|
| |
| |
| |
| |
Judas de verrader.
Het derde boek.
MAer Jezus eindelyk, nu hy den kelk beschout,
Staet gansch verzet van 't geen zich voor zyn oog ontvout.
Hy schynt in diepheit van gedachten te verdwynen,
Als hy de wondren ziet, vol kunst door Cherubynen
Op dezen kop, een stuk van eeuwigh diamant,
Rontom gesneden en volwrocht met eige hant.
Hier ziet de Veltheer op een ry zyn martelhelden,
Die na zyn doot vol moedts zich in de kruisspits stelden.
Hier gaet de Veltheer zelf manhaftigh hun eerst voor,
En baent op Golgotha hun 't eerste martelspoor,
Daer hy het lastigh kruis zelf hygende aen komt slepen,
En 't pynlyk lichaem, nogh geteistert van de zwepen
| |
| |
En bloedigh overstreept, aen 't moorthout hangt ten toon,
Gelastert en beschimpt van Onjoôn en van Joôn,
Tot dat Jeruzalem den dootkreet hem hoort geven,
Waer van de hemel schudt, en aerde en afgront beven.
Hier ziet hy Steven, die na hem den eersten krans,
Den martelkrans ontfangt, terwyl hy, van den glans
Der Kruiszon van om hoog bestraelt en overschenen,
Begraven wordt in 't puin van Joodtsche hagelsteenen.
Na hem volgt Jakob, die met onbezweken moedt
Herodes moortmes koelt met zyn onschuldigh bloet.
Hier ziet hy Thomas van den Moorschen pyl getroffen
En doodelyk gewondt ter aerde nederploffen.
Hier ziet hy Andries, die het rekent voor eene eer
Met Simon en Filips te sneuvlen, als hun Heer.
Hy ziet aen d'andre zy nogh feller moortgemartel,
Daer tygers, wreet van aert, den godtgelaten Bartel
Met hun' verwoeden klaeu het vel van top tot teen
Afstroopen, en het vleesch verscheuren tot het been.
De jonger Jakob volgt die ry der kruisgenoten,
Die wordt hier van de tin des tempels afgestooten,
En krygt een' hagelbui van keien op het hooft,
Tot dat een vollers stok den gloet der pynen dooft.
| |
| |
Ook ziet hy Peter, 't hooft van al de Christgezanten,
Den wakkren Peter, die den kruisboom voort dorst planten
Zelfs aen den Tiberstroom, den vorst in 't aengezicht,
Den woedenden tyran, gespitst en afgericht
Op alle gruwelen, en moorden en vernielen
Van moeder, gemalin en alle onnoosle zielen.
Geen wonder, dat een mensch, met moedermoort besmet,
Zyn' moortlust tegen Godt en zyn' Gezalfden wet.
Hier hangt op Neroos last met afgepynde leden
Die groote kruishelt met den hoofde naer beneden
Op zyn verzoek aen 't kruis; als scheen hem d'eer te groot
Te sterven met zyn' Heer een zelve marteldoot.
Nogh staet de Tarzer helt hier ook aen Peters zyde.
't Schynt, of hy 't kruislot aen zyn' metgezel benydde.
De groote Paulus, van dien Saulus nu ontaerdt,
Die moort en vlammen blies, buigt hier voor Neroos zwaert
Het hooft, gelyk een lam. Nu wordt zyn ziel ontbonden
Van 's lichaems lastigh pak, en vaert door lieve wonden
Haer' Godt en Heilant te gemoet in 't eeuwigh hof.
Daer valt de romp, daer rolt dat heiligh hooft in 't stof,
Terwyl de Cherubins in diamante schalen
Het bloet vast vangen en de roode martelstralen,
| |
| |
Gesprongen uit den hals van 't Uitverkoren Vat,
Dat met zyn' hemelgeur 't heelal gezegent hadt.
Terwyl Godts Zoon van diep verwondren opgetogen
Dien wonderbaren kop bespiegelt met zyne oogen,
Komt d'opgeruide schaer der blinde Farizeen
En dolle priesteren; en Judas treedt voor heen
Aen 't hooft der benden, die met zwaerden en met stokken
En fakkelen verzien hier komen aengetrokken;
Als wreede wolven, die van hongersnoot geprest
En dol en razende, hun jongen en hun nest
Verlatende, by nacht zich in het bosch begeven,
Verhit op verschen roof, tot voetsel van hun leven.
