Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

362 Orlers, Jan Janszoon

Leiden, 5 januari 1570 - Leiden, 10 augustus 1646

Orlers was een neef van Jan van Hout*. Zijn ouders scheidden en na de dood van zijn moeder in 1577 werd hij opgevoed door zijn oom, die hem naderhand in Amsterdam in de boekhandel

[p. 314]

liet opleiden. Orlers onderhield contacten met onder anderen H.L. Spiegel en R. Visscher. Op latere leeftijd bekleedde hij bestuurlijke functies en was onder meer veertigraad, schepen (1619-1630) en burgemeester (1631) in Leiden. Voor zijn Beschrijvinge der stad Leyden maakte hij gebruik van de aantekeningen van Van Hout.

a Den Nassauschen Lauren-crans. Beschrijvinghe ende af-beeldinge van alle de victorien, so te water als te lande, die Godt almachtich de eedele hooch-mogende Heeren Staaten der Vereenichde Neder-landen verleent heeft, deur het wijs ende clouck beleyt des hooch-ghebooren fursts Maurits van Nassau, uyt gegeven tot een eewige memorie. Leiden 1610 [220 pp.; f^o], Amsterdam 1979 (facs.); Amsterdam 1651 (verm.).

De laatste herdruk verscheen zonder naam van de schrijver onder de titel: Wilhelm en Maurits van Nassau, princen van Oragnien, haer leven en bedrijf of 't begin en voortgang der Nederlandsche oorlogen. Vervatende een waerachtigh verhael aller belegheringhen ende victorien, daer de Ho. Mog. Heeren Staten der Vereenighde Nederlanden, onder hun wijse regeeringe te water en te lande, door Godes zegen mede verrijckt zijn.

Les lauriers de Nassau. Description et representation de toutes les victoires ... Leiden 1612, 1615, 1624.

De herdrukken van 1615 en 1624 vonden een plaats achter in La genealogie (zie: c).

Der Nassawische Loorberkrantz oder Triumphwagen. Warhafftige Beschreibung und eigentliche Abbildung aller Züge ... Leiden 1612, 1618; Amsterdam s.a.

The triumphs of Nassau ... London 1613, 1620.

Deze Engelse vertaling werd naar de Franse gemaakt.

b Beschrijvinge der stad Leyden. Inhoudende 't begin, den voortgang, ende den wasdom der selver: de stichtinghe van de kercken, cloosteren, gasthuysen, ende andere publijcque gestichten, etc. desgelijcx de oprechtinge van de Academie, ende de Collegien Theol. Mitsgaders verhael van alle de belegeringen, ende aenslagen, die de selve stad zedert den jaere 1203 geleden heeft. Insonderheyt historiale beschrijvinge van de laetste strenge belegeringe ende ongehoorde verlossinge, geschiet anno 1574. Leiden 1614 [422 pp.; 4^o], 1641 (verm.); 2 dln. Amsterdam/Leiden 1760-1781 - Nijhoff/Van Hattum, 221-223.

De tweede druk werd uitgebreid met een aanhangsel aan het tweede gedeelte en met een derde deel betreffende het stadsbestuur.

c La genealogie des illustres comtes de Nassau ... Leiden 1615 [73 ongen. pp.; f^o]; Amsterdam 1624.

Gezamenlijk met de herdrukken van Les lauriers de Nassau verschenen (zie: a).

Geslacht-boom der graven van Nassau. Inhoudende den oorsprong, af-komste, voortgang, daden en gheschiedenissen, der hooch-gheboren graven des selven gheslachts. Verciert met XVI af-beeldingen, der voornaemster Nassausche helden, die door haere onverghelijckelicke

[p. 315]

cloeckmoedicheyt, den staet deser landen hebben helpen vercrijgen ende bewaren. Leiden 1616.

Genealogia illustrissimorum comitum Nassoviae. In qua origo, incrementa, et res gestae ab iis, ab anno 682 ad praesentem hunc 1616 ... Collecta ex variis monumentis a I.O. Lugduni Batavorum 1616.

Literatuur

De Wind, 319-321, 569-570; Van der Aa, XIV, 198-200; NNBW, I, 1391-1393; Kampinga, Opvattingen; E.O.G. Haitsma Mulier, ‘Willem van Oranje in de historiografie van de zeventiende eeuw’, in: E.O.G. Haitsma Mulier, A.E.M. Janssen, ed., Willem van Oranje in de historie 1584-1984. Vier eeuwen beeldvorming en geschiedschrijving (Utrecht, 1984) 32-62.