De Psalmen Dauids

Gevolgde werkwijze bij het digitaliseren

Eerder is voor de Statenvertaling 1637 onderzocht in hoeverre het mogelijk is de tekst te scannen en met behulp van software te ‘lezen’, en vervolgens de scan met de hand te corrigeren. Het aantal scanfouten bleek voor deze werkwijze echter veel te groot. Dat komt vooral doordat de tekst voor het grootste gedeelte gezet is in lastig leesbaar gotisch schrift. Daarom is ervoor gekozen de teksten in hun geheel over te tikken. Daarbij werden alle tekstelementen (boektitels, boekinleidingen, tussenregels etc.) direct voorzien van coderingen teneinde de tekst gemakkelijker op internet te kunnen plaatsen.

Elke overgetikte portie tekst werd integraal met het origineel vergeleken en gecorrigeerd. Daarna werden alle porties samengevoegd tot complete boeken en vond een tweede controle plaats. Die tweede controle betrof enerzijds technische aspecten, zoals de plaats van de folio- of paginanummers, de compleetheid van de tekst, het gebruik van de juiste coderingen. Anderzijds werd opnieuw gekeken naar de legger, met name door gericht te zoeken naar veelgebruikte lettercombinaties waarin gemakkelijk tikfouten kunnen optreden, zoals aa (is meestal ae), ui (meestal uy), -ik/-ok (meestal -ick/-ock), etc. Tot slot is de vormgeving van de verschillende onderdelen van de kerkboeken onderling vergeleken en in overeenstemming gebracht, zodat het eenvoudig wordt bepaalde psalmteksten of lofzangen in de verschillende boeken met elkaar te vergelijken.

Leesproblemen

Wanneer de legger leesproblemen opleverde doordat bijvoorbeeld letters zijn afgesleten, door inktvlekken, vliegenpoepjes, gaatjes of vouwen in het papier en dergelijke, is de bewuste passage nagekeken in een ander exemplaar van dezelfde editie of, waar dat niet mogelijk was, in een latere editie of in een moderne tekstuitgave - in dat laatste geval kon de spelling van de woorden natuurlijk niet vertrouwd worden. Aangezien er slechts één ‘origineel’ van de uitgave uit 1583 van Van Haecht beschikbaar was, namelijk een fotokopie van het Meertens Instituut die op sommige punten zeer slecht leesbaar was, is de tekst van dit werk bij leesproblemen vergeleken met die van de eerste druk uit 1579, hoewel er tussen de editie 1579 en 1583 kleine verschillen in spelling bestaan en de tekst opnieuw is opgemaakt.

Als bij vergelijking met een ander exemplaar van het boek bleek dat er sprake was van een individueel-mechanische afwijking van de legger (bijvoorbeeld een vlekje of ‘gerezen wit’), dan werd deze afwijking in de uitgave genegeerd. Bij onoplosbare leesproblemen is altijd gekozen voor de klaarblijkelijk bedoelde vorm.