Het dagboek van dr. G.H.C. Hart

Maandag 21 april 1941

- - -⁶⁰⁰

Werd om elf uur opgebeld door Gerbrandy, of ik dadelijk wilde deelnemen aan een bespreking bij admiraal Furstner over de Singapore-plannen voor gezamenlijke oorlogvoering, als Nederlandsch-Indië, Malaya (Hongkong!) of Australië door Japan worden aangevallen, of als Japansche strijdkrachten in Fransch-Caledonië, Zuid-Indo-China of de Golf van Siam komen of den breedtegraad 0 overschrijden⁶⁰¹. Ik zei dat onze Generaal Verniers van der Loeff erbij moest zijn, als militair

600 Aantekeningen weggelaten.

601 Voor de tekst zie DBPN, II, verslag ADA-conferentie Singapore, 26 februari 1941.

[p. 285]

adviseur van mijn Minister in de eerste plaats. Eerst wilde Gerbrandy dat niet en toen was Van der Loeff niet te bereiken.

Ik aarzelde of ik komen zou, omdat de admiraal er niets mede te maken had, maar vond het tenslotte beter om wél te gaan; nu Buitenlandsche Zaken en Defensie er ook zouden zijn, ware het hoogst ongewenscht, als Koloniën niet vertegenwoordigd zou zijn bij een bespreking, die speciaal op Indië sloeg. Ik protesteerde echter zeer nadrukkelijk tegen de onnoodige korte oproeping en tegen het niet uitnoodigen van Generaal van der Loeff; 't was geloof ik meer onhandigheid van Gerbrandy dan opzet. De geheele bespreking, waar ook onze Gezant⁶⁰² bij aanwezig was, bleek overigens slechts te dienen om Gerbrandy in te lichten over de draagwijdte van de voorstellen, opgemaakt te Singapore door onze, de Britsche en Australische militaire en marine-vertegenwoordigers onder leiding van den Engelschen opperbevelhebber in het Oosten, Air Marshall Brooke-Popham. De voorstellen gaan - gelukkig - thans héél ver. Na de bespreking met Dyxhoorn, Van Bylandt, Admiraal Furstner geluncht bij Minister Gerbrandy.

's Middags met Michiels en Van Bylandt een telegram opgesteld aan de beide ministers te Batavia⁶⁰³, of zij accoord gaan met stappen te Washington door onzen gezant⁶⁰⁴ samen met Halifax⁶⁰⁵.

602 E.F.J.M. Michiels van Verduynen.

603 E.N. van Kleffens en Ch.I.J.M. Welter.

604 A. Loudon.

605 De tekst van dit telegram luidde: ‘Voor beide Ministers. Inhoud Uw IV en IW is door Michiels aan Butler medegedeeld. Bij een bespreking 21 dezer met Eden bleek Halifax gerapporteerd te hebben, dat Cordell Hull meer dan vroeger geneigd was tot een soort van verklaring gezamenlijk en parallel met de Nederlandsche en Britsche Regeering. Basis van die verklaring zou volgens Eden kunnen zijn, dat, mocht Japan eenige verderen major move maken in zuidelijke richting, het belang van Amerika, Groot-Brittannië en Nederland gezamenlijk en identiek zou worden beinvloed. Indien Vereenigde Staten een andere bewoording of verklaring wenschen, zou Britsche Regeering dit gaarne overwegen. Eden heeft heden aan Washington geseind of Amerikaansche Regeering nu tot zoodanige gezamenlijke verklaring bereid zou zijn en heeft Michiels gevraagd of Gezant Washington stappen Halifax zou willen ondersteunen. Michiels heeft erop gewezen, dat in verband met mogelijkheid dat publieke verklaring Japan face zou doen verliezen, hij eraan hecht, dat zoodanige verklaring langs gebruikelijke diplomatieke kanalen aan Japan zou worden gedaan. Eden was hiermede accoord en zou terstond aan Washington telegrafeeren. Eden heeft Winant gevraagd stap te ondersteunen, hetgeen toegezegd.
Gelieve aanstonds seinen of ik Loudon overeenkomstig bovenstaande kan instrueeren; heb hem ingelicht.
Tot onze verwondering bleek Eden nog geen kennis genomen van resultaat bespreking Singapore 25 Februari’. BZ, LA: Geheim Archief/DZ D 2; geheim cijfertelegram NP-NR, 22 april 1941; parafrase.