|
| |
| |
| |
| |
Tweede Boeck.
De
wenschen
der
Godtvrvchtighe
siele.
| |
| |
| |
[XVI. Concupiuit anima mea desiderare justificationes tuas]
| |
| |
| |
| |
Concupiuit anima mea desiderare justifi-
cationes tuas.
Psalm. 118.
| |
Mijn siele heeft begheert te vvenschen uvve
rechtveerdichmaeckinghen.
Psalm. 118.
| |
NV ick in twijffel ben / wat liefd'ick soud' aenveerden
Het zy de liefde Godts / off die van deser aerden /
Ick stae met als bekeurt / en ben in anghst en noot
Wat streke noch op't lest sal houden mijnen boot.
Ghelijcker-wijs een schip dat wagghelt metten winde
Van liefde tweederley ick my ghetoghen vinde /
Die alle bey begaen een twijffelbaer ghevecht
Waer door dat mijnen wensch wordt teenemael gheslecht.
Mijn Godt het is ghenoech! 'ken kan niet meer ghelijden /
Laet immers eens mijn hop' in d'haeven heur bevrijden
Noch dat gheen' ander liefd' en komme my ontrent
Ten zy die ghy van hoogh self in mijn herte sendt.
Neen / ick en loochen niet / 't is heughdich voor ons allen
Met veelderleyen wensch te moghen werre-ballen /
Die nimmermeer en wilt in pranghe zijn gheset
Noch in het alder-minst staen onder iemandts wet.
Men siet hoe dat een peerdt loopt los en onbedwonghen
Met dat het sijn gorreel heeft van den hals ghevronghen /
Men siet hoe dat den Oss' hem wentelt in het groen
Als hy sijn swaere iock heeft konnen af-ghedoen:
Maer soo men die van her ten ploeghe meynt te wennen
S'en willen quaelijck eens dan hun ghetuyghe kennen;
| |
| |
Soo wordt den vrijen wensch van ieghelijck begheert
Die meer als dat hy baet / beschaedight / ende deert:
O Phaëton soo ghy vielt uyt uws Vaeders waeghen
Van peerden onbekent woudt ghy zijn opghedraeghen /
Soo ghy / ô Icare, te naer de sonne vlieght
V selven och helaes! ghy iammerlijck bedrieght!
Met wat verscheyden wensch wy d'hemelen doch quellen!
Ick weet dat die daer zijn met ons ter deghe rellen.
D'een wenscht om eene vrouw / een ander om een vrucht /
En somtijts iemandt el / dit alle-beyde vlucht /
D'een wenscht sijns Vaeders doodt / den anderen sijn leven:
Den Ionghelinck die wenscht van ouderdom te beven /
Den ouden schudde-bol die soude zijn verheughdt
Dat hy noch eens mocht sien sijn voor-gheleden ieughdt.
Daer en is quaelijck een van hondert duysent menschen /
Off hy is wanckelbaer in alle sijne wenschen:
Want ieder sijn ghebedt ghemeynelijck soo doet /
Hoe dat hy nauw en weet / wat dat hy bidden moet.
Wy zijn al-even-eens ghelijck die swangher vrouwen
Die daer soo walghelijck dicks haere maeltijdt houwen /
En vinden off in krijdt / off kolen hun behaegh /
Off ander vuylicheen bedervende de maegh.
Maer wat ist dat ick segh'? wat ist dat ick al haecke /
En schiete naer het wit dat ick noyt en gheraecke?
Tsa vliedt dan nu van my mijn sichten allegaer /
Tsa vliedt dan nu van my / mijn treuren / en mis-baer
Tsa vliedt dan nu van my / ghewensch vol twijffelheden
Ick stiere tot den Heer alleene dees ghebeden.
O Godt dat gheene liefd' en komme my ontrent /
Ten zy die ghy van hoogh' self in mijn herte sendt.
| |
| |
| |
Concupiuit anima mea desierare iu-
stificationes tuas.
Psalm. 118.
| |
Mijne siele heeft begheert te vvenschen
uvve rechtveerdichmaeckinghen.
Psalm. 118.
| |
Aug in Psal. 118.
HEt is te verwonderen hoe dat den
wensch begheert wordt / noch dat wy
niet en weten wat begheerlijckheydt nu te-
ghenwoordich in ons is.