Nogh deist de Heilant niet; hy zwicht geen' eenen voet,
Maer treedt zelfs onbeschroomt den nachttroep te gemoet,
Terwyl zy vast rontom bezetten alle hoeken.
Hy vraegt hun onversaegt van zelf, wien zy hier zoeken.
Zy schreeuwen alle ontzint: Naer Jezus is de tocht;
De Nazarener wordt van ons alleen gezocht.
Hy antwoordt heel bedaert: Hier hebt gy hem gevonden.
Is 't Jezus, dien gy zoekt; laet d'andren ongeschonden,
Laet deze onnoozelen, die hebben niets misdaen,
Laet deze jongeren op vrye voeten gaen.
| |
| |
Maer waer toe dit geweer en deze drang van knechten,
Als hadt ge een' moordenaer in 't duister te bevechten?
Hoe dikwyls hebt gy in den tempel my gehoort,
Als elk zyne ooren leende aen 't Euangeliwoort?
Noghtans hebt gy aen my de handen noit geslagen.
Waerom een weerloos mensch dus aengeklampt met lagen,
Een weerloos mensch, dien gy toch nimmer zaegt verzien
Met zwaert of moortgeweer, noch iemant weêrstant biên?
Zoo spreekt hy 't moortrot toe der godtvergete schelmen.
Zyn hemelsch opzicht schynt hun zinnen te bedwelmen.
Zy wyken, waggelen, zy siddren altemael
En vallen op den gront, als van een' blixemstrael,
Geslingert uit Godts vuist, op 't onvoorzienst getroffen.
Daer ziet men man en moedt op d'aerde nederploffen
En torts en zwaert, en al die wolven, bits van tant,
Door 't weerloos Lam alleen verslagen in het zant.
Hy neemt (o wonder!) zelfs zyn vangers eerst gevangen.
Maer Judas, Judas gaet alleen zyn helsche gangen,
En staet al even trots van geene vrees benart,
En recht zyn makkers op en spreekt hun moedt in 't hart,
Terwyl hy zynen Heer in d'oogen durft genaken,
Dien hy met eenen kus begroet voor mont en kaken.
| |
| |
Dit was de moortleus by den booswicht vast gestelt.
Flux schiet de bende toe en valt met dol gewelt
Op Jezus aen, en boeit en knevelt zyne handen,
Die hy gewilligh reikt, met touwen en met banden.
De Bethsaïder, nu ontwaekt van 't moortgeschreen,
Kan dit niet aenzien, maer ontvonkt, gelyk een leeu,
Die, lang getergt, gesart van tygren, een paer blikken
Al brullende opspart om de stoutste te verschrikken.
Zyn oogen branden in het voorhooft root als vier.
Hy slaet de rechte hant gezwint aen 't blank rappier,
En rukt het uit de scheede en houwt vast in het hondert.
Daer munt hy 't op een' knaep, van d'andren afgezondert,
Den slaef van Kaïfas. O Malchus, wacht uw hooft,
Dat geldt u, of het wordt met eenen slagh geklooft.
Daer wort dien bloodaert, die zyn' arm niet durft betrouwen
Noch weêrstant biên, het oor van Peter afgehouwen.
Maer Jezus is nogh zelfs met 's vyants smart begaen
En hecht medogende het oor van Malchus aen.
Zyn handen, schoon zoo straf geknevelt en gebonden,
Zyn nogh gereet tot hulpe, en heelen 's vyants wonden.
Strax dryft hy Peter toe: Steek op dat moortgeweer,
O Simon, Simon, in het vechten is geen eer.
| |
| |
In 't vechten is geen eer, of voordeel te behalen.
Die 't zwaert gebruiken wil, zal 't met zyn bloet betalen.
Of meent gy, nu ik ben van menschenhulpe ontbloot,
Dat ook myn Vader 't oor voor myne beden sloot?
O neen. al worde ik hier getrappelt en vertreden,
Van boven kan ik hulp verwerven door gebeden.
