Het dagboek van dr. G.H.C. Hart

Vrijdag 30 augustus 1940

Gerbrandy heeft zijn kabinet gevormd; De Geer valt dus uit; Welter krijgt Financiën erbij ad interim, Van Boeyen Algemeene Zaken. Dat Welter Financiën krijgt is belangrijk, omdat hij, als hij doorzet, nogal wat voor de Indische defensie zal kunnen bereiken en voorts, omdat hij niet afkeerig is van maatregelen om het goud van de Nederlandsche Bank in Amerika en Engeland te onteigenen, een zaak van het allergrootste belang voor de toekomst, waarop ik al vele weken aandring: als alle Nederlandsche maatschappijen haar dollars (als goudwaarden) moeten inleveren in Amerika en elders en daarvoor guldens terugkrijgen - en dit is recht volgens onze deviezenbepalingen en die van Indië, Suriname en Curaçao - dan is het volkomen rationeel, billijk en verstandig dat dit ook met het goud van de Nederlandsche Bank geschiedt. Ik hoop, dat Welter hieraan zal blijven vasthouden.

Het ligt in de bedoeling, de wijziging in het kabinet niet bekend te maken tot na den verjaardag van de Koningin, om allerlei gepraat als er vele Hollanders bijeen zijn op dien dag te voorkomen²⁰⁰.

Ik geloof, dat de geregelde nachtelijke aanvallen op Londen ten doel hebben het moreel van dit land te schokken en voorloopig nog niet zoo-

200 Het aftreden van De Geer en het formeren van een nieuw kabinet door Gerbrandy werd op 3 september bekendgemaakt. Zie voor de totstandkoming van het eerste kabinet-Gerbrandy ook Verslag PEC, 2A, 210-213.

[p. 107]

zeer om in Londen groote schade aan te richten, dit laatste uit vrees voor represailles op Berlijn: wel laten de Duitschers elken nacht vrijwat bommen op Londen vallen, maar dit is om de vrees levendig te houden. Den heelen nacht hooren wij Duitsche vliegtuigen over het huis gonzen; telkens zwaar luchtafweergeschut uit Regent's Park, hier vlak bij en nu en dan het vallen van bommen; de hemel is voortdurend onrustig witgestreept door de speurende zoeklichten.

Wij gaan nog niet naar de schuilplaats, niet uit heldenmoed, maar omdat we dan elken nacht onze slaap zouden missen en ongeschikt voor ons werk zouden worden; dat is bij velen al te bemerken en m.i. zal men hier spoedig radicaal overstag moeten gaan en geen sirenes meer laten gieren, op straffe dat het geheele land en de productie volledig gedesorganiseerd wordt, precies wat Hitler wil!

Men heeft hier allerlei slogans: ‘save for victory’, ‘dig for victory’ (groenten planten), ‘lend for victory’. Ik verzon een nieuwe slogan, die al opgang maakt: ‘sleep for victory’.

Maar of we dit zullen blijven doen, als de bommen hier vlakbij gaan vallen, betwijfel ik toch: 't zou trouwens onverstandig en zeker in strijd met jouw wenschen zijn, denk ik. De houding van het publiek in het algemeen is wel flink, maar velen, heel velen, zijn kennelijk erg zenuwachtig. Ik vond ons goede Haagsche publiek in de dagen van 10-15 Mei, toen het gevaar, vooral na het bombardement van Rotterdam, nog grooter leek, moediger en zeker intelligenter.