagt de moeder.
‘Vijftien gulden.’
‘'t Was me'n vrachie,’ zegt de vader: ‘me hemd plakte an me lijf. Hè-'k je 't recuutje al gegeven?’
| |
| |
‘Nee.’
‘Vijftien gulden! Da's me 'n schijntje voor 'n machien van over de vijftig! Die vuile jode! Elke maand voor 'n gulden vijf cent toébetalen en dan nog zoo'n voorschot van lik-me-vessie’....
‘As je 't maar niet vergeet in te lossen. As Singer d' achter komt!.... Vergeet 't toch 'n gosnaam niet!’
‘Ach nee! 't Is toch niet de eerste keer, da'k goed bij oome Jan gebracht heb!’
‘Oome Jan en sulleke jodenmense da's 'n onderscheid. Hoeveel tijd hè-je?’
‘Heb u daar 't recuutje vader? Hoeveel tijd is d'r voor?’
‘Ach je moeder zanikt, 't zijn hééle fatsoenlijke mense. 'k Heb nog nooit last met ze gehad.’
‘Als me man op tijd geld stuurde, zou 'k toch zulleke dingen niet hoeve te doen. Daarnet hè-'k an juffrouw Stengevis dertien gulden vijf en zeventig betaald en 'k mot toch zellef ook leven.... Nou kan u narekenen wa'k overgehouen heb.’
‘Stuurt-ie je niks?’
‘Drie weken gelejen zond-ie vijftien gulden.... Hij kan toch maar niet weten of 'k zelf wat verdien, die vuile jood!’
‘Nou-ou-ou! 't is altijd je man, al is ie 'n jood. Je mot je man niet voor jood uitschelden. Da's niet in de haak’....
‘Hèt ze dan geen gelijk,’ zegt de vader - terwijl-ie z'n bier slurpt -: ‘Hebbe we niet gehoord van Walpurga, die verlejen week met de Werkendam is teruggekomen, dat 't 'm best gaat, dat ie weken van zestig en tachtig gulden het! Mottie dan goddoome z'n vrouw en z'n kinderen late verrekke!’
‘Doe me nou 't genoegen, Casper, en vlóék niet,’ zegt de moeder: ‘je kan de dingen best zònder vloeken zeggen. Dat eeuwige gevloek van jullie mannen! Al het ze nou honderdmaal gelijk, mot ze niet voor jood schelden. Isaac kan niet hellepe dattie 'n jood is. En weet jìj wattie ginder noodig héeft?’
‘Mens doe nou toch niet zoo stom,’ zegt de grootvader: ‘denk je dat 'n gezonde man in Amerika niet net zoo hard na de hoeren loopt, as hier!’....
‘Hei! Hei.... Denk is 'n beetje an 't kind!’, kopschudt moeder.
‘Nou ja. Leg dan ook niet te zijken!’ zegt hij knorrig.
‘Netjes. Netjes. We sijne niet onder ons. D'r is 'n heer in 't gezelschap.’
‘Verdiene ze zóóveel geld in Amerika?’ vraag ik vlug.
‘Of ze. Ze kommen gewoon met 'n paar lappies van duizend terug en gaan voor baas zitten.’
Juffrouw Bok brengt de thee, dezelfde koppen van den vorigen keer, twee witte, een gebloemde. Met 'n behagelijke uitstrooming van vriendelijke lachjes en groote belangstelling voor elkaar, praten de vrouwen.
‘Wel juffrouw, wat sie-u d'r veel beter uit.’
‘Ja vin-u niet?’
| |
| |
‘Mot u man weer optreje?’
‘Ze geve van avond Lohengrien in Arnhem. Ja die koriste hebben weinig rust. Rippeteere en optreje, anders niks -- En dat voor zoo'n geld!.... Daar bè-je nou arties voor’....
‘Nou hij het tenminste geregeld werk.... Maar mijn man.... Nou Carré weg is, is 't scharrele.... Ja, 't is suur, 't is wel suur.’
‘Ja, seg u dat wel.’
‘'n Arties kan zich z'n heele leven doodsappele voor andere.... Amsterdam is niks meer tegenwoordig.... Al 't geld kwam van de diamante.... Ja-ja.... Ja-ja’....
‘Nou maar 't sal wel is beter worre.’
‘Dat segge se al so lang.’
‘Je mot je hoofd nooit late hange.’
‘Nee dat doe 'k ook niet.’
‘'t Sal wel beter worre. Ik zeg maar as 't niet slechter worren kan, wordt 't licht beter, niewaar?’
