Schola cordis

[p. 506]

Rhytmica S. Bonaventvrae Cardinalis Paraenesis,

Ad Dominicae Passionis meditanda Mysteria.

REcordare, frater pie,

Septem vicibus in die,

Passionis Domini:

Per quam sumus liberati,

Et aeternae vitae dati,

Et supremo lumini.

Quando sedes, stas, & iaces,

Quando loque is, & taces,

Fessus cùm quieueris;

Christum quaeras, in quo speras:

Crucifixum Corde geras,

Vbicumque fueris.

[p. 507]

 

Diligenter pone mentem,

 

Super Christum patientem,

 

Vt ei condoleas.

 

Christi mortem, Christiane,

 

Plange serò, plange manè,

 

Et in planctu gaudeas.

 

Quàm despectus, quàm deiectus

 

Rex caelorum est effectus,

 

Vt saluaret saeculum!

 

Esuriuit, & sitiuit,

 

Pauper, & egenus iuit

 

Vsque ad patibulum.

 

Recordare paupertatis,

 

Et extrema vilitatis,

 

Et grauis supplicij.

 

Si es compos rationis,

 

Esto memor Passionis,

 

Fellis, & absynthij.

 

Cogitans haec ingemisce,

 

Et in istis planctum misce,

 

Et Cordis moestitias.

 

Corpus ange, Corde plange,

 

Mentem frange, manu tange,

 

Christi mortis semitas.

[p. 508]

 

Virum respice dolorum,

 

Et nouissimum virorum,

 

Fortem ad supplicia.

 

Tibi gratum sit & aequum,

 

Iam in Cruce mori secum,

 

Compati conuitia.

 

Quando vides te afflictum,

 

Desolatum, ita vitcum,

 

Vt quasi deficias;

 

Christi cogites dolores,

 

Graues poenas, & moerores,

 

Sputa, contumelias.

 

Bone frater, quidquid agas,

 

Crucifixi vide plagas,

 

Et ei compatere.

 

Omni tempore sint tibi

 

Quasi spiritales cibi,

 

His gaudenter sruere

[p. 509]

Sexta Classis.
Peregrinatio Cordis cum Christo patiente.

QVam ignominiosa Discipulis, tam Christo tristis admodum fuit, fuga illa, quâ Apostoli omnes⁺ relicto eo, iam Iudaeorum manibus comprehenso, turpiter fugerunt. Tantum verò haec desertio Saluatori nostro dolorem attulit, vt de eo non semel in Sacra Scriptura conquestus sit. Noti⁺ mei, ait apud Iob, quasi alieni recesserunt à me. Iterumq́ue: Fratres mei praeterierunt me, sicut⁺ torrens, qui raptim transit in conuallibus. Et per Psalmistam: Qui iuxta me erant, de longè steterunt.⁺ Contrà verò, eximiam laudem merentur illae Mulieres, quae secutae fuerunt Iesum à⁺ Galilaea, & baiulantem sibi Crucem comitabantur, plangentes & lamentantes eum, quarum etiam lacrymae Christo Domino non ingrate fuerunt. Piae hae fermine, Sextae huius Classis Hypodidscalae erunt, suoq́ue ex-

+ Luc. 14. 50.

+ Iob. 19. 13.

+ Iob. 6. 15.

+ Ps. 37. 13

+ Matt. 27 55.

[p. 510]

emplo fidelem Animam docebunt, vt toto Corde sequatur Dilectum suum, non tantùm vsque ad nuptias Cana Galilaeae, vbi bonum vinum ex aquâ factum fuit; vel in desertum, vbi panes multiplicauit;⁺ aut ad montem Thabor, in quo bonum videbatur Petro esse; vel hortum tandem Gethsemani,⁺ in quo ille dormiebat: sed vsque ad ipsum montem Caluariae. Maxima enim hominis gloriae est, cum Deo ambulare, Christum sequi, & eius vestigia imitari. Cùm Rex Dauid rebellis⁺ filij persecutionem declinans, nudis pedibus Oliueti montem ascenderet, suamq́ue calamitatem, calentibus lacrymis, aspectu lamentabili defleret, plangens & eiulans; vniuersus populus, & ipse colacrymando sequebatur. Sequere & tu, Anima mea, Dilectum tuum, à Discipulo venditum, trans torrentem Cedron hortum Gethsemani subeuntem. Sequere ligatum, per vicos & plateas immaniter protractum, sequere diuersa tribunalia subeuntem, sequere ad Pilati praetorium, in quo durissimè flagellis caeditur, spinis coronatur, & tandem morti adiudicatur. Vade cum illo Cruce onusto vsque in Caluariae montem; & ibi cum eodem te, & Cor tuum crucifige, vt cum Apostolo dicere possis:⁺ Christo confixus sum Cruci, & mihi mundus⁺ crucifixus est, & ego mundo. Haec est enim salutaris peregrinatio, quam Lectiones huius Classis te docebunt, haec est digna Christi Sponsâ

+ Matt. 17 4.

+ Idem 26. 40.

+ 2. Reg. 15. 30.

+ Gal. 2. 19

+ Ibid. 6. 14.

[p. 511]

fidelitas, vt sequatur Agnum quocumque ierit.⁺ Sequere ergo audacter & generosè, quia vt Sponsus tuus ait: Qui sequitur me, non ambulat⁺ in tenebris, sed habebit lumen vitae.

+ Apoc. 14 4.

+ Ioan. 8. 12.

[p. 512]

BALNEVM CORDIS, EX SVDORE SANGVINEO.

Multo labore sudatum est, et non exiuit

de câ nimia rubigo eius. Ezech. 24. 12.

Balnea, sanguinei Sponsi sudata cruore,

COR aegrum hic tibi quae dat Paradisus, adi

40.

[p. 513]

Lectio I.
Balneum Cordis, ex sudore Sanguineo.

Multo labor sudatum est, & non exiuit

de ea nimia rubigo eius.

Ezech. 24.12.

Balnea sanguinei Sponsi sudata cruore

Cor aegrum, hic tibi quae dat Paradisus, adi.

AVscvlta, ô Anima mea, vocem Dilecti tui, ad Paradisum suum te inuitantis: Veni in hortum meum, soror⁺ mea Sponsa, messui myrrham meam cum aromatibus. Non⁺ vereatur bona puella introire in Paradisum Dilecti sui, vt honorificetur ante faciem eius. Quia enim primus parens tuus⁺ in Paradiso peccauit, vbi & sub arbore⁺ malo corrupta est mater tua, vbi violata est genitrix tua: Ingressus est Sponsus tuus alium horum, vt ibi progenitorum tuorum, tibiq́ue congenitum delictum expiaret; vt vnde mors oriebatur, inde vita re-⁺

+ Cant. 5. 1.

+ Iudith. 12. 12.

+ Gen. 3. 7.

+ Cant. 8. 5.

+ Missale Rom.

[p. 514]

surgeret. In horto, propter vetiti cibi esum, primus parens in lethalem morbum inciderat: venit secundus Adam in hortum, vt pestiferum humorem, quem in eo prior suxerat, per sudorem foras expelleret;

⁺Et medelam ferret inde,

Hostis vnde laeserat.

Ingredere & tu coinquinata Anima, in⁺ hortum Sponsi tui, sanguineo eius sudore irriguo, ingredere vt laues à malitia Cor⁺ tuum. Ingressa est aliquando Susanna in pomarium suum, vt lauaretur; at deprehensa ab impuris senibus, in angustias incidit longè maximas, & graue mortis periculum. Ad Sponsi verò tui hortum si lauanda accesseris, nullum abidis discrimen; sed magis lauaberis ab iniquitate tua, &⁺ super niuem dealbaberis. Vt enim in veteri⁺ illo Paradiso fons ascendebat de terra, irrigans vniversam superficiem terrae: ita & in nouo hoc Dilecti tui Paradiso, de sacro eius Corpore fons scaturit aquae vitae, vt irriget superficiem terrae Cordis tui. Hic est ille fons, qui de domo Domini egreditur, irrigans torrentem spinarum.⁺ Sanguineus, inquam, de Domini Corpore profluit fons, vt spinas Cordis nostri, vitia & peccata, quae nullam frugem habuêre iustitiae, commutet in Domini noualia;

+ Breuiar. Rom. ex Fortun.

+ Ier. 4. 14

+ Dan. 13. 15.

+ Ps. 50. 8.

+ Gen. 2. 6.

+ Ioel. 3. 18 Hier. in Ioel

[p. 515]

& ariditatem nostram riget aquis largissimis; & pro spinis ac vepribus, flores multiplices virtutum germinemus, & lilia castitatis, & rosae pudoris ac virginitatis exuberent: vt in terra Cordis nostri appareant flores rosarum, fusi cruoris colere vernantes. Hic est, ô Sponsa, fons patens domui Dauid, & habitantibus Ierusalem,⁺ in ablutionem Peccatoris & mensturatae. Hîc igitur lauâre, & nundaberis. Benedictus sis tu Domine Deus meus; qui in sudore vultus tui praeparasti lauacrum immundo Cordi meo. Temperasti mihi, ô Sponse sanguinum pretiosissimum balneum, de cruore tuo calidum, de admixtis lacrymis tuis temperatum. Intermiserit,⁺ caelesti consilio, Imperator Constantinus immane balneum, ex innocentium sanguine leprae curandae causâ praeparatum: ego sanè in innocentissimi Sanguinis tui balneo, in horto tuo praeparato, Cor meum abluam, & dealbabo illud in Sanguine Agni Languet, prorsus aegrum Cor meum; at sanum efficietur, si hoc lacrymarum, sudorum, sanguinisq́ue tui balneo innatare possit. Verè enim effusus hic sanguis⁺ Medici, factum est medicamentum phrenetici; & infirmitas tua, Domine Iesu, nostra facta est fortitudo. Fortitudo tua

+ Zachar. 13. 1.

+ Surius Tom. 6. in vita S. Siluestri c. 9.

+ August. Tract. 15 in Ioan.

[p. 516]

nos creauit, infirmitas recreauit. Fortitudo fecit, vt quod non erat esset; infirmitas tua fecit, vt quod erat non periret. Cùm enim Cor meum sicut aquam bibisset iniquitatem, & inde in hydropisin,⁺ paralysin, variosq́ue morbos incidisset, tu, ô caelestis Medice, sanans omnem languorem & omnem infirmitatem, misericordiâ motus, languores nostros ipse tulisti,⁺ & dolores nostros ipse portasti. In te omnem medicamentorum vim, quâ Cor meum egebat, expertus es; atque ita, cùm ego noxios humores desudare deberem,⁺ tu pro me Sanguinem sudasti, tu apertis vndiq; venis cruorem tuum effluere permisisti, tu expurgantem fellis & aceti potionem pro me admisisti, vt mihi sanitatem tribueres. Vae vobis crudelissima peccata⁺ mea, quibus parum visum est molesta fuisse hominibus, nisi molesta fuissetis & Deo meo! Gratiae verò tibi, Domine Iesu, qui in Sanguine tuo incircumciso Cordi meo praeparasti balneum simul, & lauacrum. Complaceat, obsecro, tibi, vt in eodem abluas me, & sanitati restituas infirmum Cor meum. Liquescat illud tantae charitatis ardore. Si enim durissimus Adamas hirci sanguine mollescit, quomodo non duritia Cordis mei sicut cera liquefiet attactu

+ Matt. 4. 23.

+ Isa. 53. 4

+ Luc. 22. 44.

+ Isa. 7. 13

[p. 517]

Sanguinis Agni immaculati? Repurga Domine, Cor hoc lixiuio Sanguinis tui, & emunda ab omni inquinamento, ab omni scoria & rubigine. Non contingat mihi, vt de ingrato Corde meo, nimiumq́ue obdurato, veterem illam querelam iterare cogaris: Multo labor sudatum est, & non⁺ exiuit de eo nimia rubigo eius. Immunditia tua execrabilis: quia mundare te volui, & non es mundata à sordibus tuis. Ampliùs igitur laua me Domine, ab iniquitate⁺ mea: & à peccato meo munda me.

Iterùm ergo, iterumq́ue rogabo

Te iuste Iudex Cordivm,⁺

Vt auseras piacula,

Sordesq́ue Cordis abluaes,

Donesq́ue Christi gratiam,

Vt arceantur crimina.

Laua Domine in Sanguine tuo,⁺

      Laua Cor hoc sordidum,

      Riga Cor hoc aridum,

      Sana Cor hoc saucium,

      Flecte Cor hoc rigidum,

      Foue Cor hoc frigidum,

      Rege Cor hoc deuium.

+ Ezech. 24. 12. 13

+ Ps. 50. 4.

+ Breuiar. Rom.

+ Missale Rom.

[p. 518]

VINCVLVM CORDIS EX

FVNIBVS CHRISTI.

Traham eos in funiculis Adam, et in uinculis charitatis. Osea. 11.

Crimina,te, duro, fateor, mea, fune ligarunt,

Dulcior, astringat COR tibi, funis, amor.

41.

[p. 519]

Lectio II.
Vinculum Cordis, ex Funibus Christi.

Traham eos in funiculis Adam, &

in vinculis charitatis.

Oseae. 11. 4.

Crimina, te duro, fateor, mea, fune ligarunt.

Dulcior astringat Cor tibi funis amor.

COncvpivit Anima mea frequenter sequi te, ô bone Iesu, quocumque ires; sed eheu! funes peccatorum circumplexi⁺ sunt me, & aggrauati⁺ sunt compedes mei, vt incedere non valeam. Traxi, proh dolor! iniquitatem in funiculis vanitatis, & quasi vinculum plaustri peccatum. Dicere & ego cum Manasse possum: Incuruatus sum multo vinculo⁺ ferreo, vt non possim attollere caput meum: & non est respiratio mihi. Ita scilicet, ita iniquitates suae capiunt impium,⁺ & funibus peccatorum suorum constringitur; ita ergo vinctus, & compeditus, non

+ Ps. 118. 6

+ Thren. 3. 7.

+ 2. Paralip. 36.

+ Prou. 5. 22.

[p. 520]

possum currere, immò ne ambulare quidem post vestigia pedum tuorum. Neque verò ignoranti hunc morbum, & languorem⁺ meum commemoro: Imperfectum enim meum viderunt oculi tut. An non enim, ô Domine Iesu, Spiritus oris nostri,⁺ captus es in peccatis nostris, cui diximus: In vmbrâ tuâ viuemus. Propter manus meas operantes iniquitatem, traditus es in manus peccatorum: & quia nimiâ libertate primus Adam pater meus extendit manus⁺ suas ad Arborem vetitam, manus tuae ligatae fuerunt: & quia à via mala non prohibui⁺ pedes meos, ideò pedes tui compedibus aggrauati sunt. Non igitur nescis, Domine, quàm parum expeditus sum ad currendam viam tuam. Cor meum, quod igneae naturae, atque admodum mobile creasti, multo torpore saucium, graui catenâ deuinctum iacet, adeoq́ue per se ire non potest, quò tantoperè tamen affectat. Quid igitur faciam, ô desiderium Cordis mei? obsecro te per funes & vincula, quibus propter me alligari dignatus es, astringe Cor meum tibi, & trahe illud post te; primùm quidem ad Crucem, inde⁺ verò vsque ad caelum. Tu enim dixisti: Cùm exaltatus fuero à terra, omnia traham ad meipsum. Benedictùm sit eloquium⁺

+ Ps. 138. 16.

+ Thren. 4. 20.

+ Ps. 118. 101.

+ 2. Reg. 3. 34,

+ Ioan. 12. 23.

+ 1. Reg. 25. 33.

[p. 521]

Domini mei! Fiat mihi secumdùm verbum⁺ tuum, ô Verbum aeternum. Trahe me ad te, qui exaltatus es in Cruce pro me; thrahe me in funiculis Adam, & in vinculis⁺ charitatis. Vincula enim dolorum tuorum, vincula charitatis nobis effecta sunt; quibus nos tibi alligare dignaris. Tenax enim⁺ funiculus amor: amor affectuosè trahit, cui est idipsum alloqui, quod est allicere; nihil amoris tenacius vinculo, nihil trahentius. Dicam ergo cum Sponsâ tuâ: Trahe⁺ me, post te curremus in odorem vnguentorum tuorum. Fessa sum, deficio; noli me⁺ deferere, sed trahe me post te, ne incipiam vagari post amatores alios, nec curram quasi in incertum. Trahe me quodammodo inuitam, vt fascias voluntariam: trahe torpentem, vt reddas currentem. Tu quidem, ô Domine, exultasti vt Gigas ad currendam⁺ viam salutis nostrae, sed quis mihi det, vt sine timore de manu inimirocum⁺ meorum liberatus curram post te, & sequar te: nisi enim sequar te, numquam dahitur assequi te, numquam consequi te. Trahe me igitur post te, trahe Cor meum vinculo perfectionis, vt sequatur te, & alligetur tibi.

Qvam verò glorisosa sunt Cordi meo haec vincula tua, hi funiculi tui, qui diffi-⁺

+ Luc. 1. 38.

+ Oseae 11. 4.

+ Gilbert in Cant. hom. 19.

+ Cant. 1. 3.

+ Bern. fer. 21. in Cant.

+ Ps. 18. 6.

+ Luc. 1. 74

+ Eccle. 4. 12.

[p. 522]

culter rumpuntur. Meritò de iis cum Dauide exultabundus canam: Funes ceciderunt⁺ mihi in praeclaris. Praeclara enim sunt vincula, quae me tibi, teq́ue mihi deuinciunt. Dicam & de illis, quod de Sapientia⁺ scriptum est: Erunt mihi compedes tui in protectionem fortitudinis, & bases virtutis, & torques tui in stolam gloriae: decor enim vitae est in illis, & vincula tua alligatura salutaris. Quàm libenter igitur iniiciam pedes meos in compedes tuos, & Cor meum dabo ligandum vinculis dulcissimae charitatis tuae! Quis mihi hoc tribuat, vt cum Paulo gloriari possim in vinculis⁺ meis, & vocari vinctus Iesu Christi: qui ideò gaudio repletus est, quòd vincula eius manifesta fierent in Christo, in omni⁺ praetorio, & in ceteris omnibus. Vinctum enim esse propter te, Domine Iesu, illustrius est, quàm siue Apostolum, siue Doctorem, siue Euangelistam esse. Magna dignitas haec, & Regno quouis ae Confulatu maior; qui diligit & ardet Christum, eligit potiùs vincula ferre propter Christum, quàm caelos inhabitare: non enim caput ita splendidum reddit imposita corona margaritis conspicua, vt catena ferrea quae propter Christum fertur. Quid autem? si tam gloriosum est pro Christo

+ Ps. 15. 6.

