Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

435 Schijn, Hermannus

(Amsterdam?), 3 augustus 1662 - Amsterdam, 25 november 1727

Volgens Van der Aa en het NNBW werd Schijn in Amsterdam geboren, maar blijkens zijn inschrijving aan de universiteiten van Leiden (1679) en Utrecht (1681) was hij afkomstig uit Rotterdam. Schijn studeerde geneeskunde en promoveerde in 1682. Hij vestigde zich als geneesheer te Rotterdam. Daarnaast studeerde hij theologie en in 1686 werd hij leraar bij de doopsgezinden. In die functie trok hij in 1690 naar Amsterdam.

a Korte historie der protestante christenen, die men Mennoniten of doopsgezinden noemt, waar in niet alleen hunne oorsprong en voortgang, maar ook (na eenig onderzoek op de herkomst van het woort wederdoopers) inzonderheit hun duidelyk onderscheit van de Munstersche wederdoopers, en alle andere oproermakers, in Duitslant en elders, klaar en overtuigelyk wort aangewezen. Amsterdam 1711 [77 pp.; 8^o].

b Historia christianorum, qui in Belgio Foederato inter protestantes Mennonitae appellantur; in qua, praeter eorum originem, progressum, statum hodiernum, et fidei confessionem, simul ostenditur ingens inter hos, et anabaptistas Germanos et Monasterienses, discrimen; adjecta accurata disquisitione, de antiquitate baptismi proselytorum inter Judaeos. Amstelodami 1723 [328 pp.; 8^o].

Dit werk is een door Schijn zelf vertaalde en sterk vermeerderde uitgave van a.

Geschiedenis der protestantsche christenen in 't Vereenigd Nederland genoemd Mennoniten ... Zynde daar by gevoegd een naauwkeurig onderzoek wegens de oudheid van den doop der joodengenooten onder de jooden. Amsterdam/Utrecht 1727.

Deze vertaling door Matthys van Maurik werd op de markt gebracht omdat de uitgave van 1711 (zie: a) uitverkocht was.

c Historiae Mennonitarum plenior deductio, in qua de origine, nominibus, differentiis, dogmatibus propriis et peculiaribus, confessionibus, auctoribus, itemque de hodierno in Belgio Foederato statu eorum christianorum, qui, a Mennone Simonis Mennonitae appellantur, fusius agitur. Amstelaedami 1729 [365 pp.; 8^o].

Postuum verschenen, misschien door de zorg van M. van Maurik.

[p. 375]

Uitvoeriger verhandeling of vervolg van de geschiedenis der Mennoniten, in welke van de oorsprong, namen, verschillen, eyge en byzondere leerstukken, belydenissen, en schryvers, midsgaders van den tegenwoordigen staat der christenen, die van Menno Simons Mennoniten genoemt worden, breeder gehandeld word. Amsterdam 1738.

Geschiedenis dier christenen welke in de Vereenigde Nederlanden onder de protestanten Mennoniten genaamd worden ... Zynde deeze tweede druk op nieuws uit het Latyn vertaald, en vermeerderd met eenige aantekeningen, en een voorbericht, dienende tot nader ophelderinge, en betooginge van verscheidene zaaken, in dit werk voorkomende door Gerardus Maatschoen. 3 dln. Amsterdam 1743-1745.

Deel 1 en 2 waren door G. Maatschoen bezorgde vertalingen van de Latijnse uitgaven van b en c. Het derde deel was van hem zelf: Aanhangzel, dienende tot een vervolg, of derde deel van de geschiedenisse der Mennoniten ... In het welke noch negentien leeraars der Mennoniten, op nieuws in het koper gebragt, kortelyk beschreeven, en hunne nagelaatene schriften aangeweezen worden. Dit werk verscheen ook afzonderlijk en anoniem onder de titel: Levensbeschryving van eenige voornaame mannen, in hun leven leeraaren, by de doopsgezinden. Amsterdam 1750.

Literatuur

Van der Aa, XVII, 577-578; BLGNP, III, 258-259 (G. Maatschoen), 327-328 (H. Schijn); NNBW, VII, 1129; H.S. Bender, e.a., ed., The Mennonite Encyclopedia (4 dln.; Hillsboro, 1955-1959) IV 454-456; J. Lindeboom, ‘Doopsgezinde twisten en buitenlandsche inmenging’, Nederlandsch archief voor kerkgeschiedenis, nieuwe serie, XXXII (1940) 73-86; C. Krahn, ‘The historiography of the Mennonites in the Netherlands’, Mennonite quarterly review, XVIII (1944) 195-224; H.W. Meihuizen, ‘De beoefening van de doperse geschiedenis in Nederland’, Doopsgezinde bijdragen, nieuwe reeks, I (1975) 9-29.