‘Nou, dat sal 'k niet tegenspreke. Da's wel waar.’
Langsaam de handen afdrogend an 't schort, gaat Juffrouw Bok weer weg, kipperend met 't hoofd, en met den ingevreten lach op 't grutjesgezicht.
‘Je mot zoo'n boel niet loslate,’ zegt grootvader.
‘Seg ik nou wat? Mag ik van avond weer niks segge?’ snauwt moeder.
‘Wat het dat wijf d'r mee noodig of 'k werk heb of niet.... Daar maakt ze maar napraat van.’
‘Nog 'n flessie bier, vader?’
‘Nee dankje. Liever 'n konjakkie.’
Ik presenteer papa Casper 'n sigaar en 't gesprek wordt - wat je noemt - algemeen. Mama kijkt me met minder wantrouwige oogjes aan, laat wat los van d'r zorg over d'r zoon Jan, die tegenswoordig soo'n rare scharrelaar is. De man met de hooge puntboorden, de mooie das en 't gladgestreken haar op den schoorsteen glimlacht gelukkig-tevreden.
‘Nou mot je wete Georgine wat ons vannacht overkomme is. - Watte Arie? - As 'k 't je vertel, sal je làche’....
‘Je moeder het weer ies bizonders uitgehaald.... Zoo'n ouwetje en nog altijd jaloers!’
't Glaasje cognak knapt'm op - z'n donkere oogen beginnen te gitten.
‘Zoo'n óuwetje.... Die wil altijd jong blijve!.... Hoeveel schele we, hè?’
‘Nou vertel deur.’
‘Ze hadde me geseid as je wat van je man wil wete, mot j'm as die slaap 'n lepel in s'n hande geve’....
‘Nou kan j'is begrijpe meneer, hoe die wijve onder mekaar lullel’....
‘Vannacht komt-ie thuis - 'k zel 't maar zachies zegge’.....
‘....Zeg 't maar hard!’....
‘....dattie niet goed op s'n beene kon staan.... 'k denk: nou sal ik is niks segge en laat 'm naar bed gaan. Nog geen vijf minute
| |
| |
leit-ie of-ie snurkt als 'n os en 'k geef 'm de pollepel in s'n hand.... Arie waar ben je van avond gewees? - vraag ik. Hij snurrekt door. Arie wat hé-je uitgevoerd? - Geen asem. Nou denk ik: 'k sal 't effen laten inwerke. Wat wil 't geval, 'k val sellef in slaap. Van morrege wordt-ie wakker en begint me te vloeken - jeesis, meneer als dàt heer begint, wordt de heele vischmarkt bang van 'm - wat is dat potverdikkie hier en daar! Ben ik je kwajongen! Wat is 'r dan, seg ik. En toe sie 'k 'm met de pollepel in s'n hand sitte.... met permissie, 'k heb in me bed gepiest van 't lache’....
‘Nou mot je begrijpen,’ vertelt de vader verder: ‘wat 'n bezope gezicht as je wakker wordt met 'n pollepel in je poote, 'k denk bij mezelf - wel goddoome wat is me dat - als je pas wakker wor kè-je nog zoo goed niet zien bij ons in die donkere alkoof - veel donkerder nog as hier - wel goddoome wat is me dat! Toen begint zij te lachen en 'k heb 'r met de pollepel op der bloote’....
‘....Nou, nou, nou!’ lacht moeder, die in hikkende giegelschudding van 't kleine lijfje zit en telkens de handen naar het lorgnet moet brengen, zòo als-die op haar neus dribbelt.
‘.... Kont geslagen!.... Hahaha!.... Nou zal ze me wel geen pollepels meer in me poote stoppe! Hahaha! Dat wijvenvolk! Hahaha!’
Moeder schokt nog altijd van lol. Haar dunne lipjes zijn tot 'n kindermondje saamgerimpeld, de mollige, vette handen wiebelen op den neus bij het lórgnet. 't Hartelijkst lacht 't kind. Met overdreven lawaai schettert ze: ‘....opoe het op d'r bille gehad!’, lacht hardop, blij dat ze is los mag komen, schettert nòg eens.... ‘Opoe.... het op d'r bille gehad!’, doet druk, valsch-nalachend, overdreven-gillend. Georgine lacht ook, wordt middenin kwaad op 't kind.
‘Bé-je klaar met je valsche gelach!’
‘Nou....opoe’....
‘Ja, nou weten we 't wel. Pas op as je wat an juffrouw Bok zegt, hoor! Die vertelt alles over wat ze ziet!’
