Vader vertelt

[p. 168]

Daar zijn ze weer!

Omdat het een goed idee leek juist mij eens te confronteren met zo iets verachtelijks als autoraces, haalde R. mij afgelopen zondag af in een auto met een elektrische over-drive en een raampje dat aan mijn kant nauwelijks open was te draaien, om de grand-prix van Zandvoort te verslaan. Wat hier volgt is dan ook zonder meer gebeurd en echt waar, niet gehinderd als ik werd door enige kennis van zaken.

Het is misschien goed eerst eens duidelijk te stellen waarom het gaat in de autorensport. De bedoeling ervan is zo snel mogelijk in een bolide een bepaalde afstand af te leggen en, eerlijk is eerlijk, men is daarin heel aardig geslaagd. Het ontbreekt ons mensen aan veel maar niet aan technische vaardigheid! Het gevolg echter is wel dat de eigenlijke races verbazend kort duren. Men kan niet blijven doorgaan de af te leggen afstanden te verlengen want aan elke menselijke prestatie - ik kan nooit nalaten hier voortdurend op te wijzen en te hameren - aan het menselijk kunnen dus is een eind. De vermoeidheid van de coureur wordt ten slotte nijpend en het vederlichte materiaal waaruit zijn voertuig is opgetrokken gaat daarbij toch al in de kortste keren scheuren en slijtageplekken vertonen. Deze ontwikkeling: de steeds kortere duur van de races, is de organisatoren en andere financieel betrokkenen, een niet aflatende bron van zorg en ergernis. Hoe krijg je de massa's op de been om voor veel goed geld eerst hele afstanden te overbruggen om uiteindelijk nog geen uurtje te genieten van een, zoals mij is gebleken, weinig spectaculair gebeuren! Een zgn. voorprogramma dus.

Nu zouden alleen al over voorprogramma's dikke boeken te

[p. 169]

schrijven zijn. De Grieken bijv. blijken heel bedreven in voorprogramma's en ook de Zuidamerikaanse volkeren zijn daarin nogal sterk. Kijk maar eens naar hun revolutionaire bewegingen! Maar of het nu ligt in onze volksaard of omdat auto-races zich hiervoor maar moeilijk lenen ik weet het niet maar het was evident dat men voor het eigenlijke gebeuren, de grand-prix, weinig tot niets te bieden had weten te bedenken; wat wel iets zegt over de inventiviteit van de h.h. organisatoren! Waarom bijv. geen wedstrijd met wat zwaarder materieel? Ik denk dan aan brandweerauto's en kraanwagens die er toch al staan. Touringcars, vuilnisauto's, trucks met oplegger en ga zo maar door. Dat moet, vooral in de wat scherpere bochten, een spektaculair gezicht geven. Dat praat niemand me uit het hoofd. Vooral ook omdat de rijders van deze vehikels gewetenloos met het hun toevertrouwde materiaal zullen omspringen. Het is toch maar van de baas, nietwaar?

Tegen tweeën bereikten we dan ook pas het circuit wat verschillende voordelen had. De vele tienduizenden hadden inmiddels het terrein in bezit genomen en vormden reeds ontzaglijke files voor de toiletten. Het voorterrein aan de gemeentekant was daardoor vrijwel leeg en we vonden nog een parkeerplaats naast de door de Telegraaf-boekenschouwer, de Poolse bleekscheet Iwan Sitniakowsky, gepachte fietsenstalling die deze juist bezig was met een papierprikker te kuisen.

Nu ben ik een verwoed roker en mijn favoriete merk is Camel. Dat wil echter niet zeggen dat ik het recht van andere merken op een deel van de markt niet gun. Maar wat Marlboro ervan bakte ging alle perken te buiten. Reeds in de uitgebreide informatiemap + gratis slechte Esso-balpunt die de race-commissie mij had doen toekomen, was dit sigarettemerk met stikkers,

[p. 170]

briefpapier en grote beloften zeer nadrukkelijk vertegenwoordigd. Op het circuit was het Marlboroponum echter gigantisch. Het stond er stijf van de opzichtig wit-rood geklede ladies en gentlemen die, zo was beloofd, mij van alle informatie zouden voorzien. Dit bleek niet waar te zijn. Het was tuig dat waarschijnlijk doordeweeks een natte bibs haalde op de schuimrubber zitting van de kantoorstoel maar hier in gebroken Engels de vedettes uithingen; een houding die door de leiding van dit sigarettemerk danig werd gestimuleerd door geregeld in schandelijk poenige, wit-rode automobielen het vrouwelijk zooitje de racebaan-zelf op en af te laten rijden, daarmee het leven van de coureurs en publiek in ernstig gevaar brengend.

