Repertorium van geschiedschrijvers in Nederland 1500-1800

235 Hooft, Pieter Corneliszoon

Amsterdam, 16 maart 1581 - 's-Gravenhage, 21 mei 1647

Van 1598 tot 1601 reisde de Amsterdamse burgemeesterszoon Hooft door Frankrijk, Italië en Duitsland, in eerste instantie met de bedoeling zich te oriënteren voor een carrière in de handel. Vooral het Italiaanse verblijf maakte grote indruk op hem en gaf richting aan zijn voorkeur voor de letterkunde. Na zijn terugkeer studeerde hij korte tijd in Leiden letteren en rechten. In 1609 werd hij benoemd tot drost van Muiden en baljuw van Gooiland. Door zijn toedoen werd het Muiderslot een middelpunt van het literaire en intellectuele leven van de Republiek: de bekende Muiderkring. Aanvankelijk schreef Hooft vooral gedichten en klassiek geïnspireerde treurspelen; vervolgens toneelstukken die gebaseerd waren op episodes uit de vaderlandse geschiedenis. Tenslotte wijdde hij zich sinds 1618 aan de geschiedschrijving, met name die van de Nederlandse Opstand, waarbij Tacitus zijn grote voorbeeld was.

a Henrik de Grote. Zyn leven en bedryf. Amsterdam 1626 [243 pp.; f^o]; Haarlem 1636; Amsterdam 1638 (verm.); Haarlem 1645; Amsterdam 1648, 1661, 1662, 1664 (van deze uitgave ook delen met jaartal 1665); in: P.C. Hooft, Werken. Amsterdam 1671, 1-185 (aparte paginering); in: idem, Mengelwerken. Amsterdam/Leiden 1704, 1-172; in: idem, Alle de gedrukte werken 1611-1738. W. Hellinga, P. Tuynman, ed. 9 dln. Amsterdam 1972, VI, 1-172 (facs.).

[p. 194]

b Neederlandsche histoorien, sedert de ooverdraght der heerschappye van kaizar Karel den Vyfden, op kooning Philips zynen zoon. Amsterdam 1642 [899 pp.; f^o], 1656, 1677; in: P.C. Hooft, Alle de werken. 2 dln. Amsterdam/Leiden, 1703, I, 1-586; [Brussel 1840] (alleen boek 1); in: idem, Alle de gedrukte werken 1611-1738. W. Hellinga, P. Tuynman, ed. 9 dln. Amsterdam 1972, IV, 1-586 (facs.).

De restanten van de uitgave van 1840 werden van de hand gedaan onder de titel: De inquisitie van Spagnien, onder de 8 jaeren regering (1555-1563) van Philippus den II. Brussel 1840.

c Vervolgh der Neederlandsche historien, seedert het ooverlyden van prins Willem, tot het einde der landtvooghdyschap des graaven van Leicester. Amsterdam 1654 [333 pp.; f^o], 1677; in: P.C. Hooft, Alle de werken. 2 dln. Amsterdam/Leiden 1703, II, 587-1242; in: idem, Alle de gedrukte werken 1611-1738. W. Hellinga, P. Tuynman, ed. 9 dln. Amsterdam 1972, IV, 587-1242 (facs.).

Van b en c verschenen de volgende verzameluitgaven en bewerkingen:

P.C. Hoofts Nederlandsche historien. M. Siegenbeek, A. Simons, J.P. van Cappelle, ed. 8 dln. Amsterdam 1820-1824.

P.C. Hoofts Nederlandsche historien. W. Hecker, ed. 5 dln. Groningen 1843-1846.

Episodes uit Hooft's Nederlandsche historiën. E. Verwijs, ed. Leeuwarden 1864, 1875, 1891, 1919; Zutphen [1920].

Fragmenten uit P.C. Hooft's Nederlandsche historiën. J.C. Sichterman, ed. Brussel 1943.

P.C. Hooft's Nederlandse historiën in het kort. M. Nijhoff, ed. Amsterdam 1947, 1978.

P.C. Hooft, Het epos van den prins. Een keuze uit Hooft's Nederlandse historiën van 1642. A. Zijderveld, ed. Amsterdam 1951.

