Geschiedenis van de wetenschappen in België. 1815-2000

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Geschiedenis van de wetenschappen in België. 1815-2000 onder wetenschappelijke leiding van Robert Halleux, Geert Vanpaemel, Jan Vandersmissen en Andrée Despy-Meyer uit 2001. Het betreft deel 2 van de tweedelige serie Geschiedenis van de wetenschappen in België. Dit betreffende deel bestaat uit twee delen.

 

redactionele ingrepen

p. 75: 1833 → 1883: ‘werd in 1883 gelegd’

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (deel 1: p. 6, 16; deel 2: 266, 268, 274 en 308) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[Deel 1]

[pagina 1]

Geschiedenis van de wetenschappen in België

1815 • 2000

 

[pagina 2]

Brussel, 2001

D/2001/0348/10

ISBN 90-5066-193-9

 

© Dexia Bank 2001

Alle rechten voor reproductie, vertaling en bewerking, zelfs gedeeltelijk, op om het even welke manier, voor alle landen voorbehouden.

 

All rights, including translation or adaptation, even partial, in any form or by any means, reserved in all countries.

 

© La Renaissance du Livre 2001

52 Chaussée de Roubaix B-7500 Tournai

ISBN 2-8046-0576-0

 

[pagina 3]

Geschiedenis van de wetenschappen in België

1815 • 2000

Deel 1

 

Wetenschappelijke leiding

Robert Halleux

Jan Vandersmissen

Andrée Despy-Meyer

Geert Vanpaemel

 

[pagina 4]

Wetenschappelijke leiding

Robert Halleux, onderzoeksdirecteur bij het FNRS, voorzitter van het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen, buitenlands corresponderend lid van het Institut de France

Jan Vandersmissen, wetenschappelijk attaché bij het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen

Andrée Despy-Meyer, ere-archivaris van de Université libre de Bruxelles

Geert Vanpaemel, professor aan Katholieke Universiteit Leuven, de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Economische Hogeschool Sint-Aloysius te Brussel

 

Auteurs

Michel Bougard, professor aan de Université de Mons-Hainaut

Hendrik Deelstra, professor aan de Universiteit Antwerpen

Jacques Delhal, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Marc Depaepe, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven

Andrée Despy-Meyer, ere-archivaris van de Université libre de Bruxelles

Maurice Dorikens, directeur van het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, Universiteit Gent

Hossam Elkhadem, professor aan de Université libre de Bruxelles, departementshoofd aan de Koninklijke Bibliotheek Albert I

Eric Groessens, professor aan de Université catholique de Louvain, geoloog bij de Belgische Geologische Dienst

Marie-Claire Groessens-Van Dyck, professor aan de Université catholique de Louvain, onderzoeker bij de Fondation H. & L. Morren

Robert Halleux, onderzoeksdirecteur bij het FNRS, voorzitter van het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen, buitenlands corresponderend lid van het Institut de France

Léo Houziaux, vast secretaris van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique

Serge Jaumain, professor aan de Université libre de Bruxelles

André Koeckelenbergh, professor emeritus, Université libre de Bruxelles, astronoom bij de Koninklijke Sterrenwacht van België

Helge Kragh, professor aan de University of Aarhus, Denemarken

Dominique Lambert, professor aan de Facultés Notre-Dame de la Paix te Namen

André Lawalrée, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Pierre Marage, professor aan de Université libre de Bruxelles

Jean Mawhin, professor aan de Université catholique de Louvain

Jacques Nasielski, professor aan de Université libre de Bruxelles

Henri Nicolaï, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Grégoire Nicolis, professor aan de Université libre de Bruxelles

Michel Oris, professor aan de Université de Genève

Marc Poncelet, professor aan de Université de Liège, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Theodore M. Porter, professor aan de University of California Los Angeles (UCLA)

Henricus A.M. Snelders, professor emeritus, Universiteit Utrecht

Jacques-J. Symoens, ere-vast secretaris van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Denis Thieffry, professor aan de Université d'Aix-Marseille

Philippe Tomsin, assistent bij het Centre d'Histoire des Sciences et des Techniques van de Université de Liège

Jan Vandersmissen, wetenschappelijk attaché bij het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen

Géry van Outryve d'Ydewalle, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven

Geert Vanpaemel, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven, de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Economische Hogeschool Sint-Aloysius te Brussel

Brigitte Van Tiggelen, doctor, Université catholique de Louvain

Grégoire Wallenborn, doctor, Université libre de Bruxelles

Kaat Wils, doctor, Katholieke Universiteit Leuven

Geneviève Xhayet, assistent bij het Centre d'Histoire des Sciences et des Techniques van de Université de Liège

 

