Revolutie in woorden

[p. 7]

Leescedul om in Staatsie en goede orde te volgen het lijk van wijlen De Ouderwetse Nederlandse Patriot, overleden 17 december 1781, om de eenendertigste op het vilderskerkhof buiten 's-Gravenhage ter aarde te worden besteld.

Eerst: het lijk, op een prachtige kar. De kar is niet zwart geschilderd, maar wel rondom beplakt met exemplaren van het blad De Ouwerwetse Nederlandse Patriot. Het doodskleed over de kar is gemaakt van Haagse couranten van dit jaar. De kar wordt getrokken door wolven en Engelse doggen.

Hierna: de heren, als volgt.

De Wel Ed. Heer Pieter Frederik Gosse, boekverkoper van Zijne Hoogheid, getooid met een Turkse Tulband, en een pruik zoals ze in het Engelse parlement dragen (een cadeautje van de regering daar). In plaats van een bef: een dubbele Haagse courant, van achteren gestrikt met twee Brunswijkse worsten. In zijn rechterhand: een schilderij waarop een Engelsgezinde Hollander een vreemdeling de achterdelen likt. Hij zit deftig op een karos met één wiel die door de Tweedracht getrokken, en door de Leugen en Laster bestuurd wordt.

De Wel Edele Gestrenge Heer Van Goens, heel luisterrijk met een tinnen nachtspiegel (die van zijn boekverkopersmaîtresse) op het hoofd; daaronder een pruik uit de nalatenschap van Macchiavelli. Verder een bef gemaakt van zijn schotschrift Zeven dorpen in brand, en een mantel gemaakt van zijn libel Politiek Vertoog. Hij zal zitten op een nachtpleetje, in een oliekoekenkraampje dat gebouwd is als een verklikkershuisje. Het staat op rollen en wordt voortgetrokken door de Gierigheid en de Onkuisheid. Opdat hij zich niet zal vervelen krijgt hij een dame van gezelschap toegevoegd die pamfletten innaait terwijl hij oliekoeken voor haar bakt. De man van die dame zal erachter mogen lopen.

[p. 8]

Afb. 1. Begrafenis van Van Goens' orangistisch blad Ouderwetse Nederlandsche Patriot (1781).

[p. 9]

De Wel Edele Gestrenge Heer Luzac, vermaard rechtsgeleerde en advocaat van kwade zaken te Leiden. Hij draagt een pruik van Engelse wol, want vaderlandse Leidse wol wil hij niet. Daarboven op draagt hij nog een bonnet met een grote klep, waarop het Amsterdams schavot afgebeeld staat waarop de scherprechter al in 1747 zijn oproerige geschriften verbrand heeft. Zijn bef is ook weer gemaakt van zijn schandalige oproerige boekjes. Op zijn rug draagt hij aan twee koorden (dat soort waarmee opstandelingen gewurgd worden) een pak Vryaarts brieven. In zijn linkerhand een schilderij waarop te zien is hoe een Leids advocaat de fabrikanten, wevers en andere arbeiders van zijn stad wurgt of van honger laat sterven omdat hij de Engelse produkten bevoordeelt. In zijn rechterhand een tafereel met de afbeelding van een komplot om te verhinderen dat Nederland vrij handel kan drijven met Amerika. De horde waarop hij zit (want op zo iets is hij op weg naar de galg) wordt getrokken door Haat, Nijd en Eigenbelang.

Een beruchte godgeleerde die wij uit eerbied voor zijn ambt niet zullen noemen; zijn naam lijkt wel op die van een Hofstede. Hij is de verspreider van een infaam paskwil, waarvan ook zijn bef, mantel en andere bovenkledij gemaakt is. Daaronder is hij gekleed als Marmontel in zijn zondagspak.

De twee Rotterdamse boekverkopers Haalna en Goednet, uitgevers van het schandelijk libel (waar een prijs van fl. 10 000 op gezet is) Pro Veritate, Pace, Libertate et Justitia. Zij zullen met hun achterste geplaatst worden op een rolwagentje voor kinderen, waar achterop geschreven staat: voor geld doet men veel.

De ontslagen zeekapitein Andries de Bruin, huilend en kermend, en roepend: Ach Patriot! Nu is er niemand meer om mijn gedrag goed te praten!

Zijn loods Kok, kermend omdat heel Europa niet begrijpt hoe zij samen het oorlogsschip Prins Willem aan de grond hebben kunnen laten lopen.

[p. 10]

Na die treurzang, De Hoog Wel Geboren Heer Dunne Louis, in een reispak, met gesmeerde laarzen, klaar om Nederland te verlaten.

Vervolgens honderd bedienden van deze Louis de Dunne, met de tranen op de wangen omdat de verdediger van hun Heer gestorven is.

Dan 999 schrale Brunswijkers, slecht in de kleren, die de Hollanders een aalmoes vragen om naar hun land te kunnen terugkeren: ze waren misleid en dachten dat zij hier alle baantjes en posten konden krijgen die de Hollanders toekomen. Tweehonderd schuldeisers van Dunne Louis, die samen zes ton gouds mislopen, omdat die man nu wegens het overlijden van de Patriot moet vertrekken.

Alle burgers van 's-Gravenhage, en de ware welmenende vaderlanders, rond het lijk en de lijkstaatsie, vol vreugde dat dit stinkend kadaver niet langer Nederlands vrije tuin zal besmetten.

De aansprekers: Tweedracht, Verraad, Gierigheid, Schraapzucht. Deze worden méé begraven in de kadaverkuil.

Notabene. Geen leesceduls zijn echt dan die voorzien zijn van nevengaand sterfhuismerk.

Afb. 2. Officieel (gefingeerd) stempel op de Leescedul.