Een schild met everzwijnen

Vrijdag 16 september 1988

Zeker tienmaal heb ik naar Steven gelefoneerd. Ik kon hem niet bereiken. Ach... Waarom wil ik Steven mordicus spreken? Leeft in mijn onderbewustzijn misschien de hoop dat hij mij zal tegenhouden? En wat moet ik met dit dagboek doen? Het bevat alleen flarden van de waarheid. Het is misschien interessant voor psychologische puzzelaars. Mij heeft het geleerd dat je de waarheid nooit onder woorden kunt brengen: ze is te complex, heeft te veel facetten, wordt leugenachtig als ze uit haar verband gerukt wordt. Moet ik dit register verbranden? Moet ik Steven een brief schrijven? Als ik het boek in een lade van mijn bureau laat liggen, krijgt Steven het waarschijnlijk in handen... Dan zal hij weten dat ik geen vulgaire deserteur ben, dat ik - integendeel - vrijwillig naar het front trok... naar de plaatsen waar gevochten wordt voor de eeuwige menselijke waarden... Ik vertrek naar de vuurlinie of naar het niemandsland zonder één frank. Met het geld dat ik nog krijg voor mijn Lada, kan ik ternauwernood de reis betalen. Ik heb tegen niemand wrok. Er zijn hier ook goede mensen. En de anderen zijn verblind. Ik wil mij echter niet langer overbodig voelen. Mijn schild neem ik vanzelfsprekend mee. Een vrouw heeft een man mèt een schild nodig. Ik ben er benieuwd naar hoe de Columbianen zullen aankijken tegen mijn everzwijnen. Misschien veroveren die heraldieke beesten de wereld wel.

[p. 114]

Verslagen herlees ik de laatste aantekeningen. Het komt me voor dat ik een schoft ben. Maar is dat wel zo? Martien moet toch geweten hebben wat er met Laura aan de hand was én is. Verleden zaterdagmiddag kwam ze weer mee naar huis. Een week geleden dus. Voor hoelang? Maar ik kan niet tegelijkertijd met haar door een park kuieren in Zoersel én lesgeven in Bentrode. En toch voel ik ook opluchting. Als ik het goed begrepen heb, is Martien met die juffrouw Lorrain naar Zuid-Amerika vertrokken. Hij verdient zijn kans op geluk. Ik gun het hem van harte. Wellicht weerhield schroomvalligheid hem ervan zijn intiemse gevoelens en belevenissen op papier te zetten... Ik sla het register dicht en sta op. Niemand hoeft deze biecht ooit in handen te krijgen. En ik zal het biechtgeheim respekteren.

Bijna opgeruimd sluit ik de deur van het pastorale museum achter mij. Ik leg het register in de kofferbak van mijn oude Volkswagen. Dan loop ik met de sleutel van Sint-Pieter naar het huis aan de overzijde van de straat. Rachel Melis heeft op de loer gestaan, want ze opent de deur voordat ik de belknop aangeraakt heb. Haar gelaat is vertrokken van nieuwsgierigheid. ‘Heb je iets gevonden?’ vraagt ze.

Ik geef haar de sleutel en knik. ‘Een brief. Voor mij. Mijn broer is naar Zuid-Amerika vertokken... als missionaris.’

Een ogenblik is ze perplex. ‘Waarom zei hij daar niets van?’

‘De gelegenheid kwam zeer onverwacht,’ zeg ik. ‘En hij wilde geen komplikaties.’

‘Maar de deken, én de bisschop?’ mompelt ze.

Ik haal de schouders op. ‘Dat waren blijkbaar zijn vrienden niet.’

Ik poog zeemzoet te glimlachen. ‘Ik moest zeggen dat hij veel zou bidden voor jullie.’

Ditmaal is ze sprakeloos.

‘Woensdagmiddag kom ik met een verhuiswagen naar de pastorie,’ vervolg ik. ‘Schikt dat jou?’

‘Er is niet zoveel dat aan... jouw broer toebehoort,’ zegt ze. ‘Bijna niets.’

‘We zullen zien,’ zeg ik. ‘Tot dan!’ Ik draai me om en loop naar mijn wagen. Wanneer ik vertrek, zie ik dat Rachel Melis nog steeds met de sleutel in de hand op de drempel van haar woning staat. Ik rijd

[p. 115]

tot op het kerkplein. Aan de frituuruitbater vraag ik waar Jan Gerlach woont. Ik kan mijn wagen laten staan. De koster woont amper vijftig meter verder in een oude werkmanswoning. Wanneer ik aanklop, hoor ik een papegaai snateren. Het duurt lang voordat de deur geopend wordt. Ik zie mezelf tweemaal weerspiegeld in donkere brilleglazen. ‘Ik ben Steven Willems,’ zeg ik, ‘de broer van Martien.’

Het gelaat van de blinde man klaart op. ‘Kom binnen,’ zegt hij vriendelijk.

Ik leg een hand op zijn arm. ‘Liever een andere keer. Ik ben nogal over tijd. Ik kwam even langs om je te zeggen dat ik nieuws heb van Martien.’

‘Goddank!’ zegt hij gemeend.

‘Hij laat je groeten,’ zeg ik. ‘Hij is naar Zuid-Amerika vertrokken. Hij beantwoordde aan ... zijn roeping. Het spijt hem dat hij je niet in vertrouwen kon nemen.’

‘Oh... dat geeft niet,’ zegt hij glunderend. ‘Ik ben blij voor hem. Hier sprak hij voor dovemans oren. En doof zijn, geestelijk doof, is erger dan blind zijn, geloof me.’ Hij wrijft onwennig met een hand over zijn mond. ‘Kun je je voorstellen dat de deken mij verzocht heeft de inventaris op te maken van de gewijde en artistieke voorwerpen die toebehoren aan de kerk? Alsof je broer iets zou ontvreemd hebben...’

Ik zucht. ‘Ach... de mensen hebben hun gebreken. Ik moest je namens Martien danken én zeggen dat je een fles wijn van madame Gilissen moest kraken op zijn gezondheid.’

Hij lacht genoeglijk.

‘Dat zal ik doen. En... je bent hier altijd welkom.’

We nemen afscheid met een warme handdruk.

Even buiten de dorpskom zie ik een bord staan... ‘BLAUWLAND-GENADEOORD’.

Onwillekeurig draai ik de weg in.

Tegenover de bedevaartplaats vloekt een modern gebouwencomplex. Er staan vele wagens op het parkeerterrein. Ik zet er mijn autootje bij. Blauwland doet mij denken aan een grote lusttuin. Er zitten zeker vijftig mensen te bidden. Ik hoor vogels, ik ruik bloemen, ik proef honing, ik zie struiken en bomen die met elkaar harmoniëren, en ik voel de warmte van de kaarsen en van de mensen.

Er komt een vreemde euforie over mij. Ik sluit me bij de bedevaar-

[p. 116]

ders aan. En ik bid voor het heil van Martien en Veva, van Laura en de kinderen. Wanneer ik een uur later Blauwland verlaat, weet ik dat ik er nog achtmaal zal weerkeren... om voor de geestelijke gezondheid van Laura te bidden. En als dat niet helpt, zal ik de heilige Rita aanroepen... hier in Ykele, dit onbegrijpelijke dorp, de laatste zeepbel die God vanuit het paradijs over de wereld blies.