Wie en weet niet / oft in den mensche en is
begheerlijckheydt / ende met eenen wenschin-
ghe? waer-toe heeft men dan de begheerte
om te verkrijghen / als oft van buyten wierde
aenghebrocht? Oft oock hoe kan men iet be-
gheeren sonder dat te wenschen; naedemael
den wensch ende de begheerte zijn eene ghene-
ghentheydt? want sonder twijffel wenschen
is begheeren. Wat wonderbaere ende on-
sprekelijcke quellinghe is't dan te begheeren
sonder te moghen wenschen? ende nochtans
het schijnt soo te zijn! want den siecken / wien
alle saken walghen / heeft begheerte om wen-
schen te weten / terwijlent hy gheen walghin-
ghe en begheert te hebben. Is't dan een
ander saecke iet te begheeren / oft iet te wen-
| |
| |
schen? niet dat den wensch niet en is begheer-
lijckheydt: maer om dat alle begheerlijck-
heydt gheenen wensch en is; want daer
worden somtijdts saecken begheert die wy
besitten / ende niet en besitten: want door het
begheeren gheniet den mensche het ghene hy
heeft; ende door het wenschen begheert hy
dat hy niet en heeft. Wat is dan den
wensch als een begheerte van af-wesende sa-
ken? Maer hoe konnen de rechtveerdich-
maeckinghen Godts ons af-wesen? oft moe-
ten wy die achten niet teghenwoordich te we-
sen / als wy die weten / ende dat de selve niet
en gheschieden? want menigh-mael wy we-
ten wat ons te doene staet / ende wy en doen
dat niet / om dies wille dat het ons niet en
lust te doen / ende nochtans wy hebben be-
gheerte op dat het ons soude lusten. Het ver-
standt vore vlieght / ende kent terstondt de
waerheydt / maer de krancke menschelijcke
liefde somtijdts en volght niet / oft indien die
volght / sy volght seer traeghe. Soo dan het
is daerom dat den Propheet begeerte hadde
om saecken te wenschen / die hem dochten
goedt te wesen / wenschende hem selven in die
selve te moghen verheughen / daer-af hy kon-
de de reden wel ghenoech bemercken.
| |
Aug. in Psal. 118.
Hy en heeft niet gheseydt / ick hebbe be-
gheert uwe oordeelen / maer ick hebbe be-
| |
| |
gheert te wenschen; want ghelijckerwijs le-
ven met het leven / meer is dan leven (aenge-
sien het leven ghemeyn is van die hier leven)
maer te leven met het leven / is ghemeyn met
die Heylighen; alsoo begheerte te hebben / op
dat wy wenschen Godts oordeelen / is meer
dan te wenschen sijn oordeelen; want wy heb-
ben begheerte om wenschen / als oft den
wensch niet en waere in ons vermoghen:
maer van weghen Godts bermherticheydt.
Sonder twijffel / als den Heere sal bemerc-
ken / hoe dat wy ghenuchte nemen in de be-
gheerte van den wensch sijner oordeelen / soo
sal hy in ons vermeerderen dien soberen lust /
ende de flauwe gheneghentheydt; want soo
wy sonde doen / en begheeren wy Godts oor-
deelen niet te wenschen / daerom en seght den
Heere niet te vergheefs: Ick hebbe met alder
wenschinghe seer ghewenscht met u-lieden
te eten dit Paesch-lam, niet alleenelijck wen-
schende; maer met twee-voudighen wensch
begheert te gheven volkomen verghiffenisse
der sonden. Laet ons dan hebben die be-
gheerte om te wenschen Godts oordeelen.
| |
Orig. prolog. in Cant.
Want soo eenighe liefde wordt ghenoemt
vleeschelijck (die de Poëten gheven den nae-
me van Cupido) naer den welcken de liefde
draeght / saeyt in den vleesche; alsoo isser oock
eene gheestelijcke liefde / naer de welcke den
| |
| |
inwendighen mensche liefde draeghende saeyt
in den gheest.
| |
Aug. in Psal. 36.
Onderscheydt nu de begheerte uwer her-
ten / van de begheerlijckheyt des vleeschs / on-
derscheydt die soo ghy kont. Om soo te seg-
ghen / desen is blindt naer den lichaeme / hy
bidt op dat hy verlicht worde. Dese begheer-
te is eene begheerte des vleeschs. Daer is ee-
nen sieck / hy bidt om ghesondtheydt / ende de-
se ende dierghelijcke zijn ghebeden des
vleeschs. Wel aen / wat is dan de begheer-
te des herten? ghelijckerwijs de begheerte
des vleeschs is / te wenschen dat sijn ooghen
moghen bereydt worden om te sien het licht /
('t welck met ooghen moet ghesien worden /)
alsoo is dese begheerte des herten haer kee-
rende tot dat licht / Saelich zijn sy die suyver
zijn van herten, want sy sullen Godt sien.
| |
Greg. c. 15. in c. 11, Iob.
Maer den mensche wilt sy selven laeten
voor-staen dat hy soo los / ende onbedwon-
ghen is als den ionghen Woudt-esel / die
door een onghetoomde brimsticheydt soeckt
te volbrenghen al wat hy wenscht. Wat is
dan anders sijne begheerte dan ghelijck ee-
nen ionghen Woudt-esel hier te wesen; op
dat den toom der goeder leeringhe hem niet
en besnijde / maer vry ende stoutelijck / los
ende onbedwonghen langhst het woudt
| |
| |
sijner ghewenschen soude moghen loopen
verloren?
| |
Greg. c. 22 in c. 7. Iob.