+ Eccli. 6. 30.

+ Phil. 1. 13.

+ Chrysost. hom. 8. in Epist. ad Ephes.

[p. 523]

alligari, quid erit cum Christo colligari, illiq́ue astringi? Mihi certè adhaerere Deo⁺ bonum est, & absolutum à vinculis peccatorum vinculis perpetuae charitatis alligari Amori meo, pro me alligato, vincto, & crucifixo. Ita quaeso mihi contingat, Domine⁺ Iesu! Quis enim refugiat vincula ma, quae soluunt, & non alligant? vincula tua, vincula charitatis; gloriosiùs ab his astringimur, quàm ab aliis absoluimur & relaxamur. Vincula tua voluntaria⁺ sunt, & vertuntur in amplexus: quiq́ue his fuerit colligatus, dicet: Sinistra eius sub⁺ capite meo, & dextera eius complectetur⁺ me. Fruar, obsecro, his vinculis tuis Amor meus, & innoda Cor meum Cordi tuo, vt vnus tecum efficiar spiritus, vt vnus esse possim de numero eorum, de quibus Propheta tuus dixit: Post te ambulabunt, vincti⁺ manicis pergent, & te adorabunt, teq́ue deprecabuntur.

+ Psal. 72. 28.

+ Ambros. lib. 3. Epist. 25.

+ Hieron. Ep. 127.

+ Mans. 27

+ Cant. 8. 3.

+ 1 Isaiae. 45 14.

[p. 524]

FVLCRVM CORDIS,

CHRISTI COLVMNA.

Confirmate, CORDA uestra. Jacob. 5. 8.

Non flores, non poma, meum COR debile poscit,

Fulciet hęc tua me, christi, columna satis.

42.

[p. 525]

Lectio III.
Fulcrum Cordis, Christi columna.

Confirmate Corda vestra.

Iacob 5. 8.

Non flores, non poma meum Cor debile poscit,

Fulciet haec tua me Christe columna satis.

QVam instabile, & Iabile est Cor nostrum! Quasi mare⁺ feruens, quiescere non potest, huc atque illuc fluctuat, &⁺ numquam in eodem statu permanet. Dignè pensare, & sufficienter⁺ aestimare non valeo; quae sit illa tam multiplex cogitationum Cordis mei volubilitas, & tam inquieta & infatigabilis velocitas, quae per tam multa, tam varia, tam infinita discurrere me facit. Nullâ enim horâ, & nullo temporis momento quiescere possum; sed per infinita spatia locorum, & volumina temporum, mirâ festinatione pertranseo. Faciliùs atomos mundi⁺ possem dinumerare, quàm motus Cor-

+ Isaiae 57. 20.

+ Iob. 14. 2

+ Bern. de interiori domo c. 64.

+ Cap. 62.

[p. 526]

dis mei. Velocitas animalium & volatilium meis motibus aequiparari non potest. Desideriorum meorum non est modus, quae discurrunt per innumerabiles formas creaturarum tuarum. Cogitationis Cordis mei in vnum figere non possum, quia valdè dissipatae sunt, torquentes Cor⁺ meum, & rapientes illud in diuersa. Quis mihi det, ô desiderata tranquillitas mea, vt procella mea mutetur in auram,⁺ & sileant omnes fluctus eius? Vtinam, Domine, opponeres mari huis turbido vectem columnam tuam, & diceres: Vsque huc venies, & non procedes ampliùs; &⁺ hîc confringes tumentes fluctus tuos. Non possum, Domine, conqueri satis instabilitatem & inconstantiam Cordis mei,⁺ quod subitò mouetur, sicut mouentur ligna syluarum à facie venti. Fluctuat etiam sicut nauis in medio mari. Esto tu, Domine, anchora huius nauiculae, & alliga eam solidissimae columnae tuae, ad quam pro me⁺ alligatus es, vt non ampliùs circumferatur omni vento. Sentio, Domine, quàm debile & infirmum sit Cor meum, quàm crebro timore vacillet, quàm saepè deiiciatur⁺ à pusillanimitate Spiritus & tempestate, quàm frequenter deficiat atque desperet. Nescio sanè, an hoc non ipsa figura Cordis

+ Iob 17. 11.

+ Ps. 106. 29.

+ Iob. 38. 11.

+ Isaiae 7. 2.

+ Ephes. 4. 14.

+ Ps. 54. 9.

[p. 527]

mei me admoneat: superius enim latum, inferne in conum desinit, adeoq́; puncto insistere nequit, nisi ab alio sustentetur, aut eidem fortè alligetur. Quare, ô Domine, firmamentum meum, & retugium meum,⁺ oro te, suppone labanti Cordi meo columnam tuam, quae suffulciat me: nisi enim adhibueris manum tuam, citò subuertetur⁺ domus Cordis mei. Creatoris enim omnitenentis omnipotentia causa est subsistendi⁺ omni creaturae. Corrobora igitur, Domine, Cor meum, & sustenta me; confirma columnas eius, vt non corruat.

Dilecta illa Spons tua, ô Rex pacifice, defectionem Cordis patiens, exclamabat: Fulcite me floribus, stipate me malis,⁺ quia amore langueo. Ego verò prae delitiosis illis fulcimentis, eligo mihi fortissima columnam tuam, quam brachia tua circumplexa sunt, & cui te alligatum credo, non vt ab ea firmitatem acciperes, sed vt illam tu fortior fulcires. In hac columnâ ego sperabo,⁺ per hanc sustentabor, & erit mihi columna, vt requies. Neque verò marmori⁺ innitor, dum hac columnâ fulcio Cor meum; sed tibi ipsi fortitudo mea. Non enim diuido te à columnâ illâ, ad quam amore mei alligari dignatus es, Deus meus,⁺ coram quo columnae caeli contremiscunt.

+ Ps. 17. 3.

+ Eccli. 27 4.

+ Prosper in sententiis.

+ Cant. 2. 5.

+ Ps. 26. 3.

+ Eccli. 36 26.

+ Iob. 26. 11.

[p. 528]

⁺Tu ergo ipse es columna mea, & firmamentum⁺ meum, qui portas omnia verbo virtutis tuae. In te ergo recumbet debile Cor meum, vt incedens per vias huius vitae, & sensim ascendens de deserto, cum⁺ Sponsa tua innitar super Dilectum meum. Veniant venti, excitentur tempestates, insurgant⁺ fluctus feri maris, firmiter stabit Cor meum, firmissimâ hac columnâ sustentatum.⁺ Si consistant aduersum me castra, non timebit Cor meum. Si exurgat aduersum me praelium, in hoc ego sperabo. quis mihi det, O Dilecte mi, vt tecum alliger ad columnam, & stringam te, & fortior efficiar alligatus, quàm solutus? Nónne enim vitis, dum suis flagellis palum cui alligatur amplectitur, ab ipso sustentatur? Ita & quisquis tibi innititur, stabilis & constans permanebit, nec vacillabit⁺ vmquam, quia scriptum scit: Confirmatum est Cor eius, non commouebitur,⁺ donec despiciat inimicos suos. Stabilire igitur digneris gratiâ tuâ Cor meum, tu⁺ qui es fragilitatis humanae singulare preaesidium; & concede, vt, qui sine te subsistere non valeo, columnae Passionis tuae subnixus, inueniar semper in fide tua stabilis, & in amore tuo constans.

+ Ps. 70. 3.

+ Heb. 1. 3.

+ Cant. 8. 5.

+ Iudae 1. 13

+ Ps. 26. 6.

+ Ps. III. 7.

+ Hebr. 13. 9.

+ Missale Roman.

[p. 530]

STIMVLVS CORDIS CHRISTI FLAGELLA.

Virga in dorso eius, qui indiget CORDE. prou. 10. 13.

Cessat iners, cessant tua cum vigilare flagella:

Coge, Amor, inuitum COR meliora sequi.

43.

[p. 531]

Lectio IV.
Stimulus Cordis, Christi Flagella.

Virga in dorso eius, qui indiget Corde.

Prouerb. 10. 13.

Cessat iners, cessant tua cum vigilare flagella,

Coge Amor inuitum Cor meliora sequi.

COntremvit Cor meum intra me, & conturbatum est vehementer; dum considero te, mitissime Agne, planè nudum, & columnae crudeliter alligarum, flagellis durissimè caedi, ac laniari. Quis credidissit, Domine, eò vsque progressuram iniquitatem filiorum hominum quos creasti, vt supra dorsum Creatoris sui fabricarent peccatores,⁺ & prolongarent iniquitatem suam? Obstupescite caeli super hoc, & portae⁺ eius desolamini: Angeli pacis flete, & omnes habitatores terrae vlulate; quia⁺ ille, de quo scriptum est: Flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo,

+ Ps. 128. 3.

+ Ier. 2. 12.

+ Idem 47. 2

[p. 532]

nunc non vno flagello, sed innumeris cingitur,⁺ pectusq́ue Dei capax, tabernaculum quod sanctificauit Altissimus, impiâ militum manu laceratur. Rabidi illi canes, qui⁺ circumdederunt te, mansuetissime Iesu,⁺ conciderunt te vulnere super vulnus, & nullâ commiseratione moti, nullo sanguine⁺ satiati, supra dolorem vulnerum tuorum addiderunt. Sed mirandum magis est, quòd ad hoc spectaculum non commoueantur Corda nostra, quae certissimâ⁺ fide credunt, quòd propter scelus populi tui percussus sis, quodq́ue disciplina pacis nostrae super te sit. Dignissimum quidem⁺ est, vt seruus sciens voluntatem Domini, & non faciens, plagis vapulet multis; ⁺ sed quòd tu Vnigenite Fili Dei, cuius cibus fit vt faceres voluntatem Domini, & non faciens, plagis vapulet multis;⁺ sed quòd tu Vnigenite Fili Dei, cuius cibus fuit vt faceres voluntatem Patris, flagellatus⁺ fueris totâ die, vt quae non rapuisti⁺ exolueres, indignissimum omninò, atque ab omni sensu alienum est. Verùm hoc consilium aeterni Patris tui fuit, vt liuore⁺ tuo sanaremur. Omnes enim nos quasi oues erraueramus, vnusquisque in viam suam declinauerat; at Pater misericordiarum posuit in te iniquitatem omnium nostrùm, atque ideò percussus à Deo, & humiliatus, vulneratus es propter iniquitates nostras, attritus propter scelera nostra.

+ Ps. 45. 5.

+ Ps. 21. 17

+ Iob. 16. 15.

+ Psal. 68. 27.

+ Psa. 33. 8

+ Luc. 12. 47.

+ Ian. 4. 34.

+ Ioan. 4. 34.

+ Ps. 72. 14

+ Ps. 68. 5.

+ Isaiae 53. 5.

[p. 533]

Gratiae tibi, Domine Iesu, qui propter flagitia Cordis nostri, in flagellis paratus⁺ fuisti, & iram Patris tui castigatus mitigasti.

Sed iam reuertere ad Cor tuum, ô Anima mea, & vide quid hîc discere debeas, & facere Cordi tuo. Si enim Cor filij habes, non debet respuere flagella, quibus enim Deus tamquam filiis loquitur, dicit: Fili mi noli negligere disciplinam⁺ Domini, neq; fatigeris dum ab eo argueris; quem enim diligit Dominus castigat, flagellat autem omnem filium quem recipit. Flagellatio⁺ ergo, filij Dei nota est. Ne te ergo sine flagello speres futurum, nisi fortè cogites⁺ exheredari: nullus enim filius sine flagello, etiam vnicus Dei Filius licet sine peccato, non tamen sine flagello. Audi porrò, ô Anima mea, loquentem deinceps Apostolum ad Cor tuum, & flagella velut filiorum Dei characterem commendantem ausculta: Tamquam filiis vobis⁺ offert se Deus. Quis enim filius, quem non corripit Pater? Quòd si extra disciplinam estis cuius participes facti sunt omnes, ergo adulteri, & non filij estis. Multiplicentur ergo, Domine, super me flagella, vt hereditatem filiorum tuorum possim accipere,⁺ & conformis fieri imaginis Filij tui, pro me flagellati.

+ Psal. 37. 18.

+ Prou 3. 11.

+ Heb. 12. 6.

+ Aug. in Psal. 31.

+ Heb. 12. 7.

+ Rom. 8. 29.

[p. 534]

Sed quae vtilitas Cordi meo, quaeve⁺ necessitas illud flagellandi? multa per omnem modum. Primùm quidem vt castigatione voluntariâ, Cordis afflictione, peccata per ipsum commissa expientur, atque ita ab aeterno damnationis flagello liberetur. Ideò enim flagella tua peccantibus nobis immittis Domine, vt misericorditer parcas; sic enim de posteris Dauid⁺ dixisti: Si iustitias meas profanauerint, & mandata mea non custodierint, visitabo in virgâ iniquitates eorum, & in verberibus peccata eorum: misericordiam autem meam non dispergam ab eo, neque nocebo in veritate mea. Clementiae ergo⁺ tuae est, Domine, quòd iniqua gerentes arguas in virgâ virorum, & in plagis filiorum hominum. Vae autem iis qui cum hominibus⁺ non flagellabuntur, cum daemonibus enim posteà flagellabuntur; tales sunt⁺ impij illi, de quibus Iob: Domus eorum securae sunt & pacatae, & non est virga Dei super illos; sed qualis virga eos maneat, mox aperit, dicens: Ducunt in bonis dies suos, & in puncto ad inferna descendunt. Corripe me igitur, Domine, in virgâ filiorum hominum, ne in aeternum proiicias me. Deinde Cor hoc meum vecors, tardum, ac pigrum stimulo indiget ac scuticâ,

+ Rom. 3. 2

+ Ps. 88. 32.

+ 2. Reg. 7. 14.

+ Ps. 72. 5.

+ Iob. 21. 9

[p. 535]

quâ excitetur ad currendam viam mandatorum⁺ tuorum. Flagellum equo, & chamus asino, (dixit Sapiens) & virga in dorso imprudentium.⁺ Cor meum, velut equus refractarius restitat, unde flagello & calcaribus eget. Pigrum est instar Asini, nec gressum promouet nisi flagelletur. Stultum est, & viam prudentiae ignorat, nec ingreditur eam, nisi virgâ coactum.

Assidva ergo ei, Domine, flagella tua,⁺ ne in insipientia pereat. Instar trochi est Cor meum, consistere in cono non potest nec moueri, nisi flagris impellatur: tam parum scilicet, Domine, amat te, tam parum currit post te, vt nisi tribulatione & flagellis adigi non possit ad quaerendam faciem tuam; in eorum nempe numero est, de quibus Regius Vates dixit: Multiplicatae⁺ sunt infirmittes eorum, posteà accelerauerunt. Gratulabor mihi igitur, Domine, in tuis flagellis, quae ad meliora, immò ad te Optimum Cor meum impellunt.

Sed quid vltrà boni latet in his flagellis? erudiunt sanè imprudens Cor & Sapientiam ei tribuunt. Stultitia enim colligata est in Corde pueri, & virga⁺ disciplinae fugabit eam, vt inquit Sapiens; qui alibi quoque ait: Virga,⁺

+ Ps. 118. 32.

+ Prou. 26. 3.

+ Eccli. 30. 1.

+ Ps. 15. 4.

+ Prou. 22. 15.

+ Prou. 29. 15.

[p. 536]

atque correptio tribuit sapientiam. Et:⁺ Virga in dorso eius, qui indiget Corde. Quàm multi insipientes, socordes, immò fine Corde redierunt ad Cor, postquam flagellis Domini afflicti sunt, Testis⁺ Ephraim transmigrans, & dicens: Castigasti me, & eruditus sum, quasi iuuenculus⁺ indomitus. Quis igitur superponet in cogitatu meo flagella, & in Corde meo doctrinam sapientiae, ne increscant ignorantiae meae, & multiplicentur delicta mea, & peccata mea abundent? Domine⁺ Pater, & Dominator vitae meae, per Vnigenitum Filium tuum pro me flagellatum,⁺ te humiliter rogo, vt flagella tuae iracundiae, quae pro peccatis meis mereor, auertas: & pro iis flagella aduersitatis de paternâ tuâ manu patienter suscipiam; vt iis eruditus, discam sicut Filius tuus ambulauit, & ipse ambulare; & adoptionem filiorum Dei merear recipere.

+ Prou. 23. 2.

+ Ierem. 31. 18.

+ Eccli. 23. 2

+ Eccli. 23. 1.

+ Missale Roman.

[p. 538]

SEPIMENTVM CORDIS CORONA SPINEA.

Sepiam uiam tuam spinis. Osea. 2. 6.

Ne careat tua spina rosis, COR concolor armet,

Horto arcet stygias, seps diadema feras.

44.

[p. 539]

Lectio V.
Sepimentum Cordis, Corona Spinea.

Sepiam viam tuam spinis.

Oseae. 2. 6.

Ne careat tua spina rosis, Cor concolor armet:

Horto arcet stygias, seps- Diadema, feras.

BEnignissime Domine, cui deliciae sunt esse cum filiis⁺ hominum, voluisti Cor meum fieri quasi Paradisum deliciarum, & hortum voluptatis, quem ipse caelestis Hortulanus plantasti, & aquis gratiae tuae rigasti, vt vnus essem de numero eorum, de quibus Propheta tuus dixit: Eritq́ue Anima⁺ eorum quasi hortus irriguus. Spiritualem autem hunc hortum, ô caelestis Sponse, seapè visitas & ingrederis, siue vt deambules in Paradiso ad auram post merdiem, siue vt consideres num quid⁺ in culturâ eius desit, videasq́ue si floruit

+ Prou. 8. 31.

