Het dagboek van dr. G.H.C. Hart

Donderdag 14 november 1940

Molotov is naar Berlijn geweest voor besprekingen: niemand weet de resultaten; misschien zijn die niet zoo groot, als de Duitschers voorgeven³⁶⁹.

Na hun onmiskenbare échecs met Frankrijk en Spanje hebben zij wel iets éclatants in het Oosten noodig en men weet overigens nooit, wat er voor duivelsch wordt uitgebroed als Hitler en Stalin samenspannen. Het is goed ten deze nooit te optimistisch te zijn³⁷⁰.

Ik heb je een langen brief geschreven in antwoord op je epistel van 22 October; wederom via de kennis van juffrouw Wentholt in Zwitserland³⁷¹; ik hoop, dat die weer heel gauw doorkomt en dat ik ook erg spoedig goed nieuws van je terugkrijg; over Nev durfde ik natuurlijk niet veel te zeggen.

369 Verslagen van de besprekingen van Molotov met Hitler en Von Ribbentrop in ADAP, D XI, nos. 325, 326, 328 en 329.

370 Hitler beoogde deelname van de Sovjet-Unie aan het Dreimächtevertrag van 27 september 1940; wanneer de Sovjet-Unie tot dit verdrag zou toetreden, zouden in een geheim protocol de Duitsche en Russische invloedssferen worden afgebakend.

371 M.J.C. Hürlimann-Hooft Graafland.

's Nachts half twaalf

Het is vandaag een half jaar geleden, dat ik van jullie wegging. Heb ik er goed aan gedaan? Ik vraag me dat dikwijls af; ik geloof van wél, al is er voor jou een zee van zorgen en eenzame ellende op gevolgd en al heb ik bijna geen gelukkige oogenblikken gehad in een halfjaar: alléén als er bericht van jou kwam en dat heeft nog niet vaak kunnen zijn.

Ik woon hier, ga hier voortdurend om met menschen, die niets voor mij zijn; het doel, waarvoor ik meeging, wordt wel bereikt, maar in de groote dingen, die meetellen, zijn er niets dan teleurstellingen. Als we niet werken, spreken we over politiek en de vooruitzichten en over de tekortkomingen van ons en van onze bondgenooten en over de onzegbare wandaden van de Duitschers en over naar huis gaan en telkens weer: naar huis gaan; dáárin vinden we elkaar. Elken avond lees ik je

[p. 197]

briefje van 14 Mei, vóór jullie portretten in mijn slaapkamer. Ik verlang zoo ontzettend naar jou, naar jullie, mijn beste Joke. Een half jaar, ná een jaar, dat al zoo verbrokkeld was!

Ik weet, dat honderdduizenden er nog veel erger aan toe zijn, maar dat doet me niet minder verlangen en verlangen en verlangen, weer bij je terug te zijn. Goeden nacht.