Den val ende op-stand vanden coninck ende prophete David

[p. IIr.]

De gheboorte de liefde Ter eeren Vanden Val, ende Op-standt des Conincks, ende Prophete David, In Vlaems dicht uyt-gestelt door den Eer-weerdighen Heere H. Iustus de Harduyn.

CLio singht ons een Lied van Liefde tweederande,
Die met haer soet venijn, en vlamm’ al stelt in brande,
Die met haer straelen hecht den eenen hier beneden,
Den anderen verheft tot in d’Hemelsche steden:
Waer woont dat eeuwigh licht, dat eeuwigh-eenigh wesen,
Dat ons hier als door doeck te siene wordt gegeven.
Seght waer-door z’is soo soet, doo suer, soo blij, soo droevigh,
Waer-door soo bloo, soo stout, soo rijck, soo veel-behoevigh,
Raed-gevigh, wel gemoedt, tot wel-spreken oorboorigh,
Rasch-voetigh als den windt, oogh-ghierigh en snel-hoorigh,
Dit is gheweest ‘tversoeck: Clio waer-op van stonde
Antwoord my heeft gegunt met snaeren, en met monde.

Als ^a Venus wierdt gebaerst van ^b van Celus hoogh-verheven;¹

Sonder eens ^c Moeders hulp! het Al heeft vreughd bedreven.

1 Versiersel getrocken

[p. IIv.]

 

De Goden in ‘tghemeen, van Godt van al gebeden,²

 

Sijn door ‘thuys van den Bock ten Hemel-waert getreden

 

Daer zy hebben geproeft, van milder hand geschoncken,

 

Die heunich-soete spijs, en hypocras gedroncken.

 

Den Sone van Metis, des Raed’s Godinne aendachtigh

 

^e Porus des over-vloed’s, en Rijckdoms Heere prachtigh,

 

Soo menicht, ende cracht zijn herssenen geraeckte;

 

Heeft hem te rust geveldt ^f D’aerm-moede die daer maeckte

 

Den ganck hers ende ghints, heeft hem begonst te wecken,

 

En vriendelick gebeën haer Lichaem naeckt te decken.

 

Hy uyt den slaep ontweckt, heeft haer gekust de wanghen,

 

En door de dronckenschap met lust hem laeten vanghen:

 

Alsoo dat naer den tijdt de ^g Liefd’ hier is geboren,

 

Die d’een beghift met spoedt, en d’ander jaeght verloren:

 

Die Venus altijdt volght, tot wie zy is geneghen,

 

Om dat z’op haer geboort den oorspronck heeft gekreghen.

 

Als-nu will’ ick de wolck van het verstandt verlichten,

 

En maecken u al kond met dese mijne dichten,

 

Der hoogher-huysen raed der hemelen secreten,

 

Die mensche sonder Godt hier nooyt en heeft geweten.

 

Dat ^bEeuwigh-eenigh Licht, dat eeuwigh-eenigh Wesen,³

 

Dat over all’ hem streckt, waer’t all’ is uyt geresen,

 

Heeft sonder ^c stoff’ dit all’ gemaeckt, door zijnen wille,

 

En all’ doen draeyen rondt, behalven d’aerde stille.

 

De Hemelen, des Licht claer-blinckende fonteynen,

 

Die wy van hier beneën altijdt te branden meynen,

 

Het Vier, ‘tWaeter, de Locht, en d’Aerd’ aen ons bequaeme

2 uyt den xxv boeck van Plato.

3 Vyt-legh van ‘tVersiersel.

[p. IIIr.]

 

Befraeyt met een cyraet, dat ^a Venus heeft den naeme,

 

Dat haer in’t heel, en deel, met aerdicheydt besonder,

 

In als, soo constich streckt, dat al dat is, is wonder.

 

Omm’ ‘twelcke te doorsien, ^d ‘tVerstand, ende de Reden

 

Van Gode sijn genoodt: dat boven, dit beneden.

 

Waer me de ^e Siele werckt: de welcke door de straelen

 

Des schoonheyds over-groot beghint in haer te daelen,

 

En door ^f Begheerlickheydt die altijdt is gebreckigh,

 

De ^g Liefd’ in haer bringht voort, die tot het fraey is treckigh.

 

De welcke t’allen tijdt tot schoonheydt wordt gedreven,

 

Waer-me zy schept genoeght, en vreughd, en vlytigh leven,

 

Soo langh zy met goe maet haer’ yverheydt laet paelen,

 

En niet en volght in als Begheerlickheyds verhaelen.

 

Want ‘tgoet door Porus komt (dat is de Ziel vol reden)

 

Al ‘tquaet uyt D’aerm-moed spruyt (dat is begheerlickheden)

 

Is’t dat zy schouwt den lust, van Porus volght de deughden,

 

Drijft on-rust uyt het hert, vervult de Ziel met vreughden:

 

Waer-door zy haer verheft met haer gevleck tot boven,

 

Daer Inghel, Ziel, en all’, de hooghste Liefde loven.