+ Ierem. 31. 12.

+ Gen. 3. 8.

[p. 540]

⁺vinea, si flores fructus parturiunt, si floruerunt mala punica. Quin & descendis in⁺ hortum nucum, ad areolam aromatum, vt pascaris in hortis, & lilia colligas, comedasq́ue⁺ fructum pomorum tuorum. Quare, cùm tanta sit tibi horti Cordis mei cura, tamq́ue frequens ad eum accessus, seriò mihi procurandum est, vt talis omninò sit, qualem desiderat Anima tua. Quid autem inter cetera de horto tuo, vnicam Columbam tuam depraedicans, dixisti?⁺ Hortus conclusus, soror mea Sponsa, hortus conclusus; iterasti autem verbum istud, vt designares duplice munitione Cor nostrum egere: vna enim ei satis non est maceria. Omnimodus igitur mihi hoc curandum est, vt sepem horto meo circumducam,⁺ ne fortè Aper de sylua exterminet eum, aut singularis ferus depascatur eum.⁺ Timendum quoque ei est à vulpibus paruulis, quae demoliuntur vineam, quam &⁺ destructâ maceriâ vindemiant omnes qui praetergrediuntur viam. Tanti igitur refert⁺ horum hunc esse benè conclusum, & sepe circumdatum; vbi enim non est sepes,⁺ diripietur possessio. Vt igitur fiam aedificator sepium, vnde mihi earum materiam conquiram? vbi inueniam rubum aut dumum, vepres, & textiles ramos, è quibus

+ Cant. 7. 12.

+ Cant. 6. 1.

+ Cant. 5. 1.

+ Cant. 4. 14.

+ Psal. 79. 14.

+ Cant. 2. 15.

+ Psal. 79. 13

+ Eccles. 36. 29.

+ Isaiae 58. 12.

[p. 541]

hanc mihi sepem plectam? Liceat mihi,

ô Rex pacifice, ad hoc vti spineo diademate,⁺ quo coronauit te impia mater Synagoga in die laetitiae Cordis tui, & desponsationis cum Anima mea. Terra enim nostra, quam sudore vultus tui irrigasti, sentes & spinas protulit tibi. Tu verò, ô⁺ Domine, qui factus es velut colonus, agrum hominis pigri, quem totum repleuerant vrticae & spinae, expurgasti, atque⁺ ideò vineae tuae pampinis, & agri tui spicis (vt messis tempore Agricolae solent) coronari voluisti:

Omnia nostrorum accipiens spineta malorum.⁺

Redimitus es igitur spinis, vt terrae Cordis nostri spinas extirpares & peccati aculeos in tui capitis tolerantiâ obtunderes.

Sertvm ergo hoc spineum erit sepes Cordis mei, quae facilè illud tutabitur ab incursantium bestiarum iniuriâ. Coronent se alij rosis, ego ad honorem spinis coronati pro me Capitis mei, spineam coronam Cordi meo circumplectam; in huiusmodi laetabor, & esse sub⁺ sentibus delicias computabo: hîc, velut lilium⁺ inter spinas, Cor meum à vellicantium manibus liberum permanebit. Armat spina rosas, armabunt hae spinae hortum

+ Cant. 3. 11.

+ Ierem. 14. 8.

+ Prou. 24. 30.

+ Sedul. l. 4. car. Tertul. de corona milit.

+ Iob. 30. 7

+ Cant. 2. 2.

[p. 542]

Cordis mei contra omnes aduersarios.⁺Hoc enim Diadema inimicum iis, qui insidiantur, eos prohibet: iis autem, qui in Ecclesiâ simul versantur, amicum; eos circumsepit & munit. Haec corona est flos eorum, qui crediderunt in eum, qui fuit glorificatus; cruentat autem & castigat eos, qui non crediderunt. Meritò sanè sepem Cordis ex spinis tuis contexam. An non enim consilium tuum illud es, ô Sponse suauissime? Numquid non per os⁺ Ecclesiastici dixisti: Sepi aures tuas spinis? Cùm enim aures, oculi, reliquaq́ue sensuum organa, portae velut Cordis sint, per quas omnia sensibilia in ipsum Cordis penetrale intrant, optimè omninò iubes, vt si Cor velimus habere munitum, ostia illius spinis obturemus, atque vnidique hortum nostrum spinis sepiamus. Aliud porrò beneficium, dilectissime Sponse Cordis mei, in spinis tuis mihi prouidisti. Videns enim multiplices fornicationes Cordis mei, quamq́ue saepè currat ad virum alterum, dixisti per Prophetam⁺ tuum: Ecce ego sepiam viam tuam spinis, & sepiam eam maceriâ, & semitas suas non inueniet; & dicet: Vadam, & reuertar ad virum meum priorem: quia benè mihi erat tunc, magis quàm nunc. Spinae

+ Clem. Alexand. l. 2. paed. c. 8.

+ Eccli. 28. 28.

+ Osea 2. 6. 7.

[p. 543]

enim tribulationum, quas misericorditer saeuiens saepiùs immittis, Corda nostra ita concludunt, vt non liceat eis ire quò desiderabant, sed reuertantur ad te virum suum priorem: sicut olim Israëlitae, cùm⁺ occideres eos, quaerebant te & reuertebantur, & diluculò veniebant ad te. Sed & spinea corona tua, Domine, & consideratio dolorum, quos ea tibi inflixit, sepiet viam Cordis mei spinis, ne excurrere velit & vagari post greges sodalium suorum,⁺ ne sectari velit delectabilia & vanitates sensuum; sed maneat in horto tuo tecum, consors spinarum & tormentorum tuorum. Eligam ergo, cùm Lectissima Sponsa tua Catharina Senensi, spineam coronam prae aureâ, illaq́; Cor meum circumcingam, timens, multumq́ue reformidans, sub capite spinato membrum esse delicatum. Muniat, oro Domine, Cor meum spinea corona capitis tui, vt per medios tribulationum aculeos, ad immarcessibilem coronam gloriae tandem pertingere merear. Amen.

+ Psal. 77. 34.

+ Cant. 1. 6.

[p. 544]

PICTVRA CORDIS EX SINDONE

VERONICAE EXPRESSA.

Signatum est super nos lumen uultus tui Domine.
dedisti laetitiam in CORDE meo. Psal. 4. 7.

Inspice prototypon, tensiq́ue in sindone CORDIS

Dilecti faciem spinea pingat acus.

45.

[p. 545]

Lectio VI.
Pictura Cordis, ex Sindone Veronicae expressa.

Signatum est super nos lumen vultus tui

Domine, dedisti laetitiam in Corde

meo Psal. 4. 7.

Inspice prototypon, tensiq́ue in sindone Cordis

Dilecti faciem spinea pingat acus.

QVam felix, Domine, munere tuo, quàm fortunata fuit illa Veronice, siue Veronica; quae tibi sub trabali Cruce gementi, praeq́ue laboris, itinerisq́ue molestiis extremè fatigato, & tantum non fatiscenti sudarium obtendit, quo vultum tuum benedictum, sanguine, suderoq́ue conspersum abstergeres. Recepit verò Mnemosynon omni veneratione dignissimum; velum siquidem illud venerandae faciei tuae applicatum, viuam eiusdem effigiem impressam retinuit, magno piae illius menti solatio. Desideraui & ego saepissimè, ô speciose formâ⁺

+ Ps. 44. 3.

[p. 546]

prae filiis hominum, faciem illam tuam decoram, & plenam gratiarum, faciem illam,⁺ in quam desiderant Angeli respicere, imprimi Cordi meo, tamquam mollissimae cerae, vt pertetuam tui retineret imaginem.⁺ Quoties optaui, vt celte sculperetur in silice Cordis mei viua effigies serenissimi vultus tui! Nosti Domine, quàm saepè concupiui, vt claui illi, qui caeli fabricatrices manus tuas, & beatissimos pedes terebrarunt, efficerentur mihi caelum, quo profundissimè exararem, incideremq́ue te in lamina Cordis mei! O quoties tibi⁺ dixit Cor meum: Exquisiuit te facies mea! faciem tuam Domine requiram. Ne auertas⁺ faciem tuam à me! Quoties dixi: Ostende mihi faciem tuam, & decorem vultus tui,⁺ quem deprecantur omnes diuites plebis. At hactenus non licuit esse tam beatos.

Qvid igitur faciam, aut quod consilium excogitabit Cor meum cupidissimum speciei & pulchritudines tuae? Quid agam Domine, vt fruar similitudine & imagine faciei tuae? Scio quid faciam: ingeniosus amor est, quod ille suggerit, perficere tentabo: tigilla mihi de Crucis tuae ligno accipiam, quę in quadratos margines compingam, in quibus Cor meum, tamquam telam mundissimam, explicabo, illudq́; fu

+ 1. Pet. 1. 12.

+ Iob. 19. 24.

+ Ps. 26. 9.

+ Cant. 2. 14.

+ Psal. 44. 13.

[p. 547]

nibus, quibus alligatus es, ô libertas mea, in quadrum ita distendam, vt nullam habeat plicam vel rugam, planumq́; fiat, in quo efformetur pictura faciei tuae. Quis verò hic Apelles, qui viuis coloribus hanc mihi exprimat? Quis Zeuxis aut Parrhasius, lineamenta haec, Veronices sindoni impressa, artifice manu imitabitur. Ipse ego hîc, dum alius non est, qualiscumq; pictoris munus obido, & respiciens in faciem Christi mei⁺ sudario impressam, eamdem, quâ potero, in Corde meo phrygio opere adumbrabo. Sed vbi acus? vbi byssus? vbi versicoloria fila? Ignosce Domine, reuerentiam Amor nescit, foras mittit pudorem; à tua hęc omnia desumam Passione. Suspiciendum Angelicis potestatibus caput, sed spinis, eheu! coronatum, omnia mihi haec suppeditabit. Pro radio enim & acu, mihi erit spina vna diadematis tui, quae sanguine tuo purpurara, quoties Cordis mei telam punget, eamdem roseo cruore pinget; nec opus mihi bysso, sed euulsis è sacrâ caesarie tuâ & honorandâ barbâ capillis texere mihi liceat. Quòd si non satis variegata viedatur haec pictura, lacrymis, ô Christe, tuis, nimium ruborem temperabo; vt pingam scilicet Dilectum meum candidum & rubicundum.⁺ Quis verò exactam adeò hîc pulchri-

+ Psal. 83. 10.

+ Cant. 5. 10.

[p. 548]

tudinem requirat, cùm ipsi prototypo non⁺ fuerit species neque decor; cùm fuerit quasi absconditus vultus eius & despectus,⁺ putatus quasi leprosus & percussus à Deo, vermis & non homo; opprobrium hominum, & abiectio plebis. Nullus ergo in Nazareaeo meo nimium candorem requirat, quem non licuit exprimere, nisi in⁺ diademate quo coronauit eum mater sua. Nemo à manu mea columbinos illos oculos⁺ velut lacte lotos expectet, cùm imbres lacrymarum, & defluentem stillantes sanguinem defigurare oportuerit. Qualis qualis tamen haec pictura est, aptissima illa & gratissima est Cordi meo; & ideò⁺ cum gaudio & exultatione dicam: Signatum est super me lumen vultus tui Domine: magno vtique fructu; nam idcircò dedisti laetitiam in Corde meo. Quid enim dulcius? quid laetius, quàm in Corde suo portare Imaginem filij Dei? Aptissimum porrò est, vt haec phrygia acu Cordi intexetur; vt ita non in superficie tantùm haereat, sed vndique Cor penetret, & ex vtraque parte sanguineum Sponsum depictum exhibeat. Delebilis est pictura, quae calamo fit aut penicillo: oblitterari potest luto laminae sculptura; eradi possunt altissimae caelatae litterae: emollita cera,

+ Isa. 53. 2

+ Ps. 21. 6.

+ Cant. 3. 11.

+ Cant. 5. 12.

+ Ps. 4. 7.

[p. 549]

aut nouo impresso signaculo, perit quae ei anteà erat impressa forma. Mea autem indelebilis est pictura; stabit quamdiu Cor stabit; eradi aut scindi non potest, nisi Corde ex parte lacerato. Manebit igitur Cordi meo indita amorsi mei facies: Fasciculus Myrrhae Dilectus meus⁺ mihi, inter vbera mea, in medio Cordis mei, commorabitur. Ita fiat, Domine Iesu! Illustra faciem tuam super Cor serui tui,⁺ mansionem tuam in eo fac, nec deseras donec reuelatâ facie videam te, & adimpleas⁺ me laetitiâ cum vulto tuo in aerternum benedicto.⁺

+ Cant. 1. 12.

+ Psal. 30. 17.

+ 2. Cor. 3. 18.

+ Ps. 15. 11.

[p. 550]

COR. PHIALA CHRISTO SITIENTI.
Dabo tibi poculum ex Vino cindîto. Cant. 8. 2.

Resque. quę Iudę genus offert, pocula fellis.
Compuncti CORDIS sed bibe, sponse, merum.

46.

[p. 551]

Lectio VII.
Cor Phiala Christo sitienti.

Dabo tibi poculum ex vino condito.

Cant. 8. 2.

Resque quae Iudae genus offert pocula fellis,

Compuncti Cordis sed bibe Sponse merum.

ADmirandvm valdè fuit, Amator hominum Iesu, quòd tu, apud quem est⁺ fons vitae, & aqua saliens in vitam aeternam, fatigatus ex itinere, sedensq́ue supra fontem, mulieri Samaritanae dixeris: Da mihi bibere.⁺ Quam petitionem & ipsa non parum admirabatur. Verùm, sitis illa multò grauior, multoq́ue admirabilior fuit, quam Passionis tuae tempore tolerasti, quam non dubito ipsos quoque Angelos in admirationem rapuisse, de qua sola in Cruce⁺ conqueri voluisti, & iam tanto ante tempore apud Prophetam Regium lamentabiliter eam deplorasti: Aruit, dicens,⁺ tamquam testa virtus mea, & lingua mea

+ Psal. 35. 10.

+ Ioan. 4. 7

+ Ioan. 19. 28.

+ Psal. 21. 16.

[p. 552]

⁺adhaesit faucibus meis. Quid est hoc, Domine, quòd tu qui das potum omni carni, ipsemet sitias, & non habeas qui refrigeret⁺ arentem linguam tuam? Sampsoni sitienti, aquam potabilem ex asini mandibula dedisti.⁺ Sitiuit abiectus puer Ismahel in deserto, & matri Agar Angelus puteum aquae⁺ detexit. Sitiuit rebellis populus Iudaeorum, & largissimas aquas petra eis suppeditauit.⁺Ne siti periret Elias, iussus est recedere ad torrentem Carith, vt ex eo biberet. Et Domino⁺ vniuersorum, calix aquae frigidae negatur. Potus enim ille, quem vitis aliena, Synagoga Iudaica, Plantatori suo offert,⁺ non potus est, sed tormentum: De⁺ quo audire lubet eloquium tuum, super mel dulce. Sonet vox tu in auribus meis: & explica mihi, ô Dilecte mi, vinum illud, quod tibi sub mortem propinatum⁺ est. Dederunt, inquis, in escam meam fel; & in siti mea potauerunt me aceto. Circumdedit⁺ me (impia Synagoga) felle, repleuit me amaritudinibus, inebrauit me absynthio. Sed augetur haec crudelitas, quòd & ego ex amaro Corde meo propinem⁺ tibi quotidie vinum cum felle mixtum, dum bona opera malâ intentione vitio, & corrumpo. Quid reddo tibi è vineâ,⁺ quam plantauit dextera tua, nisi vuam fel-

+ Cartag. hom. 7 de pass. l. 11.

+ Iudic. 15. 19.

+ Gen. 21. 19.

+ Num. 20. 11.

+ 3. Reg. 17. 3.

+ Matth. 10. 42.

+ Ps. 18. 11

+ Cant. 2. 14.

+ Ps. 68. 22

+ Thr. 3. 15

+ Matth. 27. 34.

+ Deuter. 32. 32.

[p. 553]

lis, & botros amarissimos? Tu stabiliuisti Cor meum fructu frumenti, vini, & olei;⁺ & pro eo, eheu! obtuli tibi fel draconum,⁺ & venenum aspidum insanabile. Doleo, Domine, super ingratitudine meâ tantâ; atque opto deinceps, conuerso Corde in vineam electam, & phialam auream, charitate rutilantem, ex eodem propinare tibi vinum optimum, dignum Dilecto meo⁺ ad potandum, labiisq́ue & dentibus illius ad ruminandum. Verùm, vt hoc de Cellario Cordis mei proferam, necesse est, vt priùs cognoscam quidnam sit illud, quod tantopere sitis. Sitis enim tua, salus nostra, redemptio nostra, conuersio Animarum nostrarum est: quae multò plus, quàm Corporalis cruciatus te torquet. Quis mihi det, Domine Deus meus, vt possim restringere hanc sitim tuam, & potare te vino⁺ compunctionis, de fluentis è torculari contriti Cordis mei! Lego scriptum: Date⁺ siceram moerentibus, & vinum his qui amato sunt Animo; bibant, & obliuiscantur aegestatis suae, & doloris sui non recordentur ampliùs. Quàm congruum esset, Domine, vt tibi in maximo moerore & armaritudine Anima existenti, hoc, quod ad mortem damnatis negari non solet, beneficium impenderetur; qui vtique iam

+ Ps. 4. 8.

+ Deuter. 32. 33.

+ Cant. 7. 9.

+ Ps. 59. 5.

+ Prou. 31. 6. 7.

