Historica relatio duodecim martyrum Cartusianorum qui Ruremunde in ducatu Geldriae agonem suum feliciter compleverunt

Appendix secunda.

De Passione undecim Cartusianorum in Bohemia Anno 1419; qui (spoliatâ priùs ab haereticis & incensâ Pragensi Carthusiâ) spinis coronati, per pontem ducuntur, urbe pelluntur, ac denique necantur immaniter. Ex Historia Regni⁺ Bohemiae P. Bohuslai Balbini, S.J.

ERat Pragae perillustre tam à sanctimonia, quam à doctrina Coenobium Cartusianorum, Hortus Ma-

+ Decad. I. libro IV. pag. 118,

[p. 62]

riae appellatum; An. 1341. à Joanne Bohemiae Rege conditum, ac magnificè fundatum. Hoc tempore (id est, An. 1419) Marquardus Wartembergius Cartusiae Pragensis Prior, Hussi acerrimus insectator, & haereticorum Pragae malleus, ab iis maximè designabatur ad caedem; totque ac tam multiplices erant insidiae, ut de communi amicorum & Catholicorum consilio cedere tempori, & Pragâ Brunam velut in exilium discedere cogeretur: quae profectio Priorem ejusque itineris comites aliquot morti substraxit. Namque interea Pragae horrida ab haereticis excitata tempestas anno 1419. die 31 Julii in Carthusianos efferbuit; quam Hagecii Bohemiae principis historici Narratione in latinum versâ fideliter recitabo.

Mane die SS. Abdonis & Sennen 1419. novę civitatis Pragensis seditiosi incolae iterum ante Curiam convenerunt: Monasterium Zderasense invadunt, spoliant, incenduntque. Forte per id tempus, ante cataractas & molarum aggeres, lignorum plurimae rates appulerant, ut ad alteram Moldavae ripam tutò liceret transgredi. Ergo foex hominum furiosa transeunt,⁺ & in Coenobium B. Virginis in Augezd, quod Joannes Rex Coecus anno 1341. splendidissimè exaedificârat, irruunt, spoliant, & subjecto igne concremant.

Monachos venerabiles senes vinctos trahunt in Veterem Urbem, capitibus eorum coronas spineas imponunt, habentque ludibrio. Postquam ad Pontem medium ventum est, quidam è Ponte dejiciendos & mergendos esse clamant: alii repugnant: rixa ac deinde pugna ipsorum haereticorum exoritur: vulnerati non pauci, duo etiam occisi sunt. Ejus totius sceleris (in Carthusianos) & sacrilegii admissi caussa in Joannem Bradaty veteris Urbis Consulem conferebatur.

Quidam Marzik ex nova Civitate Còriarius, indutus habitum Sacerdotalem, calicem sacrum manu praeferens, tripudiansque & gesticulans, Carthusianos ante-ibat: quos in carceres antiquae Urbis in ipsa

+ Carthusiani ignominiosè in carcerem ducti.

[p. 63]

Curia (undecim numero) detrusere, arctè foribus conclusis. Senatui antiquae Urbis Tumultus iste non placuit; ideoque citatum sacrilegum illum Marzik conjecerunt in vincula; & sero diei illius (quantum-cumque Consul Bradaty repugnaret) velut tumultûs in quieta urbe authori, caput amputari jusserunt.

Altero die, Senatus Carthusianos invisit in carcere; reperti sunt non amplius decem, cum pridie undecim intrassent. Ergo vectibus & seris multiplicatis, arctiùs custodiri jusserunt. Tertio die reperti sunt novem; quaerunt Consules, quò duo jam Fratres devenissent? Respondent: dum unà cum iis nos omnes in faciem procumberemus, Deum pro nobis & inimicis nostris orantes, nescimus quò devenerint. Responso dato, Carthusiani reducuntur in carceres.