Daer staet een legioen van Engelen gereet,
Ja duizent duizende slaghvaerdigh, om dit leet
Alleen op myn gebet van mynen hals te keeren.
Maer is myn Vader dan voldaen in zyn begeren?
Geenszins. het past my dan te buigen met gedult
Voor zynen wil; zoo wordt de profecy vervult.
Dus spreekt hy: Peter staet verzet van deze rede,
En steekt zyns ondanks 't zwaert al morrende in de scheede;
Terwyl hy aen moet zien tot stervens toe bedrukt,
Hoe derelyk hem dus zyn meester wordt ontrukt,
En stêwaert ingesleept. Hy volgt van ver de benden,
Die Jezus op den wegh vast lasteren en schenden
En sleuren naer het huis van Kaïfas, daer 't woelt
In 't midden van den nacht, en grimmelt en krioelt
Van dolle priesteren, geveinsde Farizeeuwen
En Hoofden van het volk en blinde Sadduceeuwen.
| |
| |
Zy hebben nu in 't endt dien Simson in hun maght.
Zy hebben nu geen vrees voor zyn gevreesde kracht,
Die hen zoo dikwyls hadt met angst en schrik geslagen
En jaren lang hun list te leur gestelt en lagen.
D'Aertspriester zet zich op zyn' priesterlyken stoel
En stilt met eenen wenk het juichen en 't gewoel,
En heft dus entlyk aen van blyschap overgoten:
Wy zien ter goeder uur, myn trouwe raetsgenoten,
In 't einde ons wenschen nu gelukt, en in ons net
Den Nazarener, als een weerloos hart, bezet.
Hy kon, schoon in den nacht en onbeschene hoeken,
Ons nu niet, als voorheen, verschalken en verkloeken.
Wy zien hem alle nu met vreugt in ons gewelt.
Ook is hy wel zoo vast gekluistert en beknelt
Met banden, dat gy nu geenszins behoeft te schroomen,
Dat hy 't ontslippen kan, of met de vlucht ontkomen.
Dit is nu eindelyk die langgewenschte tyt,
Die ons van zoo veel vreeze en zoo veel zorg bevrydt.
De zon van ons geluk komt vrolyk ons beschynen,
Waer voor de nevels van angstvalligheit verdwynen.
Nu zullen wy eerlang ons wreeken aen dat hooft,
Wiens glans den luister van Aäron hadt gedooft.
| |
| |
Zoo wordt het zaet verstikt der ketterye in 't groeien.
Zoo zal der priestren eer in volle glori bloeien.
Maer om dit heilzaem werk naer eisch te doen beslaen,
Dient nieuwe list bedacht, eer wy nogh verder gaen.
Wy weten, hoe de wet van Rome ons heeft verboden
En alle maght beneemt van eenigh mensch te dooden.
Dit komt den Lantvoogt toe, dit 's in Pilatus hant,
Die in den Joodtschen Staet alleen de vierschaer spant,
En maghtigh is alleen het vonnis uit te spreken.
Des moeten wy dit werk vooraf met kunst besteken.
Dit stuk dient met een' glimp van wettigh recht verguldt.
Men zoek' getuigen tot bezwaernis van zyn schult,
Die, stout en afgerecht op logens te verdichten,
Hem voor den rechterstoel van muitery betichten;
Dat hy al 't lant beroert door zyne valsche leer,
Ja zelfs, tot afbreuk van des Keizers maght en eer,
Het volk alom verbiedt hem schatting te betalen.
Wy zullen Pontius hier meê licht overhalen,
Wiens Roomsche moedigheit toch nimmer lyden magh
De minste kreuken in het vorstelyk gezagh.
Zoo spreekt d'Aertshuichlaer tot zyn godelooze Raden;
Terwyl de Heilant nu met ketenen beladen
| |
| |
Voor zynen stoel verschynt in 't midden van de zael.
Toen keert zich Kaïfas tot hem met deze tael:
Zyt gy die ware Zoon van Godt, en die Messias
In vorige eeuwen al voorspelt van Izaïas?
Zyt gy die Silo, die gedaelt uit 's hemels schoot,
Van vader Jakob, reê gedootverft van de doot,
Zyn' zonen werdt belooft en hunne nageslachten?
