Mijn benul

[p. 160]

Een machine heeft een soort ziel

Wanneer ik 's avonds of 's nachts met een schuin oog kijk naar mijn Vincent, dan klopt mijn hart soms even sneller (ter verduidelijking: ik heb drie Vincent motorfietsen 1000 cc's, een, soms twee, staat in mijn slaapkamer, twee resp. een, in de garage van een vriendelijke buur).

Dat ontwerp, die onopgesmukte macht, die reserve. En al dat werk dat er door mij aan besteed is, al die reeksen van uren om ze van allerlei slijtage- en valpartijgebreken weer goed te krijgen, ze in vorm te brengen, te onderhouden.

Die smalle bouw, die 56 pk, die doodlangzame stationaire slag, de moeiteloze flits naar de energie door meer gas... Het zijn wezens. Het zijn wezens, door hun ontwerper - i.c. Howard R. Daves en na de oorlog Phil Irving.

Als hij oud is (mijn oudste, de snelste, is van '46), is het restaureren reeds vele jaren aan de gang geweest. Je kent, omdat je hem 2e (3e of 4e?) hands gekocht hebt, de machine alleen zó. Oud, besleuteld, maar met het onverwoestbare karakter en de weinig verminderde snelheid van het ontwerp. En al strevende, vechtende, het ding helemaal goed te krijgen, is het voor je eigen gevoel zó dat je bouwt. Je beseft niet dat je alleen maar bezig bent te pogen te herstellen wat hij ooit in volle glorie geweest is.

En toch, misschien wordt hij eerst nu wat hem past te zijn: de machine van hem die hem trouw is tot in zijn verval, hem opbouwt, repareert - in een woord: die hem het meest waardeert.

[p. 161]

Ik geloof dat je eigenlijk, zonder dat je je dat bewust bent, met al je gesleutel streeft naar het eigen, autonome, gezonde leven van de machine. En dan kan het gebeuren - laat, wanneer die verwachting helemaal in je routine-gezwoeg is opgebruikt - dat je na een rit beseft als je 's avonds thuis bent, dat toen je hem die dag bereed, hij dat leven hád! Je gaat zo intens op in je doel: het gezond-functionele leven van de machine, dat je ontgaat dat hij het al in zekere mate heeft. Je eindeloos geknutsel heeft, wonderlijk genoeg, een resultaat opgeleverd. Wanneer je gereden hebt en alles zo vreemd goed verliep, waarbij de afstelling van de twee cylinders zo verrassend-gelijk en impulsief machtig was, de schakeling zo licht als een veertje, dan ervaar je - ik geef toe, tot spoedig een nieuw ernstig ouderdomsgebrek zich aandient - het verrassende aanwezig zijn van de ziel van de machine. Iets waardoor de materie functioneert. Zijn ziel. Die dan een stukje van de ziel van de ontwerper zal zijn. En een stukje ook van de jouwe.