‘Ja-ja-ja,’ schoklacht moeder: ‘ouwe mense doen soms nog net of se jong sijn.’
‘Dattie Jan nog niet trouwen gaat, hè,’ zegt Georgine.
‘Ach soo'n ràre scharrelaar,’ herhaalt moeder voor de derde maal: ‘die's nou weer geëngaseerd voor de.... voor de.... jà voor de hoeveelste maal?.... Hoeveel maal is-die nou al niet geëngageerd geweest?.... Weet jij 't, weet ik 't?.... Nou weer met 'n naaister.... en leelijk!.... Wattie in d'r siet mag god wete.... Donderdag is ze bij me weese theedrinke.... Se leve al same. Jawel. Hij het 'n kamer voor d'r gemeubeleerd.... Je mot is sien wat 'n prachtige meubels.... Ik verseker je da-je d'r na kijke mag.’
‘Ben u dan bij ze geweest?’
‘Gistere, Ik kon 't niet afslaan. Wat 'n meubele!.... Niewaar, Arie?.... Je ben heelemaal kranksinnig, seg 'k tegen Jan.... Mot jij je geld soo wegsmijte?.... Doe je niet beter ons wat meer in de week te betale?.... wij die toch ons heele leven voor je ge- | |
| |
sappeld hebbe!.... Is 't waar of niet? Seg nou sellef.... Weet je wattie seit - nou da-was nog soo onverstandig niet: meubels die komme altijd te pas.... Ben je 't dan méénes met dat meissie seg ik. Nou toe lacht-ie ... Ga je met d'r trouwe?.... Toe lacht-ie weer en segt nog is: meubels daar hè-je voor je heele leve an. -Als ze dan maar op jouw naam staan, seg ik. - Nou neê, segt-ie. Wat 'n ràre, hè?.... Net soo'n swabber as s'n vader in sijn tijd was!’
‘En ik zeg je dat ze zwanger van 'm is,’ zegt de vader.
‘Ach je ben gek! D'r corset wipt op in d'r rokke. Swanger! Swanger, dat sal Jan niet overkomme!’
‘Nou z'is zwanger.’
‘Wat hè'jij nou voor verstand van swangere vrouwe? Ik seggie dat ze niet swanger is. Jan sal wel voorsichtiger sijn. Swanger! Dat sal'm niet overkomme!’
‘Hoe hiet ze?’
‘Door.... Door.... Nou hoe hiet ze?’
‘Door Rabbe.... zoo'n lange naam.’
‘Nee niet Rabbe.... Hoe kommie an sulleke onsin.... Door.... Door Salie.... Door Valde....’
‘Valderappus,’ snurk-lacht vader in den hoek.
‘Wat bè-je aardig! Wat bé-je uit van avond!.... Door.... Door.... Affijn.... d'r achternaam weet 'k niet meer.... 't Sal me ook me sorg zijn.... As 'k al de name most wete van Jan s'n meissies ha'k wel dagwerk!.... Mot Ka nog niet na bed?’
‘Nou laat ze nog maar effen opblijve.’
‘Zulle wij nou niet is opstappe?’
‘Hoe laat is 't?’
‘Hallef negen. Je wou toch nog op de Nieuwendijk weese.’
‘Nou dag Georgien. Kommie morrege is? Op Sondag hebbie toch niks te doen. Als meneer ons de eer wil aandoen.... We sijne maar burgermense, hoor.... San sjen.... hoor.’
‘Dag mevrouw.’
‘Ajuus meneer.’ Voor de tweede maal wippert de fantasiehoed van 't hoofd van den vader.
‘Kan-u d'r afkomme? Wees-u voorzichtig moe. Alf strijk jij is 'n lucifertje af. Kan u zoo zien?.... Wacht 'k zal de deur opentrekke.’
‘Dag schoonmama. Dag schoonpapa,’ zeg ik zachies-lachend, terwijl de huisdeur dicht dreunt.
‘Hou die ouwe mense nou niet voor de gek,’ zegt Georgine ongemaklijk.
Ze begint 't kind uit te kleeden dat met heerlijke roode koontjes doorslaat over allemaal goddelijke kinderdingen, over d'r broek die zoo afzakt, over opoe die van opa op d'r bille gehad heeft. Dan draagt Georgine haar naar me toe. 't Kind slaat de bloote fluweelen armpjes om m'n hals, zoent me met warme lippen, links en rechts. In de alkoof kijk ik toe, hoe Georgine het molletje instopt, haar laat bidden van.... ‘Onze lieve God in de hemelen’....
|
|
Auteursrecht onbekend