Zyt gy die Christus, die Gezalfde, dien wy wachten,
De spruit van Davids zaet en Judaes Leeuwenstam?
'k Bezwere u by den Godt van vader Abraham,
Den Godt, die eeuwigh leeft, de bronaêr van het leven,
Die al wat adem haelt den oirsprong heeft gegeven:
'k Bezwere u by dien Godt, dat gy nu onvervaert
En onbewimpelt spreekt, en ons rontuit verklaert,
Of gy die Heilant zyt, in d'onverzierde bladeren
Zoo lang verkondigt en voorzeit aen onze vaderen;
Op dat de Sanhedrin voor u zich buigen magh,
Als voor den Zoon van Godt, met eerbiet en ontzagh.
De Heilant hieldt een wyl 't gezicht eerst neêrgeslagen
En antwoordde eindelyk op 's Hoogenpriesters vragen;
Ik ben het, dien gy zegt. waer toe my dus getergt?
Waer toe zoo meenighmael met listen my gevergt,
| |
| |
Met vragen afgeperst die zaek u te verklaren?
'k Beken 't, en schroom dit niet rontborstigh t'openbaren.
Maer schoon gy geen geloof aen myne woorden slaet,
Schoon ik nu 't voorwerp ben van ieders schimp en smaet,
Nogh zult gy my eerlang op eenen troon van wolken
Zien zitten in 't gezicht van allerhande volken,
Met Engelen bestuwt aen 's Vaders rechte hant,
Naest wien de Zoon de kroon van alle heemlen spant.
Dit klinkt den huichlaer, als een donderslagh, in d'ooren.
Hy stampt, hy knarssetandt, vervoert van bystren toren;
Hy scheurt zyn heiligh kleet, als zinneloos, van een,
En schreeut: Daer heeft hy zelf zyn lasterstuk beleên.
Hy durft (o gruwel!) zich Godts Zoon en afkomst noemen.
Dit is alleen genoeg om hem ter doot te doemen.
Men hoeft geen meer bewys. wy hebben 't zelfs gehoort.
Men slepe op myn bevel hem zonder marren voort
Naer 't hof van Pontius, die van ons dient belezen,
Op dat d'aertsvyant word' van hem ter doot verwezen.
Toen leidt men Jezus naer om laeg, daer 't woedend rot
Van 't krygsvolk hem beschimpt en lastert en bespot.
D'een spuwt hem in 't gezicht en klinkt hem voor de wangen,
Waer aen de druppels nogh van 't bloedigh dootzweet hangen;
| |
| |
En d'ander schreeut als dol, zoo veel hy schreeuwen magh:
Nu Christus, profeteer; wie geeft u dezen slagh?
Terwyl hy wordt begrimt van zoo veel lastertongen,
Komt Peter reukeloos ter voorzale ingedrongen.
Een dienstmaegt, die de zorg der hofdeur was betrout,
Hem kennende, stuift op, zoo ras zy hem beschout:
Gy zyt ook van het volk, begint zy uit te varen,
Des Galileërs, en zyne opgeruide scharen,
Die uit zyn onder schyn van godtsdienst, om het zaet
Van twist in 't Joodtsche lant te zaeien en verraet,
En niet dan oproer en 't bederf der priestren zoeken.
Hy staet verzet en valt aen 't lochenen en vloeken,
Verzaekt zyn' Heer, schoon zy zyn Galilesche tael
Zelfs neemt tot een bewys, nogh eens en andermael,
En zweert met dieren eedt: Dat my de hemel schende
En straffe aen ziel en lyf, zoo ik dien mensch oit kende.
Toen ziet hem Jezus styf met straffende oogen aen,
Die dringen in zyn ziel; en daetlyk kraeit de haen,
Die zyn gewisse met de morgenzon komt wekken,
En met den dageraet zyn snoot vergryp ontdekken.
Thans schoot hem in, 't geen van zyn' meester was voorspelt;
Des wykt hy uit het hof, van schrik ter doot ontstelt,
| |
| |
Zulx dat de beenen naeu het lichaem kunnen dragen.
Daer is die man in 't velt door eene maegt verslagen;
Die man, die zynen Heer zou volgen in de doot,
En niet begeven in den allerjongsten noodt.
Een strael van Jezus oog kan dezen rotssteen breken.