[p. 554]

inde à Natiuitatis tuae exordio flagrantissimam hanc sitim semper habuisti, eamq́ue in vltima mortis hora maximè aperuisti, vt tuus in nos Amor, planè eximius, nobis apertè pateret. Quis autem, ô amantissime Sponse Animae meae, adeò ferus sit, qui, cùm audit te raucâ & intermoriente voce dicentem,⁺ Sitio, non mitescat, & liquefiat, vt totus conuertatur in potum, & leniat sitim amore captae Animae tuae? Quis non os illud, quod verba vitae aeternae deprompsit, & ignita illa eloquia, penetrantia vsq;⁺ ad diuisionem Animae & Spiritus toties erectauit, refocillare optaret, etiamsi maximo⁺ labore idipsum ei constaret? Concupiuit in siti sua Dauid aquam de Cisterna Bethlehem, & tres viri fortissimii irruperunt castra Philisthinorum, & haustam aquam attulerunt ad Regem: & non curram ego per medios cuneos aduersariorum meorum, per mille pericula Animę meę, vt hauriam aquam ad refocillandum Dilectum meum? Vereor enim, ne mihi dicat aliquando:⁺ Sitiui, & non dedisti mihi bibere. Vtinam, Domine, vnicum solatium Animae meae, dirumperes penetralia Cordis mei, & scaturire facias fontes & torrentes in⁺ medio pectore meo, vt de torrente in via bibas, antequam vitam morte claudas. Si

+ Ioan. 19. 28.

+ Hebr. 4. 12.

+ 2. Reg. 23. 15.

+ Matt. 26 35.

+ Ps. 109. 7.

[p. 555]

forem beneficio gratiae tuae instar amatae Sullamitidis tuae, darem equidem in hac aestuantissima siti tua, ori tuo poculum ex⁺ vino condîto, & mustum malorum granatorum meorum. Qualiscumq; tamen sum, offero tibi Cor meum, vt inde bibas qualemcumque amorem meum, satagentem sedare sitim tuam. Bibe Domine, obsecro te,⁺ bibe Cor meum liquefactum, quod cupit infundi Cordi tuo, & misceri amore liquescentibus visceribus tuis. Bibe citò, precor te, & absorbe vota mea, & innumera libamenta, quae profero tibi de praecordiis meis: & celebrabo conuiuium Regis mei, conuiuium, cui praesidet sollicitus amor, qui poculis alternis certare solet. Verùm quid loquor, suauissime Deus Cordis mei? quale refrigerium tibi paro Cordis vnius eliquatione, quâ velur aquae guttâ, magis irritabitur inexplebilis sitis tua? Vtinam liceret mihi, tenerrime Sponse Animae meae, vniuersa generis humani Corda liquare, vt hoc potu dulcissimo sitis tua sedaretur! sed vt video, cùm tantus non suppetat potus, prae siti moriturus es. O sitis! ô sempiterne ardor, vre me, vt satier à fonte viuo, qui surgit in amoenissimo Paradiso deliciarum, & irrigat ciuitatem Dei.

+ Cant. 8. 2.

+ Ioan. à Iesu Maria in Theolog. myst.

[p. 556]

COMPVNCTIO CORDIS

CLAVO TIMORIS DEI.

Confortauit eum clauis ut non moueretur. Isaia. 41. 7.

Hoc mihi COR sancti clauo transfige timoris.

Pro me, qui clauis in cruce fixus eras.

47.

[p. 557]

Lectio VIII.
Compunctio Cordis clauo timoris Dei.

Confortauit eum clauis, vt non moueretur.

Isaiae. 41. 7.

Hoc mihi Cor, sancti, clauo transfige, timoris,

Pro me qui clauis in Cruce fixus eras.

SItivit in te Anima mea,⁺ & Cor meum multipliciter Deus meus: desiderio enim desideraui sequi te, & coniundi tibi; ideoq́ue rogaui te per viscera misericordiae tuae, vt in funiculis⁺ Adam, & vinculis charitatis traheres⁺ me post te, & alligares me tibi. Verùm, quae mea infidelitas fuit, confregi iugum, dirupi vincula, & retrò recessit Cor meum.⁺ Quo nexu igitur me tibi astringes, vt ampliùs non discedam à te? Confringi possunt vincula, computrescere funes; at fortiùs & duriùs figunt claui. Quare, ô Domine, clauis tuis confige me tibi, vt nihil omninò sit quod me possit separare à cha-⁺

+ Ps. 62. 3.

+ Luc. 78

+ Oseae 11. 4.

+ Ier. 5. 5.

+ Rom. 8.

[p. 558]

ritate tua, possitq́ue de me illud dici: Confortauit⁺ eum clauis, vt non moueretur. Voluisti tu, ô Sponse Animae meae, priùs quidem funibas trahi & extendi, deinde verò in Cruce clauis configi, qui sacras illas manu tuas foderunt, & terebrarunt. Quid autem hoc significare dicemus, nisi⁺ quòd electos tuos, quos praedestinasti conformes fieri imagini tuae, per hos gradus prouehas ad salutem? Primùm enim trahis eos funibus ad te, deinde etiam fortiùs clauis tibi configis. Fune, ô Redemptor, alligatus⁺ tibi est, qui dum vehementiore tentatione turbatur, proponit sibi honestatis intuitum, memoriam promissionis, & hoc interim se fune retinet, ne propositum penitus abrumpatur. Durum profectò vinculum & molestum, sed & periculosum nimis, & quod diu tenere non possit. Siquidem putrescunt funes, & pudoris vinculam nos obliuiscimur, aut abrumpimus citò. Est autem qui clauis configitur Domino Maiestatis, quem timor Dei ligat, qui non expauescit ad vultus hominum, sed ad memoriam gehennalium tormentorum. Et hic quidem peccare non metuit, sed ardere. Duriùs tamen & fortiùs primò imprimitur, quia cùm ille vacillet in proposito, iste propositum non⁺ amittit. Confige igitur, timore tuo carnes

+ Isaiae 41. 7.

+ Rom. 8. 29.

+ Bernard. Serm. de triplici vinculo.

+ Ps. 118. 20.

[p. 559]

meas; clauum timoris tui adige per Cor meum, vt vel sic diligam te. Vt verò expressiùs desiderium Cordis mei Dilecto meo exponam, opto fiat in me, quod factum est in te propter me, & meam salutem. Quid illud, quaeso? Audi Iesu Sacerdos magne, tu & amici tui, qui habitant⁺ coram te. Nónne Pater caelestis dixit de te: Ecce lapis quem dedi coram Iesu, super lapidem vnum septem oculi sunt: Ecce ego caelabo scultpturam eius, ait Dominus exercituum: & auferam iniquitatem terrae illius in die vna. Lapis hic Tu ipse es, Domine Iesu,⁺ lapis summus, angularis, electus, in fundamento fundatus, in quo septem dona Spiritus sancti, vt septem oculi, requieuerunt. Hunc lapidem clauis Crucis Deus Pater per manus Iudaeorum caelauit, vt in die vna Passionis tuae, auferret iniquitatem terrae. Eîa age, Dilecte mi, ad imaginem & similitudinem istius, sculpe etiam in Corde meo timorem tuum: esto quaeso tu Caelator;⁺ clauus Crucis tuae scalprum & caelum; malleus verbum Dei (verba enim tua quasi malleus conterens petram) lapis verò sit Cor meum. In hoc ergo, ô Diuine sculptor, profundissimè insculpe timorem tuum, vt ille me à noxiis reuocet, & tibi configat Cor meum. Timor

+ Zachar. 3. 8. 9.

+ Hier. Rupert. in cap. 3. Zachar.

+ Ier. 23. 29.

[p. 560]

⁺enim Domini expellit peccatum. Confige ergo clauis, & destrue fomenta peccati,⁺ moriatur in carne mea omnis illecebra delictorum: libertatem vagandi cupiditas voluptatum Cruci affixa non habeat. Est enim quidam clauus spiritalis, qui patibulo Crucis Dominicae affigat has carnes. Quòd si carnes istae reiiciunt clauos diuini timoris,⁺ haud dubiè dicitur: Non permanebit Spiritus meus in his hominibus, quoniam carnes sunt. Nisi igitur affigantur Cruci, & configantur clauis à timore Domini, non permanebit in his Spiritus Dei. Confige igitur timore tuo Cor meum, vt mortificationem tuam, Domine Iesu, in Corpore meo iugiter portem.

Sed tam timor Domini, quàm clauus Crucis, qui illum designat, erit mihi pro⁺ praesidio & fraeno. Sic enim accepimus, Helenam Constantini matrem, clauos Crucis tuae, ô Domine, inuenisse, & vnum fręno alterum Diademati Imperatoris intexuisse. Non insolentia ista, sed pietas est; cùm defertur sacrae Redemptioni. Rectè in capite clauus, vt vbi sensus est, ibi praesidium. In vertice corona, in manibus habena; corona de Cruce, vt fides luceat; habena de Cruce, vt potestas regat. Impletum est in eo Zachariae vaticinium: In

+ Eccli. 1. 27.

+ Ambr. in Ps. 118.

+ Gen. 6. 3.

+ Ambros. de obitu Theodos.

[p. 561]

die illa erit quod super fraenum equi est,⁺ sanctum Domino omnipotenti. Quare sanctum super fraenum, nisi vt Imperatorum⁺ insolentiam refraenaret, & sancto dicere Spiritu videretur: Nolite fieri sicut equus & mulus: sed in fraeno & chamo maxillas eorum constringe. Sit quoque, Domine,⁺ clauus timoris tui Cordi meo galea salutis, & fraenum restringens me à lapsu⁺ impietatis, retrahens à noxiis excessibus.

Sed & aliud mihi beneficium omni acceptione dignissimum in clauo Crucis tuae contulisti. Ex clauo enim hoc licet mihi fabricare clauem, qua ingrediar penetralia tua. Clauis enim reserans, clauus⁺ penetrans factus est mihi, vt videam voluntatem Domini. Quidni videam per foramen? clamat clauus, clamat vulnus, quòd verè Deus sit in Christo, mundum reconcilians sibi. Ferrum petransiit, Domine,⁺ Animam tuam, & appropinquauit Cor tuum; vt iam non nescias compati infirmitatibus⁺ meis, Patet arcanum Cordis, per foramina Corporis, patet magnum illud pietatis Sacramentum, patent viscera⁺ misericordiae Dei nostri, in quibus nos visitauit oriens ex alto. Liceat ergo mihi, Domine, claue hac, de clauo tuo fabricatâ, introire in locum munitum, & in do-⁺

+ Zach. 14. 20.

+ Ita exponunt Greg. Tur. de gl. Marc. c. 8

+ Niceph. l. 8. c. 29.

+ Cyrill. Ambros. Lyran. in Psal. 31.

+ Bern. Ser. 61. in Cant.

+ Ps. 104. 18.

+ Hebr. 4. 15.

+ Luc. 1. 78

+ Ps. 30. 3.

[p. 562]

mum refugij sacratissimorum Vulnerum⁺ tuorum: vt ibi abscondas me à conturbatione⁺ hominum, à Spiritu pusillanimitatis, & tempestate, Concede hoc, Amor meus, qui calamo clauorum tuorum, atramento Sanguinis tui scripsisti me in⁺ manibus tuis, lege ibi scripturam tuam, & salua me opus manuum tuarum.

+ Ps. 30. 31.

+ Ps. 54. 9.

+ Isa. 49. 16.

[p. 563]

Septima Classis.
Cordis cum Cruce & Crucifixo conformatio.

CRvx Christi, Chistusq́ue Crucifixus, Iudaeis quidem⁺ scandalum, Gentibus autem stultitia; Vocatis verò atque electis, Dei virtus & Dei sapientia, iustitia, sanctificatio & Redemptio est. Quare redempti à Domino, omnem suum honorem & gloriam in Cruce, contemptibili anteà ligno, posuerunt. Hinc Paulus Apostolus dicebat: Mihi autem absit gloriari,⁺ nisi in Cruce Domini nostri Iesu Christi. Hanc venerabundus Andreas ita salutabat: Salue⁺ Crux, quae in Corpore Christi dedicata es, & ex membris eius tamquam margaritis ornata. O bona Crux, quae decorem & pulchritudinem de membris Domini suscepisti, accipe me ab hominibus, & redde me Magistro meo; vt per te me recipiat, qui per te me redemit. Haec est arbor illa, de qua Sponsa canit: Sicut malus⁺

+ 1. Cor. 1. 23.

+ Gal. 6. 14.

+ Breuiar. Rom.

+ Cant. 2. 3.

[p. 564]

inter ligna siluarum, sic Dilectus meus inter filios: Sub vmbra illius, quem desider aueram, sedi;⁺ & fructus eius dulcis gutturi meo. Crux est lectulus floridus Nazaraei nostri. Ferculum Salomonis⁺ de lignis Libani, cuius reclinatorium aureum, ascensus purpureaus, media charitate constrata propter filias Ierusalem. Crux Christi est vltima Scholae nostrae Classis, & supremus Gymnasij⁺ Cordis vertex. Venite ergo filiae Sion, & ingredimini Classem hanc, & videte vbi pascat, vbi cubet Dilectus vester in meridie. Crucis hanc Arborem, è Golgothano colle in agrum Cordis vestri transferte, totum Cor triumphali titulo Domino consecrate. Si amore vulnerari iuuat, Lancea illa, quae Dominicum pectus aperuit, Cor vestrum charitate vulnerabit. Si sitis⁺ torqueat, dabitur hîc poculum ex vino condîto, & mustum malorum granatorum de torculari Crucis profluens. Si Azylum quaeritis, ô⁺ trepidae columbae, nidificare hic licet in foraminibus petrae, in cauerna maceriae. Nec deest hic⁺ Speculum, in quo vultum natiuitatis vestrae consideretis: quinque enim illa protiosissima Christi Vulnera, totidem Specula sunt, omni vitro atque argento lucidiora, in quibus Cordis vestri naeuos facilè aspicietis. Si vagatae hacenus⁺ post greges sodalium requim quaeritis, extra Dilectum ne quaeratis; sed illi Cor vestrum iungite⁺ in monumento nouo, in quo sepultus fuit.

+ Cant. 1. 15.

+ Cant. 3. 9.

+ Cant. 1. 6.

+ Cant. 8. 2.

+ Cant. 2. 14.

+ Iac. 1. 23.

+ Cant. 1. 6.

+ Ioan. 9. 41.

[p. 565]

Ibi cum illo dulciter requiescite, vbi vos nullus suscitare neque euigilare faciet, quoadusque ipse velit. Atque hae sunt Lectionis, quae in vltima hac Classe explicantur.

[p. 566]

CORDIS IN CRVCE EXPANSIO.

In simplicitate CORDIS quaerite illum. Sap. 1. 1.

In cruce, ne rugosa fores, expansus obiui:

Sponsa tuum tendas COR, sit vt absq́ue plicâ.

48.

[p. 567]

Lectio IX.
Cordis in Cruce expansio.

In simplicitate Cordis quaerite illum.

Sap. 1. 1.

In Cruce, ne rugosa fores, expansus obiui;

Sponsa tuum tendas Cor, sit vt absq́ue plicâ.

IN lectulo meo per noctem⁺ quaesiui quem diligit Anima mea. Quaesiui eum, & non inueni. Quomodo enim inuenissem te in lectulo quietis & sensualitatis meae, qui triduo quaesitus à Sanctissima Matre tua & castisimmo Sponso euis Ioseph,⁺ inter cognatos & notos tuos minimè inuentes es. Surgam ergo, & circuibo ciuitatem: per vicos & plateas quaeram quem diligit Anima mea. Tandem autem post diligentem inquisitionem, inueni vbi quiescas, vbi cubes⁺ in meridie charitatis tuae. Inueni autem te in incommodo admodum lecto durissimae Crucis. In lecto, si clauos attendo,

+ Cant. 3. 1

+ Luc. 2. 44.

+ Cant. 1. 6.

[p. 568]

ferreo; si ceruical, spineo; si Crucem, ligneo.⁺ Iaces hîc, ô Rex pacifice, in nobilissimo ferculo Salomonis de lignis Libani: super omnia enim ligna cedrorum sola Crux celsior, in quo mundi vita pependit, cuius ascensus purpureus, immò sacro tuo Sanguine purpuratus, media autem eius charitate constrata sunt, propter filias Ierusalem: quia tu ipse ardens chartitate, medium Crucis occupas, & fideles Animas ad te attrahis. Durus fuerit hic lectulus, horridum prorsus reclinatorium, cùm tamen tu in eo caput & Corpus reclinas, dicam meritò: Dulce lignum, dulcis lectus, dulce pondus sustinent; fitq́ue fatalis ista Arbos, olim maledicta, per te,

⁺Arbor decora & fulgida,

Ornata Regis purpura.

⁺Optimè dixit Sponsa tua: Lectulus noster floribus. Quomodo enim non floridus, in⁺ quo non requiescit nisi flos campi, & lilium conuallium; in quo dormit flos de radice⁺ Iesse, roseo cruore vernans, & spirans odorem suauitatis. An non floridus lectulus qui in vertice Titulum inscriptum praefert: Iesus Nazarenus, id est florens, ac floridus omnium virtutum varietate. Id verò quod maximè in hoc lectulo placere debet, est, quòd dicatur Noster, id est,

+ Cant. 3. 9.

+ Breuiar. Rom.

+ Cant. 1. 15.

+ Cant. 2. 1.

+ Isa. 11. 1.

