Werken. Deel 2: Proza

[XXIV]

Ic sal u segghen sonder voeghen, En⁽³⁾ laet u niet men⁺dan minne genoeghen. Ghevet der redenen haren tijt Ende merct altoes waer ghi hare zijt te lettel ochte ghenoech.⁺Ende en versuent⁽⁴⁾ u ane ghene ghenoechte, Daerbi uwe redene te verliesene, uwe redene die ic meine dat es, dat ghi uwe kinnesse altoes wakende selt houden in onderscedecheiden.⁺Ghi en selt u niet laten vernoyen, eneghe wile te dienne cleine ochte grote, Sieken ochte⁽⁵⁾ ghesonden; ende soe si ziekere waren ende men vriende hadden,

(3) En] C Ende.

+ xxiiij

+ 32a)

(4) versuent] C versuemt.

+ de ratione vigilate

(5) ochte] B ende.

[p. 90]

soe ghi hem eer dienen soudet. Ende de vreemde verdraghet⁺altoes gherne. Ende alle die u belieghen, die en weder segghet niet. Ende alle die u versmaden, met hem⁽¹⁾ begert te wandelene, want si rumen u den wech der minnen. Bi toren moede en ghebrect niemene⁽²⁾. Bi toren moede en laet ghene wijsheit onghevraghet die ghi niet en weet, Noch van scanden dat ghiere niet en weet, want ghi sijt sculdech van gode te wetene alle die doghet die ghi gheleren⁽³⁾ moghet Met arbeite, Met vraghene, Met studeerne, met erenste. Ende als ghi iemene mesdaen hebbet met uwer scout, soe en beidet niet langhe⁽⁴⁾ ghi en⁺beteret al te hant ieghen hem. Dat sidi sculdech der doot⁺ons heren, hem ghenoech met te doene. Daer ghine naest ende best in vreden bi waent bringhen, dat doeter toe, Hem te voeten te valne ende vredeleke wort weder te segghene ochte vrede weder te doene. Dat en seldi laten om toren noch om scade noch om scande. Eest dat ghi gode ghecrigen wilt uwe lief te sine ende uwen brudegoem, Lieti oec dat bi hoverden, ghi souter in vele quader ponten met comen. En houdet u ane gheen dinc soe crighelike datter u god sine gracie bi mach ontsegghen.⁺bi hoverden en spaert ghenen dienst. Bi hoverden en midet u niet te ghevene cleine ghichten noch arme. Bi hoverden en laet ghene dinc te eyschen dier⁽⁵⁾ ghi behoeft ende niet wel ontberen en moghet. Bi hoverden en scaemt u niet dattu honghert ochte dorst, ochte vaket, ochte vriest, ochte siecheit die niet scone en es,

+ non contradicas sed ambules

(1) met hem] B die met.

(2) Bi toren....niemene] in C op den rand bijgevoegd.

(3) gheleren] B leren.

(4) langhe] B langhere.

+ si frater tuus

+ 32b)

+ nihil per superbiam

(5) dier] C dies.

[p. 91]

ochte onsen, ochte onseden⁽¹⁾. Want dats grote ere⁺ende hoescheit van buten dat die liede hare confusen lien.⁺Ende het es grote hoverde dat mense verswighet. Ende het es onnere ende lachter dat mense vordere bedraghen mach dan si hem selven bedraghen. Ende oec eest gode onse lieven ene valsche gheveistheit ende ene ombequame ontrouwe⁽²⁾. Want dat es hogher trouwen recht⁽³⁾ ende⁺minnen, dat lief den lieve ontect si in al dat hi es neder ende hoghe. Alsoe segic u al dat u voer gode allene mesciet; dies seldi u voer hem confuus gheven, alsoe dat⁺ghijt soe liefelike⁽⁴⁾ vore hem kint ende met wetentheiden vore hem beclaghet, dat hi de claghe ghehoert hebbe⁽⁵⁾ ende de mesdaet vergheven, ende gratie toe ghegheven, eer ghijs voren den priestere toe cont comen te beliene.⁺Al dat ghi vore den menschen mesdoet, die confuse⁽⁶⁾ liet openbare. Dat ghi van herten allene mesdoet, dat beliet, alsoe ic u vore seide, tusschen u ende gode in biechten. Met uwen oghen seldi gode anesien⁺eenvoldechleke sonder meer ende puuerleke, Nemmermeer⁺ander dinc te beziene, Noch anderen troest te nemene⁺⁺dan in hem. Memorileke seldi gode van herten draghen, Ende liefleke behelsen met liefleke⁽⁷⁾ openre hopender herten, Ende gapen altoes ieghen sine herteleke

(1) ochte onsen, ochte onseden] in A het tweede ochte doorgehaald en hersteld; B ochte onsen, ochte onseden zeden (onseden veranderd uit onsen).