Paulo pòst, Senatus universus cum Consule Joanne Bradaty in carcerem venit; alloquuntur singulos, & magnâ diligentiâ saepius numeratos novem restare comperiunt. Tum discedunt, atque in praesentia sua oppessulari diligenter omnia jubent; nec istâ diligentiâ contenti, annulis & sigillis suis fores ipsas, seras, & quidquid ejusmodi fuit, obsignant. Mane altero reversi, unum iterum desiderari vident, octo tantùm relictis. Attoniti rei novitate quaerunt, ubi nonus quem heri viderant, esset? quo devenisset? Respondent Carthusiani: Charissimi silii, ut jam diximus, nobis orantibus, quò alteri & iste devenerint, prorsus ignoramus.

Senatus ergo miraculo flexus, liberos omnes esse jubet, & protinus è carcere dimitti, dato etiam commeatu, & ex satellitibus comitatu, quo in Moraviam ituros deducerent, & securitatem praestarent.

Haec Hagecius, & in Bohemia Pia Bertholdus Pontanus Metropolitanę Pragensis Ecclesiae Praepositus; ex quibus & miraculi magnitudo & Christi pugilum fortitudo cognoscitur. Felices profecto, qui ad Christum extra castra, improperium ejus portantes exierunt,

[p. 64]

& Imitatione Christi spineam Coronam ferentis praeluserint⁺ morti! Nam (quod ad alia properans omisit Hagecius, sed alii Bohemiae Scriptores, Paulus Zidek vicinus eorum temporum, & Bilejovius tradiderunt) Carthusienses Pragâ relegati, & Sedlecium ad Cisterciense Coenobium progressi, remisêre comitatum satellitum, ibique apud amicos Patres & Fratres consedêre.

Non multo interjecto tempore, alia haereticorum manus (qui postea Campestres appellati sunt) in Sedlecense Coenobium incurrit. Spoliatur rebus omnibus Coenobium; Religiosi viri aguntur praecipites; alii exquisitis suppliciis necantur; natant religioso sanguine pavimenta; templa & altaria sacrilegiis contaminantur. Ibi quoque Carthusienses nostri cum Cisterciensibus ab haereticis deprehensi, Religionis odio pridem praedamnati, vitam profuderunt cum sanguine. Hactenus ex Narratione Hagecii, Pontani, Theobaldi. &c.

At MS. Chronicon coaevi Scriptoris haec Acta Pragae,⁺ non die ultimâ Julii, sed in Augusto (die Jovis post Assumptionem Dei Matris) disertè tradit. Cui subscribunt alii quoque Codices MSS. quorum unus tradit, Carthusianos Patres priùs à furentibus in Coenobio baculis & sudibus, crudelissimè verberatos, cum ducerentur, caeruleis vibicibus lividos, luto & cruore oblitos, miserum de se spectaculum praebuisse.

Unum illud dc caede Carthusianorum Pragensium Sedlecii expedire satis tutè non possum. Reverendi Patres Carthusiani in Memoriis suis antiquis nihil tale reperiunt: sed Pragâ eductos Brunam apud Moravos (quò jam Prior Pragensis Marquardus ex nobilissima Wartembergiorum stirpe prognatus, pridem praecesserat) plerosque tenuisse significant. Quid ergo authoritati Veterum faciemus? Dicendum necessatio erit: alios ex Pragensibus Brunam pervenisse, alios Sedlecii haesisse; aut (quod verisimile prorsus mihi visum est, idemque affirmat in chartulis suis Georgius Crugerius Societatis Jesu Sacerdos, peritissimus Historicus Patriae) eos

+ Carthusiani cum Sedlecensibus interfecti.

+ Quo die vastata Carthusia.

[p. 65]

Carthusianos, qui Sedlecii apud Cistercienses necati scribuntur, ex Podiebradiensi Carthusiâ profugos, eo tempore Sedlecium advenisse. Favet vicinitas locorum, favet utriusque Coenobii vetus Fraternitas, favet causa communis & haereticorum internecina hostilitas, favent aliae omnes conjecturae, ac potissimùm, quod eâ ratione in speciem discordantes bene conciliantur sententiae. Hactenus P. Balbinus in praefata sua Bohemiae Historia.