[p. 569]

tibi mihiq́ue communis: id scilicet me docens, vt consortium Crucis tuae non abhorream. Necesse enim est vt & crucifigatur⁺ vetus homo cum Christo, vt resurgat nonus: nedesse est vt compatiatur, si velit⁺ conregnare; crucifigendum est incircumcisum Cor, & rebellis caro: qui enim ⁺ sunt Christi, carnem suam crucifixerunt cum vitiis & concupiscentiis. Sed quid peccauit vetus homo? quam accusationem adfertis aduersus Cor illius? quid mali⁺ fecit? Irritauit impius Deum; dixit enim in Corde suo, Non requiret Cor eius⁺ congregauit iniquitatem sibi. Dixit denique⁺ in Corde suo: Non est Deus. Quid⁺ vobis videtur? Blasphemauit: crucifigatur:⁺ tolle, tolle crucifige eum. Iustum est, Domine, iudicium tuum; crucifigendem prorsus⁺ est Cor hoc, vt moriatur mundo, & mundus ipsi, vt possim cum Paulo dicere: Mihi⁺ mundus crucifixus est, & ego mundo. Accipe igitur, Domine, Cor meum, & crucifige illud tecum, affigens illud clauis timoris tui, vt vniuersa eius desideria non eius seruiant concupiscentiae, sed mortificationi maneant affixa. Et sicut qui patibulo⁺ Crucis affigitur, non iam praesentia contemplatur, nec de suis affectionibus cogitat, non pro die crastino sollicitudine

+ Rom. 6. 6

+ Rom. 8. 17.

+ Galat. 5. 24.

+ Ioan. 18. 29.

+ Ps. 10. 13

+ Ps. 40. 7.

+ Ps. 13. 1.

+ Matth. 26. 66.

+ 2. Matth. 12. 41.

+ Galat. 6. 14.

+ Cassian. l. 4. c. 35.

[p. 570]

curaq́ue distenditur, seq́ue cùm adhuc spirat in Corpore, cunctis elementis credit esse defunctum, illuc praemittens sui Cordis intuitum, quò se non dubitat illicò transiturum. Ita me quoque timore tuo crucifixum, non solùm carnalibus vitiis, verùm etiam ipsis elementis mortuum fac, Domine; vt illuc habeam oculum Cordis defixum, quò spero tecum per Crucem peruenire. Aliud pratereà Documentum, Crucifixio tua Cordi suggerit. Simplex enim naturâ, simplicitatem Cordis exquiris:⁺ & ideò cum simplicibus sermocinatio tua. Hinc & admonemur, in simplicitate⁺ te Cordis quaerere te. Hoc est, non aliud⁺ tamquam te, non aliud praeter te, non aliud post te. Contrà verò dehortatur nos Scriptura tua à duplicitate Cordis, dicens: Ne⁺ incredulus Deo, & ne accedas ad illum duplici Corde. Vir enim duplex Animo⁺ inconstans est in omnibus viis suis. Quare autem est inconstans? quia nimirùm caret anchorâ spei, quâ Cor hominis affigitur, ne huc illucq́ue, instar nauis à vento agitatae, circumferatur. Quid igitur facto opus est, vt multiplicis Cordis plicas, latebras, & recessus explicemus? Docuisti nos hoc, Domine, in Cruce extensus. Vt enim⁺ exhiberes tibi gloriosam Ecclesiam, non

+ Prou. 3. 42.

+ Sap. 1. 1.

+ Bern. ser. 2. ad Fratres.

+ Eccli. 1. 36.

+ Iac. 1. 6.

+ Ephes. 5. 27.

[p. 571]

habentem maculam aut rugam, temetipsum tradidisti pro ca. Vt illam mundares à macula, Sanguinem tuum fudisti illi in lauacrum: vt expolires à ruga, extensus & explicatus es in Cruce; atq; ita quidem, vt dispersa sint⁺ omnia ossa tua, fieretq́ue Cor tuum tamquam cera liquescens in medio ventris tui. Foderunt, ô Domine, manus tuas, & pedes tuos; & ne vlla plica remaneret in Corpore tuo, illud ita extenderunt, vt dinumerarent omnia ossa tua. Tanti tibi constitit diducere rugas dilectae Sponsae tuae! Quis mihi det, Domine, vt Cor meum tibi configatur Cruci, & expandatur vndequaque, vt non remaneat in eo vlla plica aut ruga; vt habeam nimirùm puram & simplecem omnibus in rebus intentionem, quâ vni tibi Dilecto Cordis mei placere desiderem, dicamq́ue illud: Dilectus meus mihi,⁺ & ego illi. Displicent tibi qui in Corde &⁺ Corde loquuntur, ore suo benedicentes,⁺ mala autem in Cordibvs eorum. Oderunt⁺ quoq; filij hominum duplices Corde. Hinc etiam prudentes huius saeculi, obseruantes fructum Arboris Perseae formam Cordis repraesentare,⁺ folia autem similitudinem linguae, voluerunt illo designari, Cor & linguam hominis debere conuenire; nec aliud linguâ, aliud Corde promendum, Cor enim

+ Psal. 21. 15.

+ Cant. 2. 16

+ Ps. 11. 3.

+ Ps. 61. 5.

+ Ps. 27. 3.

+ Plutarc. de Iside, & Osiride

[p. 572]

⁺ingrediens duas vias, non habebit successus; & prauum Cor in illis scandalizabitur.⁺ Scio autem, Domine Deus meus, quòd Corda probes, & simplicitatem diligas, & ideò in simplicitate Cordis mei offero tibi meipsum totum ad crucifigendum, & ab omni plica explicandum, vt simplice Corde vni Deo & simplici placere possim. Placet mihi, Domine, Crux tua, quae me tibi conformem faciat; quare cum B. Andrea⁺ Apostolo tuo dicam: O bona Crux, quae decorem ex membris Domini suscepisti, diu desiderata, sollicitè amata, sine intermissione quaesita, & aliquando cupienti Animo praeparata: securus & gaudens venio ad te, ita & tu exultans recipias me: accipe me ab hominibus, & redde me Magistro meo; vt per te me recipiat, qui per te me redemit.

+ Eccli. 3. 28.

+ 1. Paral. 29. 17.

+ Breuiar. Rom.

[p. 574]

CRVCIS IN CORDE PLANTATIO.

Plantatio Domino ad glorificandum. Isaiae. 61. 3.

Dulce, precor tenero CORDI crucis insere lignum.

Foecundâ crescet nobilis arbor humo.

49.

[p. 575]

Lectio X.
Crucis in Corde plantatio.

Plantatio Domini ad glorificandum.

Isaiae. 61. 3.

Dulce, precor, tenero Cordi Crucis insere lignum:

Foecundâ crescet nobilis arbor humo.

VEniat Dilectus meus in hortum suum, non quidem vt Lilia colligat, aut comedat⁺ fructus pomorum suorum: sed vt quasi colonus & Agricola, rursum plantet Paradisum voluptatis, sicut planauerat ab initio. Repurgani⁺ terram Cordis mei à vepribus⁺ & spinis, lapides selegi ex ea, & sarculo poenitentiae suffodi eam. Quid igitur restat, ô caelestis Hortulane, nisi vt venias,⁺ & plantes plantationem fidelem? Paratum Cor meum Deus, paratum Cor⁺ meum! tempus plantationis aduenit: veni, &

+ Cant. 5. 1.

+ Gen. 2. 8.

+ Isa. 5. 2.

+ Isaiae 17. 10.

+ Ps. 107. 2.

[p. 576]

planta hortum tuum, transfer lignum vitae de monte Caluariae, insere illud humo Cordis mei. Nobiliori sanè plantâ vernare non potest terra nostra, meliore ligno decorari non potest hortus noster. Est siquidem

Crux fidelis, inter omnes,

Arbor vna nobilis;

Nulla silua talem profert

Fronde, flore, germine.

⁺Fuerit olim infamis stipes, lignum ignominiosissimum, arbor infelix; postquam tamen in eâ salus mundi suspensa fuit, omnis illi ignominia detracta est, atque, vt Sybilla cecinit,

⁺Est lignum felix, in quo Deus ipse pependit.

Ipse enim Rex regum contactu membrorum suorum decorem & honorem huic ligno attulit,

⁺violentaq́ue robora membris

Illustrans propriis, poenam vestiuit honore;

Ipsaq́ue sanctificans in se tormenta beauit.

Haec est igitur Arbor nobilissima, in nobilissimo Paradisi mei loco collocanda. Arbor mali punici, unde suauè rubens, hiansq́ue pendet speciosissimus fructus, regiâ coronâ insignitus: haec est Cedrus Libani, & Palma exaltata in Cades. Arbor haec⁺ qausi oliua pullulans, & Cypressus in alti-

+ Liuius. lib. 1.

+ Syb. apud Sozom. lib. 2. c. 1.

+ Sedul. l. 4 Carm.

+ Eccli. 24. 19.

[p. 577]

tudinem se extollens; immò, vt quidam cecinit,

Vberior palmâ, platano formosiur Arbor,⁺

Fertilior citro, nobiliorq́ue cedro:

Durior haec ebeno, buxiq́ue per ennior vmbra,

Quae sibi pomiferum sola sit apta nemus.

Quàm decora, quàm suauis est haec Arbor, quae nihil lethi habeat, sed tota laetitiae sit. Semper enim lignum Crusis vitam⁺ germinat, fructificat iucunditatem, oleum laetitiae stillat, blasamum sudat spiritualium charismatum: non est silvestris arbor, lignum vitae est apprehendentibus⁺ illam. Oliua est, vncti Messiae pinguedine & misericordiae visceribus⁺ redundans; oleum enim effusum nomen⁺ eius, de cuius plenitudine omnes accipiunt. Crux est vinea Engaddi, Botrum⁺ Cypri nobis exhibens, è quo vinum compunctionis bibere liceat. Crux Arbor est dignissima, semper virens,

Arbor, cui nostrae stemma salutis inest.⁺

Ipsa Dei pietas ramorum amplexibus haeret,

Et riguus Christi Sanguine vernat apex.

De trunco fidei pendent mysteria nostrae,

Maiestate Deus, corpore verus homo.

Radicam cruor innocui purissimus Agni,

Qui lauat humanae vulnera sortis, alit.

+ Balduin. Cabil. in Magdal. l. 5. Epigram. 83

+ Bernard. Ser. de S. Andrea.

+ Prou. 3. 18.

+ Cant. 1. 2.

+ Ioan. 1. 16.

+ Cant. 1. 13.

+ 1. Boch. in Carm. ad Ligsij lib. de Cruce.

[p. 578]

 

O Crux, ô columen, spes vnica, planta salutis,

 

O lignum aetherij fertile depositi.

Quid mirum igitur, si vnam hanc tam speciosam, tam frugiferam Arborem, prae omnibus Cordi meo eligam inserendam, cùm omnes fructuum vbertate superet? Desidero, ô Dilecte mi, vt vsque ad imum Cordis mei fundum, infigas mihi Arborem Crucis benedictae, vt in eo radices agat, crescat, & refloreat; vt⁺ viuam iam non ego, sed viuat in met Christus, & hic Crucifixus. Quòd si lignum⁺ hoc plantari desideret secus decursus aquarum, vt proferat ftructum in tempore suo; affundam radici eius copiosissimos lacrymarum riuos, quibus nouellam plantationem rigabo: neque imbres mihi deesse poterunt; si enim Crux mihi figatur in Corde, amore Amoris illius, qui in eâ pro me suffixus est, Cor compunctum⁺ scaturiet fontem lacrymarum, cuius exitus deducant oculi mei die ac nocte. Quidni enim hoc sperem contactu salutaris⁺ huius ligni, si arida virga Moysis è durisiimo saxo fontem profluum elicuit?

Sed quo emolumento hanc Arborem ita in horto meo plantari concupisco?⁺ nisi vt cum Sponsâ dicam: Sub vmbrâ illius, quem desideraueram, sedi; & fructus eius

+ Galat. 2. 20.

+ Ps. 1. 3.

+ Ps. 118. 136.

+ Exod. 17. 6.

+ Cant. 2. 3.

[p. 579]

dulcis gutturi meo. Refrigerium peto, & refectionem: refrigerium ab vmbrâ, vt scapulis tuis obumbres mihi, tu huius⁺ Arboris fructus suauissime, cui diximus: In⁺ vmbrâ tuâ viuemus. Nathanael sub arbore fici videtur, Dauid in vmbra alarum tuarum⁺ sperat, Zachaeus in arborem Sycomori⁺ ascendit, vt te, Dilecte mi, videat.⁺ Ego verò sub hac Arbore sedeo, in qua expandisti⁺ manus tuas, vt totum mundum obumbrares: sedeo, inquam, vt Crucis tuae velamento à malignitate saeculi, & Corporis ardore protegar atque defendar. Quos enim adussit libido, hos, ô Domine Iesu, Crux tua refrigerat, in quâ te reclinasti, vt nostra delicta susciperes. Confugiat, Domine, Cor meum sub vmbra alarum tuarum,⁺ ab aestibus cogitationum huius saeculi, vt in tui refrigerij temperamento absconsum, cantet & dicat: In pace, in idipsum⁺ dormiam & requiescam. Refectionem quoque mihi dabit haec Arbor, cuius fructus⁺ dulcis gutturi meo. Cetera quidem⁺ siluarum ligna, etsi vmbram solatij habeant; sed non vitae refectionem, non fructus perpetuos salutis: vnus est enim vitae Auctor, vnus Mediator Dei & hominum⁺ homo Christus Iesus, qui dicit Sponsae suae: Salus tua ego sum. Hic est fructus ligni vi-⁺

+ Ps. 90. 4.

+ Thren. 4. 20.

+ Ambr. in Ps. 118.

+ Ps. 118.

+ Ps. 16. 8.

+ Luc. 19. 5.

+ August. Meditat. cap. 37.

+ Ps. 4. 9.

+ Cant. 2. 3.

+ Bernard Serm. 48 in Cant.

+ 1. Timot. 2. 5.

+ Ps. 34. 3.

[p. 580]

⁺tae gratus, suauis,& immortalitatem praebens. O Domine, da mihi hunc fructum, dulcem fructum Cordi meo; altus est, attolle desiderium; benedictus est, sanctifica obsequium; imputribilis est, purifica affectum; suauis est, laetifica Cor; vt in te solo delectetur, qui es potissimus fructus potens illud in aeternum satiare.

+ Orig. homil. 13. in Cant.

[p. 582]

DEDICATIO CORDIS TITVLO CRVCIS.

Titulis Domini iuxta terminum altaris erit in
signum et in testimonium Domino exercituum. Isaiae. 19. 19.

Hoc titulo, tibi, Christe. COR hoc, dico, consecro totum:

Nolo quod esse meum, si queat esse tuum.

50.

[p. 583]

Lectio XI.
Dedicatio Cordis Titulo Crucis.

Titulus Domini iuxta terminum Altaris,

erit in signum, & in testimonium Domino exercituum.

Isaiae. 19. 19.

Hoc Titulo, tibi Christe Cor hoc, dico consecro totum,

Nolo quod esse meum, si queat esse tuum.

COnsidera, ô Anima mea, Sponsum tuum non vno modo Cor tuum sibi velle praeberi. Vult enim illud sibi vendi pretio regni caelestis; vult sibi dari in munus gratuitum; vult sibi offerri in sacrificium gratiarum actionis, pro eo quòd tradidit semetipsum oblationem, & hostiam Deo in odorem suauitatis.⁺ Templum quoque desiderat in Corde tuo sibi construi, in quo habitet; idemq́ue optat esse Altare, in quo spirituales ei hostiae offerantur. Sequere, Anima mea, votum Sponsi tui, & Templum

+ Ephes. 5. 2.

[p. 584]

hoc ei consecra; sanctificatum hoc Altare illi dedica. Quomodo verò, quibúsve verbis solemnem hanc dedicationem perficies? Non aliis sanè, quàm iis ipsis, quae⁺ Pilatus coronato capiti Amoris tui in Titulum superposuit. Si enim Martyrum Basilicae, & prima Christianorum Templa dicta sint Tituli; quídni conueniat Titulo Crucis Dominicae spirituale Cordis Templum Domino consecrari. Constructurus⁺ Iacob Altare Domino, erexit lapidem in Titulum: erige & tu Titulam Dilecti tui super lapidem Altaris Cordis tui, vt fiat quoque Bethel, id est, Domus Dei.

⁺ Svperstitiosi Athenienses Aram suam inscripserant, Ignoto Deo. Ego verò⁺ non sic; sed dicam: Domini ego sum, & mane mea scribam, Domino. Noto, inquam,⁺ in Iudaea Deo, Cordi meo cognito, Cordis mei Cognitori & Conditori consecrabo Aram Cordis mei. Dauid,⁺ dum eructaret Cor eius verbum bonum,⁺ dicauit opera sua Regi: tibi verò Regi immortali & inuisibili, Deo Cordis mei, dico ego non modò opera mea; sed ipsum⁺ operum fontem Cor meum, vnde exeunt cogitationes meae, laudationes tuae. Tibi Iesu Nazareno Regi Iudaeorum aram Cordis mei aeternùm dico, consecroq́ue:

+ Ioan. 19. 19.

+ Gen. 29. 8.

+ Act. 17. 23.

+ Isaiae 44. 5.

+ Ps. 75. 2.

+ Ps. 44. 1.

+ 1. Tim. 1. 17.

+ Matth. 15. 19.

[p. 585]

tot enim titulis Cor totum tuum est, quot Titulus hic tuus verba praefert. Debetur enim tibi, ô Iesu Saluator. Cor illud, pro quo faluando in Cruce mori dignatus es. Tuus igitur sum ego, saluum me fac, quem⁺ tanto pretio redemisti; saluum fac à vitiis, & à meipso, vt non meus, sed tuus esse possim. Nazareno florido Sponso, & flori de radice Iesse, in arbore Crucis venustissimè vernanti, lectulum floridum Cordis mei ab eo consitum, ab eo cultum, sponte offero: vt, si quae ibi sint de⁺ eius munere, lilia colligat, & amore in Cruce languens, floribus meis vtcumque⁺ fulciatur. Tu verò, ô Nazarene flos agri, & lilium conuallium, pretioso Sanguine⁺ riga hunc hortum, vt denuò flores appareant in terra nostra. Regi super Sion⁺ montem sanctum constituto, qui gloriosissimè sanctum constituto, qui gloriosissimè regnauit à ligno, in quo suspensus fuerat, vt acquireret sibi regnum Cordis⁺ mei, & non regnaret in eo peccatum; Regi, inquam, Cordis mei, & amori meo crucifixo dedico Cor meum; vt in eo adueniat⁺ regnum ipsius, sedeatq́; in illo tamquam in praeparato solio maiestatis suae.