Een strael van Jezus oog verschrikt hem zonder spreken,
En schuift de nevelen van zyn verblindt gezicht,
Dat hy niet op durft slaen noch toonen aen het licht.
De gansche stadt valt hem te naeu. hy gaet naer buiten
Om 't hart t'ontlasten, dat van hartzeer schynt te sluiten.
Hy slaet de handen op de borst, en rukt het haer
Uit zynen visschersbaert, en maekt een stom misbaer,
Van droefheit overstulpt; toen valt hy aen het stenen,
Aen 't zuchten, jammeren, aen 't nokken en aen 't weenen,
En entlyk schreeut hy uit: Waer ben ik toe gebraght?
Och! och! wat heb ik my beroemt op myne kracht!
Wee my rampzaligen! wat heb ik my vermeten!
Ik heb helaes! myn' Godt en mynen plicht vergeten.
Ik heb myn' Heer verzaekt tot driewerf achtereen.
O Peter, Peter is dit voor zyn doot gestreên?
't Viel veel gereeder 't lyf verkleumt van kou te warmen,
Dan uwen meester in zyn onheil te beschermen.
| |
| |
Och! hadt gy uwe tong gebeten uit den mont,
Eer zy zoo trouweloos uw' Heer en Heilant schondt,
Eer zy die lastertael en gruwlen deze lippen
Uit vrees voor lyfsgevaer zoo schendigh liet ontslippen.
Nu hebt ge uw ziel bevlekt, die Godt u zuiver gaf.
Vermeetle, sidder vry voor uw verdiende straf.
Wat hebt gy anders van zyn strengheit te verwachten?
Hoe durft gy denken oit zyn gramschap te verzachten,
O snoode weifelaer, verzaker van uw trou?
Of hoopt gy op genâ door boete en naberou?
O neen. die zielvlek is door geene zilte plassen
(Al schreit ge uwe oogen uit) van tranen af te wasschen.
Verberg u eeuwigh, daer gy zon- noch maenlicht ziet.
Vlucht in een schuilspelonk, en smelt in uw verdriet;
Ja smelt, gelyk de sneeu; of Godt nogh wierdt bewogen,
En gy genade vondt in zyne ontfermende oogen.
Genade, o Godt, genâ. erbarm u toch, o Heer,
Erbarm u over my. och! och! ik kan niet meer.
Toen zygt hy op den gront, terwyl de tranen rollen
En biggelen op nieu uit d'oogen, dik gezwollen
En root gekreten, langs de bleeke en dootsche wang.
Men zegt, en 't vindt geloof, dat hy zyn leven lang
| |
| |
Geschreit heeft op dit uur, en weghsmolt in zyn tranen,
Zoo dikwyls hy ontwaekte op 't kraeien van de hanen.
Thans brak het daghlicht aen, dat naeuwelyx de schim
En schaduwen verdreef, en steeg uit d'oosterkim,
Of Jezus werdt, omringt van wreede hofsoldaten,
Naer Pontius geleidt, terwyl hy langs de straten
Alom gewezen wordt van 't priesterlyke rot
Met vingeren aen 't volk tot ieders schimp en spot.
D'Aertshuichlaer durft den voet niet in het rechthuis zetten,
Quansuis als zou hy op den hoogtyt zich besmetten.
Des komt de Lantvoogt uit, gevolgt van zynen stoet,
En gaet den bloetraet met beleeftheit te gemoet.
Toen spreekt d'Aertspriester dus met ongeverfde wangen:
Zie hier, o Pontius, een' schalk van ons gevangen,
Die 't Joodtsche volk beroert door schyn van heiligheit,
En door den ganschen Staet zyn boos vergift verspreit;
Die zelf zich koning noemt, en door zyn snoode treken
Den vorst zelfs zoekt bedekt naer zyne kroon te steken.
Wy leveren aen u, die in het Joodtsche lant
Uit naem van uwen vorst alleen de vierschaer spant,
Dien muiter, op dat hy door uw gerecht veroordeelt
Gestraft word' met de doot, den muiteren ten voorbeelt.
| |
| |
Strax schreeut de Sanhedrin en d'opgehitste schaer
Van 't graeu met luider keel: Zyn schult blykt zonneklaer.
