Mijn benul

[p. 265]

Rol-brouwers

Zelfs sommige kinderen doen het. Wat me er milder tegenover doet staan. Het gaat over het volgende. Ik had in Het Parool van 6 juli jl. en in De Telegraaf van 15 juli, een korte ‘klacht’ over het door elkaar gebruiken van de tong-r en de keel-r, - door één persoon, en vaak in één zin (een radio-omroepster van de avro zegt onveranderlijk ‘programma’ met twee vlugge keel-r's en dan de rest van de zin in zware tong-r's). Zowel Het Parool als De Telegraaf hebben er een handje van ingezonden brieven van mij te weigeren, maar dit hebben ze dan toch eens opgenomen, in Het Parool onder de kop ‘Tong-r’, in De Telegraaf onder ‘Geforceerd rollen’. Ik citeer even dit laatste stukje. In Het Parool had ik voor de zin ‘Een akelig etc.’ nog staan ‘Ba,’. Dat heb ik voor De Telegraaf maar weggelaten. Die houdt niet van dergelijke woorden, leek mij:

Geforceerd rollen

Ik heb geen tv, maar luister veel naar de radio. Nu valt het mij op dat de laatste tijd zoveel sprekers en spreeksters (vooral de professionele) de keel-r voortdurend afwisselen met de tong-r. De keel-r ligt hun natuurlijk, maar ze willen zo graag met de tong rollen. Een akelig, vermoeiend effect heeft dat op de gevoelige luisteraar. Laat men toch gewoon zijn moeders keel-r konsekwent gebruiken. Die is toch goed.

Enfin, de stukjes zijn mooi geplaatst, fijn, en ik heb er danook een reactie op gekregen. Weliswaar maar één, maar toch een goede. Want deze mevrouw voelt hetzelfde bezwaar, maar het

[p. 266]

aardige is dat zij vanuit de andere kant voelt, ze heeft zelf nl. de tong'r. Hier is haar brief aan mij. Ik laat haar naam natuurlijk weg:

Geachte Heer Hanjo,

Uw ingezonden artikel is me uit het hart gegrepen. Ikzelf heb altijd de r vóór in de mond dus tong-r gesproken. Ik zou geen andere r kunnen uitspreken. Het is me dus steeds opgevallen, niet alleen bij t.v. - of radio, maar ook bij kennissen, dat de r steeds afwisselend door hen wordt uitgesproken. Het is, als ik naar de T.V. kijk zelfs zó, dat ik met klamme handen het ogenblik zie komen, dat die r weer verandert. U merkt dus, dat ik in dit opzicht overgevoelig ben. Nu moet U niet denken, dat ik dit ooit met een ander heb kunnen bespreken. De meeste mensen lopen aan al die dingen voorbij, zijn grover of anders ingesteld.

Dus Heer Hanlo, laat ons op enig succes n.a.v. Uw artikel hopen.

Met vriendelijke groet

Ach, wij ‘overgevoelige luisteraars’ zullen eraan moeten wennen, vrees ik. De tong-r wint momenteel terrein. En grenzen lopen nu eenmaal dikwijls erg grillig. Soms dóór een persoon en door een zin heen.