Quare

Rex Christe clementissime,

Tu Corda nostra posside:

+ Ps. 118. 94.

+ Cant. 6. 1.

+ Cant. 2. 5.

+ Cant. 2. 1.

+ Ps. 2. 1.

+ Rom. 6. 12.

+ Matt. 6. 10.

[p. 586]

⁺Tu esto Rex meus, & Dominus meus; vt non dominetur mei omnis iniustitia. Iudaeorum⁺ Regi, regnanti super Iudaeos non litterâ, sed Spiritu, quorum Corda circumcisa sunt circumcisione spirituali, Cor meum in perpetuum offero sacrificium. Rex diceris Iudaeorum, id est, confitentium, vel peccata sua, vel laudes tuas. Quare & ego confitebor tibi in directione⁺ Cordis omnes iniquitates meas, & praeuaricationes Cordis mei; vt⁺ fiat mihi confessio ad salutem. Dignus quoque est tu, Domine Iesu, vt omne⁺ Cor, & omnis lingua confiteatur gloriam nominis tui: sed & ego confitebor tibi in⁺ toto Corde meo, & collaudabo nomen⁺ tuum assiduè, nec erubescam te coram regibus & principibus terrae; vt cùm confessus⁺ fuero te coram hominibus, confitearis & me coram Patre tuo, qui in caelis est.

Ecce Domine, debitum tibi tot titulis Cor meum, aeterno affectu dedico tibi. Agnosce, quaeso, inscriptionem Altaris huius, Titulo Crucis tuae exaratam, tibiq́; illud vendica, vt numquam profanetur, aut ad deos alienos transferatur. Scripsi manu meâ, & inscripsi tibi possessionem Altaris huius: reclamet licet caro, obganniat mundus,⁺ contradicat diabolus; quod scripsi, scripsi.

+ Ps. 118. 133.

+ 2. Cor. 3. 6.

+ Ps. 118. 7.

+ Rom. 10. 10

+ Philip. 2. 11.

+ Ps. 137. 1

+ Eccli. 51. 1.

+ Matth. 10. 22.

+ Ioan. 19. 22.

[p. 587]

Non refigo Titulum quem posui, non corrumpo Tituli inscripitonem. Quinimmò sit mihi hic Titulus pro fortissimo⁺ praesidio, & munitissimâ tutelâ: siquidem Titulus, quasi tutulus à tuendo dictus est. Sit, inquam, mihi turris fortitudinis à facie inimici; vt ex inscriptione Tituli, videns in cuius possessione sit locus cui praeponitur, longè fugiat ab eo, sciens, quòd nemo possit tibi resistere.

Ita enim (Augustino teste) ne domum⁺ alicuius inuadat aliquis potens, ponit ibi Titulos potentis; vt cùm Titulus lectus fuerit, conterritus quis potentiâ nominis, abstineat se ab inuasione. Et quando potens aliquis inuenerit Titulos suos, iure rem sibi vendicat, & dicit: Titulos meos posui, mea res est. Sic & qui Baptismum tuum, Christe Iesu, habemus, non delemus Titulos; sed agnoscimus Titulos Regis nostri, Titulos Imperatoris nostri. Sed quid dicimus? ô domus misera, ille te possideat, cuius Titulos habes; Christi Titulos habes, noli esse diaboli passessio. Tua sit ergo, Domine Iesu, possessio Cordis⁺ mei, Titulo tuo praenotata; sitq́ue, oro, mihi pro regiis velis (vt vocabat Iustinianus) regiisq́ue cortinis (vt Ambrosius⁺ loquebatur) siue, Sauue Guarde,

+ Festus verb. tit. & Varro lib. 6. de ling. latina.

+ In Ps. 21. in Exposit. 2.

+ L. nequis. C. vt nemo priu.

+ Amb. Ep. 33. ad Marcell.

[p. 588]

Titulus tuus, qui contra aduersariorum impetus domum Cordis mei custodiat.

Agnosce igitur, Domine, hanc scripturam, & tuere tuam creaturam; fiatq́ue spirituali quodam modo in me illud, quod⁺ apud Isaiam scriptum est: Titulus Domini iuxta terminum Altaris erit in signum, & in testimonium Domino exercituum. Sit, inquam, Titulus Domini mei positus iuxta, vel supra terminum Cordis mei, in signum & testimonium Domino exercituum: quòd nempe Cruce & Passione suâ me sibi redemerit; ideoq́ue ex Titulo hoc agnoscat me suum; agnoscar quoque ab aliis redemptus Iesu Christe, aeternumq́ue Regis mei mancipium glorioso eius Titulo insignitum.

+ Isaiae 19. 19.

[p. 590]

APERTIO CORDIS,

LANCEÂ LONGINI.

Vulnerata charitate ego sum. Cant. 2. 5.

COR. pia. transadigat diuini vulnere amoris.

Lancea, quo Jesu tincta cruore rubet.

51.

[p. 591]

Lectio XII.
Apertio Cordis Lancea Longini.

Vulnerata charitate ego sum.

Cant. 2. 5.

Cor, pia transadigat Diuini vulnere amoris

Lancea, quae Iesu tincta cruore rubet.

NOn timore tantùm, sed & amore tuo, Amator Cordis mei dulcissime, configi desidero: non enim te in Cruce timor detinuit, sed amor. Magis enim amore mei, quàm ferreis istis clauis Cruci affixus eras. An non igitur meliùs amore tibi coniungi, quàm timore? timor enim habet poenam, perfecta autem charitas foras mittit⁺ timorem. Sed quàm diues es, Domine, in misericordia & miserationibus, qui non⁺ passus es in Passione tua quidquam deesse, quod nostrae saluti quoquo modo posset deseruire. Instrumenta enim Passionis tuae, facta sunt instrumenta perfectionis nostrę.

+ 1. Ioan. 4. 18.

+ Eph. 2. 4.

[p. 592]

Funes enim tui Cor nostrum ad te trahunt, Columna tua Cor sustentat, Flagella excitant, Corona munit, Claui timore tuo⁺ Cor configunt. Quid restat, quaeso, nisi vt Lancea tua amore Cor sauciet? Postquam⁺ enim iam mortuus eras, vnus militum Lanceâ sacratissimum latus tuum aperuit, & quidem Animam tuam non attigit crudelis lancea; sed Matris vtique tuae Animam⁺ pertransiuit. Tua, Domine, Anima, iam ibi non erat, sed Matris tuae planè inde nequibat auelli. Tuum igitur Corpus, non Animam: Matris verò Animam non Corpus

⁺Mucrone diro lanceae

Longinus ille Centurio vulnerauit. O quàm velim, vt integro Corpore, eâdem lanceâ transuerberes Animam meam, & Cor meum amoris tui cuspide salubriter vulneres: potens est enim haec lancea frigidum Cor meum amoris igne succendere. Postquam enim feruentissimam fornacem aestuantis amore pectoris tui introiuit, eodem igne candens & feruens regressa est. Non iam ampliùs riget, aut friget hoc ferrum, calido Sanguinis tui imbre tinctum: suauis est hasta, quam Dilecti mei purpura vestit, cruor diluit, amor efficit ignitum. Hac igitur lanceâ transfige

+ Ioan. 19. 34.

+ Bernard. Serm. Signum magnum.

+ Lucae. 2. 35.

+ Breuiar. Rom.

[p. 593]

pectus & Cor meum; transfige, dulcissime⁺ Domine Iesu, medullas ac viscera Animae meae, suauissimo ac saluberrimo amoris tui vulnere, verâ, serenaq́ue, & Apostolicâ sanctissimâ charitate, vt langueat & liquefiat Anima mea solo semper amore & desiderio tui. Meritò mihi reposco vulnera, quia vulneratus es propter⁺ iniquitates nostras: amore tuo vulnerari exopto, qui amore mei multò validiùs quàm lanceae mucrone vulneratus es. Vnde & dixisti: Vulnerasti Cor meum, soror⁺ mea Sponsa, vulnerasti Cor meum in vno oculorum tuorum, & in vno crine colli tui. Vulneratus ergo à me, Amor meus, amoris vulnus repone. Cor enim meum⁺ malè sanum est, cùm nullo tui amore sauciatur; percussum autem charitatis spiculis, vulneratur in intimis affectu pietatis, ardet desiderio contemplationis: & miro modo viuificatur ex vulnere, quae priùs mortus iacebat in salute. His me Vulneribus offero, felicem me reputans hac lanceâ sauciari. Haec sunt enim Vulnera, quae osculis⁺ praeferuntur: Vtiliora vulnera amici, quàm voluntaria oscula inimici. Saucia ergo Domine,⁺ pectus meum, vt cum Sponsâ dicere queam: Vulnerata charitate ego sum.⁺ Heu! heu, Domine mi, quare me fecisti,

+ Bonauent. in Stim. diuini amoris.

+ Isa. 53. 5.

+ Cant. 4. 9.

+ Greg. l. 6. Moral. cap. 14.

+ Ambr. in Ps. 118.

+ Prou. 27. 6.

+ Cant. 2.

[p. 594]

⁺si non debeo tibi esse coniunctus? quare non sum pariter tecum vulneratus? Pro me, Domine, pro me vulneratus es, non pro te; & tu vulnera portas, non ego. Quid est hoc? Ego debeo esse subiectum vulnerum, & non tu: quia ego sum, qui peccaui, ego qui iniquè egi; sed tu, qui es innocens ouis, quid fecisti? Vertantur, obsecro, vulnera haec in me, & in domum Patris mei. Redde nobis, Domine, redde vulnera nostra, ne tu, qui innocens es, nocens appareas, retinens vulnera aliena: aut saltem tecum vulnera Corda nostra. En mori volo, nisi vulneres mentem meam. Abhorreo videre Cor meum non vulneratum, cùm videam te Saluatorem sic pro me yilissimo Cruci affixum. Aut ergo, Domine Iesu, me tecum conuulnera, aut certè da mihi licentiam transuerberandi⁺ meipsum materiali gladio. Nolo enim, Domine, sine vulnere viuere, quia te video vulneratum. O Domine, quare mihi quod peto non tribuis? Si te offendi, pro iusitia Cor meum vulnera. Si tibi seruiui, nunc pro mercede peto vulnera. Et vbi est, Domine, vbi est pietas tua? vbi est immensa clementia tua? quare factus es mihi crudelis, qui semper fuisti benignus? Quare factus es mihi amarus,

+ Bonauent. in prima part. c. 2. Stim. diuini amoris.

+ Cap. 3.

[p. 595]

qui semper fuisti dulcis & pius? Quare factus es mihi auarus, qui semper fuisti liberalis & largus? Non peto à te, Domine, Solem, neque sidera; sed peto vulnera. Quid est hoc, quòd sic de istis vulneribus es auarus. Aut à me, Domine, vitam auferas corporalem, aut Cor meum vulnera. Verecundum enim & opprobirosum est mihi, videre Dominum meum Iesum vulneratum, & me seruum vilissimum pertransire illaesum. Rogo te per illa salutifera⁺ vulnera tua, quae passus es in Cruce pro salute nostra, è quibus emanauit ille presiosus Sanguis, quo sumus redempti: vulnera hanc Animam meam peccatricem, pro qua etiam mori dignatus es: vulnera eam igneo & potentissimo telo tuae nimiae charitatis. Viuus est enim sermo Dei, &⁺ efficax, & penetrabilior omni gladio ancipiti. Tu sagitta electa, & gladius acutissimus, qui durum scutum humani Cordis penetrare tuâ potentiâ vales: confige Cor meum iaculo tui amoris, vt dicat tibi Anima mea: Charitate tuâ vulnerata sum: ita⁺ vt ex ipso vulnere amoris tui vberrimae fluant lacrymae die ac nocte. Iterùm rogo te, Amor meus, vt

Per medullam Cordis mei⁺

Peccatrois, atque rei,

+ Aug. in Meditat. cap. 37.

+ Heb. 4. 12.

+ Cant. 2. 5.

+ Ex rythmis S. Bernar.

[p. 596]

 

Tuus Amor transfigatur;

 

Quo Cor totum rapiatur

 

Languens amoris vulnere.

 

Da Cor Cordi sociari,

 

Tecum Iesv vulnerari:

 

Nam Cor Cordi similatur,

 

Si Cor meum perforatur

 

Tuae mucrone lanceae.

[p. 598]

MVSTVM CORDIS E

TORCVLARI CRVCIS.

Vinum laetificet COR homines. Psal. 103. 15.

En cypri premitur botrus, COR excipe, grata

De torculari. quę cruce vina fluunt.

52.

[p. 599]

Lectio XIII.
Mustum Cordis è Torculari Crucis.

Vinum laetificet Cor hominis.

Psal. 103. 15.

En Cypri premitur botrus, Cor excipe, grata

De torculari quae Cruce vina fluunt.

QVam bonus Israël Deus,⁺ his qui recto sunt Corde! Quid enim non praestas Animae diligenti te, quae omnia habet in te, & cui tu es omnia? Si à vulnere curari desiderat, medicus es: si febribus aestuat, fons es: si grauatur iniquitate, iustitia es: si indiget auxilio, vitus es: si mortem timet, vita es: si tenebras fugit, lux es: si dubia fluctuat, veritas es: si perire metuit, salus es: si caelum appetit, via es: si esuriat, cibus es: si sitiat, potus es. Confiteantur⁺ tibi, Domine, misericordiae tuae, quas multiplicasti super filios hominum. Dedisti enim eis frumentum, & vinum, quod in iucunditatem

+ Ps. 72. 1.

+ Ps. 106. 8.

[p. 600]

⁺à te creatum est: Exultatio enim Animae & Cordis, vinum moderatè potatum. At dolendum est, quòd optimo dono tuo pessimè abutantur homines: vsq; adeò, vt fiat illis beneficium tuum in venenum. Vinum⁺ enim laetificandis Cordibvs natum, aufert Cor, multosq́ue exterminauit; vt non immeritò dixerit Apostolus tuus: Bonum⁺ est non bibere vinum. Verùm, multò pretiosius vinum seruasti Animae nostrae, Domine Deus, vinum sanè praestantissimum,⁺ vinum germinans Virgines, deVirgine carnem profluens, viteq́ue illâ quam⁺ plantauit caelestis Agricola, Pater tuus. Botrus⁺ Cypri Dilectus meus mihi, in vineis Engaddi. Tu enim, Dilecte mi, instar botri vinearum Engaddi, ex vicinis fructibus aromaticis suaueolentis, ad Crucis torcular expressus, nostra propitiatio & expiatio factus es, atque vinum hoc quod⁺ laetificat Cor hominis, in Eucharistico Calice nobis propinas. Hoc est poculum⁺ ex vino condîto, & mustum malorum granatorum.⁺ Tu botrus terrae promissionis, quem duo exploratores ad filios Israël è vecte suspensum detulerant. Quis enim⁺ est racemus ex ligno pendens, nisi Amor meus in Cruce appensus? Botrus hic spiritalis vindemiae, sacrae Passionis tuae tem-

+ Eccli. 31. 3.

+ Oseae. 4. 11.

+ Rom. 14. 21.

+ Zachar. 9. 17.

+ Ioan. 15. 1

+ Cant. 1. 14.

+ Ps. 103. 3

+ Cant. 8. 2.

+ Num. 13. 24.

+ August. Ser. 100. de temp.

[p. 601]

pore praelo Crucis expressus, vinum laetitiae fidelibus exhibet. Tunc enim torcular⁺ calcasti solus, & aspersus est Sanguis super vestimenta tua, & omnia indumenta tua inquinasti. Tanti tibi stetit, Domine, vt sitienti Sponsae vinum sacratissimi Sanguinis tui exprimeres. Sed & lauisti in vino⁺ stolam tuam, & in sanguine vuae pallium tuum. Stola autem haec tua est Ecclesia,⁺ quam mundasti tibi Sanguine tuo non habentem maculam aut rugam. Quande verò sanguis vuae dicitur, quod aliud vinum,⁺ quàm Calicis Domini Sanguis ostenditur? Hunc porrò Sanguinem vuae non tantùm⁺ effudisti in remissionem peccatorum; sed etiam in potum longè suauissimum⁺ Ecclesiae tuae reliquisti. An non enim ipse ore tuo Sancto & benedicto dixisti: Sanguis⁺ meus verè est potus. Et qui bibit meum Sanguinem, manet in me, & ego in eo. Nec reliquisse tantùm Amori tuo satis fuit, sed suauissimè etiam nos ad bibendum inuitas. An non hae tuae voces? Si quis⁺ sitit, veniat ad me, & bibat. Omnes sitientes venite ad aquas, & qui non habetis argentum,⁺ properate, emite, & comedite: Venite, emite absq; argento, & absq; vlla commutatione vinum & lac. Quàm dulcia verò haec tua apud Sapientem verba: Venite,⁺

+ Isaiae 63. 3.

+ Gen. 49. 11.

+ Orig. in Gen. homil. 17.

+ Ephes. 5. 16.

+ Cypria. Epist. 63.

+ Matt. 26 28.

+ Ioan. 6. 55.

+ Ioan. 7. 36.

+ Isaiae 55. 1.

+ Prou. 9. 5

[p. 602]

comedite panem meum, & bibite vinum quod miscui vobis. Relinquite infantiam, viuite, & ambulate per vias prudentiae. Quid dulcius, quid voluptuosius nobis hac benignissimâ tuâ inuitatione, Sponse charissime? Quin & praelibatoris officium subire non renuis ipse prior praegustans Calicem, ad quem inuitas;⁺ adnosco enim vocem tuam: Comedi fauum cum mello meo, bibi vinum meum cum lacte meo: Comedite amici, & bibite, & inebriamini charissimi. Quid vltrà addi, aut excogitari posset? Eheu Domine, quanto desiderio desideras teipsum communicare nobis! quàm ardenter concupiscis, vt

⁺Laeti bibamus sobriam

Ebrietatem Spiritus.