Uit de Nederlandse Historiën van P.C. Hooft. A.C. Niemeyer, F.J. Schmit, ed. Amsterdam 1960.

Drie boeken uit P.C. Hoofts Nederlandsche Historiën (facs.). P.H.J. Vermeeren, ed. 's-Gravenhage 1964, Katwijk 1979.

Gekast naar de konst. Fragmenten uit P.C. Hoofts Nederlandsche Histooriën. F.L. Zwaan, W. de Kruyter, S. Groenveld, ed. Culemborg 1977.

d Rampsaligheden der verheffinge van den huize van Medicis. Amsterdam 1649 [200 pp.; 8^o] (in het hetzelfde jaar een tweede druk in 12^o), 1661, 1662, 1663, 1664; in: P.C. Hooft, Werken. Amsterdam 1671, 1-35 (aparte paginering); in: idem, Mengelwerken. Amsterdam/Leiden 1704, 179-212; in: idem, Alle de gedrukte werken 1611-1738.

[p. 195]

W. Hellinga, P. Tuynman, ed. 9 dln. Amsterdam 1972, VI, 179-212 (facs.); 's-Gravenhage 1981.

Literatuur

De Wind, 461-470; Van der Aa, VIII, 2, 1100-1111; NNBW, IV, 771-777; J.C. Breen, Pieter Corneliszoon Hooft als schrijver der Nederlandsche Historiën (Amsterdam, 1894); J.D.M. Cornelissen, Hooft en Tacitus. Bijdrage tot de kennis van de vaderlandsche geschiedenis in de eerste helft der 17e eeuw (Nijmegen/Utrecht, 1938), ook in: idem, De eendracht van het land. Cultuurhistorische studies over Nederland in de zestiende en zeventiende eeuw. E.O.G. Haitsma Mulier, A.E.M. Janssen, ed. (Amsterdam, 1987) 53-101; P. Geyl, ‘Hooft's Historiën’, Historia, XII (1947) 121-126, ook in: idem, Studies en strijdschriften (Groningen, 1958) 119-127 en in: idem, Verzamelde opstellen (4 dln.; Utrecht/Antwerpen, 1978) III, 101-109; J. Romein, ‘Hooft als historieschrijver’, De nieuwe stem, II (1947) 337-360, ook in: idem, Tussen vrees en vrijheid (Amsterdam, 1950) 187-211; L.J. Rogier, ‘P.C. Hooft als geschiedschrijver’, in: idem, Terugblik en uitzicht (2 dln.; Hilversum/Antwerpen, 1964-1965) II, 57-68; S. Groenveld, ‘Pieter Corneliszoon Hooft en de geschiedenis van zijn eigen tijd’, Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden, XCIII (1978) 43-68, ook in: idem, Hooft als historieschrijver. Twee studies (Weesp, 1981); H.W. van Tricht, P.C. Hooft ('s-Gravenhage, 1980); E.O.G. Haitsma Mulier, ‘Grotius, Hooft and the writing of history in the Dutch Republic’, in: A.C. Duke, C.A. Tamse, ed., Clio's mirror, historiography in Britain and the Netherlands. Britain and the Netherlands VIII, papers delivered to the eighth Anglo-Dutch historical conference (Zutphen, 1985) 55-72; H. Duits, ‘Een “leesweerdich bouck”. Enkele reacties op Hoofts Henrik de Grote’, in: E.K. Grootes, ed., Geschiedenis, godsdienst, letterkunde. Opstellen aangeboden aan dr. S.B.J. Zilverberg ter gelegenheid van zijn afscheid van de Universiteit van Amsterdam (Roden, 1989) 109-113; L. Peeters, ‘P.C. Hooft en P.C. Tacitus. Nederlandse historie in Romeins gewaad’, in: Idem, 114-120. P. Leendertz Jr., Bibliographie der werken van P.C. Hooft ('s-Gravenhage, 1931); H.W. van Tricht, ed., De briefwisseling van Pieter Corneliszoon Hooft (3 dln.; Culemborg, 1976-1979).