Idem rursus sic habet. Anno 1421. Zisska Taboritarum⁺ Ductor, cum se à Pragensibus separasset, subito Taborium sese retraxit, & Piccarditis Taborii perque viciniam diletis, celeriter reversus, non procul Jenikowiâ sub montibus iterum Pragensium copiis suas conjunxit. Ad castrum deinde Lichtenburgum progressus, arcis deditione factâ Chrudimium cum suis pervênit.

In hoc itinere maximam vim Sacerdotum à Zisska⁺ trucidatos periisse, Ecclesias quamplurimas inflammari incendique jussisse tradit Hagecius. At Sedlecii Coenobii venustissimi incendium & cruentam Religiosorum omnium stragem, cujus etiam haeretici meminêre, ab eo omissam, quoties ejus Coenobii in mentem venit, admirari satis non possum.

Sedlecense Coenobium igitur, summâ celeritate usi,⁺ ne quid praedae elaberetur è manibus, Taboritae cingunt, vias omnes occupant; tum ad praedas & coedem Monachorum vertuntur. Quis cladem illius lucis, quis funera fando explicet? Quingentos Religiosos Viros Sedlecii Deo continuis diu noctuque horis laudes dixisse, & pro sceleribus hominum Dei misericordiam implorasse constat. Quantus Sedlecii numerus occisorum fuerit, nullibi, ne in Historia quidem Sedlecensi reperio. Suspensos patibulis, aliisque mortibus sublatos Eustachius (in Hist. Sedlecensi) tradit.

Zidek vicinus eorum temporum, Carthusianos quoque, tam Pragenses, quam etiam Podiebradienses, Sed-

+ Decad. I. libro IV. pag. 142.

+ Coedes multorum Sacerdotum.

+ A. 1421. 28. Maii, Sedlecense Coenobium eum Religiosis exscinditur.

[p. 66]

lecium uti ad locum securum recepisse se; eosque immaniter unà cum Cisterciensibus trucidatos scribit. An Jacobus Abbas evaserit mortem, tectus latebris, quae in Coenobio multae fuisse feruntur, & quas Henrici Abbatis exemplo paratas habebat, nondum comperi.

Necatis Religiosis omnibus, faces Ecclesiae B. Virginis & Coenobio sunt subjectae. Constans omnium traditio est, Zisskâ invito Ecclesiam & Coenobium arsisse, quòd magnitudini, venustati, & praestantissimis aedificationibus parcere statuisset: ideoque (ut Eustacius & Theobaldus narrant) visis flammis indoluisse, & confestim proclamari jussisse, quasi laetum incendio: Quisquis accendisset, veniret praemium recepturus, quantum auri & argenti satis in omnem vitam esset. Cumque sacrilegus venisset, comprehensus est illicò, eique liquatum aurum argentumque in os infusum, ut mortuus conciderit. Simul cum ejus morte severissimè vetitum, ne quis injussu Ducis flammas cuicumque aedificio supponeret. Ita nemo malus, quin bonus aliquando esse, aut saltem videri velit.

Agit de hoc Coenobii Sedlecensis excidio Menologium Ordinis Cisterciensis (authore Chrysost. Henriquez) ad diem 28. Maii, his ipsis verbis.... In Monasterio Zedelitzensi (Sedlecensi) Passio Beatorum Monachorum Cisterciensium; qui ob Fidei Catholicae professionem ab Hussitis Martyrio affecti, coronam immortalitatis promeruerunt. Quibus associati sunt Monachi Carthusiani, qui à nostris hospitio charitativè excepti, eodem die, eodem loco, & eandem ob caussam Martyres evolarunt ad coelum. De illis Joannes Cochlaeus, Aubertus Miraeus, & Paulus Languis in Chronico Citizensi, A.D. 1421.