+ 32c)

+ honor fateri confusiones

(2) ene valsche....ontrouwe] B ene grote g. die valsch es ende onbequame ende ontrouwe.

(3) recht] A rech.

+ mos amantium secreta invicem

+ confessio coram deo

(4) soe liefelike] B liefelike soe.

(5) de cl. g.h.] B g.h. de cl.

+ confessio coram sacerdote confessio coram offensis

(6) die confuse] B dien c., C diere confusen.

+ aspice deum etc.

+ m....plus

+ consolare

+ 32d)

(7) liefleke] ontbreekt in C.

[p. 92]

soetheit Ende ieghen die hertelecheit ziere herteleker zoeter naturen. Daer omme doet al ende laet al⁽¹⁾, alse ghi u van buten dus⁽²⁾ scone houdet na de wet ende volcomen alsoe alst behoert. Ende al dies gi ontberen moghet, dies ontbeert, Ende uwe noet nemt nauwe van allen⁽³⁾ dinghen. Sijt soe oetmoedech van buten, dat god niet te u te segghene en hebbe, Ende sijt dan van binnen alsoe vri ende⁽⁴⁾ altoes reikende na hem zelven met ere ellendegher droever herten. Ende bit sterkeleke siere minnender zoeter herten Ende siere sterker minnen, Dat se u hare te minne gheve, Ende dat hi bekinne hoe ene ionghe herte minnen ontberen mach. Want hi es god der minnen ende bekint wel de noet van Minnen. Want hi dan der minnen seden wel kint, houdi u alsoe puer, als ic u ghezeghet hebbe, hoe hem god mochte u⁽⁵⁾ onthouden, die zoe zoete es ende die zoe⁽⁶⁾ diepe in valt Ende die al dore valt, daer men ieghen⁺hem gaept. Ende altoes roept binnen sonder vergheten op⁺uwe herteleke lief: Ghi almoghende ende rike alre ghichten, en laet mi, grote god, dijns⁽⁷⁾ dus arm niet. van al⁺dien dat ghi beghint ochte werct, dat segghet hem erensteleke, dat ghi niet ydel sceden en wilt daer af sonder vrocht. van ghenen dienste en wilt danc noch loen, Mer van allen dinghen ende in allen dinghen⁽⁸⁾ nemt hem selven oetmoedeleke. Ende van allen creaturen seldi gode

(1) al] ontbreekt in B.

(2) dus] C aldus.

(3) allen] B uwen.

(4) ende] ontbreekt in C.

(5) hem god mochte u] C mochte hem god u.

(6) die zoe] ontbreekt in C.

+ aperi os

+ 33a)

(7) dijns] B al.

+ collocutio cum deo

(8) ende i.a.d.] in C op den rand bijgevoegd.

[p. 93]

nemen, Mer van niemene en seldine ontfaen dan uter gheheelheit siere enegher⁽¹⁾ naturen altoes te oefenen lieflike. Want sijn soete name maecten allen menschen bequame in die ore der redeleker zielen. Ende al die woert die ghi hoert van hem in die scrifture, ende die ghi selve leset, Ende die ic u gheseghet hebbe, ende die u iemen zeghet in dietsche ochte in latine, die laet in uwe herten gaen, Ende merct ende benijedt te levene na zine werdecheit. Dus oefent u in al dat ic u geseghet hebbe. Want menne⁽²⁾ mach niemene minnen leren, Mer dese⁺doechde volleiden den mensche ter minnen. God gheve u spoet, dit te verwinne⁽³⁾. amen.

(1) enegher] ontbreekt in B.

(2) menne] B men.

+ nullus potest docere amare sed opera ducentad amorem

(3) verwinne] C vervulne.