 

Maer als zy Godt vergheet, en ‘tGoddelick laet vaeren,

 

Betoovert door ‘swellusts soet mont-gesanck, en snaeren,

 

Verlieft dat god’lick licht, en in’t duyster gaet vlieghen;

 

Zy neemt de meeste vreughd haer selve te bedrieghen.

 

Waer-door zy mint verdriet, waer-door zy mint het kermen,

 

Waer-door zy altijdt roept, helas! wee my! och-ermen!

 

Ghelijck Narcissus schoon, dat vier der Veld-godinnen,

 

(Dat is ‘tonvast gemoedt van die broosheydt beminnen)

[p. IIIv.]

 

En heeft nooyt konnen sien zijn taemelick-schoon wesen

 

(Dat is zijns Zielen aerd) maer verr’ hier af-geresen,

 

Heeft aengesien zijn beeld, en schadu zijnder ooghen,

 

En heeft die met zijn macht t’omhelsen wilen pooghen:

 

Maer soo dat niet en was om te versaeden machtigh:

 

Is op hem self, vol druyck, en spijt, gevallen claghtigh,

 

En heeft soo langh geweent, dat hy daer is beswolten,

 

En heel zijn Lichaem jonck in traenen is gesmolten.

 

Een Ziel die buyten Godt, en haer self soeckt het leven,

 

Die ‘tlicht verlaet, en haer tot duysterheyd wilt geven;

 

Sal als Narcissus schoon haer wesen hier verliesen,

 

En Gheest van Godt gemaeckt, in Lichaem swaer bevriesen.

 

Waer is den Man soo cloeck op deser aerd geboren,

 

Die met dees quael bevaen, niet en heeft heel verloren

 

‘Tvernuft, Sin en Gedacht? Den Schipper schouwt de baeren

 

Daer hy te voren placht trots-moedelick te vaeren:

 

Den Bauwer schouwt het veldt: den Crijgher laet beroesten

 

De waepens, die den Prins, en ‘tlandt beschermen moesten:

 

De wijse worden dwaes: en die plochten te schrijven,

 

En soecken nu niet meer dan sotheydt te bedrijven.

 

De Princen die met maght, den twist, en oorlogh blusten;

 

Sijn Slaeven in den bandt, onder ‘tIock van wellusten

 

Wat was dien grootten Vorst in Israel gepresen,

 

Van Iesse ‘tedel saet, dan een Vriendt uyt gelesen

 

Van Godt Heerscher van al, soo langh hy was te vreden

 

Met d’hooghste liefd’ in’t hert, volgend’ in als de reden:

 

Maer soo zijn swack gedeelt, tot lackigheydt geneghen,

[p. IVr.]

 

Door dertel tooverij ha d’overhandt gecreghen;

 

Is ‘tbinnenste gemoedt, dat nooyt en wist van sonden,

 

En aller deughden crans, soo jammerlijck geschonden.

 

Den gheest is worden Vleesch, en om vleesch te be-erven,

 

Heeft den onnoos’len bloedt verraedelijck doen sterven.

 

Een slaeve van de dood, een slaeve vander hellen,

 

Wiens Ouerspel, en Moordt de eeuwigheydt sou mellen,

 

Ten waer dat God’s genae, die yeder-een wilt trecken;

 

Hadd’ wederom in hem een ander liefde gaen wecken:

 

Die soo verhief zijn Hert, tot d’opperste gestichten,

 

Dat zijn Ziel, ende stemm’ van God’s lof nooyt en swichten.

 

Soo ons de Harduijn hooft der Duytscher Poeten

 

Met zijn vroed-sinnigh-dicht const-rijckelijck doet weten.

 

Dicht by hem corts gestelt, in lauter Vlaemsche taele

 

Dat hem benijden sal Romeyn, Spaniaerdt, en Waele,

 

Dat geenen tijdt en sal, noch vier, noch waeter mincken,

 

Maer even groene staen ter eeuwigher gedincken.

 

Clio dit al geseydt: naer dat ick’t hadd’ geschreven,

 

Heeft sangh’ en clanck geschurst, en my wat op-geheven

 

Met lijf, en met gemoedt, alsoo ick was te velde,

 

Al-waer den Dender loopt in de visch-rijcke Schelde,

 

En aengewesen claer boven Ghendt ste der steden

 

De Faem ge-ooght, ge-oort, ge-tonght in all-haer leden:

 

Die ‘tlof van Harduijn ghinck voeren van des’ oorden

 

Door Oost, door West, door Zuydt, en landen vanden Noorden,

 

Met Myrt, en met Laurier haer gout-schoon hair ge-vlochten,

 

Die d’Eer, en d’Eeuwigheydt uyt den twee-bergh haer brochten.

David Vander Linden.