Mijn benul

[p. 366]

Verantwoording

‘Mijn benul’ is het laatste prozaboek van Jan Hanlo. Het opent met ‘Gesprek met Jan Hanlo in mei 1954’ door Adriaan Morriën, die het in het veertiende nummer van ‘Tirade’ (15 februari 1958) publiceerde. Het bevat in kort bestek een aantal onderwerpen, die in Hanlo's werk steeds terugkomen, zoals de vrije wil, poëzie en humor, het katholieke geloof en kinderspelen. Met de redactie van de tekst heeft Hanlo zich intensief bemoeid, zoals altijd, tot de interpunctie toe. Hanlo had het plan om het gesprek al in ‘In een gewoon rijtuig’ (1966) op te nemen; als introductie tot ‘Mijn benul’ leek het nu een verantwoorde keus.

Het boek bestaat verder uit drie afdelingen. Het oorspronkelijk in 1967 bij Em. Querido's Uitgeverij n.v. verschenen ‘Moelmer’ werd herdrukt; de aantekeningen, die de schrijver in zijn eigen exemplaar maakte, werden bij de tekst opgenomen. Daarna volgt ‘Mijn benul’, een titel, die Hanlo zelf op 14 februari 1969 voor een volgend boek in een notitieboekje schreef. Over de inhoud vermeldde Hanlo niets. Men mag aannemen, dat hij dacht aan het proza, dat hij na ‘Moelmer’ in kranten en tijdschriften had gepubliceerd. Maar ook korte stukken van voor '67 kwamen nu in aanmerking. Hanlo had die niet in ‘Moelmer’ willen opnemen, omdat dit boek, naar zijn idee, nu eens voornamelijk langere bespiegelingen moest bevatten.

Zo kon de inhoud van ‘Mijn benul’ chronologisch aan de hand van publikatie-data worden vastgesteld. Het begint met

[p. 367]

‘Op Excursie’, een opstel, dat Hanlo op 16- of 17-jarige leeftijd schreef; hij publiceerde het pas in 1968 in een bloemlezing met jeugdwerk van verschillende schrijvers. De derde afdeling ‘Teksten’ bevat niet eerder verschenen werk. Ook hier kon de chronologie worden aangehouden. Enkele andere opstellen uit Hanlo's HBS-tijd werden opgenomen (blz. 273-282). De twee uitvindingen voor saxofoon en piano staan in een schoolschrift uit 1935 (Hanlo refereert hieraan in het gesprek met Morriën), maar uit een notitie in de marge (1968) blijkt, dat hij alsnog van plan was ze te publiceren.

‘Is dromen’ en ‘Gedachten over het Oedipuscomplex’ stammen uit het begin van de jaren veertig. ‘Nog even Pinocchio’ werd geschreven in '49, bij de Amsterdamse première van deze film. De teksten op blz. 311, blz. 312-313 en blz. 314-315 zijn analyses van Hanlo's gedichten ‘Oote’, ‘Het teken DIES’ en ‘Jeugd - een kèlk?’.

Tenslotte werd een keuze gemaakt uit Hanlo's gedateerde aantekeningen.

Enkele teksten werden in hand- en machineschrift afgedrukt, omdat ze, op Hanlo's verzoek, ook zo in tijdschriften verschenen.

Mede namens de uitgever veel dank aan Erica Stigter voor de grote zorgvuldigheid waarmede zij de vaak zeer moeilijke teksten van Hanlo voor de druk heeft gereed gemaakt.

K. Schippers