Nee, dan was mij het optreden van Philip Morris heel wat simpatieker. Deze firma had er zich toe beperkt hun gehele autobestand - ook werkelijk keurige wagens - waar anders reizigers in rondreden op strategische en vooral gratis plaatsen op te stellen. Voor deze middag had deze sigaret het voor mij dan ook gewonnen, al bleef ik natuurlijk trouw aan mijn eigen merk. Tenminste, wanneer men mij daartoe in de gelegenheid stelde, want ik ben zeker vijfmaal afgeblaft omdat ik in de pits of zo, stond te roken. Het is dan ook in- en inmenselijk dat ik de forse peuken als reactie op de toon die tegen mij werd aangeslagen, ongedoofd heb weggeworpen.

Later, tijdens de eigenlijke races, vernam ik door de luidsprekers dat vooral Graham Hill, een naar mij bleek nogal zachtmoedig ogende man die, zoals hij mij zei, er niet tegen opzag ook deze race te winnen, nogal last had gehad van brand. Tot in zijn bolide toe.

Reeds bij onze binnenkomst was ik getroffen door vreselijk lawaai dat werd veroorzaakt door over het circuit scheurende

[p. 171]

personenwagens zoals je die ook op de weg ziet maar met dit verschil dat ze niet voorzien waren van de vereiste nummerborden, Sommige van die Renaults en Fiatjes hadden in de haast om weg te komen vergeten het achterdeksel te sluiten en ik heb tijdens dit gebeuren slechts één wagen, een Morris mini, tijdens het nemen van bochten en het passeren consequent zijn richtingaanwijzer zien gebruiken. Ook Radio Noordzee deed mee maar deze auto moest met handkracht worden binnengebracht. Adembenemend was een jonge slanke vrouw met lang blond haar en gehuld in een prima overall die, naar ik meen, in een Ford reed. Hoewel ze niet gewonnen had - of ik moet me hierin verschrikkelijk vergissen - was haar houding toen ze na de race binnenreed ter hoogte van de cafetaria waar ik stond te kijken, gewoon vorstelijk. Voor mij de Milly Scott van de autorensport!

Dit alles brengt mij op de zo befaamde pitspoezen waarover ik bijzonder kort kan zijn. Het blijken al wat oudere en nogal moederlijk ogende meisjes met ronduit zware boezems wat mogelijk een onderstreping is van de steeds sterker wordende mening dat de rensport een hoofdzakelijk door homoseksuelen beoefende sport zou zijn. Ik kan daar nauwelijks over meespreken maar het viel me wel op dat het in het rennerskwartier nogal praalhans keukenmeester was inclusief pastelkleurige sjaaltjes om nek en polsen. Enfin, dat mag anno 1973 nauwelijks meer een rol spelen, zeg ik maar.

Toch werd ik mij pas echt bewust waarmee men hier doende was toen ik de kans kreeg door een aanstaande deur in de kelder van de starttoren te kunnen kijken waar een man bezig was een boterham te eten. Naast hem lag een aantal ruikers gereed die kennelijk waren bedoeld voor de champions en voor zijn

[p. 172]

voeten een stapeltje van laurierbladeren gevlochten grafkransen...

Ook R. bleek hierdoor niet onberoerd te zijn gebleven en wij zochten de gratis lunch op die de firma Marlboro ons via het drukwerk in het vooruitzicht had gesteld. Zonder resultaat natuurlijk waarna we in een soort stal maar een bekertje koffie kochten voor f 1,50. En opnieuw viel het ons op dat het tijdens de races in Zandvoort maar behelpen is met kleingeld. Opnieuw betaalden we met een riks, evenals eerder de parkeerwacht, en opnieuw verontschuldigde niemand zich voor het feit dat we niettegenstaande langdurig aandringen, niets terugkregen. Of we maar ná de race terug wilden komen. Jawel, morgen brengen.

Met een roerspaantje dat ik op de grond vond en dan ook eerst R. ten gebruike aanbood, wisten we de troep nog wat te hussen en kreeg ik de gelegenheid mijzelf af te vragen of veel van de veiligheid in deze contreien niet werd opgeofferd aan een sjiek uiterlijk. Nog even en men zal zich niet ontzien de overmodieus gevormde helmen der rijders van buiten met een pruik te bekleden. Het veilige ‘halve eitje’ zoals deze door o.a. onze eigen motorpolitie en de vliegende brigades in hun Porsches wordt gedragen, treft men op het circuit van Zandvoort echter niet aan...

Ook het verhaal dat de rensport zo belangrijk zou zijn voor de ontwikkeling van de particuliere automobiel mag wel eens van wat kritische kanttekeningen worden voorzien. Het gaat zéker niet op voor de veiligheid. De bolidebouwers kunnen wat dat betreft bij de makers van de serie-produkten in de leer gaan die, zij het onder druk, zich grote kosten veroorloven in de nog betere kooiconstructies en schokabsorberende motor-

[p. 173]

kappen. De renners worden in de nieuwste modellen racewagens tenminste hoofdzakelijk nog slechts beschermd door hun eigen schoenzolen. Ook mocht ik constateren dat acht centimeter breed plakband van een linnenachtige structuur in grote hoeveelheden wordt gebruikt om de bolides enigszins in hun vorm te houden...

