Bosch & Bruegel

[p. 68]

IV ‘De zelfmoord van Saul’

Het uitspansel is in brand
gevlogen. Uit zijn zwavelgeel
kruipt défaitistisch als de vonkenregen
van een vuurwerk lichte lijkenkleur
omlaag de stad in die de weg
door de laatste pas verspert
met ingevallen wangen, blauwig wit
als 't bloed van bepaalde planten.
Zo is dit panorama - de adem stokt
bij dit alle mogelijkheden dominerend groen,
groen in alle mogelijke tinten. Groen is vriend
van blauw, dat hier alleen vertegenwoordigd is
als delegatie van de dood, en geel,
hier enkel in 't schuim, 't uitschot van
zijn hiërarchie - opgesloten in
zichzelf; en erin opgesloten
is een oude brand, vele malen meer
complex dan de simpele ziel van 'n catastrofe
in het zwerk: 'n spasmodisch
fraaie oorlog ziet men hier.
(Hoe komt die strijd zo mooi?)

Oog te hebben voor iets anders
dan dit strijdgewoel, vooreerst onmogelijk.
Het is te groot, te overrompelend en in dit panorama
een rupsbaan in een achterkamer;
dat moet het ‘kermis’ absorberen.
Op deze kermis vecht men niet,
het is het vechten zelf, het beest
dat zijn stekels met een welgemeende huivering
parallel probeert te trekken met
de schuwe hellevlammen in de hemel.

Maar wie wat langer toeziet komt
er achter dat dit leger vechters, ondanks
alle overeenkomsten met de zee, wiens kolossale deinen,

[p. 69]

 

geflikker van rustingen, bondgenootschap

 

met de dood en met de diepte

 

die dood en leven gelijkelijk bedreigt, bij iedereen

 

bekend verondersteld mag worden,

 

deszelfs almacht mist: in dit leger

 

kan men kermis zien; dat kan ook in de zee,

 

en enkel die zee die immuniteit mist voor dit inzicht

 

kan en mag men hier herkennen.

 

Ginds trekt een ander leger af, kamelen

 

als figuren op een carrousel; hier trekt er als schuim

 

een zooi soldaten tussenuit, teveel

 

doden leggen stenen in de branding.

 

 

 

't Loopt af met de dag, af met de veldslag,

 

niemand zou verbaasd zijn als de geflambeerde dennen

 

zo meteen 'n verschijning produceerden.

 

Er is 'n oplossing op til, en wie

 

ontevreden met de vergankelijkheid van al het schone

 

zijn blik uit fladderen stuurt

 

als een vleermuis in een lege achterkamer,

 

die stuit op immobiliteit als burchten,

 

het eeuwig zwijgen van de bossen,

 

detailkwesties van het groen, blijft zitten

 

met twee lijken in een uithoek, -

 

of eigenlijk maar één: een mengeling

 

van bloed en bleek metaal.

 

Hier is de dood geknecht; hier is de draak gestoken

 

met dood en leven. En dat

 

wordt zo dadelijk ontdekt.