⁺Bona enim ebrietas, quae ad meliora, atque iucunda, quemdam facit mentis excessum: vt immemor sollicitudinum Animus noster, vino iucunditatis hilaretur. Inebriatae fuerunt hoc vino charissimę tibi Sponsae, S. Catharina Senensis, & S. Lutgardis:⁺ quas tu benignissime Rex introduxisti in cellam vinariam, & potasti vino de Sacratissimo Lateris tui vulnere scaturiente.⁺ Illam enim, cùm post insignem mortificationis actum, quo diabolum, propriamq́ue naturam debellauit, vulneri Lateris tui ad-

+ Cant. 5. 1.

+ Breuiar. Roman.

+ Ambros. Serm. 13. in Psal. 118.

+ Cant. 2. 4.

+ Surius in vita.

[p. 603]

mouisti, & ineffabili potu ita refecisti, vt deinceps cibum capere nequiuerit. Huic⁺ autem, Cruci affixum, & cruentatum te obuium exhibuisti, depositoq́ue de Cruce brachio eam amplexans, os eius vulneri Lateris tui applicuisti: vnde tantam hausit suauitatem, vt in Dei seruitio semper & robustior & alacrior fieret. Vnde & saliua oris eius mellis dulcedinem superabat: neque id mirum, quando Cor illius & diuinitatis tuae mel, & humanitatis lac ruminabat. Quis mihi det, vt quod illis visibiliter exhibere dignatus es, idem Cordi meo inuisibiliter etiam praestes? Ecce, Domine, prouocatus tuâ inuitatione, prouocatus harum exemplo, venio etiam ad te: introducas me, quaeso, in cellaria tua, vt hauriam de fontibus Saluatoris⁺ mustum spritualium deliciarum, bibamq́ue⁺ vinum illud magnificentiâ regiâ dignum, quod fluit de torculari tuo. Eia Domine, dignare vt excipiam illud in mundissimo vasculo Cordis mei, & refocillem sitientem Animam meam. Quemadmodum enim desiderat Ceruus ad fontes aquarum,⁺ ita desiderat Anima mea ad te Deus. Sitiuit Anima mea ad Deum fontem viuum: ô quando veniam, quando inueniam potum Animae meae, instar testae prae siti exarescentis!

+ Cantipr. lib. 1. vitae S. Lutgardis.

+ Isa. 12. 3

+ Esther. 1. 7.

+ Ps. 41. 1.

[p. 604]

⁺O fons vitae! vena aquarum viuentium, quando veniam ad aquas dulcedinis tuae, de terra deserta, & inuia, & inaquosa;⁺ vt satiem ex aquis misericordiae tuae sitim meam? Sitio, Domine, Fons vitae es; satia me. Sitio, Domine, sitio te Deum viuum.⁺ Sitio Sanguinem vuae meracissimum. Eia Domine, inebria me, vt dicat tibi Anima⁺ mea: Calix tuus inebrans quàm praeclarus⁺ est! Quia Sanguis tuus bibentes sic inebriat, vt sobrios faciat, & mentes ad spiritualem sapientiam redigat; vt à sapore isto saeculari, ad intellectum Dei vnusquisq; resipiscat. Et, quemadmodum vino isto communi mens soluitur, & Anima relaxatur, & tristitia omnis exponitur: ita & potato Sanguine Domini, & poculo salutari, exponatur memoria veteris hominis, & fiat obliuio conuersationis pristinae saecularis, & moestum pectus ac triste, diuinae indulgentia laetitiâ resoluatur. Laetificet ergo vinum hoc Cor meum, vt non recordetur⁺ doloris sui, sicut scriptum est: Date siceram moerentibus, & vinum his qui amaro sunt Animo; bibant & obliuiscantur aegestatis⁺ suae. Vbi ergo gustauerit Cor meum⁺ quàm suauis est Dominus, exultet Spiritus meus in Deo salutari suo.

+ August. soliloq. cap. 35.

+ Ps. 62. 3.

+ Deut. 32. 14.

+ Ps. 22. 5.

+ Cyprian. Epist. 63.

+ Prou. 31. 9.

+ Sap. 12. 1.

+ Lucae 1. 47.

[p. 605]

 

O quàm dulcis sapor iste,

 

Qui te gustat, Iesu Christe,

 

Tuo victus à dulcore,

 

Mori posset prae amore,

 

Te vnum amans vnice!

Sed & hoc insuper peto, vt salutaris hic potus emundet Cor meum ab omni peccato. Si enim sanguis Hircorum, aut Taurorum,⁺ inquinatos sanctificat ad emundationem carnis; quantò magis Sanguis tuus, Domine Iesu, emundabit conscientiam meam ab operibus mortuis, d seruiendum Deo viuenti? Verè beati, qui lauant stolas⁺ suas in Sanguine Agni, vt sit potestas corum in ligno vitae! Rogo igitur te

Pie Pellicane Iesu Domine⁺

Me immundum munda tuo Sanguine,

Cuius vna stilla saluum facere

Totum mundum possit omni scelere.

+ Hebr. 9. 13.

+ Apocal. 22. 14.

+ Ex' D. Thoma.

[p. 606]

AZYLVM CORDIS IN

LATERE VVLNERATO.

Esto quasi Columba nidificans in
summo ore foraminis. Jerem. 48. 28.

Fas lateris thalamo latitare, et amoris azylo.

Et COR cum Domini iungere CORDE mei.

53.

[p. 607]

Lectio XIV.
Azylum Cordis in Latere Vulnerato.

Esto quasi Columba nidificans in summo

ore foraminis. Ierem. 48. 28.

Fas Lateris thalamo latitare, & amoris azylo,

Et Cor cum Domini iungere Corde mei.

AD te Domine lauaui Animam⁺ meam, & clamaui per singulos dies: Esto mihi⁺ in Deum protectorem, & in domum refugij, vt saluum me facias. Set vt video te in Cruce extensum, ibi Domine refugium factus⁺ es nobis. In vulnere enim transfixi Lateris tui apertum est ostium, per quod introire possimus in ciuitatem refugij: ibi, ô⁺ Domine, passer inuenit sibi domum, & turtur nidum sibi, vbi ponat pullos suos. Nec tantùm ad hoc azylum & propugnaculum Lateris tui nos admittere dignaris; sed suauissimè etiam inuitas,⁺ dicens: Surge amica mea, speciosa mea,

+ Ps. 24. 1.

+ Ps. 30. 3.

+ Ps. 89. 1.

+ Ps. 83. 4.

+ Cant. 2. 13.

[p. 608]

& veni: columba mea in foraminibus petrae, in cauerna maceriae. Et per Prophetam:⁺ Relinquite ciuitates, & habitate in petra, habitatores Moab; & estote quasi columba nidificans in summo ore foraminis.⁺ Quàm dulce hoc faucibus meis eloquium tuum, Domine? Hactenus enim gemens in valle lacrymarum, in loco quem posuisti,⁺ ascensiones in Corde disponebam, & dicebam:⁺ Quis dabit mihi pennas sicut columbae, & volabo & requiescam? Nunc autem,⁺ ô optatissima requies mea, tu dicis: Veni columba mea in foraminibus petrae, in⁺ cauerna maceriae; & esto quasi columba nidificans in summo ore foraminis. Et quaenam⁺ haec foramina petrae, nisi Vulnera manuum & pedum, Domine Et quaenam cauerna⁺ maceriae, nisi Vulnus lateris, quod lanceâ factum est. Quàm tuta firmaq́ue infirmis securitas & requies in vulneribus Saluatoris? Petra refugium herinaciis, petra autem est Christus; in petra se columba⁺ tutatur, & circum voliantem intrepida intuetur Accipitrem: fremit mundus, fremit corpus, diabolus infidiatur, non⁺ cado, fundatus enim sum supra firmam Petram.

Eia igitur, Anima mea, si de adolescentularum adhuc numero es, quae vaga

+ Ier. 48. 28.

+ Ps. 118. 103.

+ Ps. 83. 6.

+ Ps. 54. 7.

+ Cant. 2. 13.

+ Ier. 48. 28.

+ Gregor. in Cant.

+ Bernard Sterm. 61. in Cant. Ps. 103. 28.

+ 1. Cor. 10. 4.

+ Matt. 7. 24.

[p. 609]

equeris vestigia sodalium tuorum, & peccatorum⁺ aculeis instar herinacij etiamnum horres; pone refugium tuum in hac petra. Si incipientium concubinarum consortium⁺ adepta es, esto quasi lepusculus, plebs inualida, qui in petra ponit cubile suum. Si Reginarum, proficientium statum attigisti;⁺ velut aquila, in arduis pone nidum tuum, mane in petra hac. Si verò iam miserentis Sponsi dignatione, ad vnicae columbae dignitatem euecta es, nidifica in⁺ summo ore foraminis, occupa cauernam maceriae. Hîc enim fuges mel de petra,⁺ oleumq́ue de saxo durissimo. Ingredere, ingredere Anima mea in petram, ibiq́ue⁺ abscondere, nusquam enim extra eam requiem inuenies, nusquam tibi meliùs erit.

Felix es tu, ô Sancte Ioannes, cui⁺ priuilegio amoris praecipui consessum est supra pectus Domini in coena recumbere, & fluenta Euangelij de sacro Dominici pectoris fonte largiùs potare: hinc scilicet altiùs ceteris intonas, & Verbum, quod⁺ erat in principio apud Deum, mundo eructas! Felis, ô lancea Longini, cui sacrum⁺ Latus aperire, & Domini Sanguinem haurire licuit! Inuideo rigido frigidoq́ue huic ferro tanti honoris praerogtiuam.

Vtinam, vtinam Amor, ingeniosus

+ Cant. 1. 6.

+ Prouerb. 30. 26.

+ Iob. 39. 28.

+ Ierem. 48. 28.

+ Deuter. 32. 11.

+ Isaiae. 2. 10.

+ Breuiar. Roman.

+ Ioan. 1. 1.

+ Ioan. 19. 34.

[p. 610]

Faber, Cor hoc in lanceam recudat, Dominicum Latus subituram. An non enim natura trigonum Cor effecit, & in morem triformis cuspidis exacuit? Hoc igitur hastae impositum, currat in pectus Domini, & amoris vulnere Dilectum sauciet. Liceat tantum, Amor meus crucifixe, non facilè semel admissum Cor meum intra dulcissima amoris limina, inde egredietur; non vt militis illius lancea facto vulnere redibit, sed perpetuò immorari, immoriq́ue volet purpureo huic amoris thalamo, roseoq́ue Sponsi sui lectulo.

⁺Fortvnate nimiùm Thoma, qui inuitatus à Domino, manum in Vulnus hoc sacrati pectoris immisisti. Sed & tibi licet, ô Anima mea! aperuit enim Linginus ostium, per quod ingredi possis. Accede ergo ad Deum Cordis tui, ad Cor Dei tui, in quo tabernaculum tibi figas, domiciliumq́; constituas. Iunge hîc Cor tuum Cordi amoris tui, non digitum, non manum; sed Cor iaculare in patentem hunc Dilecti tui thalamum. En patet fenestra in⁺ latere Arcae salutiferae, frustrà cum coruo vagaris, frustrà circa cadauera mundi moraris: Ingredere ad Noë in Arcam, vt salueris⁺ in diluuio aquarum multarum. Et dic: Haec requies mea in saeculum saeculi:

+ Ioan. 20. 27.

+ Gen. 8. 6

+ Psalm. 131. 14.

[p. 611]

hîc habitabo, quoniam elegi eam. Habitabat ibi Beatus Elzearius Ariani comes, ad quem diutiùs absentem cùm famulum vxor misisset; respondit per litteras: Sanus corpore sum & sospes; quòd si verò videre⁺ me cupis, quaere in vulnere Lateris Christi; ibi habito, ibi poteris me inuenire, frustrà alibi quaesitura. Hoc quoque deinceps erit habitaculum Cordi meo: per hoc ostium si introiero, pascua inueniam, panemq́; in⁺ fornace amoris mei coctum. Hîc cella vinaria musto malorum granatorum redundant:⁺ hîc apotheca medicamentorum salutarium, omnem curans languorem, omnem sanans infirmitatem. Vulnus hoc, mi Domine, est refrigerium & leuamen⁺ omnium afflictorum, ciuitas refugij omnium fugientium à facie irae Dei, ad misericordiae tuae asylum; porta aurea, ante quam⁺ sedentes mendici peccatores, expectant eleemosynam multiplicis misericordiae Dei. Hoc vulnus ostium lateris Templi, & porta orientalis, praeter quam non est aditus⁺ ad vitam aeternam, neque ianua alia, per quam intret quis, vt stare possit coram Deo. Ad hanc Portam, ad hoc Templum, ad⁺ haec Sancta Sanctorum, ad hanc Arcam Testamenti adorabo, & nomèn Domini iugiter laudabo. Quàm bonum & iucundum,

+ Surius in eius vita 27. Septemb. ca. 30.

+ Ioan. 10. 9.

+ Cant. 8. 2

+ Matth. 9. 35.

+ Actor. 3. 2.

+ Ezech: 48. 10.

+ Rupert. in cap. 16. lib. 3. Reg.

[p. 612]

⁺in hoc Corde habitare? Bonus Thesaurus, bona Margarita, Cor tuum, bone Iesu, quam effosso agro tui Corporis inuenimus. Quis hanc Margaritam abiiciat? Quin potiùs dabo omnia, omnes cogitationes & affectus mentis commutabo, & comparabo⁺ illam mihi, iactans omnem cogitatum in Cor Domini Iesu, & sine fallacia illud me enutriet. Eia igitur, vt cum mellifluo Bernardo tuo dicam,

⁺Salue Latus Saluatoris,

In quo latet mel decoris,

In quo patet vis amoris,

Ex quo scatet fons cruoris,

Qui Corda lauat sordida.

Ecce tibi appropinquo,

Parce Iesu, si delinquo:

Verecundâ quidem fronte,

Ad te tamen veni sponte,

Scrutari tua Vulnera.

Salue mitis apertura,

De qua manat vena pura;

Porta patens & profunda,

Super rosam rubicunda,

Medela salutifera.

Plaga rubens aperire,

Fac Cor meum te sentire,

Sine me in te transire,

Vellem totus introire,

+ Bernard. Ser. 20. de Passione Domini.

+ Psal. 54. 23.

+ Bernard. in Rythmis.

[p. 613]

 

Pulsanti pande pauperi.

 

In hac fossa me reconde,

 

Infer Cor meum profundè ,

 

Vbi latens incalescat,

 

Et in pace conquiescat,

 

Nec prorsus quemquam timeat.

[p. 614]

SPECVLVM CORDIS IN
 QVINQVE VVLNERIBVS.

SPECVLVM CORDIS IN
 QVINQVE VVLNERIBVS.

Inspice et fac secundum Exemplar quod
tibi in monte monstratum est. Exod. 25. 40.

Pro speculo CORDIS, COR aspice dulcis Jesu.

Imprimet hoc CORDI, vulnera viua, tuo.

54.

[p. 615]

Lectio XV.
Speculum Cordis in Quinque Vulneribus.

Inspice, & fac secundùm Exemplar, quod

tibi in monte monstratum est.

Exod. 25. 40.

Pro Speculo Cordis Cor aspice dulcis Iesv,

Imprimet hoc Cordi Vulnera viua tuo.

QVid Anima mea, quid Dilectus tuus Speciosus formâ⁺ prae filiis hominum, à te requirit, nisi vt ad imaginem & similitudinem eius composita, specie tuâ & pulchritudine tuâ illi placere quàm maximè studeas? Vt hoc autem aptè facere possis, nesesse est, vt frequenter consideres vultum natiuitatis⁺ tuae in Speculo; vt ex eo agnoscens naeuos tuos, quamq́ue deformis & incompta sis, teipsam expolias atque exornes, vt illo non indigna videaris Sponsa, cuius pulchritudinem Sol & Luna mirantur. Verùm, quis tibi arte elaboratum Speculum exhibebit,

+ Ps. 44. 3.

+ Iacob. 1. 23.

[p. 616]

in quo te explores & contempleris? Ipse qui tibi omnia est in omnibus, Sponsus tuus hoc praestabit: Candor est enim lucis⁺ aeternae, & Speculum sine macula Dei maiestatis, & imago bonitatis illius. Verè enim Christus Dominus Speculum Dei Patris est, non tantùm vt Dei Filius, diuinitatis splendorem, & Patris Imaginem referens; verùm etiam vt homo, radios diuini illius splendoris è mundissimo ac nitidissimo sacrosanctae huminitatis vitro⁺ ad nos reflectit, ac reuerberat. Speculum es tu, Domine Iesu, praeclarissimum, omni carens imperfectiones maculâ, omniq́ue deformitate virtutis: quaedam enim Deiformis species fulget in te. Tu liber vitae,⁺ exemplar verum, perfectionis Speculum, forma rectè viuendi, perlucida via, religionis magisterium, cunctarumq́ue norma⁺ virtutum. Tu, ô Saluator noster, omnibus quicumque pietatem colere vellent, virtutis Speculum, ac pictura veluti proba, expressam effigiem quamdam in te proposuisti; vnde cuncti, lineamentis tuis inspectis, (simile pro se quisque) in vitam suam exemplum transferrent. Si enim fideliter⁺ atque sapienter creationis meae considero exordium, inuenio sanè ideò ad imaginem Dei hominem conditum, vt imitator

+ Sap. 7. 26.

+ Laurent. Iustin. in fascic. amoris cap. 2.

+ Idem lib. dehumil. cap. 21.

+ Basil. constit. Monast. c. 5.

+ Lex. Ser. 1. de ieiunio.