In afwachting van de grote genadeslag, de grand-prix, controleerde ik de markt maar even voor u. Kleine neringdoenden en middenstanders waren met hun waren in groten getale neergestreken en boden veelal kapotte artikelen eens, in het begin der jaren zestig vervaardigd, aan. Twee enorme kerels met angstaanjagende snorren dwongen passanten met fysiek geweld bij hen verroeste en gebarsten mistlampen met een middellijn van een halve meter ongeveer te kopen. Een ander ijzersterk uitziend duo knelde een dametje van tegen de zestig tussen hen in en liet haar niet gaan voordat het arme mens zestig gulden neertelde - om precies te zijn waren het vier briefjes van tien en een briefje van vijfentwintig maar aan teruggeven, ik zei het zoëven al, en wisselen wordt in Zandvoort niet gedaan - en er radeloos met een enorme koperkleurige hoorn met rubberen bal vandoor ging. Haar man liep al die tijd smekend heen en weer om passerenden die groter en sterker waren dan hij te laten doen ingrijpen maar niemand stak een poot uit. ‘En we hebben nog niet eens een fiets!’ riep hij steeds opnieuw met een dunne, van angst trillende stem. Eerlijk gezegd schaamde ik mij diep toen ook ik me omdraaide en deed of me neus bloedde...

De meest lucratieve bissniss op Zandvoort lijkt me warme worst. Daar vangen ze al gauw 3 gulden per stuk voor. Ik telde

[p. 174]

rond half drie in de middag achter een worsttent al achttien lege kartons à honderd worsten per karton. In de kraam stonden nog veertien volle + zeker tweehonderd worsten in de teil heet water en voor de smoezelige toonbank zeker vierhonderd wachtenden. Gezien de kwaliteit van het verkochte produkt kon dat hooguit achttien cent per stuk inkoop gedaan hebben. Tel uit je winst.

Voor de grote wedstrijd slenterde ik naar de starttribune, waar voor mij een plaats was gereserveerd à raison van vijfendertig gulden. Helaas liet men mij er niet door, schreeuwend dat ik ogenblikkelijk moest gaan zitten. Vooral het ordinaire, vervaarlijk uitziende echtpaar dat zich juist op mijn plaats had geperst leek door het dolle heen omdat ik weigerde dan maar met de trap genoegen te nemen. Zelfs van de starttoren scheen men mij in de gaten te hebben want voortdurend werd er door de enorme luidsprekers geroepen dat het publiek vooral moest blijven zitten waar het zich op dit moment bevond. En nergens ook maar één baancommissaris of politieagent. Ik moet eenieder die ooit Zandvoort wil gaan bezoeken dan ook aanraden te doen als alle anderen; gewoon over het hek klimmen en dan de beste plaatsen bezetten want er heerst een totale rechteloosheid rond het circuit. Door al dit gedonder miste ik de start. Gelukkig werd dit gemis goedgemaakt door de racers zelf die vanaf dat moment met grote hardnekkigheid voorbij bléven komen. En steeds klonk door het gehuil en tumult van zo'n passant een herenstem uit de geluidsversterkers: ‘Daar zijn ze weer!’

Na de twaalfde ‘Daar zijn ze weer!’ zag ik, waarschijnlijk als eerste een geweldige zwarte rookwolk vanachter gindse rij dui-

[p. 175]

nen opstijgen. De race begon zijn tol te eisen. De zwarte bal werd al spoedig met rood dooraderd en ten slotte kreeg de gehele tribune in de gaten dat er ergens iets in de fik stond. Meteen werd de sfeer onder de mensen een stuk beter. Hoopvol, vol gezonde interesse ineens begon eenieder eenieder op de schouders te slaan en te zingen en te fluiten. ‘Als er één door de vangrail is...’ riep een man, ‘...dan volgen er meer!’ schreeuwde een vrouw, haast gek van blijdschap, terug.

Daar de gemeente haar oudste bluseenheid had ingezet, duurde het nogal even voordat het loodzware gammele vehikel was gestart en moeizaam zijn tocht over de baan naar de plek des onheils begon. En één moment kreeg ik de gelegenheid recht in het gezicht van een der brandweerlieden te kijken. Het was verwrongen van pure doodsangst, een diepmenselijke en dóór en dóór begrijpelijke reactie want de bolides misten de ouwe wrakke brandweerauto voortdurend op een haar.

Toen nu ook de zeppelin van Good Year statig boven de plaats des onheils was gearriveerd kwamen R. en ik tot de conclusie de rest maar voor gezien te houden en weer eens op huis aan te gaan. Het was inmiddels nogal kil geworden en R. moest trouwens nog door naar Hoorn.

Haagse Post, 4.8.'73.