Coördinatie

Renaud Gahide, verantwoordelijke van de Uitgaven van Dexia Bank

Benoît Goffin, Dexia Bank

Patrick Van Nieuwlandt, Dexia Bank

 

Technische coördinatie

Dienst Publicaties van Dexia Bank onder de leiding van Fabienne Carlier

 

Iconografische opzoekingen

Geneviève Lacroix, Céroux-Mousty

Emmanuel Collet, Axio en Partners

Jan Vandersmissen

 

Fotografie

Atelier de photographie Iris, Luik

Paul Laes, Rotselaar

Frank Michta, Dendermonde

Benoît Roland, Brussel

Luc Schrobiltgen, Brussel

 

Vertaling

Jan Vandersmissen en Robert Halleux

 

Maquette

Anne Quévy, Plume Production, Brussel

 

Fotogravure en druk

Drukkerij Lannoo, Tielt

 

[pagina 343]

▪ Inhoud

Woord vooraf	5
Luc Onclin
Woord vooraf	7
Yvan Ylieff
Ten geleide	9
Robert Halleux
Dankwoord	12
▪ Van de stichting der universiteiten tot de redevoering van Seraing	13
Inleiding	15
Robert Halleux
De ontwikkeling der ideeën	17
Robert Halleux
De economische en sociale context	37
Michel Oris
Instellingen en netwerken	71
Andrée Despy-Meyer
Adolphe Quetelet, een boegbeeld van de wiskunde	91
Theodore M. Porter
De wiskunde	99
Jean Mawhin
Joseph Plateau, een boegbeeld van de natuurkunde	117
Maurice F. Dorikens
De natuurkunde	125
Geert Vanpaemel
De sterrenkunde en de externe geofysica	143
André Koeckelenbergh

 

 

[pagina 344]

Jean-Baptise Van Mons, een boegbeeld van de scheikunde	147
Michel Bougard
Jean-Servais Stas, een boegbeeld van de scheikunde	155
Henricus A.M. Snelders
De scheikunde aan de universiteiten en hogescholen	159
Hendrik Deelstra
De scheikundige theorieën	179
Brigitte Van Tiggelen
De industriële scheikunde	195
Philippe Tomsin
De geografie	207
Henri Nicolaï
De cartografie	213
Hossam Elkhadem
De wetenschappelijke exploratie	225
Jan Vandersmissen
De plantkunde	245
André Lawalrée
De darwinistische revolutie	257
Geert Vanpaemel
De geologie	269
Eric Groessens en Marie-Claire Groessens-Van Dyck
Naar de kern van het leven: de biologie	289
Robert Halleux
De sociologie	305
Kaat Wils
De psychologie	323
Géry van Outryve d'Ydewalle
De pedagogiek	329
Marc Depaepe

 

 

[Deel 2]

[pagina 1]

Geschiedenis van de wetenschappen in België

1815 • 2000

 

[pagina 2]

Brussel, 2001

D/2001/0348/10

ISBN 90-5066-193-9

 

© Dexia Bank 2001

Alle rechten voor reproductie, vertaling en bewerking, zelfs gedeeltelijk, op om het even welke manier, voor alle landen voorbehouden.

 

All rights, including translation or adaptation, even partial, in any form or by any means, reserved in all countries.

 

© La Renaissance du Livre 2001

52 Chaussée de Roubaix B-7500 Tournai

ISBN 2-8046-0576-0

 

[pagina 3]

Geschiedenis van de wetenschappen in België

1815 • 2000

Deel 2

 

Wetenschappelijke leiding

Robert Halleux

Jan Vandersmissen

Andrée Despy-Meyer

Geert Vanpaemel

 

[pagina 4]

Wetenschappelijke leiding

Robert Halleux, onderzoeksdirecteur bij het FNRS, voorzitter van het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen, buitenlands corresponderend lid van het Institut de France

Jan Vandersmissen, wetenschappelijk attaché bij het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen

Andrée Despy-Meyer, ere-archivaris van de Université libre de Bruxelles

Geert Vanpaemel, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven, de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Economische Hogeschool Sint-Aloysius te Brussel

 

Auteurs

Michel Bougard, professor aan de Université de Mons-Hainaut

Hendrik Deelstra, professor aan de Universiteit Antwerpen

Jacques Delhal, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Marc Depaepe, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven

Andrée Despy-Meyer, ere-archivaris van de Université libre de Bruxelles

Maurice Dorikens, directeur van het Museum voor de Geschiedenis van de Wetenschappen, Universiteit Gent

Hossam Elkhadem, professor aan de Université libre de Bruxelles, departementshoofd aan de Koninklijke Bibliotheek Albert I

Eric Groessens, professor aan de Université catholique de Louvain, geoloog bij de Belgische Geologische Dienst