Zyn schult verdient het kruis: geen verf kan die verschoonen.
Men kruis' hem; 't bloet koom' vry op ons en onze zonen.
Zoo roepen ze alle ontzint uit eenen lastermont.
De Lantvoogt merkt de leus van 't helsche vloekverbont,
Alleen uit haet gesmeedt om Jezus te belasten.
Hy ziet door 't mommen heen en kan de logens tasten.
Hy ziet den Heilant met medogende oogen aen
En schynt met zyne smart en ongeval belaên.
Hy staroogt op den glans en luister van dat wezen,
Waer uit de stralen van de Godtheit zyn te lezen.
Geen schult, geen misdaet, maer de zuivre onnoozelheit
Blinkt uit die oogen met een wyze majesteit.
Des is hy vast bedacht om Jezus uit zyn lyden
En uit den moortklaeu van die tygren te bevryden.
Hy gaet hun minzaem aen, en vraegt met heusche reên
Naer zyn geboortelant. toen roept men: Galileen.
Pilatus vat dat woort, en laet zich weder hooren:
Is deze leeraer in die lantstreek dan geboren,
Zoo brengt hem naer den vorst, die dat gewest beheert:
Want heeft hy uwe Wet, of 't koningdom onteert,
| |
| |
Dan zal Herodes uw geschillen best beslechten.
Ik ben onkundigh van uw Wet en Joodtsche rechten.
't Is billyk, dat die zaek uw' koning word' betrout,
Die nu ter goeder uur zich in de stadt onthoudt.
Toen braght men Jezus naer den Galileschen koning,
Die zendt hem strax te rug, gelyk in een vertooning,
Als koning van de Joôn in 't blinkende gewaet,
Naer 't Roomsche rechthuis tot verwondring van Pilaet,
Die nogh d'onnoozelheit wil sparen, en het woeden
Door uitstel stuiten der verbitterde gemoeden.
Maer't Joodtsche schuim roept weêr: Dat dit geen uitstel lydt.
Hy ziet vast meer en meer het wrokken van de nyt,
Vervoert door blinden haet tot helsche oploopenheden,
En niet gezint het oor te leenen aen de reden.
Hy vindt geen uitvlucht, waer hy die ook zoeken magh.
Des brengt hy Jezus uit het rechthuis voor den dagh,
Die van de hofwacht aen een' geefselpael gebonden
Geteistert wordt van top tot teen met wreede wonden.
Men hangt het purpre kleet om 't afgepynigt lyf
En prangt zyne armen met de koorden straf en styf.
Toen wordt het riet, quansuis de scepter, en een teken
Van koninglyk gezag, hem in de hant gesteken,
| |
| |
En 't hooft omvlochten met een scherpe doornekroon.
Zoo staet hy hier ten schimp van Onjoôn en van Joôn,
Van gansch Jeruzalem beguichelt en gelastert.
O zinloos Israël, van alle deugt verbastert,
Dat hier dit schouspel onmedogende, onverzaet
En onverzoent beschout, en zelfs geen tranen laet,
Wat helscheit kan helaes! uwe oogen zoo verblinden?
Gy vloekt hem nog, waer by 't gerecht geen schult kan vinden.
De Roomsche rechter zou d'onnoozelheit ontslaen,
Liet gy hem naer zyn' zin alleen in 't recht begaen.
Maer gy, ontmenschte, van een' tuimelgeest gedreven,
Dingt uwen koning, uw' Messias naer het leven.
Och! Israël, beschou dat koninglyke hooft,
Gekroont met dorenen en van zyn' glans berooft.
Ei zie dat zuiver bloet afzypelen en hangen
Met roode drupplen op de bleekbestorve wangen.
Ei zie dat aenschyn vuil bespogen en bemorst.
Ei sla uwe oogen op die overstreepte borst
En op die armen fel geteistert van de roeden.
Ei zie door al zyn leên die roode stramen bloeden.
Hoe deerlyk is dat lyf gepurpert met zyn bloet!
Och! Isrel, Isrel, is uw wraeklust niet geboet?
| |
| |
Ziet gy dit alles aen, en blyft gy onbewogen?
Verwekt dit in uw hart geen deernis en medogen?