Onse sinnen / ghelijck ons lichaem zijn de
veranderinghen / ende de onghestaedicheden
onderworpen; want soeckende het ghene sy
niet en hebben / arbeyden om dat te verkrij-
ghen / ende sy en hebbent nauwelincks ver-
kreghen / 't en is hun leet te hebben de saecke
die sy ghesocht hebben. Sy beminnen dick-
mael dat sy veracht hebben / ende sy verach-
ten dat sy bemindt hebben. Sy soecken lan-
ghen tijdt om een luttel van het opperste goet
te moghen vinden; maer vallende in hun
oude ghewoonte hebben seer luttel vastig-
heydt aen het ghene dat sy hebben ghevon-
den.
| |
Gregor. hom. 36 in Evāg.
Want wy-lieden gheboren in de katijvic-
heydt deser pelgrimagie / hebben hier onsen
smaeck soo bedorven / dat wy niet en weten
wat wy moeten wenschen.
| |
Aug. de orando Deo ep. 121. ad probam cap. 5.
Ende waerachtelijck wy en weten niet
hoe wy behoorelijck sullen bidden. Den eenen
wilt komen ten houwelijckschen staete / den
anderen sijn vrouwe gestorven zijnde en wilt
gheen andere / den anderen en is niet ghehout
noch hy en wilt niet ghehoudt wesen / noch
proeven oock van het houwelijck de wellustē.
| |
| |
| |
August. conf. 6. cap. 6.
Ende ick haeckte naer eere / naer ghewin /
naer houwelijcken / ende ick wierdt / mijn
Godt / van u belacchen.
| |
Aug. de orando Deo ca. 12. epist. 121. ad probam.
Waerachtelijck die in sijn ghebedt is seg-
ghende: Heere / vermenichvuldight mijne
Rijckdommen / oft gheeft my die soo veel / ghe-
lijck ghy aen dien / oft desen hebt ghegheven /
oft vermeerdert mijne staeten / oft maeckt my
in dese wereldt machtich / ende verheven / oft
iet sulcks ghelijckende. Ende hy seght / en-
de bidt dit alles als oft hy hadde daer toe de
begheerte / niet eens denckende met dese mid-
delen noch ander menschen te helpen. Ick en
dencke niet dat hy in sijn daeghelijcks ghe-
bedt / den Vaeder onse, soude konnen bevin-
den dat hy dese wenschen eenichsins soude
konnen te passe brenghen. Daerom laet ons
ten minsten schaemen te eysschen dat wy ons
niet en schaemen te begheeren / ende nochtans
is't by aldien dat wy ons schaemen / soo sul-
len wy beter doen te bidden / dat hy ons wille
verlossen van dat quaedt deser begheerlijck-
heydt / naedemael dat wy tot hem soo dick-
mael segghen: Verlost ons van het quaedt.
| |
Chrys. in epist. ad Rom. cap. 1. hom. 4.
Hier kondt ghy dan bemercken alle quaet
gheresen te zijn uyt den lust der begeerlijck-
heydt / naedemael dat den wensch hem niet
en kan ghehouden tusschen sijn eygen paelen.
| |
| |
Want alle het ghene daer over-treedt de pae-
len die Godt ghestelt heeft / is lust-gierich van
vuyle ende ongheoorloofde saecken. Want
ghelijck men dickmael siet ghebeuren die den
smaeck der spijsen verloren hebben / dat sy aer-
de ende steentiens eten; ende die bedorven zijn
door onvermoghen dorst altemets lust heb-
ben om vuyl waeter ende slijck te drincken.
| |
Bern. c. 9. med.
Alsoo mijn herte is een ydel / onbestierigh /
ende lichtveerdich herte / soo wanneer dat
door sy-selven gheleydt wordt / ende is der-
vende den raedt van Godt Almachtich. Het
en kan in sy-selven niet begaen / maer onghe-
staedigher dan alle dat is onghestaedich /
wordt het gheteest / ghesolt / ende hier ende
daer ghetoghen / ende op het leste ruste soec-
kende / en vindt gheene / maer blijft ellendich /
ende altijdt gheduerich in arbeydt / ende in't
midden der onruste. Het en komt met sy-sel-
ven niet over-een / het springht van sy-selven /
het verwisselt den wille / het verandert de
raedtslaeghen / het maeckt nieuwe / het breeckt
de oude / het hermaeckt dat ghebroken was /
ende al het selve gaet het noch eens op een an-
der maniere veranderen / ende her-stellen;
want het wilt ende het en wilt niet / ende
nimmermeer en blijvet in eene ghestelte-
nisse.
| |
| |
| |
Aug. soliloq. cap. 12.
Maer / ô Heere / breeckt mijne begheerlijck-
heydt door uwe soeticheydt / die ghy voor die
u vreesen hebt verborghen / op dat ick u be-
gheere met innigher begheerten / ende op dat
den inwendighen smaeck bedroghen door
ydel begheerten / het bitter niet en neme voor
het soet / noch het soet voor het bitter.
|
|
Auteursrechtvrij