Marie-Claire Groessens-Van Dyck, professor aan de Université catholique de Louvain, onderzoeker bij de Fondation H. & L. Morren

Robert Halleux, onderzoeksdirecteur bij het FNRS, voorzitter van het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen, buitenlands corresponderend lid van het Institut de France

Léo Houziaux, vast secretaris van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique

Serge Jaumain, professor aan de Université libre de Bruxelles

André Koeckelenbergh, professor emeritus, Université libre de Bruxelles, astronoom bij de Koninklijke Sterrenwacht van België

Helge Kragh, professor aan de University of Aarhus, Denemarken

Dominique Lambert, professor aan de Facultés Notre-Dame de la Paix te Namen

André Lawalrée, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Pierre Marage, professor aan de Université libre de Bruxelles

Jean Mawhin, professor aan de Université catholique de Louvain

Jacques Nasielski, professor aan de Université libre de Bruxelles

Henri Nicolaï, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Grégoire Nicolis, professor aan de Université libre de Bruxelles

Michel Oris, professor aan de Université de Genève

Marc Poncelet, professor aan de Université de Liège, lid van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Theodore M. Porter, professor aan de University of California Los Angeles (UCLA)

Henricus A.M. Snelders, professor emeritus, Universiteit Utrecht

Jacques-J. Symoens, ere-vast secretaris van de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen

Denis Thieffry, professor aan de Université d'Aix-Marseille

Philippe Tomsin, assistent bij het Centre d'Histoire des Sciences et des Techniques van de Université de Liège

Jan Vandersmissen, wetenschappelijk attaché bij het Nationaal Comité voor Logica, Geschiedenis en Filosofie van de Wetenschappen

Géry van Outryve d'Ydewalle, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven

Geert Vanpaemel, professor aan de Katholieke Universiteit Leuven, de Katholieke Universiteit Nijmegen en de Economische Hogeschool Sint-Aloysius te Brussel

Brigitte Van Tiggelen, doctor, Université catholique de Louvain

Grégoire Wallenborn, doctor, Université libre de Bruxelles

Kaat Wils, doctor, Katholieke Universiteit Leuven

Geneviève Xhayet, assistent bij het Centre d'Histoire des Sciences et des Techniques van de Université de Liège

 

Coördinatie

Renaud Gahide, verantwoordelijke van de Uitgaven van Dexia Bank

Benoît Goffin, Dexia Bank

Patrick Van Nieuwlandt, Dexia Bank

 

Technische coördinatie

Dienst Publicaties van Dexia Bank onder de leiding van Fabienne Carlier

 

Iconografische opzoekingen

Geneviève Lacroix, Céroux-Mousty

Emmanuel Collet, Axio en Partners

Jan Vandersmissen

 

Fotografie

Atelier de photographie Iris, Luik

Paul Laes, Rotselaar

Frank Michta, Dendermonde

Benoît Roland, Brussel

Luc Schrobiltgen, Brussel

 

Vertaling

Jan Vandersmissen en Robert Halleux

Production n.v., Terhulpen (tekst Nicolis)

 

Maquette

Anne Quévy, Plume Production, Brussel

 

Fotogravure en druk

Drukkerij Lannoo, Tielt

 

[pagina 311]

▪ Inhoud

▪ De redevoering van Seraing	5
▪ Van nationale wetenschap tot wereldwijde netwerken	11
Inleiding	13
Robert Halleux
De ontwikkeling der ideeën	15
Robert Halleux en Geneviève Xhayet
De economische en sociale context	35
Serge Jaumain
Instellingen en netwerken	57
Andrée Despy-Meyer
De wiskunde	71
Jean Mawhin
De kernfysica en de deeltjesfysica	85
Pierre Marage
De Solvay-congressen en de moderne fysica	109
Pierre Marage en Grégoire Wallenborn
Georges Lemaître, een boegbeeld van de kosmologie	123
Helge Kragh
De algemene relativiteit en de kosmologie	131
Dominique Lambert
De sterrenkunde	135
Léo Houziaux
De thermodynamica, de wetenschap van het niet-lineaire en de statistische mechanica	155
Grégoire Nicolis
De organische scheikunde	169
Jacques Nasielski

 

 

[pagina 312]

De fundamentele biologie: van het organisme tot de cel, van de molecule tot het ecosysteem	201
Denis Thieffry
De aardwetenschappen	219
Eric Groessens en Marie-Claire Groessens-Van Dyck
De overzeese wetenschappen	235
▪ De sociale wetenschappen	235
Marc Poncelet
▪ De geografie	247
Henri Nicolaï
▪ De aardwetenschappen	251
Jacques Delhal
▪ De plantkunde en de dierkunde	256
Jean-Jacques Symoens
Besluit	267
Bibliografie	275
Personenregister	295
Fotografische rechten	309