[p. 617]

sui esset Auctoris: & hanc esse nostri generis dignitatem, si in nobis, quasi in quodam Speculo, diuinitatis forma resplendeat, ad quam tuâ gratiâ reparamur. Equidem cognoui, Domine, quia omnis tua actio, nostra est instructio; & tota vita tua, vitae nostrae Speculum est: verumtamen in sacratissimis quinque Vulneribus tuis, splendidissimum & nobilissimum mihi Speculum exhibitum agnosco. Speculum, inquam, quintuplex, in Vulnerum tuorum foraminibus excauatum, quod non modò me mihi repraesentat (vt plana Specula efficere solent) sed collectis in vnum punctum radiis, calorem etiam emittit, & in obiectam materiam eiaculatur, eamq́ue non rarò accendit. Ita concauo vstulantiq́ue Speculo, Archimedes Syracusanus hostiles naues incendisse narratur. Quidni & Vulnerum tuorum concaua Specula ignem illum in Corde meo accendant, quem venisti mittere in⁺ terram, & vehementer exardescere voluisti? Praestitisti id amantissimae Sponsae tuae S. Gertrudi; quae dum ita clementiam tuam exoraret: Scribe, misericordissime⁺ Domine, Vulnera tua in Corde meo pretioso Sanguine tuo, vt in eis legam tuum dolorem pariter & amorem, &

+ Luc. 12. 49.

+ Insinuat. diuin. pietat. lib. 2. c. 4.

[p. 618]

Vulnerum tuorum memoria iugiter in secreto Cordis mei permaneat. Cùm enim hisce occuparetur, sensit in Corde suo, quasi corporalibus locis impressa colenda illa & adoranda sanctissimorum Vulnerum tuo runstigmata, quibus Animae eius Vulneribus medicasti, nec non poculum nectarij amoris propinasti. Quantum verò amoris ignem vulnerum tuorum radiis in eius⁺ Corde accenderis, quis enarrate sufficiat? Non est abbreuiata manus tua, Domine; fac quoq; & hanc cum seruo tuo misericordiam, vt si non Vulnerum tuorum pretiosa monilia, saltem eorumdem salutarem memoriam & compassionis dolorem Cordi meo imprimas, vt ardor dilectionis tuae, à Vulnerum tuorum Speculo radij instar euibratus, & à Cord meo reflexus, luculentissimè accendatur.

Sed vt iam me ipsis Speculis ex aduerso⁺ opponam, & aspiciam in Auctorem fidei & consummatorem Iesum, video in iis exactam mihi viuendi normam descriptam esse. In transfossis enim istis manibus, pro me in Cruce extensis, quid manibus operari debeam; in pedibus, quò mihi sit ambulandum; in Corde quid mihi sit cogitandum & desiderandum perspicuè, velut in archetypo, conspicio, Adeoq́; hîc disco pruden-

+ Isa. 59. 1

+ Hebr. 12. 2.

[p. 619]

tiam Sanctorum, quae est nosse me, & nosse⁺ te. Tornatiles illae tuae aureaeq́; manus, plenae hyacinthis, docent manus meas ad praelium,⁺ & digitos meos ad bellum. Illae sunt quae instruunt praeliari praelia Domini, aduersus⁺ mundum, carnem, & sanguinem.

Merito mihi Speculum formo in Vulneribus manuum tuatum, Domine; ibi enim⁺ video descriptum me. Sed quis Scriptor? Amor tuus, bone Iesu. Quis calamus? Claui. Quo atramento? Sanguine tuo pretioso. In qua charta? In palmis manuum tuarum, quibus Crux mensae loco fuit, in qua characteribus aeternae dilectionis, aeternumq́; duraturis, scripsisti me. Quid verò hae litterae à me requirunt, nisi vt & manus meae stillent myrrham mortificationis, &⁺ digiti mei pleni sint myrrhâ probatissimâ?

Sed & pedibus meis Speculum inueni, in pedibus illis toties pro me praeparatis in⁺ Euangelizationem pacis. Nitidissimum prorsus Speculum, pedes Domini mei, Magdalenae⁺ lacrymis loti, capillis tersi, vnguento delibuti. Ad speciosos hos pedes,⁺ cum eadem sedebo, vt ibi misericordiam inueniam, & hauriam salutem⁺ à Domino. Pedes hi, velut Cynosura, dirigent pedes meos in viam pacis, & salutis⁺ aeternae. Sequar hos pedes, Do-

+ Cant. 5. 14.

+ Ps. 143. 2.

+ 1. Reg. 18. 17.

+ Isa. 49. 16.

+ Cant. 5. 5

+ Ephes. 6. 15.

+ Lucae 7. 38.

+ Lucae 10. 39.

+ Prouerb. 8. 35.

+ Luc. 1. 79

[p. 620]

mine, & eos sequens, non errabo; sed recto itinere gradiar: ipsi enim me deducent in domum Dilecti mei.

Neqve deest Speculum Cordi meo, quod in aperto Latere Saluatoris mei apparet. Quid namque cogitare in Corde meo debeam, in hoc Corde scriptum inuenio. Cor enim tuum, est regula & amussis humanorum Cordivm, quae dirigi debent iuxta normam Cordis tui.⁺Accedam igitur ad Cor altum, & ad Cor Dei mei, & speculabor perfectiones eius; vt eas, opitulante eiusdem gratiâ, in Cor meum tranferam. Fuit, ô Deus Cordis mei, Cor tuum mundum ab humana delectatione & temporalium amore, à placendi desiderio & intentione sinistrâ, ab inutili cogitatione, curis superfluis, anxietate, impatientiâ, & propriâ voluntate. Dignare Domine, Amator Cordivm nostrorum, transfundere haec in Cor serui tui; vt sit Cor eius perfectum tecum. Complaces enim tibi in iis, quorum est Cor secundùm Cor tuum. An non enim⁺ ita de Samuele locutus es: Suscitabo mihi Sacerdotem fidelem, qui iuxta Cor meum & Animam meam faciet? Et de Dauide:⁺ Inueni Dauid filius Iesse, virum secundùm Cor meum, qui faciet omnes volun-

+ Psalm. 63. 7.

+ 1. Reg. 2. 35.

+ Actor. 13. 22.

[p. 621]

tates meas? Ergóne etiam, Domine, tam chari tibi sunt homines iuxta Cor tuum, vt è numero filiorum Adam sollicitè vnum talem requiras, ecq́ue reperto, quasi gratulabundus exclames: Inueni hominem secundùm Cor meum? Quid verò cum inuento hoc concorde tibi homine facis? Illud sanè arbitror, quod Iehu Regem Israel cum Ionadab fortissimo viro, quem ad delendam impij Regis Achab progeniem in Samariam miserat, fecisse legimus. Iehu⁺ enim occurrentem sibi Ionadab interrogauit: Numquid est Cor tuum rectum, sicut Cor meum cum Corde tuo? Cui⁺ cùm ille respondisset: Est. Si est, inquit, da manum tuam. Qui dedit ei manum suam. At ille leuauit eum ad se in currum & duxit in Samariam. Quid autem hoc significat, nisi quòd tu, Deus Cordis mei (verus Iehu, id est existens) nostrae mortalitatis vestimento indutus veneris in Samariam huius mundi, vt daemonis familiam (Achab stirpe notatam) prorsus exscinderes & idololatras Baal internecione deleres. Inueniens autem Ionadab (hominem spontaneum, votoq́; tibi astrictum) interrogas eum, an Cor eius sit rectum cum Corde tuo, intelligensq́ue ita esse, praebes ei manum diuinae gratiae tuae, subleuasq́ue illum in trium-

+ 4. Reg. 10. 15.

+ Gabriel Inchino. Concion. De munditia Cordis.

[p. 622]

phalem currum Sanctissimae Crucis tuae,⁺ pergensq́; deinceps cum eo, regnum peccati destruis, tandemq́ue victorem vnà. tecum in caelestem Ierusalem introducis Hoc scilicet meritum vnanimis, & vnicordis tecum viri. Eia igitur, Domine, pone me iuxta Cor tuum; vt inspiciam illud, & secundùm exemplar illius rectificem Cor⁺ meum. Aspice & tu in me, & miserere mei Domine; atque ex hoc vstulanti Speculo Cordis tui, immitte ignitos radios in Cor meum, qui illud accendant, & conforment sacratissimo Cordi tuo. Fac me,⁺ quaeso, reuelatâ facie ita gloriam Dominici Cordis speculari, vt in eamdem imaginem transformer à claritate in claritatem;⁺ vt mortificationem Iesu in Corpore & Corde meo circumferens, vita quoque eius manifestetur in Corpore meo mortali.

+ Hebr. 2. 14.

+ Ps. 118. 132.

+ 2. Cor. 3. 18.

+ 2. Cor. 4 10.

[p. 624]

THALAMVS CORDIS

IN CHRISTI SEPVLCHRO.

Consepulti sumus cum Christo. Rom. 6. 4.
COR CORDIS, vitęq́ue meę quo vita sepulchro,

Conditur, hoc vitam, et COR quoq́ue claudo meum.

55.

[p. 625]

Lectio XVI.
Thalamus Cordis in Christi Sepulchro.

Consepulti sumus cum Christo.

Ad Rom. 6. 4.

Cor Cordis, vitaeq́ue , meae quo vitae Sepulchro

Conditur, hoc vitam, & Cor quoque claudo meum.

ERgone in tenebrosis collocata est lux mea, sicut mortui⁺ sempiterni? Ergóne in Sepulchro mortua vita iacet? Ergóne speluncâ reconditur caeli terraeq́; Conditor? Ergo in saxeo hoc lectulo Nazareius ille, floridusq́ue Animae meae Amor, cubat & requiescit? Quid facies Anima mea? Discedes hinc? Amor non patitur. Manebis? Prohibet militaris custodia. En lectulum Salomonis⁺ sexaginta fortes ambiunt ex fortissimis Israel, omnes tenentes gladios, & ad bella doctissimi: vniuscuiusque ensis super femur suum. Quid facies inermis, tantâ ar-

+ Thren. 3 6.

+ Cant. 3. 7.

[p. 626]

matorum militum cincta manu? Qui, quaeso, audebis ad lectulum hunc terrore consternata, vel eminùs adrepere? Noli tamen expauescere, Anima mea, noli fugam capere, mane hîc etiam cum Magdalenâ, quae

⁺Amore perstans saucia,

Sepulchro inhaeret anxia,

Truces nec horret milites,

Pellit timorem charitas.

Túne igitur deseres Dilectum tuum, Vitam vitae tuae, Animam tuae Animae, & Cordis tui Cor? & quò sine vitâ, sine Animà, sine Corde curres? Eia Domine, non⁺ discedo à te. Vbi est thesaurus meus, ibi & Cor meum erit. Ideoq́ue Cor meum tuo includo Sepulchro, vt maneat coniunctum & vnitum Cordi tuo. Solebant olim amicorum⁺ sepulchris Cordis figuram in sculpere, vt hoc symbolo significarent, se non modò viuum, sed mortuum etiam amore prosequi, & Cordi insculptum retinere. Mihi verò minimè satis eris Cor appingere, aut Sepulchro insculpere; sed viuum ipsum Cor meum, ô Vita mea, tuo impono Sepulchro. Licet enim mortuus⁺ sis, Domine, non es tamen mortuus à Corde meo, in quo viuit mortis tuae memoria, nec viuere cupit extra tuum Sepul-

+ Breuiar. Roman.

+ Matth. 6. 21.

+ Plutarc. li. de Funeral.

+ Ps. 30. 13

[p. 627]

chrum. Maneat, obsecro, Cor meum mundo & peccato mortuum, tibi consepultum, tibiq́ue soli viuat: qui pro me mortuus, & sepultus es. Protegat & muniat me, vt sit tuum Monumentum Cordis mei munimentum à facie inimici, & ab aduersantium hostium incursu. Neque verò gratis omninò gloriosi Sepulchri tui consortium efflagito; sed habeo, quem pro eo offeram,⁺ Sanguinem tuum pretiosum, pro me in Cruce effusum. Si enim pretium Sanguinis tui expendi voluisti in agrum figuli, in Sepulturam peregrinorum, cur peregrino etiamnùm abs te Cordi meo, requies & Sepultura, Sanguinis tui merito, non prouideatur? Sed de spirituali nostra Sepultura lubet audire Sanctum tuum Ambrosium sic loquentem: Ideò peregrinis⁺ Christi Sepultura promittitur, vt qui se à carnalibus vitiis, vt peregrinum & alienum custodierit, is Christi requiem mereatur. Nos peregrini in hoc mundo sumus, & nobis Sanguinis Christi pretio empta est Sepultura: Consepulti enim sumus,⁺ sicut ait Apostolus, cum illo per Baptismum in mortem. Baptismus igitur Christi nobis est Sepultura, in quo peccatis morimur, ac sepelimur; & veteris hominis conscientiâ resolutâ in alteram Na-

+ Matth. 27. 7.

+ Serm. 51

+ Rom. 6. 4.

[p. 628]

tiuitatem, rediuiuâ infantiâ reparamur. Magna huius gratia Sepulturae, quae & morte purificat peccatorm, & simul viuificat morentem. Ita Domine, iuxta S. huius Viri sententiam, consepultus tecum fui per Baptismum; sed quia malâ deinde vitâ saepius, prô dolor! reuixi, iterùm tecum mori, iterùm sepeliri desidero: atque ideò Cor meum tuo impono Sepulchro, vt ibi tecum moriatur, tecum sepeliatur, tecum maneat.

Sed resurgente te, Domnie, nolo remaneat Cor meum in Sepulchro; sed tecum⁺ cum pariter resurgat, & in nouitate vitae tecum ambulet. Dabis hoc mihi, Amor⁺ meus, qui per Apostolum tuum dixisti: Si complantati facti sumus similitudini mortis eius; simul & resurrectionis erimus.⁺ Tu enim es, Domine, granum frumenti, cum quo, in terram Sepulchri cadente ac moriente, Cor meum complantatum, commori, & consepeliri optat: vt te resurgente, surgat noua seges, fructusq́ue seminis⁺ tui. Et an non ideò in Horto sepeliri voluisti, vt ibi arboris instar plantata,⁺ reuiresceret ac refloreret Caro tua? Refloruit⁺ illa, cùm succiso per Iudaeos Corporis flore, rediuiua de Sepulchro Resurrectionis gloriâ germinauit, & in floris

+ Rom. 6. 4.

+ Rom. 6. 5.

+ Ioan. 12. 24.

+ Ioan. 19. 41.

+ Ps. 27. 7.

+ Ambros. Ser. 54.

[p. 629]

modum, odorem pariter & nitorem cunctis hominibus immortalitatis afflauit. Ita quoque refloreat Cor, & caro mea virore⁺ sanctitatis, & flore iustitiae. Cur enim hoc non sperem à contactu sacri Corporis⁺ tui, Domine; qui mortficas, viuisicas; dedueis ad inferos, & reducis? Si enim Elisei sepulti Corpus, mortuum excitare⁺ potuerit, quidni resuscitet me in nouitatem vitae Corpus tuum, qui Auctor es omnis vitae? Concede hoc mihi, qui solus potes, benignissime Iesu, per sanctam Sepulturam, & admirabilem Resurrectionem tuam. Sed fortassè, vt ego Cor meum tecum sepeliri desidero, ita vicissim spirituale Sepulchrum ex Corde meo tibi fieri concupiscis: vt non tantùm requiescas in Corde terrae, sed etiam in terra Cordis mei. Paratum Cor meum Deus, paratum⁺ Cor meum; sed à gratia tua praeparatum. Veni Domine Iesu, requiesce molliter in Corde serui tui. Verùm, quale illud esse debeat, tuum me instruit Monumentum, factum mihi iam monimentum; mentem enim meam monet, monetq́ue vt ad eius similitudinem praeparet tibi Cordis habitaculum. Sed quia scio, Nisi tu, Domine, aedificaueris hanc tibi⁺ domum, in vanum laborare omnes qui

+ Ps. 27. 7.

+ 1. Reg. 2. 6 Tobiae 13. 2.

+ 4. Reg. 13. 21.

+ Ps. 56. 8.

+ Psalm. 126. 1.

[p. 630]

aedificant eam: Te humiliter rogo, Spiritum⁺ rectum innoua in visceribus meis, pulsisq́uevetustatis immunditiis, Cor nouum pro tua Sepultura mihi concede. Sit⁺ illud (velut hortus conclusus) odoriferis virtutum floribus consitum & exornatum;⁺ sit excisum in petra, soliditate immutabilis propositi constans. Sit prope montem Caluariae, vt totus mihi figaris in Corde, qui totus fixus es pro me in Cruce: sit denique alienum ab omni immunditia carnis & spiritus. In hoc verò Sepulchro, te Myrrhâ mortificationis vnctum, in Sindone mundissimae conscientia innolutum, spiritualibus desideriorum brachiis componam; vt & mihi cum Sponsa tua dicere⁺ liceat: Fasciculus Myrrhae Dilectus meus mihi, inter vbera mea commorabitur. Morare, Domine, in medio Cordis mei, quod aeternâ charitate delexisti; ibi⁺ cuba, ibi requiesce, donec aspiret dies Resurrectionis tuae, Sed ne quis hunc thesaurum mihi eripiat aut depraedetur, saxum⁺ magnum aduoluendum video ad ostium monumenti. Occlude ergo, Domine, ianuam Cordis & sensuum meorum: ne per eam irrepant latrunculi aut fures, qui spolient me Dilecto Cordis mei. Sed & appone vigiles custodes, Angelos tuos

+ Psal. 50. 12.

+ Cant. 4. 12.

+ Marc. 15. 46.

+ Cant. 1. 11.

+ Cant. 4. 6.

+ Marci 15. 46.

[p. 631]

Sanctos, qui omnes insidias inimici ab eo⁺ longè repellant, & Sepulchrum tuum in pace custodiant. Eia Domine, iterùm rogo te, fiat hoc modo Cor meum Sepulchrum⁺ tuum gloriosum; vt tu Rex gloriae, & Domine virtutum, illud sanctifices, virtutibus exornes, reddasq́ue tui capax, nunc & in aeternum.

Finis Libri Qvarti.

+ Breuiar. Rom.

+ Isaiae. 11. 10

[p. 632]

Laetetvr Cor Qvaerentivm Dominvm.

Psalmo 104. 3.