Och! averechts geslacht van vader Abraham,
Schendt gy uw handen dus aen koning Davids stam?
Durft gy dat heiligh bloet nogh op uwe afkomst laden?
Kan zulk een schouspel dan uw wreetheit niet verzaden?
O neen. de moortkreet klinkt weêr in Jeruzalem
Nogh even fel als flus: Kruist, kruist hem, voort met hem.
Zoo wordt Pilaet bestormt door 't bulderen en schreeuwen
Der priesteren en opgerokkende Hebreeuwen.
Hy durft hun woede nu niet langer wederstaen,
Maer bukt voor 't dol gewelt om hunnen haet t'ontgaen.
Gelyk een boscheik, van de winden hene en weder
Geschudt, voor 't buldren zwicht, en entlyk ploft ter neder.
Zoo zwicht hy, en verwyst zyns ondanks 't zuiver Lam,
Dat al de zonden van de weerelt op zich nam.
Thans laet de faem alom die droeve tyding hooren,
Die, als een donder, klinkt in des verraders ooren.
Nu ziet de booswicht uit zyne oogen, maer te laet.
Nu gruwt hy van zich zelf en van zyn gruweldaet.
Nu borrelt alles op in 't schuldige geweten.
Hy voelt den wreeker; die van binnen is gezeten
| |
| |
En in het boos gemoet alreê de vierschaer spant.
De worm, die nimmer sterft, begint het ingewant
En 't overtuigde hart te byten en te knagen,
Dat zulk een schelmstuk in den boezem heeft gedragen.
Het bloetgelt drukt zyn ziel, gelyk een molensteen.
Nu vindt hy nergens rust, hy wordt alom bestreên.
Flux vliegt hy naer den Raet der heillooze ouderlingen,
Die vrolyk juichen en triomf van blyschap zingen;
En schreeut volmondigh uit: Ik heb myn ziel besmet.
Ik heb onschuldigh bloet op snooden prys gezet.
Ik heb onschuldigh bloet op mynen hals geladen,
En trouweloos myn' Heer en mynen Godt verraden.
Daer legt het bloetgelt, dat myn zinnen heeft verleidt,
Myn ziel verdoemt; dat zy vervloekt in eeuwigheit.
Nu zyn de nevelen geschoven van myne oogen.
Nu vinde ik my helaes! te jammerlyk bedrogen.
Daer is uw bloetloon, daer uw zilverlingen weêr.
Zoo sprekend werpt hy 't gelt voor hunne voeten neêr,
Terwyl de tranen vast afbigglen langs de kaken.
Maer schreien noch berou kan 't hart der priestren raken,
En 't antwoort is: Hebt gy gezondigt en misdaen,
Dat 's Judas schult; dit gaet den Sanhedrin niet aen.
| |
| |
Hun harten zyn verhardt, ja harder zelfs dan steenen.
Zy spotten met zyn smart en lachen om zyn weenen.
Des gaet hy troostloos heen in nogh bedroefder staet.
Nu vloekt en lastert hy den godeloozen Raet,
Dan weêr het zilver, dat zyne oogen kon verblinden.
Waer heen zich nu gewendt? waer zal hy bystant vinden?
Waer vindt hy hulp, waer heul en toeverlaet en troost?
Waer rust voor zyn gemoet? hy keer' zich west en oost,
Maer och! hy heeft geen rust, geen' troost of heul te wachten.
De slagh der onrust jaegt te sterk in zyn gedachten.
Flux wykt hy uit de stadt, als zinloos, en vervoert
Van helsche razerny, die zyn verstant beroert;
En telkens ziet hy om, van angst en schrik geslagen,
Of hem het Roomsch gerecht op 't spoor niet na komt jagen.
Hy vlucht voor zyne schim: hy vliedt, en waer hy vliedt,
Hem dunkt, dat hy zyn' Heer en meester voor zich ziet.
Zoo vluchtte Kaïn, die gepynigt van 't gewisse
Godts wraek ontvluchten wou in woeste wildernisse;
Maer waer hy hene vloodt, hem docht, dat Abel kreet,
En Kaïn overal den broedermoort verweet.
In 't ende laet hy zich met luit misbaer dus hooren:
Wee my onzaligen! och! was ik noit geboren!
| |
| |
Wat onderwondt gy u, vervloekte Iskariot,
Verrader van uw trou, verrader van uw' Godt?
Wat verf, wat glimp kan toch uw lasterstuk verschoonen?
Hoe durft gy 't aenschyn aen het zonnelicht nogh toonen?
Wat raet? hoe wascht gy nu die gruwelvlekken af?
Hoe schut gy nu den slagh van uw gedreigde straf?
Zult ge om vergiffenis van uwe misdaet smeken?
Hoe? zoudt gy nogh bestaen uw' meester aen te spreken,
Verwaten Judas, die dat schelmstuk hebt gesmeedt,
En willends wetends zelfs berokkent al zyn leet?
Hoe zoudt gy nogh van hem genade durven hopen,
Dien gy om eene hant vol zilvers dorst verkoopen?
Hoe dan toe? zal ik nu in schuilspelonken vliên,
Daer my geen mensch, noch ik het daghlicht oit kan zien?
Maer waer verberge ik my voor Godts doorzichtige oogen,
Die alles hier om laeg bezichtigt uit den hoogen,
En wat in duister schuilt ontdekt tot op den gront,
En zynen blixem schiet door 't gansche weereltront?
De straf zit overal het schelmstuk op de hielen.
Wat dan? hoe? zie ik daer geen nest vol slangen krielen?
Wat ysselyk gespook, wat geest verschrikt my daer?
Och! och! waer heen? waer berge ik my in dit gevaer?
| |
| |
Waer ben ik? zacht. ik suf. Gy, aerdtryk, hoor myn beden,
Gaep, zwelg den snootsten mensch, die d'aerde heeft betreden.
Gy, bergen, valt op my; gy, heuvelen, bedekt
Den booswicht, die met zulk een' gruwel is bevlekt.
Och! Judas, Judas, och! wat moogt gy langer klagen,
Nu ge over hals en hooft gedompelt zyt in plagen?
Wat baet u dit beklagh? waer toe dit overlegh?
Och! sterf veel liever, sterf en kies den kortsten wegh.
Kort uwe droefheit af, en maek terstont een ende
Van alle uw rampen en uw matelooze elende.
In zulk een weeklaght borst d'onzaelge Judas uit.
Nu wenscht hy maer hoe eer hoe liever zyn besluit
Voort te volbrengen, en vervoert van razernyen
Den draet van al zyn wee en 't leven af te snyen.
Des gaet hy naer een bosch al sidderende heen.
Nu steekt hy 't hooft om hoog, dan hangt het naer beneên.
Nu rydt de dootschrik hem alreê door al zyn leden.
De hairen staen te berge, en van zyn schim bereden
Beeft hy en knikkebeent en struikelt voet voor voet.
Het koude zweet breekt uit; en 't vierigh root en bloet
Drukt zyne dolheit uit in d'opgespalkte blikken.
Het ritslen van een bladt of beek kan hem verschrikken.
| |
| |
Het aengezicht is heel misverwt, en blaeu als loot,
En toont de beeltenis alreede van de doot.
Hy schynt angstvalligh en in twyfeling te hangen,
Op welk een wys hy best zyn' gruwel aen zal vangen.
Hy mymert, hoe hy flux zich helpen zal van kant.
Hy twyfelt, of hy 't zwaert wil nemen in de hant,
Of op eene andre wys zyn' ramp en dagen korten,
En zich voorover van een' hoogen rotssteen storten.
Dan wil hy weder zich verdrinken in den stroom;
Tot dat hy endelyk in 't bosch een' vygenboom
In 't oog krygt, die gereetst van hem wordt uitgekoren,
Om zynen weedom in een' oogenblik te smoren,
En zich in aller yl t'ontslaen van 's lichaems pak.
Flux knoopt hy eenen strik om hoog aen eenen tak,
Waer aen hy zich verhangt van wanhoop aengedreven,
En eindigt, als hy hadt verdient, zyn schuldigh leven.
De lucht wordt strax de keel benomen door de koort.
De godtverzwore ziel vaert zuchtende en gestoort
Naer 't ryk der duisternis en d'onderaerdtsche streken,
En laet het zielloos lyf van aerde en graf versteken.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij
